جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور اعلام
>
فخر رازی , محمد بن عمر (فقیه، متکلم، فیلسوف، مفسر و حکیم مسلمان ایرانی، مکتب اشعری، متکلم اشاعره متاخر، شافعی، پیش برنده الهیات فلسفی، مخالف؟ فلسفه), 543ق./1149م. ری، تهران، ایران 606ق./1210م. هرات، افغانستان
جستجو در
عنوان
پدیدآورنده
توصیفگر
موضوع
ناشر
زبان
نوع منبع
رشته تحصیلی
مقطع تحصیلی رساله تحصیلی
تاریخ
محل
جستجو در متن
همه موارد
برای عبارت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
تعداد رکورد ها : 1078
عنوان :
قرآن، مساله شهادت شاهدان و هدایت برگزیدگان
نویسنده:
محمد نورالهی، محمد تقی شاکر اشتیجه
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
شهادت شاهدان
,
هدایت شاهد
,
اصطلاحنامه علوم قرآنی
,
قرآن
,
شهادت در قرآن
,
شهادت برگزیدگان
کلیدواژههای فرعی :
مفاتیح الغیب ,
کتاب بحارالانوار ,
عالم دنیا ,
امت محمد (ص) ,
اداء شهادت ,
شاهد اعمال ,
ابلاغ توحید ,
تفسیر المیزان (کتاب) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
,
شیخ طوسی: ابوجعفر محمد بن حسن
,
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
ناصر مکارم شیرازی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
چکیده :
از مساله شهادت، چگونگی و آثار شهادت گروهی از برگزیدگان از انسانها در قرآن برداشت های مختلفی صورت گرفته است که عمده دیدگاه ها معطوف به ثمر بخشی شهادت انبیاء و اوصیاء در آخرت و صحنه قیامت است، اما به نظر می رسد با وجود شواهد متقن قرآنی و روائی باید پذیرفت که مساله شاهد بودن گروهی از انسانها در دنیا و آگاهی یابی الهی ایشان از اعمال و باطن امور انسانها دارای پیامد دنیوی و زمینه تحقق امری مهم و اساسی است که بنای آفرینش و دستگاه عظیم و مستحکم ارسال انبیاء و نصب اولیاء بر آن استوار و قوام یافته است؛ یعنی موضوع هدایت و کمال بخشی و رساندن هر چیز به سرانجام شایسته او، امری که خداوند متعال تنها خود را تحقق بخش آن دانسته است. نقش شاهدان بر اعمال انسان ها در این میان واسطه بودن ایشان در تحقق گونه ای از هدایت الهی است، همچنان که انبیاء واسطه هائی الهی میان انسانها و خداوند سبحان در دریافت و انتقال پیام های خداوند متعال در عرصه هدایت تشریعی هستند. در این نوشتار با بررسی تفاسیری که ذیل آیات مربوط به شهادت صورت گرفته پس از نقل و نقد برخی از دیدگاه ها، نظر برگزیده مبرهن گردیده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 155 تا 176
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حرکت خورشید از نظرگاه قرآن
نویسنده:
روح الله نجفی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
خورشید
,
اصطلاحنامه علوم قرآنی
,
خورشید
,
خورشید در قرآن
,
حرکت خورشید
کلیدواژههای فرعی :
زبان قرآن ,
عالم ماده ,
عالم ماده ,
افلاک ,
تفسیر علمی ,
شبهات قرآنی ,
الدلیل ,
علم در قرآن ,
منظومه شمسی ,
زبان قرآن ,
افلاک ,
تفسیر علمی قرآن ,
رابطه قرآن و علم ,
میزان ,
کهکشان ,
خطاناپذیری قرآنی ,
واقعیت فیزیکی ,
المستقر ,
یسبحون ,
دائب ,
راه شیری ,
تفسیر المیزان (کتاب) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
شاپا (issn):
0
چکیده :
علم جدید از مجازی بودن طلوع و غروب خورشید و حرکت ظاهری آن در پهنای آسمان پرده برداشته و مسجل نموده که رؤیت مزبور صرفاً معلول حرکت زمین است نه آنکه خورشید را بهواقع حرکتی بر گرد زمین باشد. از دیگر سو، قرآن مبین در فضایی که از بیان حرکت خورشید چیزی جز همین حرکت ظاهری آن به ذهنها تبادر نمییافت، به حرکت و سیر آن در مسیری دورانی تصریح ورزیده است. هرچند علم کنونی هم از حرکت خورشید به دور مرکز کهکشان خودی سخن میگوید، اما حمل بیان قرآن بر این مصداق تازهمکشوف روا جلوه نمیکند. چون متکلم بلیغ از الفاظ خود، معانی یا مصادیقی را اراده نمیکند که امکان ظهور یافتن آنها در ذهن مخاطبان مستقیمش منتفی است. افزون بر این، اگر مراد قرآن، همان حرکت ظاهری معهود نبود، علیالقاعده با قرینهای شفاف ذهن مخاطبان را از آن عهد ذهنی منصرف مینمود. بدینسان حمل بیان قرآن بر همان حرکت ظاهری خورشید متعین جلوه میکند، ولی در این میان تصادمی میان قرآن و علم رخ نمیدهد. چون متن متین وحی اساساً در مقام تبیین واقعیت فیزیکی امر خورشید نیست و از حرکت خورشید به عنوان موضوعی علمی سخن نمیگوید، بلکه بر آن است تا با استشهاد به آنچه مخاطبان میبینند، تصویری ایمانآفرین و خالقنما خلق کند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 115 تا 131
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
رسالة الشيخ الأكبر محى الدين بن عربى، إلى فخر الدين الرازى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان اسلامی
,
اصطلاحنامه عرفان
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی و تحقیق درباره نامه محی الدین ابن عربی به امام فخر رازی
نویسنده:
تقی تفضلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان اسلامی
,
اصطلاحنامه عرفان
,
عرفان نظری
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل و بررسی حسن و قبح عقلی از دیدگاه فخر رازی و خواجه طوسی ناظر به کتاب تلخیص المحصل
نویسنده:
سارا راستی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , خلاصه اثر , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علوم انسانی
,
خواجه طوسی
,
09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam
,
قاعده حسن و قبح عقلی
,
حسن و قبح عقلی
,
حسن و قبح عقلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
خواجهی طوسی از متکلمین امامیه است که داعیهی حسن و قبح عقلی را دارد. بنابراین او باید در هر امری به عقل و روش عقلی مراجعه کند و حال آنکه روش نقلی و استفاده از آیات و روایات برایش غیر معمول نیست. خصوصا در بحث ایمان، دلایل نقلی بسیاری را مطرح میکند. فخر رازی نیز متفکر پر آوازهی اشعری است که او را بر خلاف اشعری بودنش، فردی عقلگرا مییابیم. در این زمینه چند احتمال به ذهن متبادر میشود:الف- عقل گرایی فخرالدین رازی، به این معناست که او به حسن و قبح عقلی معتقد است. ب- فخر رازی به زبان حسن وقبح شرعی را تایید میکند، ولی در عمل ملتزم به آن نیست.ج- فخر رازی کاملا معتقد به حسن و قبح شرعی است و برای عقل گراییاش توجیه دیگری وجود دارد.در استخراج مبانی حاصل از استدلالهای فخر، برای مورد بموارد متعدد پیدا میکنیمفخر هم به کافی نبودن عقل اذعان دارد و هم عدم استفاده از آن را تاب نمیآورد. امر دیگری که پیرامون فخر مورد مناقشه است، تهافت و تناقض گوییهای او در کتب و نوشتههای مختلف دربارهی موضوعات مختلف است.آیا فخر رازی با عقل به شکل مطلق مخالف است؟ پاسخ این سوال، قطعا منفی خواهد بود، زیرا کسی که با عقل به شکل مطلق مخالف است، در نقلیات از آن بهره نمیبرد. آنچه فخر رازی شدیدا با آن مخالف است، چیزی جز عقل مستقل نیست. اتفاقا فخر موافق عقل منفعل از دین و عقل ابزاری است و چنانکه آورده شد در سمعیات نیز از آن استفادهها کرده و بهرهها برده است. ممکن است سوالی پیش بیاید که آیا ممکن است کسی با اصل تناقض مخالف باشد ولی بتواند عقل منفعل از دین را بپذیرد؟ به نظر میرسد که چنین چیزی ممکن نباشد. هر چند فخر با اصل تناقض مخالفت میکند ولی نیک میداند که نفی اصل تناقض، نقل را هم زیر سوال میبرد. بنابراین با عقل مستقل به شکل مطلق مخالفت نمیکند اما نقش عقل مستقل را در حد درک ناتوانیهای عقل میداند و به عبارتی برای آن نقشی سلبی قائل میشود.با توجه به این نکته نباید فخر را فردی متضاد در عقیده و عمل دانست. او از این روش برای محدود کردن عقل بهره میجوید، زیرا غیر از این طریق، راه دیگری برای این مهم، قابل تعریف نیست.بنابراین به نظر میآید تنها عملی که فخر عقل را در آن، مستقل از نقل میداند، تعیین نقشی سلبی برای اوست و آن این که عقل در چه محدودهای نمیتواند وارد شود. شاید بتوان به همین دلیل او را امام المشککین دانست. زیرا او به تمام آن چه حاصل عقل است میتازد و در تمامی آنها تشکیک وارد میکند تا آنها را از قطع عقلی بیرون آورد.در مقابل، خواجهی طوسی قرار دارد که چون پیرو حسن و قبح عقلی است، در مقابل نقل صریح، سر تسلیم فرود میآورد. زیرا عقل برای او حجیت صد درصدی ندارد. برای او نیز عقل تعیین کنندهی محدودهی جولانگاه عقل است و این یعنی محدودهی عقل در حسن و قبح رانیز عقل تعیین میکند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مبانی نظری جاودانگی انسان از دیدگاه فخررازی - ابن عربی و ملاصدرا
نویسنده:
محسن موسی وند
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
زندگی
,
مرگ
,
ازلیت
,
معاد جسمانی
,
انسان
,
معارف اسلامی
,
مسایل جدید معاد شناسی
,
فخررازی، محمدبن عمر
,
عرفان نظری
,
هنر و علوم انسانی
,
ابن عربی، محمدبن علی
,
هنر و علوم انسانی
,
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم
,
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم
,
ابنعربی، محمدبن علی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
سوال از جاودانگی انسان از دیرباز دغدغه بشر بوده است و سعی او برای یافتن پاسخی به این سوال مشهود است. کیفیت دفن مردگان در انسانهای بدوی نشان دهنده اهتمام و توجه آنها به مساله حیات پس از مرگ بوده است. آنچه که درباره جاودانگی انسان مطمح نظر است و می تواند به عنوان مبانی جاودانگی انسان مورد پرسش، استدلال و یا نقد واقع شود در پنج محور خلاصه می شود: دو ساحتی بودن انسان، جوهریت بعد دوم، تجرد بعد دوم انسان، اصالت ساحت مجرد انسان، بقا یا جاودانگی نفس انسانی. در این راستا توجه به باور مربوط به جاودانگی نفس و روح وتأمل در مورد آن در میان فرقه هایی که هنوز به قدرت خواندن و نوشتن دست نیافته بودند به ویژه اقوام آفریقا، استرالیا، آمریکا و آسیا بسیار حائز اهمیت است.از یک طرف اعتقاد به تناسخ نفوس و از سوی دیگر، پرستش نیاکان، پیوندی جدایی ناپذیر با جاودانگی نفس و زندگی پس از مرگ دارد. لازم است ذکر شود که میان پرستش نیاکان با تقدیس مردگان و تکریم آنها پس از مرگ تفاوت وجود دارد. تکریم در گذشتگان جزء پاره ای از آداب و رسوم است در صورتی که پرستش نیاکان، یعنی افراد برگزیده ای که نقش قابل توجهی در زندگی اقوام خود ایفا نموده اند، جزء عناصر بنیادی باورهای مردم و ادیان ابتدایی اقوام ذکر شده محسوب می شود و حیات جاودان دارند.این رساله به بررسی اندیشه های سه متفکر جهان اسلام یعنی فخر رازی، ابن عربی و ملاصدرا می پردازد و دیدگاه های ایشان پیرامون این پنج محور مطرح شده را واکاوی می کند. ضمن اینکه اقسام جاودانگی و کیفیت جاودانگی انسان و بررسی ملاک انسانیت انسان و تعریف انسان نیز از مباحث این رساله می باشد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
دیدگاه ملاصدرا درباره ی عصمت انبیا از گناه
نویسنده:
رضا اکبری، عباسعلی منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ملاصدرا
,
ادله عصمت
,
عصمت از گناه
,
عصمت انبیاء
کلیدواژههای فرعی :
عقل نظری ,
ترک اولی ,
آیات عصمت انبیاء ,
عصمت انبیا از گناه سهوی ,
عصمت انبیا از گناه عمدی ,
قوه عامله ,
قوه واهمه (وهم) ,
محرک ,
جوهر مجرد ,
قوه شوقیه ,
قوه شهوی ,
قوه غضبی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
عصمت انبیا از گناه از جمله مسایلی است که ملاصدرا به آن توجه نموده است.او بیشتر مطالب خود را دربارهی عصمت در تفسیری که بر آیات قرآن دارد آورده است.ملاصدرا در تعریف عصمت،بیانات متفاوتی دارد که بهرغم اختلافات ظاهری،میتوان همهی آنها به یک تعریف ارجاع داد.غالبا او تعاریف خود را نه به صورت کاملا مستقل،بلکه در لابهلای بیان ادلهی عصمت و هنگام تأویل آیات مربوط آورده است.ملاصدرا در مورد حیطهی زمانی عصمت،معتقد به عصمت انبیا قبل و بعد از نبوت است.او انبیا را از کفر و شرک و از گناهانی که منافی تبلیغ و رسالت است مطلقا-چه سهوا و چه عمدا-معصوم میداند. ملاصدرا دلایل موجود بر نفی کبیرهی سهوی قبل از بعثت و صغیرهی عمدی غیر نفرتآور و عدم جواز نسیان را کافی نمیداند و وجه ناکافی بودن برخی از این ادله را نیز بیان میکند.او برای اثبات ضرورت عصمت انبیا،ده دلیل اقامه میکند. این استدلالها مبتنی بر مقدمهای شرعی بوده و ملا صدرا در بیان آنها از فخر الدین رازی متأثر است.در مورد چگونگی حصول عصمت،او عصمت را یک عطیهی الاهی و مقام خدادادی میداند که نوع بشر به نفسه نمیتواند به این مقام برسد،مگر با نصرت و تأیید الاهی،روش ملا صدرا در تفسیر آیات مورد تمسک مخالفان عصمت،حمل این آیات بر ترک اولی است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 20
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
پژوهشى در زمینه آیه الاکمال
نویسنده:
احمد فقیهى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدسسره,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اتمام دین
,
آیه اکمال
,
حدیث غدیر
,
سوره مائده
کلیدواژههای فرعی :
اتمام نعمت ,
روز عرفه ,
الیوم ,
اکمال دین ,
امامت ,
اهل بیت(ع) ,
قرآن ,
تفسیر قرآن ,
تفسیر المیزان (کتاب) ,
امید کافران ,
آیه اکمال در روایات ,
روایات نزول آیه اکمال ,
چکیده :
در بخش اول اين نوشتار، كه در شماره 24 به محضر اهل معرفت تقديم گرديد، در زمينه مفردات آيه سوم از سوره مباركه مائده، تقديم «اليوم» بر «لكم»، نكاتى درباره «اكمال» و «اتمام»، معترضه بودن بخشى از آيه، ارتباط و هماهنگى بين دو بخش «اليوم» در آيه و منظور از آن در آيه مزبور، هم چنين نكاتى در باب روزنه اميد كافران، برداشته شدن زمينه ترس و اكمال دين مطرح گرديد. اكنون در ادامه سخن، بحث را درباره اكمال دين ادامه مى دهيم و سخن را در ديگر موضوعات پى مى گيريم.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل تطبیقی دیدگاه علامه طباطبائی و فخر رازی درباره تکلم الهی
نویسنده:
عبداله نصری، معصومه مرزبان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی(ره),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علامه طباطبایی
,
کلام الهی
,
حقیقت کلام
,
کلام نفسی
,
کلام لفظی
,
اسمای الهی
,
وحی
,
درباره علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
امامت ,
معتزله ,
حضرت موسی (ع) ,
ملاصدرا ,
اشاعره ,
ابراهیم (ع) ,
حنابله ,
نفس رحمانی ,
خلق قرآن ,
اقسام تکلم خداوند ,
آراء متکلیمن درباره کلام الهی ,
اعتباری بودن کلام ,
ظهور خزائن خداوند ,
مکالمه خداوند با فرشتگان ,
مکالمه خداوند با موسی ,
تشکیک در کلام خداوند ,
ابتلای ابراهیم با کلمات ,
قدم کلام خدا ,
کلام تکوینی ,
رابطه لفظ و معنا ,
وحی ,
آیه ابتلاء ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
یکی از پرمخاطرهترین مسائل در تاریخ اندیشههای کلامی، مسئله کلام خداوند است. متکلّمان مسلمان، نخست تحت تأثیر آیات قرآن و احادیث پیامبر(ص) و آنگاه در مواجهه با اندیشههای مسیحی درباره تثلیث و فلسفه یونان، مسئله صفات را ارائه دادهاند. پس از آن بر مبنای تلقیهای متفاوت از صفات الهی، اختلافها و مشاجرههایی درباره متکلّم بودن خدا بهوجود آمد. با توجّه به دیدگاههای متکلّمان مسلمان درباره کلام خدا میتوان گفت که در طول تاریخ این مسئله دغدغه بسیاری از متفکّران بوده و در مواجهه با مسائل فرهنگی، اجتماعی و گاه سیاسی، صورتهای متفاوتی به خود گرفته است. اندیشمندان مسلمان در پی پاسخی مستدل به پرسش حقیقت کلام خداوند، مباحثی را مطرح کردهاند که در این میان اندیشه فخر رازی و نظریّه علاّمه طباطبائی از ژرفنگری خاصّی برخوردار است و نوشتار پیش رو، با هدف مقایسه و ارزیابی این دو نظریّه تدوین شده است. فخر رازی معتقد است ورای این الفاظ، در ذهن متکلّم معانی قرار دارد و حقیقت کلام همین معانی است که آن را کلام نفسی مینامند. در پاسخ گفته شده است که در ذهن متکلّم ورای الفاظ، معانی قرار دارد، امّا اینکه به این معانی کلام گفته شود، مورد قبول نیست و دلیلی بر اثبات آن وجود ندارد و در عرف به معانی، کلام گفته نمیشود، در جملههای خبری غیر از علم و در جملههای انشایی غیر از اراده و کراهت، چیزی به نام کلام نفسی وجود ندارد و هر چه است، همان علم و اراده است. در مقابل، نظرات علاّمه طباطبائی دالّ بر مجهول بودن حقیقت کلام الهی دارد. به اعتقاد علاّمه، از آیات قرآن چنین به دست میآید که خداوند با برخی از بندگان خود حقیقتاً سخن گفته است و سخن گفتن خداوند همانند سخن گفتن ما با عبور هوا از حنجره و نیز به ارتعاش درآوردن تارهای صوتی نیست، امّا اینکه حقیقت این سخن گفتن چیست، برای ما نیز معلوم نیست و تنها این را میدانیم که آثار کلام الهی همان «کشف ما فی الضّمیر» است و از این نظر، بین کلام خداوند و کلام بندگان تفاوتی نیست. کلام حق همان افاضه، افاده و ظهور علوم مکنونه و اسرار مخزونه غیبیّه بر کسانی است که حضرت الهی اراده فرموده، مورد اکرام او قرار گیرند و این کتابهای آسمانی که مجموعهای از حروف و کلمات هستند (قرآن و سایر کتابهای الهی) همگی کلام الهی میباشند. کلام نسبت به هر متکلّمی نوعی خاصّ است و در باب حق تعالی از نظر ظهور آن در عوالم روحانی، برزخی، حسیّ و نیز از نظر متعلّقات کلام یا مخاطبهای مختلف، متنوّع و ذو مراتب میگردد، امّا در جهت ذات حق مراتبی ندارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 31 تا 60
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امکان معرفت عقلی به خداوند متعال از منظر حکیم سبزواری
نویسنده:
محمد هادی توکلی , اعظم قاسمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ملاهادی سبزواری
,
نظریه تعطیل
,
معرفت شناسی اسلامی
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
علم حصولی(مقابل علم حضوری)
,
امکان شناخت عقلی خداوند
کلیدواژههای فرعی :
الهیات سلبی ,
نظریه نیابت ,
معطله (فرق کلامی) ,
مشبهه (صفاتیه) ,
ادراک کلیات ,
فوق تجرد عقلی ,
عقل ( جوهر ) ,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,
برهان صدیقین ,
بینونت عزلی ,
فنا ,
نفس الامر(اصطلاح وابسته) ,
ادراک بی واسطه بدون مفهوم((علم حضوری)، قسیم ادراک بی واسطه بدون تعریف و بدون استدلال) ,
کلی((سعی)، اصطلاح وابسته) ,
سکوت معرفت شناسانه ,
امکان شناخت اوصاف الهی ,
کثرت حقیقی ,
نفی صفت از ذات ,
اشتراک لفظی وجود خدا و مخلوق ,
معرفت بالوجه ,
احکام کلی عقلی ,
امکان معرفت عقلی به خداوند ,
ضرورت فلسفی معرفت به خداوند ,
تعطیل معرفت شناسانه ,
یأس از معرفت خدا ,
عقل مکتحل بنور الله ,
مدرِک و مدرَک ,
اشاره عقلیه ,
حیث مرآتیت مفهوم و ماهیت ,
علم فانی به مفنی ,
عقل مشوب به وهم ,
عقل خاتم ,
وجود فی نفسه مفاهیم و ماهیات ,
08- توحیده سبحانه، تمییزه من خلقه صفة لا عزلة ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
شاپا (issn):
2383-0689
چکیده :
بهطور معمول در آثار فلسفی مسلمین، معرفت پذیری خداوند به صورت مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است و بلکه در بیشتر موارد به عنوان یک اصل موضوع تلقی گشته است. حکیم سبزواری علیرغم رویکرد منتقدانهای که در نسبت با اندیشههای تعطیلگرایانه اتخاذ نموده، عقل را بدون مدد الهی عاجز از معرفت خداوند می داند و بیان می کند آنچه که خداوند را از طریق براهین می شناسد، عقلیست که به نور خداوند تقویت گشته است و در عین حال عقل از نیل به کنه ذات خداوند ناتوان است، بدانجهت که علم حصولی اکتناهی منوط به حصول تام ماهیت معلوم برای عالم است و خداوند به سبب تنزه از ماهیت از دسترسی عقول مبرا می باشد. حکیم سبزواری در تبیین نظریه خویش علاوه بر اقامه استدلال، به روایات صادره از ناحیه عصمت و نیز بیانات اهل معرفت استشهاد نموده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
مشخصات اثر
ثبت نظر
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
تعداد رکورد ها : 1078
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید