خدا از ديدگاه قرآن از معدود نوشتارهاي بر جاي مانده از آيت‌الله شهيد دكتر سيد محمد حسيني بهشتي است. عمر به نسبت كوتاه و مشغلة فراوان ناشي از برنام
... مه‌ريزي و سازماندهي حركتهاي اجتماعي و مشاركت فعال در به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي و پي‌ريزي اركان نظام جمهوري اسلامي، مانع از آن شد كه ايشان فرصت و فراغت لازم را جهت تنظيم يادداشتهاي فراواني كه حاصل سالها پژوهش و مطالعه جدی در معارف ديني بود بيابند و به همين دليل، بيشتر آثار آن انديشمند ژرف‌نگر به صورت گفتار و يادداشتهاي ابتدايي باقي مانده است. كتاب حاضر پايان‌نامة دكتري ايشان است كه به همين صورت در زمان حيات ايشان نيز منتشر شد. شهيد بهشتي در سال تحصيلي1329-30 مؤ‌فق به اخذ درجة كارشناسي در رشتة فلسفة اسلامي (معقول) از دانشكدة الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران- دانشكدة معقول و منقول وقت- شد. رسالة ايشان در اين مقطع، با عنوان “تحقيق دربارة بساطت يا تركب جسم”، به راهنمايي مرحوم استاد دكتر محمود شهابي تدوين شد و هيئت مميزه آن، علاوه بر مرحوم شهابي، مرحوم راشد و مرحوم الهي قمشه‌اي بودند. ايشان در سال1335 داوطلب ورود به دوره دكتري در همان رشته شد. گذراندن دروس اين دوره در سال1338 به پايان رسيد. انجام رساله دكتري با بحرانهاي سياسي و اجتماعي آن سالها و شركت فعال وي در نهضت مردم مسلمان ايران در آن مقطع تاريخي مقارن مي‌شود و ايشان عملاً از به پايان رساندن آن باز مي‌ماند. در سال1343 ، همزمان با دستگيري گروهي از مبارزان همرزم، و نيز توصية مراجع تقليد و دوستان و همفكران، بنابر آن مي‌شود كه براي تصدي مديريت مركز اسلامي هامبورگ عازم آلمان شود، كه حضور پرثمر ايشان تا سال1349 ادامه مي‌يابد. پس از بازگشت به ايران در سال1349 بار ديگر به پيگيري رسالة دكتري مي‌پردازد. ايشان از اين رساله، با عنوان “مسائل مابعدالطبيعه در قرآن”، به راهنمايي مرحوم دكتر شهابي، در جلسة دفاعيه مورخ11/1 /53، در حضور گروه داوران، متشكل از استاد شهيد آيت‌الله مطهري، استاد شهيد دكتر مفتح، دكتر مصلح و دكتر آريانپور، دفاع مي‌كند و رساله با درجة بسيار خوب پذيرفته مي‌شود. از آنجا كه رسالة مذكور داراي انسجام و قوام و ارزش پژوهشي بسيار بوده، با درخواست دوستان همفكر براي انتشار آماده مي‌شود. در اين مرحله است كه نام آن به “خدا از ديدگاه قرآن” تغيير مي‌يابد و ويرايش ادبي آن توسط حجة‌الاسلام جواد اژه‌اي و زير نظر مستقيم دكتر بهشتي انجام مي‌شود و سرانجام توسط انتشارات بعثت منتشر مي‌گردد. چاپهاي دوم به بعد نيز توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامي صورت گرفت كه با ويرايش جديد و افزودن فهرست اعلام در پايان آن توسط بنياد نشر آثار و انديشه‌هاي شهيد آيت الله دكتر بهشتي منتشر گرديده است.
بیشتر