جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 141
تجرد نفس از دیدگاه سهروردی
نویسنده:
سید محمد علی دیباجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تجرد نفس، به عنوان مهم ترین مساله در دانش نفس شناسی، مورد توجه فیلسوفان بزرگ نفس، یعنی افلاطون، فلوطین و ابن سینا، بوده است. آنان هر کدام در این زمینه، مباحث جدید و نوآوری های مهمی را طرح کرده اند. اکنون این مساله مطرح است که سهروردی، بنیان گذار حکمت اشراق در اندیشه اسلامی، که درباره تجرد نفس سخن گفته، آیا در این باره دلایل و منظرهای جدیدی به شناخت ماهیت نفس دارد؟ به ویژه که او صاحب نظریه علم حضوری است و این دیدگاه با ماهیت نفس مرتبط است. پاسخ، چنان که در مقاله بدان پرداخته شده، این است که شیخ اشراق، هم از طریق علم حضوری و هم در ادامه دلایل پیشینیان، از جمله ابن سینا، سخنان جدیدی را در اثبات تجرد نفس و چگونگی این تجرد بیان کرده است:‌ او علم حضوری را از کارکردهای نفس دانسته و با بررسی تحلیلی برخی از مفاهیم، دلایل دیگری بر تجرد نفس آورده که در نوع خود بی نظیر است؛ سهروردی علاوه بر این دو شیوه، در رساله های عرفانی خود، از زبان نمادین نیز در تبیین ماهیت نفس بهره برده،‌ منظرهای جدیدی گشوده است. بدین دلیل، شیخ اشراق را می توان فیلسوف نفس دیگری از شمار فیلسوفان بزرگ یاد شده دانست که در نفس شناسی صاحب دیدگاه خاص و نوینی هستند.
صفحات :
از صفحه 59 تا 78
وحدت و کثرت وجود در فلسفه ابن سینا
نویسنده:
بیژن نوبخت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسأله وحدت و کثرت و نحوه تبیین آن همواره مورد توجه فیلسوفان بوده است. در این راستا، وحدت‌گرایی یا فرو کاهش کثرت به وحدت از ویژگی‌های مهم اندیشه فلسفی است. در عین حال ابن سینا در پی توجیه پیدایش کثرت و تبیین آن است و اصول و مبانی فلسفی او به گونه‌ای است که نمی‌توان مسأله‌ای مانند "وحدت وجود" را با نظام فلسفی او سازگار دانست.
صفحات :
از صفحه 99 تا 112
عرفان حافظ
عنوان :
نویسنده:
مرتضی مطهری
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب «عرفان حافظ» تالیف مرتضی مطهری، مجموعه ای است مشتمل بر پنج جلسه کنفرانس استاد شهید آیت الله مطهری که در حدود سال 1350 هجری شمسی در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران ایراد شده است. این کتاب زیبا و جذاب که در واقع یک معرفی اجمالی از عرفان اسلامی است در سالهای قبل «تماشاگه راز» چاپ و منتشر شده است. استاد مطهری برای شناخت حافظ به دو راه مراجعه به تاریخ و دیوان او اشاره می نماید و ضمناً پنج فرضیه را در باب شخصیت فکری و اشعار او را بررسی می کند. استاد مطهری ضمن عارفانه خواندن اشعار حافظ اصول جهان بینی عرفانی را بیان می نماید.
بازنگری قاعده اتحاد عاقل و معقول
نویسنده:
حسن رضازاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
صدرالمتالهین مسئله اتحاد عاقل و معقول را از جمله پیچیده ترین مباحث فلسفی می داند که تا زمان وی برای هیچ یک از فلاسفه پیشین منقع نشده است. وی با تمسک به قاعده تضایف و دلائل دیگر، آن را برهانی کرده است. اصل این مسئله از فرفوریوس اسکندرانی است. ابن سینا در کتاب «شفا» و «اشارات» خود به شدت با آن مخالفت کرده است. بعد از صدرالمتالهین نیز کسانی مانند حاج ملا هادی سبزواری و دیگران استدلالهای صدرالمتالهین را مورد مناقشه قرار داده اند. در این مقاله ضمن تحلیل مفردات مسئله به بررسی براهین و اشکالات وارد برآن پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 85 تا 100
بررسی و تحلیل آراء فیلسوفان مسلمان در مورد تعریف علم از ابن سینا تا صدرالمتالهین
نویسنده:
مرتضی حاج حسینی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
تبیین حقیقت علم و چگونگی دسترسی به واقع از جمله مباحث عمیق و پر ماجرائی است که فیلسوفان از آغاز پیدایش فلسفه تاکنون به آن توجه داشته اند و سنگینی آن را بر دوش خود احساس نموده اند و هنوز نیز از معماهای ناگشوده فلسفی به شمار می آید. در فلسفه اسلامی این موضوع از جهت رابطه ادراک با شیء ادراک شده و رابطه ادراک با شخص ادراک کننده مورد توجه قرار گرفته است. این بحث با توجه به تعریف علم به تمثل حقیقت شیء یا حضور ماهیت شیء در نزد مدرک همواره با اشکال معروف اجتماع جوهر و عرض مواجه بوده است و به آراء گوناگونی انجامیده است: 1)نظریه کیفیت ذات اضافه 2)نظریه شبح 3)نظریه ماهوی در تبیین های مختلف. در این مقاله پس از بیان چگونگی تحول آراء فیلسوفان مسلمان در این موضوع به بررسی تحلیل و ارزیابی هر یک از این نظریات پرداخته، پیش فرض ها، عوامل موثر بر شکل گیری آنها، همچنین اشکالات وارد بر آنها را بر اساس ملاک های سازگاری (consistency)، استقلال (independence)، تمامیت (completeness) و میزان مقاومت آنها در برابر حملات شکاکانه بیان می نماییم.
صفحات :
از صفحه 79 تا 98
بازشناسی منابع حدیثی أسفار ملاصدرا
نویسنده:
عباس همامی، محمد مهدی کرباسچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در کتاب اسفار می‌توان بیش از 1100 آیه از آیات قرآن و 250 حدیث از احادیث منسوب به نبی اکرم صلی الله علیه و آله، اهل البیت علیهم السلام و صحابه یافت. هر چند که صدرا به اندیشه فلسفی بیشتر شناخته شده است، اما شرح ناتمام وی بر الکافی، شاهدی بر این است که او با حدیث و دیگر علوم مربوط با آن نیز آشنا بوده است. با وجود این، وی در انتخاب احادیث اسفار، در مسلک عرفانی بیشتر ظاهر شده؛ لذا بیش از دو سوم احادیث موجود در این کتاب، از مصادر اهل عرفان اخذ شده که آنها نیز برگرفته از کتب حدیثی اهل سنت و یا کتب خاص عرفاست و کمتر از یک سوم آنها را در مصادر حدیثی شیعه پیش از قرن ششم می‌توان یافت. در این مقاله به شناسایی منابع احادیث اسفار و میزان اعتبار آنها در نزد محدثان پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 143 تا 159
ارزشهای اخلاقی
نویسنده:
سید حسن حسنی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
مسئله ارزشهای اخلاقی از عمده ترین مباحث اخلاقی است. آنچه در این مقاله در حد آگاهی نویسنده بر محور این مسئله فراهم آمده در طی چند فراز است: فراز اول در ماهیت اخلاق و سبب پیدایش صفت اخلاقی است. بعضی آن را تابع طبیعت و مزاج معرفی نموده اند و بعضی دیگر معتقدند که منشا پیدایش اخلاق عادت است از این رو اخلاق را اکتسابی و قابل تغییر میدانند. دلائلی نیز ارائه نموده اند. تأدیب و تربیت و پیروی از شرایع آسمانی را در اصلاح اخلاق موثر میدانند. فراز دوم در معنی ارزش اخلاقی است. چون علوم یا توصیفی اند که صرفا در مقام گزارش از اطلاعات و تحقیقات است مانند ریاضیات و طبیعیات و یا ارزشی می باشند چون منطق که در بیان خطا و حقیقت و حق و باطل است و علم اخلاق که در تبیین سعادت و شقاوت و کمال و انحطاط است. چه حق و باطل و یا سعادت و شقاوت برای انسانها یکسان نیست. بلکه در تکامل و یا انحطاط افراد دخیل اند. اخلاق در میان علوم ارزشی که ارزشش معنوی است سودمندتر است. هرکس که اتصافش به صفات نیک اخلاقی بیشتر باشد انسان تکامل یافته تری است. فراز سوم در نیازمندی بشر به روشهای اخلاقی است و در تبیین اموری که موثر در اخلاق پایدار است چون تعالیم دینی و آگاهی از آداب نیک و کیفیت پرورش استعدادهای نیک و ... . در پایان مقاله یادآور این مطلب است که آموزش هر علمی باید توام با آموزش علم اخلاق باشد تا وسیله ای جهت تکامل و اصلاح بعد معنوی انسانها باشد و هم چنین موجب خواهد شد که علم تمرینی در راه درستی و راستی و حقیقت و معنویت باشد. ارزش هر علمی در این خواهد بود که تا چه اندازه با روشهای اخلاقی قابل سنجش و انطباق است.
صفحات :
از صفحه 124 تا 138
قاعده لطف در کلام اسلامی
نویسنده:
رضا فرشچیان - احمد جمالی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه شهید باهنر کرمان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
قاعده لطف پیشینه ای طولانی در مباحث استدلالی علم کلام دارد و همواره مورد استناد متکلمان در استدلال و اثبات عقاید دینی قرار گرفته و می گیرد؛ شایسته است در تبیین جایگاه این قاعده در تاریخ علم کلام، دیدگاه متکلمان نامدار مورد توجه قرار گیرد و پیشینه این قاعده شناخته شود. مقاله حاضر مروری تاریخی بر دیدگاه متکلمان معتزلی، امامیه و اشاعره دارد و موارد استدلال و استناد به آن را در اثبات پاره ای از مبانی اعتقادی بیان می دارد، مناقشات پیرامون این قاعده بیانگر توجه و تحرک عقلانی متکلمان اسلامی و مباحثه و مناظره آنان در استدلال بر مبانی اعتقادی می باشد.
صفحات :
از صفحه 175 تا 192
کلام شیعی در عرفان بایزید ثانی
نویسنده:
حبیب الله عباسی، مرضیه سهرابی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
این مقاله به بررسی اجمالی مولفه های کلام شیعی در عرفان علی بن عنایت الله بسطامی بایزیدی، ملقب به بایزید ثانی در متن کتاب روضه العارفین می پردازد. نویسنده یکی از عرفا و محدثان شیعه قرن 10 و 11 هجری است که رساله روضه العارفین را در تبیین مسائل توحیدی، اعتقادی، عرفانی و آداب سیر و سلوک تحریر کرده است. هدف این نوشتار تلاش برای پاسخ گویی به این سوالات است: 1. مولف در مقام صوفی وحدت وجودی و محدث شیعی، چگونه مسائل اصول اعتقادی شیعه امامی را با عنایت به نحله فکری فلسفی عرفانی خویش مطرح می کند؟ 2. آیا اصولا آوردن برهان ها و استدلال های کلامی از جانب یک صوفی، با در نظر گرفتن این شبهه که صوفیان از مباحثات عقلانی به شیوه متکلمان گریزان اند، با حکمت ذوقی صوفیانه تناسبی دارد؟ با در نظر گرفتن مهم ترین مشخصه های کلام شیعی مطرح شده در رساله روضه العارفین و مقایسه آن با مسائل کلامی بحث شده نزد مهم ترین متکلمان شیعی پیش از او، به این نتیجه می رسیم که مولف، متکلم شیعه عارف مسلکی است که عرفان را بستری مناسب برای طرح مباحث کلامی شیعه دانسته است و چنان که عرفان او کلامی است، کلام او نیز عرفانی است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 137
ابداء یا ابتداء ؟
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آیا هر چه خود دارای ابتداء است می تواند منشأ ابتداء برای غیر خود واقع شود ؟ مبادی عالیه و علل متوسطه چه نقشی در هستی ایفاء می کنند؟ تفاوت ابداء با ابتداء و خلق لا من شیء با خلق من لا شیء چیست؟ آیا عیان ثابته و صور علمیه مغایر با تفرد و توحد ازلی خداوند است؟ آیا عقل – صادر اول – همان کل اشیاء است؟ اینها برخی از مسائلی است که در این مقاله درباره آنها بحث شده است.
صفحات :
از صفحه 15 تا 24
  • تعداد رکورد ها : 141