جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 914
نظریه انسان کامل در عرفان اسلامی
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
عرفان اسلامی در بعد معرفتی، نوعی هستی شناسی شهودی است که از راه سلوک عرفانی حاصل می شود. در این دیدگاه، هستی حقیقی همان وجود مطلق یا خدای متعال است که واحد، نامتناهی و کامل مطلق است. در میان موجودات عالم، انسان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. او از جسم طبیعی و روح الهی ترکیب یافته است. آنچه در عالم هست، در انسان یافت می شود؛ از این جهت انسان را عالم صغیر و کون جامع می دانند. همه عالم برای اوست و او غایت خلقت است. انسان برخوردار از عقل و اختیار و تمایلات و شهوات حیوانی است. انسان با تبعیت از عقل و بندگی خدا می تواند عالی ترین مدارج کمال را طی کند؛ چنان که با پیروی از تمایلات حیوانی می تواند به نازل ترین مراتب سقوط کند. انسان کامل مظهر اتم همه اسماء و صفات حق تعالی است. ولایت گاه با نبوت همراه است و گاه با وصایت و امامت. قرب به خدا و طی طریق کمال، در گرو شناخت ولی و پیروی از نور هدایت اوست.
صفحات :
از صفحه 15 تا 30
نسبت عقل و ایمان از دیدگاه غزالی و مولوی
نویسنده:
حسین عشایری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
درباب نسبت عقل و ایمان ،توجیه و معقولیت باور دینی در بین اندیشمندان دینی به انحاء مختلفی صورت گرفته .در میان فیلسوفان رویکرد غالب نسبت به توجیه باور دینی تا سال های اخیر قرینه گرایی بود؛ بنا بر این رویکرد، باور دینی باید مبتنی بر دلیل و قرینه باشد، در غیر این صورت:از یک سو باور منجر به معرفت نمی شود،و از طرفی دیگر خطایی اخلاقی از سوی فرد رخ داده است.این رویکرد ایمان را نوعی اعتقاد و معادل معرفت در نظر می گیرد. نمونه ی خفیف تر این این رویکرد نزد آکویناس وجود دارد که ایمان را معادل باور استوار می داند.مدل تومیستی از ایمان را هم می توان نوعی اعتقاد دانست،وهم می توان آن را به ایمانی اعتمادی تحلیل کرد که متعلق آن خود خداست.در این تلقی،ایمان به عنوان پذیرش حقایقی که از سوی خدا وحی می شود برباور به خدا مبتنی است ،وماهیت بنیادی ایمان همین «باور به» است.تفاوت این مدل با مدل های دیگر ایمان در این است که باور به خدا در این مدل،به معنای سپردن تعهدی عملی به متعلق ایمان،و مستلزم مخاطره است؛به طوری که مولفه ی ارادی ایمان در آن جایگاه محوری دارد و مولفه ی شناختی از آن لازم می آید.تبیین مصلحت اندیشانه ی اراده گرایانی چون پاسکال وجیمز در واقع بیان شرایط جواز مخاطره ی اعتقادی است.در این میان ایمان گرایانی چون کرکگور متقدند که ایمان بودن ایمان به بی قرینه بودن و مخاطره آمیز بودن آن است و ایمان بی نیاز از دلیل عقلی و مستلزم سپردن تعهدی تام به متعلق ایمان است.در میان همه ی این نزاع ها حامیان معرفت شناسی اصلاح شده به نحوی دیگر ایمان را بی نیاز از برهان دانستند،و با استناد به آراء جان کالوین،به وجود قوه ی شناختی خدادادی ای« حس الهی » در انسانها معتقد شدند، وبیان کردند کهداده های این قوه، باور به خدا را برای دینداران بدیهی می کند.درمیان اندیشمندان مسلمان،غزالی توانایی عقل را محدود دانسته، وفایده ی آن را فقط در این می داند که شخص را سوی طبیبان قلوب(انبیا) برد و به واسطه ی آن راهنمایی های طبیب را ادراک کرده و به کاربندد.از آن به بعد، عقل باید تسلیم نبی شود.او قائل به وجود حقایقی فراعقلی در دین است که فقط به واسطه یقوه ای فوق عقلی به نام «روح نبوی» ادراک می شود و شکوفایی این قوه درانسان مستلزم سپردن تعهدی تام به رهنمودهای نبی و گزاره های ایمانی است در چنین شرایطی ایمان ورزی مستلزم خطر کرن است،وبا گذر از این خطر و شکوفایی قوه ی فوق عقلی،آنچه برای فرد،نامعقول ونادیدنی بود،معقول و دیدنی،بلکه بدیهی می گردد.بنابر این مدل ایمانی غزالی را می توان مدل کرکگور-کالوین(اعتماد- اعتقاد) نامید. مولانا نیز با تقسیم عقل به کلی وجزئی، تقریری دیگر از همان مدل غزالی را ارائه می دهد؛ با این تفاوت که، غزالی سعادت عوام را فقط در داشتن اعتقاداتی جازم و مطابق با واقع می داند؛و مدل ایمانی او برای عوام معادل مدل آکویناس می شود
نوع رابطه‌ی انسان با خداوند از منظر مولوی، با نگاهی به روایت انواع عبادت از امام‌ علی(ع) در نهج البلاغه
نویسنده:
صدیقه بحرانی، لاله حقیقت، زهره زمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از دیدگاه مولانا، رابطه‌ی مطلوب انسان با خداوند رابطه‌ای تحکم‌آمیز (زاهدانه) یا توافق مبتنی بر حقوق و وظایف (تاجرانه) نیست؛ بلکه این دو رابطه‌ گرچه کارکردهای مثبتی دارند، در حقیقت دارای ارزش ابزاری هستند و نه ارزش ذاتی و صرفاً برای کسانی مفیدند که توان دستیابی به رابطه‌ی عاشقانه را ندارند؛ اما رابطه‌ی مطلوب میان انسان و خداوند رابطه‌ای عاشقانه است که ویژگی‌ها و مؤلفه‌هایی دارد که عبارت است از: اراده‌ی معشوق را اراده‌ی خود دانستن، توجه انحصارگرایانه، تمایل به یکی‌شدن با معشوق و رنج عاطفی.
صفحات :
از صفحه 121 تا 148
شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟ (با تکیه بر منابع کهن به‌ویژه مکتوبات مولانا)
نویسنده:
یداله محمدی ، احمد پارسا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟ (با تکیه بر منابع کهن به‌ویژه مکتوبات مولانا) چکیده این مقاله با عنوان «شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟» به پایان کار شمس‌الدّین محمّد بن علی بن ملک داد تبریزی می‌پردازد؛ یعنی می‌خواهد نشان دهد که آیا او به مرگ طبیعی از دنیا رفت یا به شهادت رسید. اختلاف در این مورد به روزگار خود مولانا برمی‌گردد و از آن زمان تاکنون ذهن بیشتر مولوی‌شناسان را به خود مشغول ساخته‌است. علی دشتی، بدیع‌الزّمان فروزانفر، ذبیح‌الله صفا، ابوالقاسم انجوی شیرازی، محمّدرضا شفیعی کدکنی، سیروس شمیسا، محمّدعلی موحّد، توفیق هاشم‌پور سبحانی، عبدالکریم سروش، عبدالباقی گولپینارلی، هلموت ریتر، آنِ‌ ماری شیمل و محمّد شبلی‌نعمانی درباره‌ی سرانجام شمس ابراز عقیده کرده‌اند. این عقاید را در چهار رویکرد طبقه‌بندی کرده‌ایم که در مقاله به آن می‌پردازیم. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. داده‌ها به شیوه‌ی کتابخانه‌ای و سندکاوی با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شده‌اند. نتیجه نشان می‌دهد خلاف حدس و گمان‌ها و تردیدهای برخی از پژوهشگران که شهادت شمس را نپذیرفته‌اند، شمس‌الدّین تبریزی به شهادت رسیده و در این ماجرا علاءالدّین محمّد، فرزند بزرگ مولانا جلال‌الدّین، به‌عنوان متهم اصلی نقش عمده‌ای در این قضیه داشته است. از این رو پس از حلّاج، عین‌القضات و سهروردی، می‌توان شمس را چهارمین شهید عشق نامید.
صفحات :
از صفحه 73 تا 103
موانع معرفت در مثنوی مولانا
نویسنده:
علی اشرفی ، حسن طباطبایی ، ایرج شهبازی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
فاعل شناسایی که در نظر بسیاری از فیلسوفان نادیده انگاشته شده در نظر مولانا اهمیّت بسیاری دارد. در نگرش او برای دستیابی به گزاره‌های مطابق با واقعیت، باید در کنار بهره‌گیری از علم منطق و روشِ درستِ تحقیق، به تهذیب نفس و خودسازی هم توجه کرد. او عقیده دارد گناه، گذشته از همة خطرات و آسیب‌هایی که برای حیات معنوی و مادی انسان دارد، واقع‌بینی او را هم با تهدیدی جدی روبه‌‌رو می‌سازد و مانع دستیابی او به حقیقت می‌شود. در این مقاله برآنیم با بررسی نظر مولانا دربارۀ گناهانی از قبیل حرص، طمع، غرض‌ورزی، پندار کمال و نظایر آنها نشان دهیم که این گناهان، چگونه در سامانة معرفتیِ انسان خلل ایجاد می‌کنند. حاصل اینکه به نظر مولانا: از بین بردنِ حالت تعادل روحی، از بین بردنِ ابزارهای شناخت، از بین بردنِ بی‌طرفی و انصاف، از بین بردنِ خاصیت آینگیِ دلِ انسان و وارونه کردنِ حقایق، برخی از آفاتی است که گناهان بر سر راهِ معرفت پدید می‌آورند.
صفحات :
از صفحه 115 تا 142
از تقلید تا تحقیق (ترسیمی قرآنی و روایی از نقشه راه دانش‌پژوهی)
نویسنده:
داود معماری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
قرآن کریم‌، روایات معصومین (ع) و حکیمان مسلمان، با طرح نقشه راهِ دانش‌پژوهی - از تقلید تا تحقیق - ، علو همت، پویایی، اشتیاق به فراگیری، پاسداشت حرمت استاد، تفقه و تدبر، زمان‌شناسی و نوگرایی، خلاقیت و ابتکار و...، را از مهم‌ترین محرک‌های رسیدن دانش‌پژوه به افتخارات علمی می‌دانند و از این طریق او را از جمود و خمودگی، دون همتی، قناعت در کسب معرفت، حیا از پرسش‌گری، هراس از اظهارنظر علمی، همیشه شاگرد و مقلد ماندن و...، باز می‌دارند. واضح است که تحقق کامل این نقشه و عبور از مرحله تقلید و رسیدن به مرحله جویای علم بودن و نشستن بر اریکه تحقیق و تولید علم کردن، علاوه بر سعی و اهتمام خود دانش‌پژوه، همت و تدبیر مشفقانه خانواده و جامعه - به ویژه استادان فرزانه و مسئولان مربوط - را نیز می‌طلبد.
صفحات :
از صفحه 83 تا 102
رابطه طهارت انسانی با بطون قرآنی از نگاه سید جلال‌الدین آشتیانی
نویسنده:
علیرضا فاضلی، محمد حسن حاجی ناجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
قرآن جوامع‌الکلم است و مخاطب آن انسان‌ها هستند؛ انسان‌هایی که گستره وجودی یکسانی ندارند. در برخورداری از معارف قرآن و بطون آن، شرح صدر، طهارت ظاهری و باطنی فرد نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. سید جلال‌الدین آشتیانی کوشیده است رابطه مستقیمی بین مراتب وجودی انسانی و بطون قرآنی برقرار کند و نقش طهارت را در ایجاد این سنخیت نشان دهد. در این نوشتار می‌کوشیم با بررسی آثار مختلف او، این رابطه بین انسان و قرآن را، که مبتنی بر اصل صدرایی کثرت نوعی انسان‌ها است، روشن کنیم. در این راه از دیدگاه‌های حکمای معاصر نیز کمک گرفته‌ایم. سپس رابطه هر مقام از انسان (اطوار قلب) با بطن متناظر آن واکاوی می‌شود. آشتیانی قائل به اطوار هفت‌گانه قلبی است. وی شرط ورود به هر مرتبه را پاکی از مرتبه قبلی و اشتداد وجودی و تعالی مقام می‌داند. بنابراین، هر چه طهارت فرد بیشتر باشد دسترسی او به معارف و حقایق قرآنی بیشتر است، تا جایی که فقط انسان‌های کامل، که از طور هفتم انسانی بهره‌مند هستند و به اراده الهی به قله طهارت بار یافته‌اند، به تمامی حقایق و بطون قرآن احاطه دارند.
صفحات :
از صفحه 183 تا 204
بررسی و تطبیق فلسفه و عرفان مولانا و امام خمینی در بعد هستی شناسی
نویسنده:
بیتا جمشیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
معراج پیامبر(ص) و ارتباط آن با محراب مساجد
نویسنده:
مرتضی شجاری، اشرف میرفخرائی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معراج پيامبر (ص) در مكان مقدسی چون مسجد صورت گرفت و ارمغان ايشان از اين سفر شبانه برای امتش حقيقتی همچون نماز است. در هنر اسلامی جايگاه پيامبر( ص) در اين معراج، به صورت يك محراب به تصوير كشيده شده است. درواقع، مفهوم محراب كه محلی است برای معراج مؤمن ( نماز)و رمزگشايی آن از زاويه معراج پيامبر( ص) ، بيانگر اين نكته است كه محراب تجلی مجسم معراج بوده و ازآنجاييكه معراج صورت مثالی نماز است؛ محراب را می توان تجلی مجسم نماز نيز دانست؛ به طوريكه تمامی مراحل نماز در آن به تصوير كشيده شده است. با تكيه بر تفاسير عارفان از آيه: « فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى»(نجم: 8 )مشخص می گردد كه بين پيامبر( ص) ، معراج و محراب اتحادی از جنس اتحاد سالك و سلوک و مسلك وجود داشته و محراب تجليگاهی از قول (شريعت)، فعل (طريقت) و حال (حقيقت) پيامبر( ص) است. در اين مقاله با بهره گيری از آثار عارفان و هنرمندان مسلمان رابطه محراب مساجد با معراج پيامبر( ص)تبيين و تحليل می گردد.
صفحات :
از صفحه 51 تا 73
استکمال و اختیار در عالم برزخ با توجه به حکمت متعالیه و قرآن
نویسنده:
رضا رسولی شربیانی، احمدرضا هنری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
از آنجا که مساله اختیار و عقل در فلسفه و کلام اسلامی بسیار مورد توجه بوده است و در حوزه انسان شناسی نیز همواره از مباحث اصلی تلقی می شود، هدف این مقاله پرداختن به جایگاه آن در زندگی برزخی است. چون موضوع تمام رفتارها و خلقیات آدمی نفس است و نفس مراتب مختلف دارد و از جمله مراتب آن تعقل و اراده است و همه کمالات آدمی بر نفس مترتب می شود و از طرف دیگر نفس یک حقیقت جاودانه است می توان نتیجه گرفت قوا و مراتب آن نیز جاودان است و همان طور که نفس می تواند در وعای دنیوی تعقل و تصمیم گیری کند در وعای برزخی نیز بر این دو امر قادر است و اگر بپذیریم نفس موضوع استکمال برزخی است و قدرت تعقل و اختیار دارد می توان نتیجه گرفت که به جز محدودیت ها و تعارض ناشی از آن، که در زندگی دنیوی منجر به خطا یا گناه می شود، نظام زندگی گروهی و خانوادگی با همه شرایط موجود در دنیا در زندگی برزخی نیز وجود دارد. بنابراین اختیار انسان به معنای انجام ثواب و یا ارتکاب گناه نیست بلکه انتخاب میان خوب و خوب تر است که در این انتخاب ملکات نفس، که وی از زندگی دنیوی با خود به همراه برده است، می توانند علل عمده باشند. بنابراین، اختیار برزخی تحت تاثیر اختیار انسان در زندگی دنیوی و به عبارت دیگر در طول آن قرار دارد. از آنجا که انسان معاصر از نظر معنوی با چالش های زیادی، مانند معناداری زندگی و رنج ها و دردهای موجود در این جهان، مواجه است، استکمال برزخی و لازمه آن، یعنی اختیار در برزخ، می تواند به معناداری زندگی و ایجاد روح امیدواری در انسان و انگیزه بیشتر برای گرایش به خیر و نیکی و دستیابی به سعادت موثر باشد.
صفحات :
از صفحه 61 تا 83
  • تعداد رکورد ها : 914