ابن‌تیمیه شخصیتی شناخته‌شده در تاریخ عقاید است و تأثیرگذاری او بر برخی گروه‌های تکفیری، امری پوشیده نیست. موضوع این پژوهش نیز بررسی و نقد نگاه وی به اثبات عقای
... ید مبتنی بر عقل است. این امر با شناسایی نگاه وی به روش‌های عقلی، در میان آثار مکتوبش صورت گرفته است. این تحقیق با روش توصیفیـ‌‌تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که نگاه ابن‌تیمیه به روش‌های اثبات عقلی عقاید چگونه بوده و چه نقدهایی بر آن وارد است؟ وی با حصر استدلال عقلی در قیاس و تمثیل و استقرا مخالف است و بیش از تعریفی مختصر به روش استقرا نپرداخته است؛ اما به روش قیاس و تمثیل به طور مفصل پرداخته است. او کارکرد قیاس منطقی یا قیاس شمولی به تعبیر خودش را انکار می‌کند و به‌عکس قائل به حجیت تمثیل و قیاس الغائب علی‌الشاهد است و تلاش می‌کند عموم صاحب‌نظران را در قبول حجیت تمثیل با خود همراه کند. درمقام نقد نیز آنچه وی به مثابۀ روش استدلال عقلی غیر از قیاس و تمثیل و استقرا مطرح می‌کند، درواقع به یکی از این سه روش بازمی‌گردد. همچنین انکار کارکرد قیاس از سوی وی صحیح نیست. تمثیل هم هرچند از روش‌های اثبات عقلی است؛ ولی یقین‌آور نیست و برخلاف ادعای ابن‌تیمیه، یقین‌ناآوری آن از نگاه بسیاری از عالمان دور نمانده است.
بیشتر