جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به مباحثی که در باب اخلاق وسیاست مطرح است، اخلاق سیاسی اصطلاح جدیدی است کهازترکیب دو واژه آشنای سیاست واخلاق بوجودآمده است وتحقیق حاضرتلاشی است جهت پاسخگویی بهسؤالاتی که این اصطلاح جدیدبا خود به همراه دارد از جمله، اخلاق سیاسی چیست؟وآیااخلاق سیاسی درحکمت متعالیه وجود دارد؟ و درصورت مثبت بودن جواب دارای چه اصولی است ؟ فرض براین است کهحکمت متعالیه دارای سیاست متعالیه نیزهست و درسیاست متعالیه اخلاق سیاسی، اصل اولیه می باشد کهبایدرعایت گردد و سعی شده نشان داده شود که بدون آن سیاست، ره به ناکجاآباد دارد، همچنانکه شارحانحکمت متعالیه ازجمله امام خمینی)ره( و آیت الله جوادی آملی به عنوان متفکرین عصرحاضر، سیاستبدون اخلاق را به شاخ برای گاو تشبیه کرده اند.)که گاو شاخ دارد ولی عقل ندارد(.شیوه پژوهش برگرفته ازروش کلن تیندر بوده که مبنای این روش طرح سؤال می باشد، بدین صورتکه با طرح سؤالات مختلف درباب سیاست متعالیه و اخلاق سیاسی فصول تحقیق راآغاز نموده تا درپایان نتیجه ای قابل توجه وکاربردی بدست آید هرچندکه به گفته تیندرنمی توان به نتایج بعنوانجواب نهایی و قطعی بسنده کرد اما راهی است برای رسیدن به نتیجه مطلوب.دراین پژوهش ازاندیشه های امام خمینی به عنوان مؤسس جمهوری اسلامی و آیت الله جوادی به عنوانشاگرد که هردوجزء مفسرین حکمت متعالیه هستند استفاده شده است، ودر پایان با توجه به توضیحات آیتالله جوادی که حکمت متعالیه به عنوان سرچشمه ای است که می توان از آن جویهای متعدد جدا کرد وفلسفه سیاسی از جمله این شاخه ها محسوب می شود و بیان اندیشه امام که درآن از اخلاق سیاسی نیزبحث می شود، به اثبات فرض اولیه پژوهش که در سیاست متعالیه اخلاق سیاسی وجود دارد واصولی نیزبرآنحاکم است، اشاره داشته است.

ترجمه ماشینی: آیا اسلام و دموکراسی می توانند در کنار هم باشند؟ آیا اسلام با دموکراسی سازگار است؟ این متن یکی از سوالات متداول و در عین حال اشتباه را بررسی می کند. اخلاق دموکراتیک را نباید و نمی توان از جوهر ادیانی که ظاهراً در متون مقدس حک شده است استنتاج کرد. بلکه نتیجه مبارزات سیاسی هستند که اسلام را به سمت جهت گیری های دموکراتیک یا استبدادی سوق می دهند. آصف بیات رویکرد جدیدی را برای بررسی اسلام و دموکراسی ارائه می‌کند و استدلال می‌کند که چگونه مبارزات اجتماعی جمعیت‌های مختلف مسلمان، آن‌هایی که علایق و گرایش‌های متفاوتی دارند، اسلام را به پذیرش ایده‌های دموکراتیک یا تمایلات استبدادی تبدیل می‌کند. «اسلام‌گرایی» و «پسااسلام‌گرایی» به‌عنوان نمایانگر دو جنبش متضاد مورد بحث قرار می‌گیرند که اسلام را به سمت‌های مختلف سیاسی، استبدادی و فراگیر سوق داده‌اند.

دین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقوله‌های خیر (زندگی خوب)، نقش ویژه‌ای در هدف‌گذاری و معنابخشی به زندگی انسان ایفا کرده و با عرضۀ آموزه‌هایی معطوف به زندگی مطلوب، به «فرارَوی» انسان از آنچه به آن دچار است، تغییر زندگی و گذار از «هست» به «باید» یاری می‌رساند. در عین حال، ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر زیست جمعی و نقش انکارناپذیرِ زمینه‌ها و نهادهای اجتماعی چون دولت در حیات انسان موجب شده است تا سنجشِ نسبت «جامعه» با «خیر» به یکی از دغدغه‌های خاطر اندیشمندان بدل شود و در این ‌بین اخلاق سیاسی از دیرباز، متکفل ارائۀ رهیافت مناسبی در باب نسبت نهاد دولت با دین بوده است. نوشتار حاضر در راستای بررسی تحولات اخلاق سیاسی در غرب، پس از تحلیل اجمالیِ فراز و نشیب‌های تاریخیِ مسیحیت از قرون وسطی تا دوران معاصر، به ایدۀ غالب سیاسی یعنی بی‌طرفی دولت در قبال دین می‌پردازد و در آخر، رویکرد انتقادی کمال‌گرایی که در اواخر سدۀ بیستم و توسط نوفضیلت‌گرایانِ غربی احیا شده است، از نظر خواهد گذشت. رویکرد اخیر در نقد معضلات ناشی از تکثر اخلاقی غرب،خواهان احیای دین به‌مثابۀ منبع تشخیص گزاره‌های اخلاقی، ‌انگاری اخلاقی و تقویت جماعت است و پیرو تفکر ارسطویی، رسالت دولت در قبال خیر و نقش تربیتی این نهاد را یادآوری می‌کند.

در این تحقسق سعی شده است تا اندیشه ی سیاسی علامه طهرانی از سه منظر فلسفه سیاسی، فقه سیاسی، اخلاق سیاسی واکاوی شود. اندیشه سیاسی علامه طهرانی در این سه بخش به شدت متاثر از عرفان شیعی است به طوری که وی قائل به ولایت فقیهی است که تمام اسفار اربعه ی خود را به پایان رسانده و انسان بالفعل شده است. نگاه عرفانی علامه طهرانی به سیاست و سیاست ورزی باعث شده تا چنین نتیجه بگیرد که مهمترین نقش حاکمان ترتبیت انسانها است. لذا در قاموس فکری او، سیاست ورزی، چیزی شبیه سلوک عملی و تربیت عارفانه ی مردم است. حاکم در اندیشه سیاسی علامه طهرانی نقش استاد در سیر و سلوک را دارد. وی بر همین اساس، نقش چندانی برای مردم در ساختار قدرت نمی بیند.

در ضرورت و اهمیت حضور اخلاق در جامعه، جای تردید نیست. امام خمینی (ره) که خود تاسیس و اداره جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشت، سیاستمداری مهذب و صاحب نظری صائب در حوزه های گوناگون و از جمله اخلاق است. ایشان معتقد است تمامی احکام اخلاقی اسلام، سیاسی است، لذا در اثر حاضر تلاش شده تا مباحث اخلاقی امام خمینی (ره) به صورت یک سیستم و به شکلی جامع با روشی توصیفی تحلیلی و با استفاده از چهارچوب نظری متخذ از آثار ایشان تبیین شود. به نظر می رسد اخلاق سیاسی امام خمینی (ره) مبتنی بر راهبرد برادری است. برای تحقق، تثبیت و گسترش برادری در جامعه آراسته شدن به فضایل و پیراسته شدن از رذایل لازم است. امام خمینی (ره) بر این باور است که تمامی انسان ها دارای دو فطرت هستند فطرتی اصلی که عاشق کمال مطلق است و فطرتی تبعی که از نقص تنفر دارد. پیوند برادری که با آراسته شدن به فضایل اخلاقی که خواسته فطرت اصلی انسان است، تقویت می شود و باعث می شود که جامعه چون پیکری واحد درآید للله حرکت کند و نه للنفس، در این صورت است که جامعه، مدینه فاضله و مقرب خدا خواهد شد. به این ترتیب مقاله حاضر درصدد است مبنای این سیستم اخلاقی که سیاست، ذاتی آن است، راهکاری برای حل معضلات و مشکلات فردی، خانوادگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی ارائه دهد.

بدون شک حاکمان سياسي و مديران اجرايي يک نظام، تأثيري شگرف در فرايند بهبودي و تغيير شرايط اخلاقي، اعتقادي، اقتصادي و بين‌المللي جامعه دارند. اين مقاله بر آنست آسيب‌هايي که مسئولان را از کارکرد مثبت به تأثيرگذاري منفي مي‌کشاند و به تبع آن جامعه را به انحطاط و ذلت سوق مي‌دهد بازشناسي كند. در اين مقاله هفت متغير تأثيرگذار با عنوان آسيب‌هاي اخلاقي کارگزاران جامعه شناسايي شده و عوامل پيدايش و راه‌هاي درمان آنها براساس رفتار و سيماي حکومتي اميرالمومنين(ع) به‌عنوان الگو و نمونه مورد بررسي قرار گرفته است.

ویژگی های اخلاقی جامعة سالم، یکی از مباحثی است که در کلام اهل بیت(علیه السلام) بررسی شده است. جمع آوری و تبیین این دیدگاه ها می تواند ما را در شناسایی شاخص های اخلاقی جامعه کمک کند. این بحث در هفت فصل تنظیم شده است: فصل اول به مفاهیم و مباحثی از قبیل: تعریف اخلاق، شاخص های اخلاقی و تعریف جامعة سالم اختصاص دارد. فصل دوم به نقش اخلاق در زندگی انسان پرداخته و مباحثی از قبیل: رابطة انسان با خدا، اخلاق فردی، اخلاق خانوادگی، اخلاق اقتصادی، اخلاق سیاسی، اخلاق اجتماعی و رابطه انسان و طبیعت را بررسی می کند. فصل سوم به شاخص های اخلاق فردی و خانوادگی اختصاص دارد. مباحث این فصل عبارت اند از: تقوا، نظم در زندگی، مراقبه، محاسبه، عزت نفس، توبه، صبر و پایداری، پرهیز از عجب، مراقبت از سلامت نفس، تعدیل غرائز، رعایت پاکیزگی و طهارت، احترام و محبت به والدین، ارتباط با خویشاوندان (صله رحم)، تشکیل خانواده، تربیت فرزندان و رعایت حقوق یکدیگر. فصل چهارم در مورد شاخص های اخلاق اقتصادی است. مباحث این فصل عبارت اند از: سازندگی، تعدیل در تملک و دوری از ثروت اندوزی، مال و شغل حلال، کمک به مستمندان، جدیت در کار، درستکاری در معاملات و میانه روی در معیشت. فصل پنجم به شاخص های اخلاق اجتماعی اختصاص دارد. فصل ششم، شاخص های اخلاقی مربوط به رابطه انسان با طبیعت را مورد بررسی قرار داده، به مباحثی از قبیل: درس آموزی از طبیعت، بهره برداری صحیح از طبیعت، آبادانی، حفظ محیط زیست و آزار نرساندن به حیوانات پرداخته است. فصل هفتم به جمع بندی، نتیجه گیری و ارائة پیشنهادات اختصاص دارد.