جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق حاضر رابطه علم، قدرت و اراده خداوند با اختیار انسان از دیدگاه اشاعره، معتزله و امامیه است. در این تحقیق تلاش شده است که دیدگاه این سه مکتب را از منظر کلامی مورد بررسی و تبیین قرار دهیم. اشاعره بر اساس توحید در ربوبیت و خالقیت معتقدند که افعال و کردار و گفتاری که از انسان سر می‌زند به قدرت و اراده خداوند است. قدرت و اراده انسان در آن هیچ تاثیری ندارد و تنها با فعل متقارن هستند بدون اینکه در ایجاد آن موثر باشند به طوری که افعال و اعمال انسان را در واقع خدا انجام داده و انسان ظرف صدور فعل اختیاری است. لذا به صورت مجازی انجام فعل به انسان نسبت داده می‌شود. لازمه این اعتقاد اسناد ظلم به خداوند است به این معنا که خداوند انسان را به ارتکاب گناهان مجبور کرده و در عین حال به خاطر آن گناه او را مجازات می‌نماید و این اسنا ظلم به خداوند استو حال اینکه خداوند عادل مطلق است و به هیچ بنده‌ای کوچکترین ظلم و ستمی را روا نمی‌دارد. تحقیق حاضر به تشریح دیدگاه‌های کلامی سه مکتب اشاعره، معتزله و امامیه درمقوله نسبت بین قدرت، علم و اراده الهی با اختیار انسان‌ها می‌پردازد و میزان تأثیر قدرت، علم و اراده خداوند متعال در اختیار آدمی از منظر این مکتب کلامی را تجزیه و تحلیل می‌کند. نویسنده برآن است تا نشان دهد انسان نه مختار است و نه مسلوب‌الاختیار، بلکه فعل اختیاری آدمی در عین این‌که فعل اوست، فعل خدا نیز محسوب شده و هیچ منافاتی بین آن‌ها وجود ندارد. به دیگر سخن، نه جبر لازم می‌آید و نه تفویضی در کار است. بدین منظور در چهار فصل دیدگاه‌های اشاعره، معتزله و امامیه را در این زمینه شرح می‌دهد. ابتدا کلیاتی از تحقیق و مفهوم واژه‌های علم، قدرت، اراده، جبر، اختیار، تفویض و امر بین‌الامرین و... سپس نسبت بین علم خدا و اختیار انسان بیان می‌شود. نگارنده در این زمینه اقسام و مراتب علم الهی همچون: علم به ذات خویش، علم به همه اشیا قبل و بعد از ایجاد و ادله علم به احوال موجودات قبل از آن‌ها را بررسیده و علم ذاتی، علم فعلی و سایر مراتب علم باری‌تعالی را از منظر اشاعره، معتزله و امامیه مطرح می‌سازد و دیدگاه‌های آنان را درباره رابطه علم خدا با اختیار انسان ذکر و تجزیه و تحلیل کرده است. نویسنده در فصل سوم به رابطه بین قدرت خداوند با اراده و اختیار انسان اشاره کرده و ضمن بررسی قلمرو قدرت خدا، عمومیت و عدم تناهی این قدرت، دیدگاه‌های اشاعره، معتزله و امامیه را در نسبت بین قدرت خدا و اختیار انسان‌ها شرح می‌دهد. وی سپس ادله امامیه را تقویت کرده و شبهه‌های وارد شده در این زمینه را پاسخ می‌گوید. نگارنده در فصل چهارم با اشاره به رابطه اراده خداوند متعال با اختیار انسان و ضمن تبیین مفهوم اراده و حقیقت آن در مورد خداوند و تفاوت اراده و مشیت الهی، نسبت بین اراده الهی و اختیار انسان را از دیدگاه اشاعره، معتزله و امامیه بررسیده و دلیل‌های عقلی و نقلی امامیه درباره عدم منافات اراده الهی با اختیار انسان در صدور افعال را فراروی خوانندگان می‌نهد. آن‌گاه به جمع‌بندی تحقیق و نتایج حاصل از تطبیق دیدگاه‌های این سه مکتب کلامی می‌پردازد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

غزالی و ستیز با فلسفه بررسی اسباب مخالفت غزالی با فلسفه و فیلسوفان

نویسنده:

منیره صحراییان

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

دین , علوم انسانی , فیلسوف , عقلانیت (مسائل جدید کلامی) , علیت , Religion , Causality , philosophy , PHILOSOPHY , philosophers , Causality , philosophy , PHILOSOPHY , philosophers , Causality , PHILOSOPHY , philosophers , Causality , PHILOSOPHY , philosophers , Causality , PHILOSOPHY , Causality , PHILOSOPHY , philosophers , Causality , philosophers , مبانی فلسفه و کلام

چکیده :

چکیده ندارد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقل و دین از دیدگاه آیت الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی

نویسنده:

صمد زاهدی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

محمد تقی مصباح یزدی , دین , علوم انسانی , ادراک , ایمان (فرجام شناسی) , تحریک , عقل , عقل , عقل , عقل(منطق) , عبدالله , Religion , ایمان , philosophy , PHILOSOPHY , محمد تقی , 1313 - , محمد تقی , PHILOSOPHY , 1312- , philosophy , محمد تقی , 1313 - , Stimulation , آیت اله جوادی آملی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی

چکیده :

تلاش و کوششی که در این تحقیق به انجام رسیده، این است که دیدگاه‌های دو اندیشمند جهان اسلام را در باره نسبت عقل و دین مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است. نگارنده کوشیده است که دیدگاه‌ها و نظرات هر کدام را از مجموعه آثار و نوشته‌های آنان به اندازه توان علمی خود در باره نسبت عقل و دین مورد بحث و بررسی قرار دهد، بررسی رابطه عقل و دین یکی از بحث‌های دیرینه در میان دین‌پژوهان و فلاسفه بوده است که هر کدام نسبت به سازگاری و ناسازگاری آن پرداخته‌اند. در این رساله دیدگاه اختصاصی این دو شخصیت جهان اسلام که هر کدام نقش مهمی در این میان دارد مطرح شده است. آنچه مطالب این رساله را در بر خواهد داشت چهار فصل است و یک خاتمه. فصل اول به عنوان کلیات مطرح شده است. در کلیات بیان میاله تحقیق، سوالات تحقیق، هدف و اهمیت تحقیق، نوع و روش تحقیق، فرضیه‌های تحقیق، موانع و محدودیت تحقیق آمده است و همچنین پیشینه تاریخی بحث عقل و دین در جهان غرب و جهان اسلام مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به عنوان چیستی عقل مطرح شده است در این فصل بعد از مقدمه به تعریف گوناگون عقل پرداخته شده همچنین به بیان اقسام عقل، دیدگاه‌های برخی اندیشمندان در باره عقل عملی و نظری و مراتب عقل نظری اشاره شده است. فصل سوم به عنوان چیستی دین مطرح شده در این فصل بعد از مقدمه به تعریف دین با رویگردهای مختلف اشاره شده است و همچنین بحث دین و ایمان دین و وحی دین و نیازهای عقلانی و احساسی مورد بحث قرار گرفته است. فصل چهارم تحت عنوان نسبت عقل و دین مطرح شده در این فصل به موضوعات انواع نسبت میان عقل و دین تعابیر مرتبط با عقل و دین (عقل و وحی، عقل و نقل، عقل و ایمان) پرداخته شده است. همچنین نسبت عقل و دین از دیدگاه آیت الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی و تعارضات ظاهری بین عقل و دین و راه حل آنها و بیان مصادیقی از ارتباط عقل و دین (عقل یکی از ادله اربعه، عقل و فلسفه احکام) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد مبانی جان هیک در پلورالیسم دینی

نویسنده:

محمدعلی توحیدی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

انحصارگرایی , مسیحیت , نقد , دین , لیبرالیسم , علوم انسانی , جان , شمول , هیک , کثرت گرایی(کلام جدید) , Religion , Criticism , pluralism , philosophy , philosophy , PHILOSOPHY , PHILOSOPHY , liberalism , liberalism , Criticism , PHILOSOPHY , Pluralism , philosophy , Criticism , PHILOSOPHY , Pluralism , philosophy , ‌جان , کثرت‌باوری , Pluralism , PHILOSOPHY , Criticism , liberalism , ‌جان , کثرت‌باوری , Pluralism , PHILOSOPHY , Criticism , liberalism , PHILOSOPHY , liberalism , کثرت‌باوری , liberalism , Criticism , liberalism , کثرت‌باوری , Criticism , کثرت‌باوری , Pluralism , کثرت گرایی دینی(فلسفه دین)

چکیده :

قبل از ظهور »صنعت ارتباطات جهانی«، علی رغم داعیه جهانی بودن برخی از ادیان، بسته به محلی بودن اقتصاد، سیاست و فرهنگ، ادیان نیز، محدود به قلمرو و بوم خاصی بودند، با شکل‌گیری »دوره ارتباطات« و انفجار اطلاعات و به وجود آمدن»دهکده جهانی« ادیان در رویارویی و تماس نزدیک و گسترده نسبت به هم قرار گرفتند، در گفتمان‌های بین الادیانی، سوال‌هایی از حقانیت و نجات‌بخشی همه ادیان مطرح گردید که آیا همه ادیان از حقانیت بهره‌مند بوده و نجات‌بخش پیروان‌شان هستند و یا دین خاصی، در پاسخ به این پرسش سه دیدگاه »انحصارگرایی«،»شمول‌گرایی« و »پلورالیسم دینی«، مطرح گردیده است. جان هیک فیلسوف انگلیسی که نظریه‌پرداز و بنیانگذار نظریه پلورالیسم دینی است، برای اثبات و استحکام آن، به مبانی و ادله‌ای چون تجربه دینی، یکسان انگاری ماهیت و حقیقت وحی و تجربه دینی، معرفت شناسی کانت و تفکیک »نومن« از»فنومن«، فرضیه نجات و اشتراک و بهره‌مندی همه ادیان در توانایی ایجاد تحول از خودمحوری به خدامحوری (گوهر ادیان)، تکافو ادله، هدایت عام الهی و »جهانی شدن« تمسک جسته است، هدف تحقیق حاضر نقد و بررسی صحت و سقم این مبانی و ادله می‌باشد که با استفاده از شیوه اسنادی و اکتشافی در محدوده مباحث کلامی، فلسفی و معرفت شناختی، مبانی جان هیک در پلورالیسم دینی را به نقد و چالش گرفته است. پلورالیسم دینی را می‌توان از دو زاویه برون‌دینی و درون‌دینی مورد بررسی قرار داد؛ در ساحت برون‌دینی، نقد مبانی کثرت‌گرایی دینی و آشکار ساختن اشکالات کلامی و فلسفی و معرفت شناختی آن‌ها، به معنای تیشه به ریشه زدن پلورالیسم دینی است؛ مبانی و پایه‌های مطرح شده از طرف جان هیک برای پلورالیسم دینی، هیچکدام قابل دفاع نبوده و هرکدام در معرض اشکالات عدیده کلامی و معرفتی قرار دارند. سودجویی از نظریات عرفا در جهت استحکام دیوار لرزان پلورالیسم دینی، با واقعیت همخوانی ندارد. به لحاظ درون‌ دینی؛ اسلام با در نظرداشت معیارها و ویژگی‌هایی چون: الف) انتساب به خداوند متعال؛ ب) ابتنا بر پایه فطرت انسانی؛ ج) پایداری و منزه بودن از انحراف و اعوجاج؛ د) وحیانی بودن؛ هـ) تأخر زمانی، برای دین حقیقی، ادیان وحیانی را در اصول و تعالیم اساسی یکی دانسته و تفاوت‌های موجود میان آن‌ها را به دوره‌های متفاوت و مقتضیات زمانی و مکانی، ارجاع می‌دهد؛ از نظر اسلام، ادیان غیر وحیانی، از حقیقت بهره‌ای ندارد، ادیان آسمانی هرچند در دوره زمانی مختص خودشان از حقانیت قابل پیروی و نجات‌بخش بهره‌مند بودند و لکن بعد از ظهور اسلام، نه قابل پیروی است و نه برای پیروان، نجات بخش. اسلام، نجات پیروان ادیان باطل و غیر حقیقی، چه آسمانی و چه غیر وحیانی را در دوره بعد از طلوع خورشید اسلام، به تفضل و رحمت واسعه خداوند متعال، امکان‌پذیر می‌داند، البته به شرط معاند نبودن آن‌ها. اسلام، رویکردهای گوناگون پلورالیسم دینی را نه به طور کامل می‌پذیرد و نه همگی را طرد می‌کند؛ رویکردهایی چون: تساهل و تسامح، تبادل نظر و گفتگو بین الادیانی، از نظر اسلام مانعی ندارند، اما رویکردهایی چون: شکاکیت و نسبیت در فهم حقیقت، بهره‌مندی همه ادیان از حقیقت یکسان و نجات بخشی همه ادیان در همه زمان‌ها را مطرود و غیر قابل قبول می‌داند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حضرت علی (ع) و فلسفه الهی امامت

نویسنده:

غضنفر علی حیدری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , عصمت امام , علی بن ابی طالب (ع) , حکومت , امامت , حکمت الهی , امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) , گروه های مذهبی , ولایت فقیه , حکمت الهی , ولایت فقیه , ولایت امامت , government , عصر خلافت , عصر غیبت , philosophy , philosophy , philosophy , PHILOSOPHY , 23 قبل از هجرت-40 ق. , PHILOSOPHY , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , امام اول , PHILOSOPHY , PHILOSOPHY , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , philosophy , امام اول , philosophy

چکیده :

پژوهش حاضر به این پرسش خواهد پرداخت که خلیفه بعد از پیامبر اسلام (ص) چه کسی است؟ با توجه به ترکیبات قومی، مذهبی، فرهنگی و اعتقادی در بعضی از کشورهای اسلامی نظیر افغانستان، پاکستان، هندوستان و ... ضرورت دارد که جهان صنعتیامروز جهت رشد و شکوفایی اسلام و اقتدار مسلمانان اختلافات قومی-مذهبی کمرنگ گردد و کشورهای اسلامی جهت نفوذ بیشتر در دنیای جدید بتوانند اسلام را در تمامی عرصه‌های فرهنگی- سیاسی جهان زنده نگه دارند و استراتژی مستحکمی را در برابر هجوم فرهنگ غربی در کشورهای اسلامی ایجاد نماید. بنابر این از یک سو اختلافات شدید بین این فرقه‌ها در مسائل مختلف و از سوی دیگر هجمه غرب جامعه اسلامی را دچار گسست و عقب‌ماندگی می‌نماید و زمینه‌های لازم جهت استعمار بیگانگان را فراهم می‌سازد. بنابراین جهت همبستگی بیشتر لازم است به بررسی مساله امامت از منظر حضرت علی (ع) بپردازیم. عده‌ای معتقدند امام و ولی از جانب خداوند به وسیله پیامبر اسلام منصوب می‌شود. ولی عده‌ای دیگر معتقدند امام و ولی را مردم انتخاب می‌کنند، از این رو باید فلسفه امامت از دیدگاه حضرت علی (ع) مورد بررسی قرار گیرد، می‌تواند راهگشای مناسبی جهت شکوفایی اسلام در دنیای جدید باشد. اهداف مورد نظر در این تحقیق عبارت است از : 1- تاریخچه امامت و اثبات ولایت و حکومت امیر المومنین (ع)به عنوان بلافصل 2- بررسی کلمات متکلمین فرقه‌های مختاف در باره‌ی موضوع امامت. 3- شناخت موضوعات اختلافی بین مذاهب اسلامی 4- فلسفه امامت از نظر علی (ع) 5- اثبات قدرت دین بر حکومت و سرپرستی نظام جهانبا توجه به سوالات و اهداف تحقیق به بررسی مراحل مختلف آن پرداخته‌ایم در ابتدا به بحث مفاهیم اشاره کرده و به دنبال آن مباحث امامت، ولایت و عصمت مطرح شده است. در پایان به این نتیجه رسیده‌ایم که امامت حضرت علی (ع) خلیفه بلافصل پیامبر اسلام (ص) بوده است و تسلسل امامت تا ظهور حجت قائم المنتظر (ع) جاری است و در زمان غیبت آن حضرت حق حکومت ولی فقیه جامع‌الشرایط است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فلسفه خلقت انسان از دیدگاه علامه طباطبائی (ره)

نویسنده:

محمودعلی معصومی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , حقیقت (اسماء ذات الهی) , خلق ( ایجاد ) , حقیقت , philosophy , truth , PHILOSOPHY , creationism , مکتب آفرینش موجودات , PHILOSOPHY , creationism , انسان‌ها , PHILOSOPHY , مکتب آفرینش موجودات , creationism , truth , انسان‌ها , مکتب آفرینش موجودات , انسان‌ها , درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

پرسش اصلی این پژوهش این است که فلسفه خلقت انسان از دیدگاه علامه طباطبایی چیست و این نوشتار حاضر در صدد بیان دیدگاه علامه از آیات قرآن مجید درباره فلسفه خلقت انسان می باشد. به طبع این پرسشهای فرعی دیگر مطرح می شود حقیقت انسان چیست آیا انسان یک موجود مادی محض است چگونگی آفرینش انسان. هدف و غایت خلقت انسان. رابطه عبودیت با کمال انسان. با توجه به پرسشهای فوق فصل اول مربوط به کلیات مروری کوتاه بر زندگی نامه علامه طباطبایی (ره) تبیین مسئله پیشینیه تحقیق ضرورت و اهمیت تحقیق محدودیت و مشکلات تحقیق روش تحقیق سوالهای تحقیق معانی واژه های خلق و امر فلسفه و انسان می باشد. فصل دوم مربوط به حقیقت انسان می باشد در این فصل به چهار مطلب مهم توجه داده شده است 1-راههای شناخت حقیقت انسان 2-چگونگی آفرینش انسان 3-آیا انسان موجود مادی محض است 4-هویت اصلی انسان. فصل سوم متشکل بر مفهوم کمال ملاک کمال نهایی راه رسیدن به کمال می باشد فصل چهارم درصدد بیان تعریف هدف و غایت انگیزه پرسش از هدف و غایت انسان عبودیت و فلسفه خلقت انسان رابطه عبودیت با کمال انسان می باشد. فصل پنجم مربوط به جمع بندی و نتیجه گیری می باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فلسفه بعثت انبیاء از دیدگاه امام علی (ع)

نویسنده:

شبیه حیدر حسینی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سعادت , عدالت اجتماعی , علوم انسانی , علی بن ابی طالب (ع) , فطرت(کلام) , امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) , پیامبر , بعثت , philosophy , philosophy , PHILOSOPHY , امام اول , PHILOSOPHY , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , PHILOSOPHY , آموزش اخلاقی , آموزش اخلاقی , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , امام اول , 23 قبل از هجرت-40 ق. , philosophy , آموزش اخلاقی , moral education , آموزش اخلاقی , moral education

چکیده :

موضوع بحث در تاریخ اسلام از اهمیت خاصی برخوردار است، و برای هدایت بشر و جامعه اسلامی فواید گوناگونی دارد که اینجا تعدادی از فواید آن در آینه سخنان حضرت امیرالمومنین بیان شده است: الف- نشان دادن راه سعادت، هر انسان همواره دنبال سعادت و خوشبختی است. لذا یکی از اهداف بعثت واقعی انبیاء بازگو کردن راه سعادت است. ب-غفلت زدایی انسان تحت تاثیر اوضاع قرار میگیرد و زود از هدف خویش غافل می شود یکی از اهداف بعثت انبیاء بر طرف کردن این غفلت ها است. ج-یادآوری نعمتهای الهی، یکی از خدمات انبیاء آن است که نعمتهای الهی را همواره به یاد انسان می آورند. د-شکوفا کردن فطرت خداجویی انسان انسانها فطرتا خداجو و خداشناس هستند. اما در اثر عواملی این فطرت از کارایی باز می‌ماند انبیاء این فطرت را شکوفا می‌سازند. ه-تکمیل فضائل اخلاقی هر چند ریشه فضائل اخلاقی در نهاد همه انسانها تعبیه شده است اما در صورتی که پیامبران نبودند بسیاری از این فضائل به فراموشی سپرده می‌شد. و-شکوفا کردن تفکرات عقلی: امام علی (ع) تفکرات عقلی انسان را به گنجی تشبیه می‌کند که خود او از آن خبر ندارد و انبیا او را از وجود این گنج با خبر می‌سازند. ز-تشکیل حکومت و برقراری عدالت،‌ چون وجود حکومت برای جلوگیری از هرج و مرج و اقامه عدالت در جامعه لازم و ضروری است زیرا پیامبر الهی فقط به ارائه قانون و شریعت اکتفا نمی‌کند بلکه وظیفه او در صورت امکان تشکیل حکومت هم است. نکته در خور توجه آن است که برای شناخت اهداف بعثت از دیدگاه امام علی (ع) می‌توان به سخنان ایشان در توصیف جهان قبل و بعد از بعثت پیامبر گرامی اسلام مراجعه کرد. نکته دیگر آن است که جهت تحقق بخشیدنبه اهداف بعثت یک سری شرایط و وخصوصیات برای پیامبر و نماینده الهی ضروری است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و نقد دلایل غزالی در تکفیر ابن سینا

نویسنده:

مریم باقری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

نقد , علوم انسانی , حدوث و قدم , معاد جسمانی , رویداد , فلسفه بوعلی , معاد جسمانی , philosophy , PHILOSOPHY

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

غزالی در کتاب تهافت الفلاسفه نظریات و دلایل فیلسوفان مشایی در اثبات قدم عالم و علم کلی خداوند به جزئیات و انکار معاد جسمانی را نقل و نقد کرده است. او در کتاب مذکور دو هدف را دنبال کرده است، یکی اثبات تناقض گویی فیلسوفان و نادرستی و ضعف استدلالهای آنها در اثبات مدعای خویش و دیگری اثبات کفر آنان به مجرد داشتن چنین اعتقاداتی. با مطالعه ی کتب ابن سینا، که غزالی او را به عنوان نماینده ی فیلسوفان مشایی انتخاب کرده و در کتاب خود مشخصا آرا و آثار او را نقد کرده و همچنین مطالعه ی کتاب تهافت الفلاسفه و دیگر تألیفات غزالی می توان فهمید که غزالی مطالب فلاسفه را به درستی درک نکرده و در نقل مطالب آنها جانب امانتداری را نگرفته است، بنابراین نه استدلالهای او برای اثبات تناقض گویی فیلسوفان تمام است، نه لازمه ی عقاید فلاسفه خروج از دایره ی ایمان است. علاوه بر این، با مطالعه و تحلیل عقاید غزالی معلوم می گردد که هم مطابق تعریف و تحلیل او از ایمان اتهام کفر به فیلسوفان وارد نیست و هم عقاید او متناقض و مستلزم نتیجه ای است که او آن را جواز تکفیر فیلسوفان می داند. عوامل مختلفی سبب شده که غزالی از درک منظورابن سینا از قدم زمانی عالم و حدوث ذاتی آن و همچنین علم شامل و فراگیر و در عین حال ثابت خداوند ناتوان باشد. او در اثبات انکار معاد جسمانی از سوی ابن سینا، تنها مطالبی را ذکر می کند که بتواند از آنها در اثبات ادعای خود سود ببرد، در حالیکه ابن سینا در دو دسته از آثار خود دو دیدگاه کاملا متفاوت درباره ی معاد جسمانی ارائه داده است. نادیده گرفتن رأی ابن سینا مبنی بر قبول تقلیدی معاد جسمانی در دو اثر مهم فلسفی او، مصداق عدول از انصاف و امانت است.غزالی ایمان را از سنخ تصدیق قلبی در برابر خداوند می داند. با چنین اعتقادی و با تصریح او به قبول ایمان شخصی که در زبان به وحدت خداوندی و پیامبری محمد (ص) گواهی می دهد و با اثبات اینکه استدلالهای او مثبت ادعای او نیستند غزالی مجوزی برای تکفیر فلاسفه ندارد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی مسأله وجود و ماهیت در فلسفه ابن سینا و سهروردی

نویسنده:

مهدی حریری

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :