جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
التنويريون والموقف من الآخر: الإمامية نموذجا
نویسنده:
ظافر سعيد شرقه
نوع منبع :
کتاب , رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ریاض - عربستان: دارالوعی للنشر,
چکیده :
این کتاب بارویکرد سلفی به نقد عقل گرایی در جهان اسلام در دوره معاصر پرداخته است. مصداق عقلگرایی سنی را تفکر نواعتزالی و عقلگرایی شیعی را در امامیه دانسته و بانگاه سلفی بررسی و نقد کرده است.
جایگاه عرب‌گرایی در مواجهه تفسیری با قرآن کریم در دوره معاصر؛ مورد مطالعه امین الخولی، نصر حامد ابوزید و محمد ارکون
نویسنده:
مسلم طاهری کل کشوندی ، زهرا السادات کشاورز
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
قاله حاضر درصدد بررسی «جایگاه عرب‌گرایی در مواجهه تفسیری با قرآن کریم در فکر معاصر اسلامی» با تمرکز بر سه اندیشمند عرب در این زمینه است. روش تحقیق به شیوۀ توصیفی - تحلیلی خواهد بود. رویکرد ادبی به تفسیر قرآن یکی از پرنفوذترین جریان‌های فکری در فکر معاصر عربی به پیش‌گامی اندیشمندانی نظیر محمد عبده، طه حسین، امین الخولی، شکری محمد عیاد، بنت الشاطی و شاگردان آنها نظیر محمد احمد خلف الله، مهدی علّام و نصر حامد ابوزید است. مهم‌ترین ادعای این جریان، آن است که قرآن، عظیم‌ترین اثر ادبی است که زبان عربی را جاودانه ساخته، ازاین‌رو نباید نخستین و مهم‌ترین غرض تفسیر قرآن را فهم، هدایت و رحمت الهی نسبت به بشر تلقی کرد، بلکه قرآن را باید به‌مثابه یک امر فرهنگی (The Cultural) شناخت. این رویکرد، قرآن کریم را از یک کتاب وحیانی که همواره در تمدن اسلامی به‌عنوان راهنمای فعّالی در تحقق ظرفیت‌های الهی انسان شناخته می‌شد، به ابژه‌ای برای مطالعه خصلت‌های فرهنگی تمدنی نظیر تمدن عربی - اسلامی تقلیل داده و چنین می‌نمایاند که مطالعه این کتاب الهی مسئله‌ای ایمانی نیست و هر عرب زبان و یا علاقه‌مند به زبان عربی لازم است به مطالعه ادبی این کتاب بزرگ عربی روی آورد و پس از آن، هر کس برای هر مقصودی که دارد می‌تواند به قرآن مراجعه و مقصود خود را دنبال کند. مسئله اصلی در مقاله آن است که مکانت خصلت‌های فرهنگی «عروبة» (عرب‌گرایی) در مواجهه تفسیری با قرآن کریم را مورد تأمل قرار دهد و با اِعمال ارزیابی انتقادی، پیامدهای چنین رویکردی را بررسی نماید.
صفحات :
از صفحه 131 تا 150
بررسی مقایسه ای غیب و امر غیبی از نگاه محمد عابد الجابری و محمد ارکون
نویسنده:
سجاد قیم؛ استاد راهنما: مریم سالم؛ استاد مشاور: هادی بیگی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
چکیده :
این پژوهش به بررسی دیدگاه‌های دو اندیشمند برجسته معاصر عرب، محمد عابد الجابری و محمد ارکون، پیرامون مسئله غیب و امرغیبی پرداخته است. این دو متفکر، با تأملی نقادانه در بازخوانی میراث اسلامی، خوانشی متفاوت از این مسئله داشته‌اند که رابطه میان دین و عقل را به‌طور بنیادین تحت تأثیر قرار می‌دهد. از آنجا که اندیشه‌های جابری و ارکون در حوزه‌های فکری و فلسفی در جهان اسلام تأثیر گسترده‌ای داشته‌اند، درک عمیق نحوه مواجهه آن‌ها با مفهوم غیب و امرغیبی می‌تواند رهیافتی به یکی از مبانی معرفت‌شناسی جابری و ارکون باشد، چرا که دیدگاه آن‌ها درباره غیب، نقش مؤثری در چارچوب عقل‌گرایی و غیب‌زدایی از دین ایفا کرده است. این مطالعه، با تمرکز بر آثار مکتوب این دو متفکر و با رویکردی مقایسه‌ای، تلاش کرده است تا به فهمی دقیق‌تر در مقوله غیب و امرغیبی از منظر ایشان بپردازد. جابری و ارکون هر دو نگرشی عقل‌گرایانه اتخاذ کرده‌اند و به تبیین جایگاه عقل در دین پرداخته‌اند؛ اما این تفسیرها، اغلب به تضعیف ابعاد غیبی دین و غیب‌زدایی از آن منجر شده است. از جمله، مفاهیمی چون وحی، بهشت، جهنم و سایر آموزه‌های غیبی دین از دیدگاه آن‌ها مقولاتی فراتر از دسترس عقل بوده و بازتعریف آن‌ها در راستای تضعیف اعتقادات غیبی صورت گرفته است. این دو متفکر به استقلال کامل عقل باور دارند و نقش عقل را فراتر از هرگونه محدودیت دینی می‌دانند. این رویکرد، که به عقلانیت مدرن نزدیک است، در بسیاری از موارد منجر به قداست‌زدایی از مفاهیم غیبی و ایجاد زمینه‌ای برای بازنگری انتقادی در سنت‌های اسلامی شده است. در نهایت، این پژوهش با تأمل در اشتراکات و اختلافات دیدگاه‌ها، تصویری جامع از مسئله غیب و امر غیبی در پروژه نقد عقل عربی جابری و نقد عقل اسلامی ارکون، نقش عقل در تفسیر مفاهیم غیبی و جایگاه غیب و امر غیبی در بازخوانی میراث اسلامی ارائه می‌دهد.
تحلیل انتقادی اندیشه‌های تفسیری محمد ارکون
نویسنده:
زینب دانایی فر؛ استاد راهنما: بمانعلی دهقان منگابادی؛ استاد مشاور: محمد علی حیدری مزرعه آخوند، حسین ابویی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
محمد آرکون از نظریه پردازان مسلمان متون دینی به ویژه قرآن کریم بوده که تحت تأثیر آراء و اندیشه های سکولاریسم غرب قرار دارد. وی در یکم فوریه سال 1928م (1306ش) در شهر تاهرت میمون الجزایر در خانواده‌ای بربری و از طبقات محروم جامعه، مسلمان و سنی مذهب متولد شد. زبان مادری اش بربر بود. زبان دومش فرانسه و زبان عربی را به عنوان زبان سوم در دبیرستان و سپس در دانشگاه آموخت. در نوجوانی حافظ قرآن شد. تحصیلات متوسطه را در شهر اوران و تحصیلات عالی را در رشته ادبیات عرب در دانشگاه الجزیره شروع و در دانشگاه سوربن فرانسه در رشته تاریخ و فلسفه اسلامی به پایان رساند و سرانجام موفق شد در سال 1968 از رساله دکترای خود با عنوان " انسان گرائی عربی در سده نهم و دهم میلادی، ابن مسکویه فیلسوف و تاریخ نگار " دفاع کند. او پس از دریافت درجه دکترا، در سال 1969م به عنوان یکی از اساتید سرشناس و معروف دانشگاه لومر لیون انتخاب شد و تا سال 1972 در این کرسی خدمت کرد.
نقد تحلیل زبان‌شناختی محمد ارکون از سوره فاتحه
نویسنده:
یونس بامری ، حمید ایماندار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
محمد ارکون، از قرآن‌پژوهان نوگرای اسلامی، خواستار تجدیدنظر در تفاسیر سنتی قرآن و ارائه بینشی نو بر اساس مبانی و روش‌های مدرنیستی و زبان‌شناختی است. او در کتاب القرآن من التفسیر الموروث إلى تحلیل الخطاب الدینی با اصالت‌دهی به زبان، نقد عقل اسلامی، نفی حقیقت ثابت و ابدی قرآن، و انسانی‌سازی متن مقدس، تلاش کرده است تفسیری متفاوت از سوره‌های قرآن، ازجمله سوره مبارکه فاتحه، ارائه دهد. این پژوهش، با رویکرد توصیفی-تحلیلی، به بررسی تفسیر زبان‌شناختی ارکون از این سوره پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که تحلیل وی، به‌دلیل نقص‌های اساسی در روش‌شناسی، تاریخ‌نگاری، ادبیات، و تفسیر، از کارایی لازم برخوردار نیست. وی در تفسیر خود، مفاهیم قرآنی را به‌صورت سطحی بررسی کرده و از روش‌های زبان‌شناختی به‌شیوه‌ای ساده‌انگارانه بهره برده است. ازاین‌رو، رویکرد جدید ارکون نتوانسته است دریچه‌ای نو به معارف قرآنی بگشاید یا معانی جدیدی فراتر از تفاسیر پیشین ارائه دهد.
صفحات :
از صفحه 253 تا 290
تحلیل قرائت تأویلی و تاریخی محمد آرکون از نص دینی
نویسنده:
عبدالله میراحمدی ، فاطمه سرلک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
محمد آرکون، دانشمند معاصر الجزایری، دیدگاه‌های خاصی پیرامون قرآن کریم دارد. بسیاری از قرآن‌پژوهان، متفکران اسلام و عرب، اندیشه‌ها و آثار او را موردبررسی قرار داده‌اند. یکی از موضوعاتی که وی مفصل به آن پرداخته، مباحث مربوط به زبان قرآن است. آرکون در مباحث زبانی قرآن، بر اسطوره‌ای بودن آن تأکید دارد. وی اسطوره را تعبیری مجازی و نمادین می‌داند که پذیرای اطلاق و تکثر معناست. او متن دینی را با اندیشه نواعتزالی و نقدگرایانه تحلیل کرده است. آرکون متن قرآنی را نخست به‌مثابۀ متن زبانی، تابع روش زبان‌شناسی قرار داده و پس از آن با توجه به جنبه‌های تاریخی، مورد تفکیک قرار داده است. در باور وی ازآنجاکه وحی در شرایط و بستر تاریخی ویژه‌ای گردآوری و ثبت شده است، پس باید آن را در معرض نقد تاریخی قرار داد و در چنین نقدی توجه به فاصله زمانی تلفظ آیات در زمان پیامبر (ص) و کتابت آن در زمان خلیفۀ‌ سوم پر اهمیت است. بر پایه چنین استدلالی، وی به متن قرآن به‌عنوان یک متن وحیانی و الهی نمی‌نگرد، بلکه آن را متن بشری می‌داند که تاریخمند است. همچنین آرکون قرآن را نصی می‌داند که به روی همه معانی باز است و هیچ تفسیر و تأویلی نمی‌تواند آن را به روی دیگر معانی ببندد و یا معنایی نهایی باشد. با توجه به شبهاتی که در ارتباط با ویژگی‌ها و ماهیت زبان قرآن مطرح شده، تحلیل ریشه‌ای این موضوع ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش رویکردهای آرکون پیرامون زبان قرآن در چهار محورِ اسطوره‌انگاری قرآن، هرمونتیک فلسفی، نگاه ناسوتی به وحی و تطبیق خصوصیات عهدین بر قرآن کریم، بیان می­شود. در ادامه نیز به شیوه تحلیل محتوا به تبیین قرائت تأویلی و تاریخی آرکون از نص دینی پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 237 تا 272
بررسی تطبیقی "عقل اسلامی" ارکون  و "عقل دینی" (فکردینی) مطهری و نسبت آن‌ها با مسئله انحطاط
نویسنده:
فریده پورمشک دوز؛ استاد راهنما: قاسم پورحسن؛ استاد مشاور: مهدی اخوان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
در سال‌های اخیر بازخوانی سنت و اندیشة اسلامی به جهت مواجهه مسلمانان با مسئله انحطاط از مسائل بااهمیت و ویژه در جهان اسلام برشمرده می‌شود. ارکون؛ ناقد رادیکال سنت، با دغدغة دیرینة انحطاط و عقب‌ماندگی مسلمانان، برای نخستین بار به نقد تاریخی عقل اسلامی دست می‌زند. وی عقل اسلامی را که سازوکار و نظام حاکم بر اندیشه در تاریخ اسلام معرفی می‌نماید، عامل اصلی عقب‌ماندگی سرزمین‌های اسلامی تشخیص می‌دهد. به باور ایشان، عقل اسلامی ضمن متعدد بودن، با ویژگی‌هایی نظیر فراتاریخی بودن، نقش اسطوره‌ای داشتن، دگماتیک بودن و نص‌گرا بودن زمینه عقب‌ماندگی مسلمین را فراهم کرده است. او تحت تأثیر متفکران فرانسوی هم‌عصر خود نظیر پیر بوردیو و ژاک دریدا در تلاش است تا با روش‌های نوین علوم انسانی نظیر روان‌شناسی تاریخی، انسان‌شناسی، زبان‌شناسی، تبار‌شناسی و واسازی به نقد اندیشة اسلامی پرداخته و با دو رویکرد آسیب‌شناسی و اسلام‌شناسی تطبیقی، پروژة خروج از رکود اندیشه در جهان اسلام را طراحی ‌نماید. مرتضی مطهری نیز متفکری از عالم تشیع با دغدغه‌ای مشترک با ارکونِ سنی مذهب، دوری از فکر اسلامی را سبب اصلی انحطاط مسلمین می‌داند. وی ضمن معرفی آسیب‌های فکر دینی، احیای هویت و "من" اسلامی و درک صحیح از مقتضیات زمان را راه‌حل رهایی از رکود اندیشه ذکر می‌کند. اما به نظر می‌رسد پروژة ارکون به دلیل گستردگی نقد و عبور از سنت؛ و طرح مطهری به جهت ناکافی بودن، نمی‌توانند به‌مثابه راه‌حل نهایی برای خروج از بن‌بست انحطاط مسلمین محسوب گردند.