جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 9
نوآوری های فیلسوفان اسلامی در پاسخ به شبهه شر
نویسنده:
نفیسه فیاض بخش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
وجود شرور در عالم خلقت، معمايی است كه آغاز طرح آن به نخـستين روزهـای حيـات انـسان در كره خاكی زمين بازمی گردد؛ بنابراين در تمام اديان و مكتب هـای فلـسفی بـه طر يقـی مطـرح شـده است وهر يك براساس جهان بينی خاص خود در صدد پاسخ برآمده اند. حكيمان الاهی نيز از يونان گرفته تا اسلام، هريك با نگاهی خاص و از زاويه ای جديد، اين موضـوع را مـورد تحليـل و تـدقيق قرار داده اند. نكته مهم دراين بحث، بالندگی آن پس از ورود به عالم اسلام است. حكيمان مـسلمان به ويژه ابن سينا، سهروردی و ميرداماد سهم عظيمی دراين پويش فلسفی داشته اند. در نوشتار حاضر با ذكر عبارت های هر يك از حكيمان، ابتكارهای حكيمان الاهی در پاسخ به اين شبهه و برای دريافت حقيقت هستی ترسيم می شود. از ابتكارهای ابن سينا در تحليل عقلانی خير و شر گرفته تا بيان قاعده تضاد در حكمت الاهی و بيان فلسفه خلقت عالم ناسـوت بـه وسـيله شيخ اشراق و تحليلهـای دقيـق ميردامـاد در چگـونگی دخـول شـرور در عـالم قـضای الاهـی از فرازهای مهم بحث در مقاله حاضراست.
صفحات :
از صفحه 147 تا 166
مسئلۀ شر در الهیات پویشی و حکمت متعالیه
نویسنده:
حسن احمدی‌زاده، طیبه غلامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده بیشتر مباحثی که در اندیشه‌های فلسفی و کلامی غرب، دربارۀ مسئلۀ شر مطرح شده‌اند، به جنبۀ نظری آن، (آن‌گونه که در ساختار کتاب مقدس بیان شده است) توجه داشته‌اند. این مباحث اغلب با اشاره به منطقی بودن مسئلۀ مذکور، ناسازگاری قدرت و علم مطلق خدا و رحمت واسعۀ او، وجود انواع مختلف شر در عالم را چالشی جدی پیش روی مؤمنان دانسته‌اند. الهیات پویشی به‌عنوان جنبش نوینی در مباحث کلامی - فلسفی با بهره‌گیری از دیدگاه‌های فلسفی وایتهد و پیروان او در مکتبشیکاگو، با ارائۀ تبیین و توصیف یکسره متفاوتی از تبیین سنتیِ مطرح در ادیان، به‌نوعی با تغییر دادن یا پاک کردن صورت مسئلۀ مورد بحث، سعی در یافتن راه حلی برای پاسخگویی به مسئلۀ شر داشته است. انکار قدرت مطلق خداوند و علم او به آینده، ارائۀ تفسیر متفاوتی دربارۀ ارتباط میان خدا و جهان و نیز تفکیک شر ظاهری از شر واقعی، از مهم‌ترین مبانی الهیات پویشی در مواجهه با مسئلۀ شر محسوب می‌شود. در جستار حاضر، برآنیم تا با تکیه بر آرای فلسفی و کلامی ملاصدرا، به‌ویژه اصالت وجود، تشکیک وجود، عدمی و نسبی بودن شر، رویکرد الهیات پویشی در مواجهۀ با مسئلۀ شر را نقد و بررسی کنیم.
صفحات :
از صفحه 589 تا 607
شر و اختیار
عنوان :
نویسنده:
محمدتقی سهرابی فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
ابتدا در مقاله حاضر به طور خلاصه به دوتلقی از مفهوم شر پرداخته شده و نگاه فيلـسوفانه بـه شـر از نگاه عرفی متمايز و شبهه ها متوجه هر دو نگاه، دانسته شده اسـت . برخـی پاسـخ هـا، سرچـشمه شرها را اختيار انسان دانسته است . اين نظريه در شرهای اخلاقی به طوركلی ودر شـرهای طبيعـی به شكل جزئی قابل قبول است . پرسش ديگر اينكه آيا ممكن است خداوند متعال انسان مختـار را به گونه ای بيافريند كه در عين مختار بودن، كار شر انجام ندهد؟ برخی فيلـسوفان ديـن، بـا ممكـن ندانستن اين آفرينش از سوق دادن شبهه به سوی خداوند متعال جلوگيری كـرده انـد. امـا نويـسنده ضمن پاسخ مثبت به اين پرسش، متذكر می شود كه چنين اختيـاری از تـوان كمـی بـرای ارتقـای معنوی انسان برخوردار خواهد بود. به عبارت ديگر، اختيار در صـورتی سـكوی پـرش مناسـبتری خواهد بود كه محركهای متضاد دنيوی واخروی از تناسب خوبی برخوردار باشند. البته امكان انسان مختار بدون شر، در صورتی صـحيح اسـت كـه اختيـار را بـه معنـای «غيرقابـل پيشبينی بودن» ندانيم؛ چرا كه دراين صورت نمی توان از امكـان آفريـدن انـسان مختـارِ بـدون شـر پرسيد. ازاينرو ضمن نقل تعريف هايی از اختيار دو احتمال متفاوت درمفهوم آن داده شـده كـه در يكی اختيار انسان ضابطه های معين دارد، به گونه ای كه می تـوان كارهـايش را صد در صـد پـيشبينـی كرد و در احتمال ديگر، اختيار به معنای غير قابل پيش بينی بـودن تعبيـر شـده اسـت . نويـسنده معنـای نخست را ترجيح داده و لوازم هر دو نظريه را در بحث «اختيارو شر» متذكر شده است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 120
پاسخ‌های فلسفی ملاصدرا و آگوستین به مسئله شرّ
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، کوکب دارابی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسئله شرّ ازجمله مسائل مهم و بحث‌بر‌انگیز فلسفه و کلام است که ملاصدرا و آگوستین درصدد پاسخ‌گویی به آن بر‌آمده‌اند. این دو فیلسوف با روش ترکیبی به مسئله شرّ پاسخ داده‌اند. این روش ترکیبی دربردارنده پاسخ‌های فلسفی و کلامی است. پاسخ‌های فلسفی ملاصدرا و آگوستین به شرور عبارتند از: عدمی و نسبی‌دانستن شرور، احسن‌بودن نظام هستی و اینکه شرور لازمه عالم مادّه است. در این نوشتار تلاش شده است، ابتدا به پاسخ‌های فلسفی ملاصدرا و آگوستین پرداخته شود و سپس نظرات آن دو تطبیق داده شود. هر دو اندیشمند در برخی از موارد مواضع مشترک و در برخی دیگر مواضع مختلفی دارند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 14
مقایسۀ دیدگاه مطهری و سوئینبرن دربارۀ مسئلۀ شر
نویسنده:
حمیدرضا اسکندری دامنه، قاسم پورحسن
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسئلۀ شر، آن گونه که در اندیشۀ مطهری و سوئینبرن مطرح شده، یکی از معضلات مهم و در عین حال پیچیده در بحث باور به خدا و غایتمندی جهان است. هر دو فیلسوف از منظر عدل به مثابه مهم‏ترین صفت الهی بدان نگریسته و با ابتناء بر دو رهیافت عنایت و اختیار بدان پاسخ گفته ‏اند. دشواری مسئلۀ شر عمدتاً به روش منطقی طرح بحث باز می‏ گردد که بر ناسازگاری، و نه صرفاً نقض، تأکید دارد. بدین معنا که با وجود خدای قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه مطلق وجود شرور هیچ توجیهی نمی‏ تواند داشته باشد. پژوهش حاضر در پی آن است تا با توجه به دیدگاه دو فیلسوف مطرح، مرتضی مطهری و ریچارد سوئینبرن، به مسئلۀ شر بپردازد. این دو متفکر هر دو بر اساس نظام منسجم عدل الهی خود در صدد تبیین و توجیه شرور علی‏رغم وجود خدای قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه مطلق هستند. در این مقاله، دیدگاه مطهری در دو بخش تبعیض‏ها و شرور مورد بحث قرار می‏ گیرد. نظر ایشان در باب شرور ذیل سه عنوان «عدمی بودن شر»، «نسبی بودن شر» و «تفکیک‏ ناپذیری خیر و شر» بررسی می ‏شود. دیدگاه سوئینبرن نیز در سه محور «شر اخلاقی» (مهار منطقی، دفاع مبتنی بر اختیار، اصل صداقت و مسئولیت)، «شر طبیعی» (کسب معرفت، دفاع مبتنی بر خیرهای برتر) و «رنج حیوانات» بررسی خواهد شد. در پایان به مقایسۀ دیدگاه ‏های این دو فیلسوف در محورهای انگیزۀ طرح عدل الهی، روش دو فیلسوف در ارائۀ نظریه عدل الهی، ماهیت شر، تقسیم‏ بندی شرور، فواید شرور، نظام احسن و رنج حیوانات می ‏پردازیم، و روشن خواهد شد که هرچند هر دو متفکر در تأکید بر اختیار انسان و وجود نظام احسن الهی و فواید شرور با هم متفق‏ القول‏اند، در باب ماهیت شر و تقسیم ‏بندی شرور و برخی از توجیهات برای وجود شرور با هم اختلاف رای و رویکرد دارند. لذا می‏ کوشیم تا وجوه اشتراک و افتراق این دو را مورد بررسی قرار دهیم.
صفحات :
از صفحه 1 تا 24
عدالت در آفرینش، ارزیابی نظرات متکلمان معاصر مسیحی بر مبنای فلسفه اسلامی
نویسنده:
فاطمه سلیمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع) ,
چکیده :
یکی از بارزترین مصادیق عدالت، عدالت در تکوین جهان است . بر همین اساس موحدان عدالت را جزء صفات فعل خداوند می شمارند؛ به این معنا که ذات حکیم او، کل آفرینش را بر اساس عدالت آفریده است. در بحث عدالت تکوینی خداوند، دو مسأله مهم وجود دارد : تبعیض ها و شرور. در پاسخ به این دو مسأله، جواب های متعددی از طرف فلاسفه اسلامی و غربی ارائه شده است، ولی فیلسوفان غربی عمدتاً تنها از یک جنبه مسأله را بررسی کرده و به همین جهت قابل نقد هستند؛ اما فلاسفه اسلامی بخصوص در حکمت متعالیه سعی کرده اند مسأله را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهند، ولی به جهت پراکندگی مطالب بین بحث های مختلف فلسفی، غالباً هر کدام مسأله را تنها از یک جنبه مورد بررسی قرار داده اند و لذا پاسخ از انسجام و هماهنگی مناسبی برخوردار نیست . در این نوشتار ضمن بررسی و نقد دیدگاه های متکلمان و فیلسوفان دین مسیحی و مقایسه اقوال آنها با دیدگاه های اسلامی، به منظور ارائه یک تحلیل جامع و منسجم از پاسخ های مختلف فیلسوفان اسلامی، در مسأله تبعیض، ابتدا کیفیت آفرینش خداوند مورد بررسی قرار گرفته است و در پرتو تحلیل و تبیین چگونگی آفرینش خداوند، اثبات می شود که نظام هستی، یک نظام ذاتی و علی و معلولی است و در نتیجه تفاوت موجودات ذاتی آنهاست . و در مسأله شرور نیز، ضمن بررسی اقسام شر، آشکار می شود که هیچ کدام از آنها منافاتی با عدل خداوند ندارند.
صفحات :
از صفحه 40 تا 70
تحلیل وحیانی شرور با تکیه بر کرانه مندی صفات الهی
نویسنده:
اعظم وفایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم ,
چکیده :
ازموضوعات کلامی مسئله شرور است. این پرسش که با وجود علم و قدرت و رحمت گسترده الهی چرا در عالم شرور راه یافته است پرسش این است که قرآن کریم چگونه مسئله شرور را تبیین کرده است ؟ این بحث مبتنی بر فرض وجودی بودن برخی شرور مانند درد و بیماری و فقر و وجودی بودن مبادی شرور مانند شیطان است که چگونه از خداوند متعال که خیر محض است، صادر شده است؟ حکما و متکلمان در طول تاریخ در صدد پاسخ به آن برآمدند ولی آنچه در این پژوهش خواهد آمد تبیین محتوا و مصداقی شر از منظر لغت شناسان و تطبیق آن بر قرآن ,گستره شرور و مبانی آن در وحی الهی ,پاسخ به شبهه شر بر اساس تفکیک بین صفات ذات و صفات فعل و کرانه مندی صفات الهی در قرآن با محوریت مشهور مفسران و دانشمندان مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.
صفحات :
از صفحه 97 تا 117
نظام احسن و مسئله شرور در فلسفه ابن سینا
نویسنده:
فاطمه صادق زاده قمصری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
عنایت از نظر ابن­ سینا به مفهوم احاطه علمی حق تعالی به کل موجودات با بهترین نظام و بنا بر نیکوترین وجه ممکن است. وی علم عنایی را منبع فیضان خیر در عالم هستی می داند و نظامی که بر این اساس صورت می­ پذیرد، نظام احسن می نامد.ابن­ سینا شر را عدم شیء یا عدم کمالی برای موجود می ­داند و موجودات را در دو گروه قرار می ­دهد: خیر محض که از هر شر و فسادی مبری است؛ امری که خیر و منفعت آن با شری عارضی همراه است. از نظر ابن­ سینا، چنین اموری با وجود احتمال شری که خداوند سبحان به سبب یا به همراه آن ها رخ می­ دهد، خیر محسوب می شوند. عنایت و فیاضیت الهی اقتضا می­ کند که خداوند سبحان علاوه بر خیر محض، موجوداتی را که دارای خیر کثیر و شر اندک هستند نیز بیافریند. در حکمت سینوی، شرور نه با وجود که مبدأ خیرات است، ارتباط دارند و نه با اوصاف و افعال الهی. در فلسفه ابن­ سینا، هر گونه نقص در عالم هستی به ضعف و قصور قوابل مادی در عالم طبیعت مربوط می­ شوند. بر این اساس می ­توان گفت نظام احسن، نظامی است که از یک سو دارای کمال و خیر بیش­تر، گسترده­ تر و برتر (در تمام عالم) و از سوی دیگر واجد نقایص و آفات کم­تر و محدودتر (در عالم طبیعت) باشد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
تحلیل مسئله شر ادراکی از منظر ملاصدرا
نویسنده:
غلامحسین خدری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بخشی از آنچه در این دنیا به فهم و تجربه انسان درمی آید ملائم طبیعت وی نیست. از سویی، استدلال و باور به وجود خداوند حکیم، قادر و عادل مطلق برای متألهان از جمله امور انکارناشدنی است. مسئله شر در دوران معاصر بیشتر حاصل صورت بندی گزاره هایی است که خمیرمایۀ اصلی آن ها برگرفته از همین دو جنبه فهم و تجربه انسانی است. منطقاً و به لحاظ تاریخی پیش از چنین صورت بندی نوعی ناسازگاری در این دو جنبه به نظر می آمده که متألهان و فلاسفه را به تأمل واداشته است، چراکه با نظر به عالم، خصوصاً درد و رنج (شر) در عالم و مخلوق خدای حکیم و قادر و عادل مطلق دانستن آن، به طور طبیعی و در بدو امر ناسازگاری دیده می شود و پرسشی مطرح می شود مبنی بر این که چگونه است که چنان خدایی چنین عالمی را خلق کرده است؟ملاصدرا برای حل مسائل ناشی از این ناسازگاری به دو رویکرد (در دو ساحت مابعدالطبیعی و ادراکی) متوسل شده است. در رویکرد نخست، مبنای او نظر به عالم به نحو ماتقدم و تحلیل مسائل به طور مابعدالطبیعی است؛ یعنی همچون اسلاف خود به بحث از عدمی بودن شر و ... می پردازد، اما او در رویکرد دوم تجربه را مقدم می کند که نتیجه آن پذیرش وجود شر ادراکی (درد، رنج و ...) و حل مسئله شر با این ابتداست. از نظر وی راه حل این است که شرور ادراکی را حقیقتاً شرور بالذات و علاوه بر آن شرور مضاعف بدانیم و با تأکید بر این معنا، به جای توجه به مخلوق بودن عالم، به دستگاه ادراکی مدرک توجه کنیم.
صفحات :
از صفحه 35 تا 46
  • تعداد رکورد ها : 9