جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در دوران تجدد، تنها زمزمه هایی اندکی از ضرورت اجتناب ناپذیر رویکرد به حقیقت اصیل(دینی)، در حیات اجتماعی غرب به چشم می خورد ولی با طرح و ارائه آراء اندیشمندانی چون اریک وگلین، جهان خسته شده از هیاهوی بی بنیاد حقیقت مدرنیته، به حقیقت دینی گرایش بیشتری یافت، زیرا آن گونه که آلیس ساندوز از همکاران، شارحین و ویراستاران آثار وگلین گفته است:" با همه گیرشدن و گسترش بحران حقیقت تجددی، جهان غرب به تدریج بر اهمیت دیدگاه های وگلین وقوف پیدا کرد،" اما او چه گفت و چه نوشت که در ترویج نگاه به دین و حقیقت بر آمده از آن، موثر افتاد؟(سئوال) احتمالا آشکار نمودن زیان های نظری و عملی مدرنیته و نشان دادن آثار اتصال به وجوه متعالی در زندگی بشر، از دلایل رویکرد به اندیشه های وگلین و در نهایت توجه به حقیقت برآمده از دین شده است.(فرضیه) مقاله حاضر در صدد است به بررسی این فرضیه بنشیند.

عرفان هر دینی، تعالیم باطنی و مُخّ و اساس معرفتی است که آن دین ارائه می­دهد. تعالیم عرفانی دین یهود نیز تحت عنوان «قبالا یا کابالا» مطرح است که برخی این نام را به تمام سنّت عرفانی یهود اطلاق می­دارند و برخی آن را به لحاظ زمانی مرحله واسط و البته اصلی عرفان یهود که میان مرحله متقدّم یعنی«مرکابا» و مرحله متأخر یعنی «حسیدیسم» شکوفا شد، به حساب می­آورند. تأثیرات و تأثّرات این عرفان از عرفان اسلامی و مسیحی در دوره اوج شکوفائی آن قابل انکار نیست. نکته قابل تأمل در همه عرفان ها، لغزش یافتگی در برخی زوایا است که منجر به تبدیل نقش تعالی بخش آن به سقوط می­شود و عرفان یهود نیز از این آسیب در امان نبوده است و لطمات ناشی از آن را نیز علاوه بر یهود، سایر ابنای بشر متحمل شده اند و این خود به تنهائی ضرورت بازشناسی این نحله عرفانی را گوشزد می کند.

از نظر فلسفی شناختن یا شناساندن هرحادثه متوقف برکسب اطلاعات و رساندن آن به مخاطب در ده مقوله جوهر، کم، کیف، اَین، متی، وضع، جده، اضافه، فعل و انفعال است. در این مقاله برآنیم تا با ارائه اصول و معیارهای عقلی و فلسفی، و تطبیق این مقولات برحادثه عاشورا و قیام اباعبدالله الحسینu ، شناختی نسبتاً جامع از آن حماسه بی نظیر به دست آوریم. در مقوله «جوهر» روشن می‎شود که ماهیت قیام حسین بن علیu تهاجم است یا تدافع؟ ستم ستیزی است یا ستم ناپذیری؟ یا می‎تواند هم ستم ستیزی باشد و هم ستم ناپذیری! در مقوله «وضع» ویژگی­های سپاه عدل و سپاه ظلم و جهل، در مقوله «جِده» ، محور و مُحاط بودن امام حسینu و یاران با وفایش در این حماسه بی‎نظیر، در مقوله «متَی»سبب وقوع حادثه در دهم محرم الحرام، در مقوله «کم» سبب اندک بودن طرفداران جبهه حق، در مقوله «کیف» چگونگی وقوع حادثه و تفاوت نحوه جنگ سپاه عمر سعد با سایر نبردها، در مقوله «اضافه»، امام و مأموم، و پیروز و شکست خورده در حادثه عاشورا و کربلا، در مقوله«فعل» تأثیرحادثه عاشورا در تاریخ تبیین می‎شود.

مطالعه و دقت پیرامون آداب جنگ در اسلام این حقیقت را آشکار می‏کند که آنچه امروزه در نظام حقوق بین‏المللی مورد تأکید قرار گرفته، چهارده قرن پبشتر در متن تعالیم اسلام وجود داشته است. اهمیت این امر به خصوص از این جهت است که در آن روزگار نه نامی از حقوق بشردوستانه - قواعد مربوط به رعایت حقوق بشر در زمان جنگ - در میان بود و نه محتوای آن مورد نظر.با توجه به گستردگی این مقررات و مباحث مرتبط با آن، در این مقاله صرفا به برخی از آداب جنگ در اسلام یا مظاهر تقوای جنگی و مقایسه آنها بااصول حقوق بشر دوستانه امروز اشاره شده‏است.

مفسران گرانقدر قرآن کریم از صدر اسلام تا کنون تلاش های فراوانی برای تفسیر قرآن کریم وفهم وارائه معنای مراد خداوند تعالی از قران داشته اند. در این راه با استفاده از احادیث پیامبر گرامی اسلام (ص) ودیگر بزرگان و مراجعه به شأن نزول ها ؛ از علوم عقلی ونقلی وادبی نیز در این جهت بهره برده اند. یکی از راههای بسیار موثر ومطمئن برای رسیدن به معنای واقعی قرآن کریم، توجه به سیاق آیات آن است. گاهی یک کلمه یا جمله ویا عبارت به تنهایی در نظر گرفته و معنا می شود . زمانی نیز همین کلمه یا جمله یا عبارت در ضمن کلمات وجملات وعبارات دیگر است ومعنای آن با توجه به سیاق، آشکار می شود توجه به سیاق تأثیر فراوانی در رسیدن به معنای مورد نظر دارد.در مقال حاضر تلاش برآن است که نقش سیاق در تفسیر قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است

چگونگی‌ پیدایش‌‌ نفس‌ و نحوه موجودیت و ارتباط آن با بدن‌ موضوع سخن این نوشتار است.‌ در بحث ‌حدوث‌ نفس‌، ارسطو قائل به ‌حدوث‌ جسمانی‌ است؛‌ گر چه‌ بر اساس برخی دگر ‌از گفته های وی، می توان او را‌ قائل‌ به‌ حدوث‌ روحانی‌ نفس‌ دانست. امّا ابن‌ سینا به‌ حدوث ‌روحانی‌ نفس‌ قائل‌ است‌ و صدرا آن را در بدو پیدایش، جسمانی‌ دانسته است. ارسطو، ابن‌ سینا و ملاصدرا هر سه‌، بر وحدت‌ نفس‌ اصرار دارند؛ هر چند معنا و مفهوم وحدت را نزد آنان نمی توان در یک سطح دانست. مسأله دیگر چگونگی تعامل و ارتباط‌ نفس‌ با بدن است؛ ارسطو گاهی‌ نفس‌ را صورت‌ بدن‌ و در مواردی‌ عامل‌ حیات‌ و موجودیت‌ بدن‌ و گاهی هم آن‌ را علّت‌ و اصل ‌موجود زنده‌ دانسته‌ است.‌ ابن‌ سینا نفس‌ را مدبّر بدن‌ و ذاتاً بی‌ نیاز از آن‌ دانسته‌ و در مواردی نیز‌ جسم‌ را تنها، شرط‌ حدوث نفس، و نه شرط بقای آن ‌ می‌پندارد. امّا از نظر ملاصدرا‌ ارتباط‌ نفس با بدن از قبیل ارتباط شیئ با مرتبه ای‌ از خود است؛ از این منظر بدن مرتبه­ نازله نفس و نفس مرتبه­ی علیای بدن است.