جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با وفات ابوطالب و خديجه، ديگر مكه حريم مطمئنى براى پيامبر (ص) و پيروانش نبود. از اين رو، رسول خدا (ص) براى تداوم رسالت الهى اش و به منظور رهانيدنِ ياران خود از آزار كافران، در پىِ آن بود كه به پايگاه و پناهى استوار دست يابد. موسم حج، كه مشركان نيز آن را محترم مى شمردند، فرارسيد و اين خود فرصتى مناسب بود تا پيامبر (ص) براى شناساندن «اسلام» به قبايل عرب همت گمارد. «عقبه منى»، گردنه اى سخت گذر در بيرون از مكه، در اين موسم، از سال يازدهم تا سيزدهم بعثت، شاهد صحنه هايى از پرشورترين ابراز احساسات اوسيان و خزرجيانى است كه بيزار از ستيز و عداوت و شيفته پيوندى برادرانه بودند. همانان به جان پذيراى راهبرى محمد (ص) و آيين او شدند. در جدال ميان يثربيان بت پرست و يهوديان يثرب، همواره يهوديان تهديد مى كردند كه به زودى، با ظهور پيامبرى تازه مردمان يثرب را نابود و بت پرستى شان را واژگون خواهند كرد و اين تهديد، خود زمينه ساز بود تا اهل يثرب در ياورى اين آيين مبين پيشى گيرند و به دريافت نشانِ پرافتخار «انصار» مفتخر شوند. اين گزارش، توصيفى است از «اسلام انصار» كه خود بى گمان سرفصلى مهم در تاريخ اسلام است و در آن پيمان، «عقبه اول»، زمينه ها و پيامدهاى آن، به عنوان نخستين آشنايىِ جمعىِ يثربيان با اسلام و مقطعى مهم از پديده تاريخىِ مورد بحث، بررسى خواهد شد.

شخصیت و سیره پیامبر اعظم به عنوان پیام آور دین اسلام همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار داشته است. مستشرقان نیز با انگیزه های گوناگون به این امر اهتمام نموده اند. یکی از اهداف اصلی مستشرقان تبشیری مسیحی، مبارزه با دین مبین اسلام و انکار رسالت پیامبر اکرم صلی اله علیه و آله بوده که همواره در دستور کار فرمانروایان کلیسا قرار داشته است و تلاش نموده با تعیین معلمان ساختگی برای آن حضرت و تفسیر به رای آیات قرآن، رسالت آن حضرت را انکار نمایند. این مقاله پاره ای از دلایلی که در جهت انکار رسالت پیامبر اکرم صلی اله علیه و آله مطرح شده است را مورد بحث و بررسی قرار داده و بر اساس شواهد درون دینی و دلایل معتبر برون دینی بیان داشته که این شبهات بر اساس پیش فرض ناصحیح آنان بوده، افزون بر آن که این دسته از مستشرقان، در بسیاری از موارد واقعیت های تاریخی را تحریف و آیات قرآن را بر خلاف قواعد تفسیری، مورد بحث قرار داده اند.

قرآن كريم آخرين پيام آسمانى است كه بر بشريت نازل گشته و در محيطى بر انسان ها فرود آمده كه آن ها سرگشته و حيران در وادى جهل و تعصب و فرهنگشان آميخته اى از عناصر صحيح و غير صحيح بوده است؛ چرا كه از طرفى، اعراب جزيرة العرب وارثان حضرت ابراهيم و اسماعيل (عليهما السلام) و دين حنيف بودند و بنابراين، عناصر فرهنگى الهى و مفيدى مثل حج داشتند. اما از طرف ديگر، در طول اعصار متمادى و با دورى از انبياى الهى (عليهم السلام) به تدريج، خرافات و عناصر باطل در فرهنگ آنان رسوخ كرده بود. در اين نوشتار، رابطه قرآن با فرهنگ آن زمان عرب مورد بررسى قرار مى گيرد و در اين راستا، به دو ديدگاه مهم در مورد اين مطلب اشاره مى شود: اول، تأثيرپذيرى كامل قرآن كريم از فرهنگ عصر نزول؛ دوم، قبول عناصر مثبت فرهنگ و طرد عناصر منفى آن.

حقوق اسلامی مبتنی بر دایره وسیعی از دستاوردهای بشری است که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است. اهمیت قضاوت و استقلال قضایی دو مقوله حیاتی در بدو شکل گیری حقوق اسلامی بوده است. در زمان پیامبر اکرم (ص) و خلفاء، استقلال قضایی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و هیچ مقامی حتی خلفا حق دخالت در امر قضاوت را نداشته اند. در این مقاله بعد از تعریف قضاوت در اسلام به اهمیت امر قضا طبق آیات و احادیث پرداخته میشود و سپس با اتکا به روایات مستند نمونه هایی از استقلال قضایی در عهد پیامبر (ص) و خلفای راشدین ارائه میگردد. اطلاعات این مقاله به صورت کتابخانه ای جمع آوری شده است و در نهایت نتیجه گیری شده که حقوق اسلامی در سایه تبیین حدود، احکام قضایی و استقلال قضات در زمره بزرگترین مکاتب حقوق در تاریخ تمدن بشر قرار می گیرد.

در اصطلاح به دوره عرب پیش از اسلام که در آن اکثر مردم به شرک و کفر می پرداختند، «جاهلیت» میگویند البته در این دوره برخی نیز خداپرست بودند و اخلاق حسنه داشتند. در این نوشتار آداب و رسوم عرب جاهلی و تأثیر آنها بر جامعه آن روز مورد بررسی قرارگرفته است. در دوره جاهلیت سنت های زشت بسیاری مانند زنده به گور کردن دختران؛ سوت و کف زدن و برهنه شدن در طواف خانه خدا؛ شراب خواری و فحشا؛ تجاوز و جنگ و خونریزی و خرافات، میان اعراب رواج داشت ولی با این حال نمی توان سنت های پسندیده آنها مانند مهمان نوازی؛ وفای به عهد؛ شجاعت و حمایت از مظلومان را نادیده گرفت؛ زیرا همین سنت ها بود که در نهایت فطرت خفته بسیاری از آنها را بیدار و موجب هدایت آنها شد؛ بنابراین علت نام گذاری این دوره به «جاهلیت» از باب غلبه کل بر جزء بوده است.

کتاب «لماذا ظهر الإسلام في جزيرة العرب» نوشته احمد موسى سالم، درباره علت ظهور اسلام در شبه جزیره عربستان است. ظهور اسلام در عربستان دارای علت های متعددی است، در زمان ظهور اسلام ادبیات عرب به رشد و پیشرفت قابل توجهی رسیده بود و همین امر موجب شد تا اسلام معجزه اصلی خود را قرآن و به زبان عربی قرار دهد. و از آنجا که مهد زبان عربی جزیرة العرب بوده باید این دین و معجزه اش در آنجا ظهور کند تا معجزه بودن آن به خوبی بر همگان آشکار گردد. از سویی هر دینی در ابتداء ظهور از نظر توانائی دفاع از خود و پیروانش در وضعیت بالائی نیست و ممکن است در مقابل طوفان حملات و لشکركشی های دشمنان توان مقابله و دفاع از خود را نداشته باشد. بنا بر این لازم است تا رسیدن به توانائی مطلوب در شرایطی رشد کند که کمتر دچار آسیب ها شود و از آنجا که منطقه حجاز به دلیل نامساعد بودن شرایط آب و هوائی و جغرافیائی، منطقه ای بکر و دست نخورده بوده و مردم آنجا مردمی جنگجو بودند، هیچ یک از قدرت های موجود آن زمان، (امپراطوریهای غربی و شرقی) طمع و تمایلی برای لشکرکشی به آن جا را نداشتند. به همین جهت محیط بسیار مناسبی برای این منظور بود. همچنین نبودن حکومت مرکزی قوی در منطقه حجاز، و وجود نظام قبیله ای و طایفه ای در آن منطقه موجب می شد تا از نظر سیاسی و نظامی، مانعی بر سر راه این دین نوپا وجود نداشته و امکان پیشرفت دعوت و تبلیغ در آنجا بیشتر فراهم باشد. وجود برخی خصلت ها و اخلاقیات مثبت در نژاد عرب که با ظهور اسلام به شکوفایی و اعتلا رسید، نظیر توانایی تحمل شداید و سختی ها و داشتن روحیه دلاوری و شجاعت و سلحشوری و آشنایی با جنگ و درگیری و پایبندی به پیمان و قرارداد و وفاداری نسبت به آن... اینها خصلت هایی بود که اسلام برای تحمل سختی ها و محدودیت ها و مقابله با دشمنان خود در آینده به آنها نیاز فراوان داشت و پیامبر اکرم (ص) و مسلمانان توانستند با بهره برداری از این خصلت ها، آزار و اذیت های مشرکین و مشکلات محاصره اقتصادی شعب ابی طالب و جنگ ها و ...را تحمل کرده و به پیروزی دست یابند. کتاب در سه قسم به این قرار نگاشته شده است: تواطؤ علی الحقیقة ـ السوال عن المعقول و غیر المعقول حول ظهور الاسلام بین العرب، و هذه هی الحقیقة ـ العرب کما اعدتهم مشیئة الله لحمل رسالة الاسلام، نحو الحقیقة.