جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1060
بررسی کارآمدی عقل مستقل در گستره احکام
نویسنده:
ابوالقاسم رحیمی بالویی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از مهمترين موهبت های الهی در نهاد آدمی، عقل است كه به وسيله آن می تواند به شناخت حقايق نائل گردد. از جمله آن حقايق، معارف و احكام دينی است و بر همين اساس است كه عقل در كنار ساير منابع دينی به عنوان حجت و منبعی برای دريافت احكام الهی قرار داده شده است. در اين نوشتار در ابتدا به طور گذرا و اجمالی، مبانی كارآمدی استقلالی عقل در عرصه احكام الهی ارائه می شود و بعد از آن چالش هايی كه به سبب ناديده گرفتن آن مبانی پيش می آيد، مطرح و سپس مورد نقد و بررسی قرار می گيرند. لازم است ذكر شود كه بررسی كارآمدی عقل، اعم از مقام فهم و ادراك است و شامل مقام عمل و بعث و زجر و ... نيز می شود كه در لابلای بررسی و نقد چالش ها به آن پرداخته می شود. هدف نگارنده نشان دادن چشم اندازی از كاربرد و تأثير فی الجمله عقل مستقل در عرصه احكام شرعی از راه نقد و بررسی شبهات و چالشهای مطرح شده در اين عرصه می باشد. در نوشتار حاضر تلاش شده است در بررسی چالش ها از مبانی بعيد شروع و به مبانی قريب ختم شود و نيز از چالش های مربوط به مقام فهم و ادراك عقل تا مقام عمل بر اساس اين ادراك و نيز مقام توانايی اين فهم و حكم عقلی در تأثير بر بعث يا زجر مكلف نسبت به عمل بر اساس آن و ... اقدام شود و مهمتر آنكه اين چالش ها به صورت زنجيره ای و پلكانی و مرتبط با هم مطرح شده اند؛ به نحوی كه بدون پاسخگويی به يكی از آنها نمی توان قدم در مرحله بعد گذاشت.
صفحات :
از صفحه 157 تا 190
نظری اجمالی به مبحث وجود ذهنی
نویسنده:
حسین غفاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معرفت شناسی، به عنوان بحثی مستقل در کتب فلاسفه پیشین مطرح نبوده است و تنها بعد از فلسفه کانت است که این بحث به عنوان یک رشته مستقل آمده است و حتی در پاره ای موارد- مانند خود فلسفه کانت- به عنوان تنها بحث فلسفی ممکن مطرح شده است. در فلسفه اسلامی نیز اگر چه باب مستقلی تحت این عنوان به چشم نمی خورد ولی اصول مباحث معرفت شناسی در ضمن دیگر مباحث فلسفی مطرح گردیده است. یکی از مباحث اصلی در فلسفه اسلامی که ربط وثیقی با مباحث عمده معرفت شناسی دارد بحث وجود ذهنی است. مقاله حاضر با بیان یک برهان تحلیلی از فلاسفه اسلامی درباره واقع نمایی علم آغاز می شود و سپس به بیان سه نظریه مشهور در بین حکماء و متکلمین اسلامی می پردازد این سه نظریه عبارتند از: 1-قول به اضافه 2-نظریه اشباح 3-نظریه وجود ذهنی. پس با تبیین هر یک از این نظریات، از نظریه وجود ذهنی به عنوان نظریه مورد اعتقاد عموم حکمای اسلامی یاد میکند و نهایت به بیان استدلال فلاسفه اسلامی موسوم به قضایای حقیقه می پردازد که به موجب آن اگر قائل به نظریه وجود ذهنی و تطابق کامل میان ذهن و خارج نشویم ناگزیر قضایای حقیقه را که قضایای بنیادی تشکیل دهنده کلیه علوم نظری می باشند از دست خواهیم داد.
صفحات :
از صفحه 275 تا 304
نقد و بررسی نظریه جسم انگاری روح بر اساس دیدگاه فلاسفه
نویسنده:
محمد ذبیحی, پروین نیک سرشت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
حقيقت نفس، يكی از مهمترين موضوعاتی است كه از ديرباز مورد توجه بشر واقع شده و ذهن بسياری از انديشمندان را به خود معطوف كرده است. يكی از پيچيده ترين مباحث در اين باره، مسئله تجرد نفس است. هم ترازی خودشناسی با خداشناسی در آموزه های دينی، نشان از جايگاه بس رفيع اين پديده شگفت انگيز عالم خلقت دارد. تأكيد آيات و روايات بر فنای بدن و بقای نفس، مسئله ادراكات، تخيلات، خواب ديدن و از همه مهمتر ماندگاری نفوس و ثواب و عقاب اخروی، فيلسوفان و متكلمان اسلامی را بر آن داشته است كه در حد توان، حجاب از چيستی و هستی اين معمای رازآلود هستی بركشند. در اينكه حقيقت و ماهيت نفس چيست، انديشمندان ديدگاههای مختلفی ارائه كرده اند. پژوهش حاضر با ارائه گزارشی از ديدگاه متكلمان اسلامی و نقد دلايل آنان، در ادامه به بيان دلايل فيلسوفان اسلامی در خصوص تجرد نفس پرداخته است و در نهايت با ارزيابی دو ديدگاه به اين پرسش اساسی پاسخ می دهد كه چرا متكلمان كه وظيفه آنان دفاع از گزاره های دينی است، با توجه به تصريحات نقلی در خصوص تجرد روح، ديدگاه جسم انگاری را درباره روح پذيرفته اند.
صفحات :
از صفحه 61 تا 96
ملاک ها و ویژگی های مکتب کلام فلسفی در شیعه (با روی کرد به آثار فیاض لاهیجی)
نویسنده:
مجید صادقی حسن آبادی، حمید عطایی نظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
یکی از مهمترین گرایش ها و مکاتب کلامی پدید آمده در کلام تشیع، مکتب کلام فلسفی است. این مکتب که در قرن هفتم توسط خواجه نصیرالدین طوسی (م 672 ق) تأسیس گردید، در ادامه توسط پیروان او مانند علاّمه حلّی (م 726 ق) وفیاض لاهیجی (م 1072 ق) بسط و گسترش یافت و در اندک زمانی، تبدیل به جریان غالب و حاکم در کلام شیعه گشت در این مقاله، در صدد آنیم که پس از ارائه ی تعریفی دقیق و جامع از کلام فلسفی، با توجه به نگاشته های کلامی لاهیجی، ملاک ها و ویژگی‌های این مکتب کلامی، از جمله استفاده از اصول، قواعد و اصطلاحات فلسفی در تبیین مباحث کلامی را بازشناسی و معرّفی نماییم. شناخت این ویژگی ها و خصائص در تجزیه و تحلیل آرا و اندیشه های کلامی متکلّمان این مکتب از اهمیت فراوانی برخوردار است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 32
زمان در عرفان اسلامی
نویسنده:
شجاری مرتضی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
در فرهنگ اسلامی، تصورات گوناگونی از «زمان» انعکاس یافته است. متکلمان آن را امری موهوم و فیلسوفان آن را مقدار حرکت فلک اطلس می دانند. اما از منظر صوفیان، زمان با جان، که اصل وجود آدمی است، در ارتباط است. جانی که نزد دلبر حاضر است، چیزی جز لاله زار و گلشن نمی تواند باشد و بنابراین، پیری و پژمردگی را در او راهی نیست. از این رو، زمان عرفانی ارتباطی با گذشته و آینده ندارد، زیرا صوفی با خداوند است و در آنجا ماضی و مستقبل نیست. تمام کوشش یک صوفی آن است که خداگونه شود و از قید زمان، آزاد یا به تعبیری دیگر نیست گردد. این امر جز با عشق حاصل نمی شود. سالکی که اسیر عشق نشود، بنده جسم و زمان خواهد ماند. تنها عشق است که آزادی را از این نوع بندگی به ارمغان می آورد. عشق چون شمشیری است که سر جسم و زمان را از جان سالک جدا می کند.
صفحات :
از صفحه 67 تا 98
مقاصدالشریعه و جایگاه آن در شریعت با نگاه تطبیقى
نویسنده:
جلال محمدى
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریه مقاصدالشریعه یکى از مهم ترین نظریه هاى مصلحت گرایانه فقهى است که در فقه سیاسى اهل سنت، با ارائه برداشتى عقلانى از شریعت، موجبات شکل گیرى شاخه اى از فقه به نام فقه المقاصد را فراهم نموده است. مقاله حاضر در صدد بازخوانى تلاش هاى فقیهانه از فقهاى اهل سنت در ارائه نظریه مقاصدالشریعه است که با بررسى تاریخچه شکل گیرى این نظریه، تحولات آن در دوران معاصر، پیشینه نظرى مفهوم مصلحت و تحول آن را در فقه سیاسى اهل سنت مطالعه مى کند. بر این اساس، مطالب مقاله در دو بخش آراء فقیهان گذشته و فقیهان و نوگرایان دینى معاصر، تنظیم شده، شکل گیرى و تحول نظریه مقاصدالشریعه را در این دوران بررسى مى کند.
صفحات :
از صفحه 15 تا 35
روی آورد بین رشته ای و هویت معرفتی فلسفۀ صدرایی
نویسنده:
احد فرامرز قراملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اصالت تفکر فلسفی ملاصدرا و تبیین تعین معرفتی فلسفه او از مسایل بحث برانگیز است. صدراشناسان معاصر دیدگاههای گوناگون در این خصوص ادامه کرده اند. منکران اصالت تفکر فلسفی ملاصدرا او را به التقاط متهم کرده اند و قائلان به اصالت این فلسفه در تبیین آن، دیدگاه های مختلف ابزار داشته اند؛ عده ای آن را حکمت تلفیقی دانسته اند که در نظام و ساختار معرفتی ابتکاری است و عده ای ملاصدرا را ابن سینای اشراقی به سبک سهروردی دانسته اند و برخی فلسفه او را اصالتا «کلام» تلقی کرده اند و گروهی بر زبان و منطق برتر در حکمت متعالیه تاکید کرده اند. «تنوع ابزار در مقام گردآوری» و «هندسه نوین معرفتی» دو دیدگاه دیگر در تبیین هویت معرفتی فلسفه صدرایی هستند. مطالعه بین رشته ای تبیین روشنی از فلسفه صدرا است که در پرتو توجه به آفات حصرگرای روش شناختی قابل حصول است. اخذ روی آورده های گوناگون در تبیین پدیدارها نوعی کثرت گرایی روشی شناختی است که بر نظریه ذومراتب بودن حقیقت استوار است، نظریه ای که تمایز فلسفه متعارف و متعالیه را توضیح می دهد.
صفحات :
از صفحه 125 تا 136
امکان تغییر اخلاق از دیدگاه ملامهدی نراقی
نویسنده:
حمیدرضا میرعظیمی، محسن جمشیدی کوهساری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در چگونگی تأثیر تربیت بر اخلاق و امکان تغییر اخلاق دیدگاه های مختلفی از سوی دانشمندان اخلاقی بیان شده است. این امر ارتباط مستقیمی با مسئله ذاتی یا اکتسابی بودن صفات اخلاقی در انسان دارد. از دیدگاه ملامهدی نراقی این مسئله قابل تفصیل است. وی برخی صفات را قابل تغییر و برخی را غیر قابل تغییر می داند و برای این مدعای خویش ادله ای اقامه کرده است. به نظر می رسد این ادله مکفی نبوده، به تبع آن، نظریه ایشان هم قابل قبول نیست؛ بلکه باید قائل به اطلاق شد؛ یعنی تمام صفات و ملکات انسان اکتسابی است و آنها مطلقاً جبلّی نیستند.
صفحات :
از صفحه 79 تا 96
درآمدی بر ارزشیابی ولایت‌نامه الغدیر
نویسنده:
علیرضا میرزامحمد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
علامه امینی از متفکران بزرگ و مصلحان بنام جهان اسلام است که سالیان دراز به مطالعه و تحقیق در عرصه تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی پرداخت و به تألیف کتاب گران‌سنگ الغدیر در دفاع از حریم ولایت همت گمارد. طرح جامع، سبک بدیع و خصایص علمی این اثر برجسته در ابعاد گوناگون بدان پـایه از ارزش و اعتبار است که آن را ماندگار و از دیگر آثار مشابه ممتاز گردانید و رجال علم و فکر و ادب را به اعجاب و تحسیـن واداشت. این مقـاله با بحثی در اصل ولایت و خاستگاه تاریخی شکوهمندش آغاز می‌شود و سپس در ارزشیابی الغدیر و یادکرد مزایای بهاور علمی مترتب بر آن ادامه می‌یابد و سرانجام به نتایجی ارزنده پایان می‌پذیرد که نشـر ولای علی و بازگویی حقایق تشیع و برقراری وحدت اسلامی در رأس آن‌‌هاست، چنان که شماری از علمای مذاهب اسلامی که در تجلیل از کتاب قلم‌فـرسایی کرده‌اند، بر این امر اتفاق نظر دارند.
صفحات :
از صفحه 107 تا 132
خیال و ادراک
نویسنده:
زهره برقعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
در تاریخ فلسفه نقش اساسی خیال در ادراک بشری، به عنوان واسطه بین احساس و عقل مغفول مانده است. اغلب خیال وابسته به عالم حس و امری ذهنی و موهوم شمرده شده است. هر چند خیال یکی از اولین قوای نفس است که شناخته شده است اما وظیفه آن تنها حفظ و تمثل محسوسات در زمان غیب آن‌ها بیان شده است. صدرالمتألهین با اقامه براهین متعدد تجرد برزخی خیال را اثبات کرده و در مراتب سه‌گانه ادراک، نقشی اساسی و مهم برای خیال تبیین نمود. بنابراین خیال فقط یک خزانه نیست که صور محسوسات را بایگانی کند یا ادراک یک سری تخیلات واهی و کاذب را عهده‌دار باشد؛ بلکه خیال متکفّل ادراک امور واقعی و حقیقی در عالم خیال می‌باشد. هرچند ابن سینا بر مادی بودن خیال تأکید کرده و براهینی در اثبات آن ذکر می‌کند؛ اما دقت و تأمل در کلمات وی ما را به این حقیقت رهنمون می‌سازد که ایشان در صدد نفی تجرد تام عقلی خیال می‌باشد که این مورد اتفاق است. افزون بر آن که بعضی بیانات وی نیز ناظر به تجرد خیال می‌باشد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 46
  • تعداد رکورد ها : 1060