جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 48
بررسی قاعدۀ «معطی الشیء...» و کارکرد آن در خداشناسی
نویسنده:
علیرضا سبزواری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
چکیده :
قاعده اعطا، خاستگاه گوناگونی در علوم اسلامی دارد و در این میان، حکمت متعالیه با نظریه «وحدت وجود» و مباحث پیرامونی آن، مانند سریان پذیری هستی، کارآمدترین بسترِ بهره برداری از این قاعده تلقی میگردد. این نوشتار با توجه به معناشناسی واژگانِ قاعده اعطا و بررسی کاربردهای مختلف آن، از اثبات وجود خدا تا معرفت به صفات علم، قدرت و حیات او، سعی در ارائه گونه های برداشت صحیح و نادرست از مضمون آن کرده است. در این زمینه، بررسی اثبات پذیری و عدم بداهت قاعده مزبور میتواند راهگشای نقد مضمونی به برخی برداشتهای نادرست گردد و دیدگاه کاملی از معنای آن در اختیار قرار دهد.
صفحات :
از صفحه 37 تا 56
توحید افعالی در نظام فلسفی ملاصدرا
نویسنده:
علی محمد ساجدی، فاطمه زارع
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
نظر به گستردگی ابعاد موضوع (توفیق میان عقل و نقل)، محوریت مقاله حاضر تنها توحید افعالی خواهد بود. مسئله اصلی تحقیق جایگاه توحید افعالی در حکمت متعالیه صدرا و براهین عقلی و نقلی وی در این زمینه می‌باشد. لذا در این جستار، پس از تبیین توحید افعالی، به انحصار هستی‌بخشی و تأثیر استقلالی در فاعلیت الهی، و نظریه فاعلیت بالتجلی و مجرای فیض بودن عقول و ژرف‌اندیشی صدرا در باب اختیار آدمی از منظر عقل و نقل به عنوان مبانی توحید افعالی، بیان خواهیم کرد که صدرا با دو برهان ارجاع علیت به تشأن و قاعده بسیط الحقیقه به اثبات آرای خود می‌پردازد. همچنین، در این تحقیق که به روش توصیفی-استنباطی صورت پذیرفته، شبهات فکری برآمده از برخی اندیشه­ های کلامی پاسخ درخوری می­ یابد. ثانیاً به دلیل هم­ افق شدن مرز­های حکمت صدرایی با عرفان نظری، صدرا در حل و فصل مسایل توحید از حکمت سینوی پیشی می­ گیرد. ثالثاً لوازم توحید افعالی، همچون نظریه وحدت وجود و ارجاع علیت به تشأن، اراده و علم پیشین الهی، مسئله جبر و اختیار در افعال بشر، در پرتو دو حجت عقل و دین تبیین می‌گردد.
صفحات :
از صفحه 81 تا 102
تحلیل مسئله عنایت الهی در حکمت متعالیه صدرایی
نویسنده:
علیرضا خواجه گیر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
اصطلاح عنایت الهی در حکمت متعالیه صدرایی به معنای علم ذاتی الهی است که منشاء تحقق خارجی فعل و نظام احسن است. علاوه بر این علم الهی نیز مشترک بین صفات ذاتی و فعلی محسوب می‌شود. بنابراین مسئله عنایت الهی را نیز می‌توان از جهت ذاتی - علم الهی - و فعلی - نظام احسن - مورد تحلیل قرار داد. سئوالات اصلی این مقاله این است که اولا، اگر این دو جنبه از عنایت الهی را مورد تحلیل قرار دهیم، با چه مسائلی در حکمت متعالیه در ارتباط‌اند. ثانیا، این دو جنبه از معنای عنایت الهی در حکمت متعالیه چگونه اثبات می‌شوند. آنچه از تحلیل مذکور به دست می‌آید، این است که؛ از آن جهت که عنایت الهی با علم الهی مرتبط است، مسئله‌ای خداشناسی است و از آن جهت که با پیدایش نظام عالم هستی و کیفیت آن مرتبط است، مسئله‌ای جهان شناسی است. در نتیجه با در نظر گرفتن ارتباط این مسئله با علم الهی، مبحث کیفیت علم الهی و مراتب آن از طریق برهان بسیط الحقیقه به اثبات می‌رسد و با در نظر گرفتن ارتباط آن با نظام احسن و چگونگی سیستم جهان هستی، از طریق ترتیب افعال الهی و مراتب نظام هستی این مسئله تبیین می‌شود. این مقاله درصدد است ارتباط این دو جنبه از عنایت الهی را با مسائل مرتبط با آن در نظام فلسفی حکمت متعالیه با روش توصیفی تحلیلی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 80
نقد و بررسی تأثیر آرای فلسفی صدرا پیرامون واجب‌الوجود بر فهم او از آیات قرآن
نویسنده:
علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
در این مقاله تأثیر آرای فلسفی صدرا درباره «واجب الوجود» بر فهم او از آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور، همه کتب تفسیری و فلسفی صدرا مطالعه و مواردی که او، تحت تاثیر آرای مذکور، از آیات قرآن معناهایی غیر از معناهای ظاهری برداشت کرده جمع آوری شده‌اند. سپس با توجه به سایر آیات و روایات، و معنای ظاهری و شأن نزول و سیاق آیاتِ مورد بحث، و قرائن موجود در آن‌ها، و با توجه به خصوصیاتی که پیرامون موضوع مذکور در فلسفه ذکر شده است، و همچنین نظر به استحاله لوازم عقلی برخی از تفاسیر صدرا، صحت و سقم برداشت‌های مذکور معلوم شده و این نتیجه به دست آمده است که از 7 تفسیری که صدرا تحت تاثیر آرای مذکور ارائه داده است، تنها در یک مورد می توان برخی مطالب را تأیید کرد.
صفحات :
از صفحه 11 تا 24
مقایسه «وجود و ماهیت» در فلسفه توماس آکوئینی و ملاصدرا
نویسنده:
خلیل الله احمدوند، سمیه ملکی، زهرا یزدانی داغیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های توماس آکوئینی و ملاصدرا با اتکا بر اعتقادات مذهبی و دینی بر شالود‌‌‌‌‌‌‌ه کلمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ «وجود» بنا شده است. توماس در میان فلاسفه مسیحی قرون وسطی تفوق فعل وجود را بر ذات کاملا درک کرد. در واقع آن‌چه برای توماس در مرتبه اول اهمیت قرار دارد، اولویت هستی و وجود است و ملاصدرا نیز در فلسفه اسلامی با قراردادن وجود (و نه موجود) به عنوان موضوع مابعدالطبیعه، انقلاب بنیادینی در تفکر اسلامی به وجود آورد. هر چند توماس و ملاصدرا، در اعتقاد به وجود اعلی و صفات او با یک‌دیگر اختلاف نظری ندارند، هنگام بیان و وصف و در خصوص تشریح ساختار وجود، مغایرت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی میان آنان بروز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. در این مقاله کوشیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم به مقایسه آرا و اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این دو فیلسوف در خصوص مباحث هستی و ذات یا وجود و ماهیت بپردازیم.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
نوآوری های فلسفی شهید سیّد مصطفی خمینی در الاهیّات بالمعنی‌الاخص
نویسنده:
زهرا مصطفوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
شهید سید مصطفی خمینی از فیلسوفان معاصر است که در مکتب حکمت متعالیه پرورش یافته و، بر اساس آن، آرای نوینی را عرضه کرده است. کتاب فلسفی باقی‌ مانده از او با نام تعلیقات علی الحکمه المتعالیه حاوی نظرات خاص وی است. اما در میان 29 جلد کتاب فقه، اصول، و تفسیر او نیز به‌طور پراکنده می‌توان از نظرات اختصاصی‌اش در زمینه فلسفه اسلامی اطلاع یافت. دیگر کتاب فلسفی او، القواعد الحکمیه، در حمله ساواک از میان رفته و، به همین دلیل، گاهی مدعاهای فلسفی وی بدون استدلال برجای مانده‌اند. نگارنده در مقاله‌ای دیگر به 32 نظریه جدید او در زمینه الاهیات بالمعنی‌الاعم اشاره کرده و در این نوشته به 17 نظر فلسفی شهید در مباحث الاهیات بالمعنی‌الاخص می‌پردازد و آن‌ها را با آرای گذشتگان مقایسه می‌کند ـ مباحثی همچون توحید و صفات حق، عوالم هستی که فعل خداوند است، و مباحث مربوط به معاد. اطلاع از این آرا، علاوه بر رشد دادن به فلسفه اسلامی، در تدوین تاریخ جامع فلسفی اسلامی یاری‌رسان است.
صفحات :
از صفحه 150 تا 169
نحوه موجودیت ماهیت در فلسفه صدرالمتألهین
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
چکیده :
دیدگاه ملاصدرا درباره اعتباری بودن ماهیت به گونه های متفاوت و بلکه متضاد تفسیر شده است. دیدگاه علامه طباطبایی و فیاضی در تبیین اعتباری بودن ماهیت از مهم ترین تفسیرهای نظریه صدرالمتألهین اند. علامه طباطبایی هر گونه موجودیت خارجی ماهیت را نفی کرده و آن را سراب ذهنی واقعیت معرفی کرده است. در حالی که، فیاضی در عین اعتباری بودن ماهیت آن را در خارج موجود می داند. از نظر فیاضی، اسناد وجود به ماهیت موجود شده «اسناد الی ما هو له» است. از نظر نگارنده، هیچ یک از تفسیرهای فوق به نحو صحیح نظریه ملاصدرا را منعکس نکرده است. آنچه از عبارات صدرالمتألهین برمی آید این است که ماهیت در خارج معدوم نیست و یک نحوه موجودیتی در مقابل عدم دارد، اما موجودیتی متفاوت با موجودیت وجود. او به دلایلی خاص اطلاق واژه موجود بر موجودیت ماهیت را صحیح نمی داند و از این نحو موجودیت به شیئیت ثبوتی تعبیر کرده است. در این مقاله، پس از بیان تفسیر علامه طباطبایی و فیاضی از دیدگاه صدرالمتألهین، تفسیر مختار را تبیین می کنیم و در پایان برخی از نتاج آن را در فلسفه صدرالمتألهین برمی شمریم.
صفحات :
از صفحه 55 تا 68
قاعده "بسیط الحقیقه" و کاربردهای آن در اندیشه صدرایی
نویسنده:
محمد علی خورسندیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسأله و هدف اصلی این تحقیق تبیین قاعده بسیط الحقیقه کل الأشیاء از دیدگاه صدرالمتألهین است. هم‌چنین در این مقاله این سؤال پاسخ داده می‌شود که چه برهانی بر این قاعده اقامه شده است و چه استفاده‌هایی از آن در ابواب مختلف حکمت متعالیه صورت می‌گیرد؟ بیشتر داده‌های مورد نیاز این پژوهش، از آثار ملاصدرا گردآوری شده و تلاش بر این بوده است که پس از درک درست عبارات ایشان و مقایسه‌شان با یک‌دیگر و با تحلیل و استنتاج مبتنی بر اصول کلی فلسفه اسلامی و منطق ارسطویی، به تبیین موضوع پرداخته شود. در این مقاله، استدلال ملاصدرا بر این که حقیقت بسیط محض، کل اشیا است و در عین حال، هیچ کدام از آن‌ها نیست، به کمک نوعی برهان خلف به اثبات می‌رسد و در مقایسة این استدلال با قاعده اعطاء (معطی الشئ لایکون فاقدا له) که عرفا بدان استناد کرده‌اند، برتری این برهان اثبات می‌گردد. در نهایت، به پی‌آمدهای مهم پذیرش این قاعده در اثبات توحید و وحدت حقیقی ذات واجب الوجود، شناخت صفات خداوند، رابطة وحدت و کثرت، مفهوم حیات در جهان هستی، اتحاد نفس ناطقه با قوای خود و هم‌چنین تأثیر این قاعده در فهم برخی عبارات متون مقدس دینی پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 41 تا 64
مقایسه ای میان بسیط الحقیقه از دیدگاه ملاصدرا و منادشناسی لایب نیتز
نویسنده:
علی اصغر زکوی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
با توجه به نقش مهم قواعد فلسفی در نظام های مابعدالطبیعی، توجه صدرالمتالهین شیرازی به قاعده بسیط الحقیقه و لایب نیتز به مفهوم بساطت، سوال تحقیق این است که: چه شباهت ها یا تفاوت هایی میان مفهوم بسیط الحقیقه صدرایی و مناد لایب نیتز وجود دارد و این دو فیلسوف با پی گیری این دو مفهوم و لوازم آن، به چه نتایجی دست یافتند؟ با یک بررسی همه جانبه و تطبیقی در آثار این دو فیلسوف، معلوم می شود که به لحاظ تلازم میان مفهوم بساطت و مفاهیمی هم چون وحدت، کلیت و جامعیت، هر دوی آن ها معتقدند خداوند به عنوان بسیط الحقیقه یا مناد نخستین و فعلیت محض کل اشیا است، کمالات همه موجودات را داراست و از نقایص آن ها مبراست. او جام جهان نماست همان طور که، جهان آینه خدا نماست.
صفحات :
از صفحه 115 تا 134
اثبات عقلی کامل مطلق و نقد و بررسی بعضی از ادله ناکافی
نویسنده:
عسکری سلیمانی امیری
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
در فلسفه اسلامی ابتدا واجب­ الوجود اثبات می‌گردد و پس از آن به یکی از احکام کلی آن پرداخته می­شود که واجب­الوجود بالذات واجب­الوجود من جمیع ­الجهات است. لازمه این قاعده آن است که او هر کمالی را به نحو وجوبی داراست و بنابراین باید کامل مطلق باشد. عرفای مسلمان نیز مستقیما از عنوان موجود مطلق یا موجود بما هو موجود استفاده نموده، موجودیت آن را مبرهن می‌کنند که لازمه موجود مطلق، بی‌کران بودن وجود آن و لازمه بی‌کرانی وجود، دارا بودن هر کمالی به نحو بی‌کران است. همان طور که می­توان از عناوین کامل مطلق و ضرورت ازلی یا از نفی سفسطه، وجود کامل مطلق را ثابت کرد. در این مقاله، تعدادی از برهان­ها بر وجود کامل مطلق تقریر می­شود و در مقابل، چند دلیل ناتمام بر این مسأله بررسی می­گردد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 39
  • تعداد رکورد ها : 48