جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 111
توحید و صفات الهی
نویسنده:
علی الله‌بداشتی
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
چکیده :
آنچه پيش روي شما محققان و دانش پژوهان است درس‌هايي در باب شناخت حق -سبحانه و تعالي ،توحيد و صفات جمال و جلال اوست كه به فضل الهي پس از ساليان تدريس و تحقيق در مسائل كلامي توفيق حاصل شد با توجه به نيازهاي دانشجويان نسل امروزدرحوزه ودانشگاه فراهم آيد. در مجموعه زير تلاش شده است نكات زير رعايت شود: 1- اين متن، درس نامه باشد و هر درس نه چندان مختصر كه وافي به مقصود نباشد و نه چندان طولاني كه از حوصله كلاس خارج باشد و مجموعه درس ها از 30 درس تجاوز نكند. از سوي ديگر آنچه در باب توحيد و صفات حق تعالي لازم است در طي چند فصل متمايز آورده شود. 2- ديدگاههاي مكتب‌هاي فكري كه در عالم اسلام مطرح هستند مورد توجه قرار گيرد . 3- مواضع مشترك مكتب‌هاي ديگر يا مكتب فكري شيعه اماميه بيان و مواضع اختلافي منصفانه نقد شود. 4- سعي شده هر سخني كه به صاحب فكري يا مكتب فكري خاصي نسبت داده شده از منابع اصلي خودشان و گاه با عبارت خودشان باشد تا از پيشداوري پرهيز شده باشد. 5- با عنايت به پيشينة علمي مخاطبان، بعضي مطالب عربي (آيات ، روايات يا سخنان بزرگان) ترجمه نشده است.
تبیین فلسفی و کلامی توحید و صفات الهی در کلام حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام
نویسنده:
منصوره حسینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
توحید مهم‌ترین اصل از اصول اعتقادی و زیربنای همه‌ آنهاست. این اصل که دارای ابعاد متعدّد نظری و عملی است، در تمامی ادیان الهی، کتاب‌های آسمانی و نظام‌های فکری و فلسفی مبتنی بر آن - با وجود برخی از تفاوت‌ها- دارای اهمیتی فراوان بوده و مهم‌ترین کانون درگیری میان موحّدان با مشرکان است. اندیشمندان با توجه به گرایش‌های گوناگون و نیز، تعدّد منابع معرفتی (وحی، سنّت، عقل)، راه‌ها و نظام‌های معرفتی گوناگونی را برای دستیابی به توحید و شناخت زوایای آن ارائه کرده‌اند. پس جای بسی اهمیت است که سخن از توحید، اسما و صفات الهی را از زبان اولیای معصومین علیهم السلام که واسطه‌های فیض‌رسانی و هدایت بشر و مقرب‌ترین انسان‌ها به درگاه خداوند هستند و عالی‌ترین سطح شناخت را نسبت به او دارند، جویا شویم که عالی‌ترین مضامین آن را می‌توان در کلام سرور زنان جهان، حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام یافت. از همین روی این نوشتار به جهت شناخت هر چه بیشتر خداوند، اوصاف او و جنبه‌های مختلف توحید و مراتب آن در کلام حضرت زهراعلیهاالسلام، به گردآوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای با روشی تحلیلی- توصیفی می‌پردازد. طبق فرمایشات حضرت زهراعلیهاالسلام وجود خداوند، فطری و روشن است و نیاز به شرح و تفسیر ندارد. و از طرفی شناخت کامل ذات اقدس الهی نه با علم حصولی و نه با علم شهودی، برای احدی امکان‌پذیر نیست. زبان‌ها قادر به توصیف ذات خداوند نیستند و کیفیت و حقیقت او هرگز در وهم نمی‌گنجد. ایشان علیهاالسلام در سخنان خود، توحید در ذات را به معنای گواهی به یگانگی خداوند و نداشتن شریک در بیرون از ذات و ترکیب نداشتن در درون ذات می‌دانند. در توحید صفاتی طبق فرمایشات ایشان علیهاالسلام، صفات خداوند متّحد با یکدیگر و عین ذات الهی می‌باشند و در ادعیه خود، خداوند را با اوصاف متعدّدی می‌ستایند. بیانات ایشان علیهاالسلام در باب توحید افعالی به اثبات فاعلیت مطلقه الهی می‌انجامد. و در نهایت در توحید عملی به خلوص برای خدا در عبودیت، اطاعت و استعانت، می‌رسد.
صفات ذات از دیدگاه اشاعره، معتزله و تشیع
نویسنده:
هاشم محمدی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
انسان پژوهی دینی,
چکیده :
در این مقاله صفات ذات الهی از منظر سه فرقه‌ی مهمّ کلامی اسلام، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. اشاعره قائل به‌صفات زاید بر ذات خداوند (تشبیه) بوده ولی معتزله به‌نفی صفات و نیابت ذات از صفات (تنزیه) معتقد است و تشیع نیز جمع بین تشبیه و تنزیه، عینیت صفات با ذات را پذیرفته است. ملاصدرا با استفاده از قاعده‌ی «بسیط الحقیقة»، عینیت صفات با ذات را نیک بیان کرده و کوشیده است تا اختلاف اشاعره و معتزله را به‌گونه‏ای با هم جمع کند. از این دیدگاه، صفات خداوند به‌لحاظ وجود، با ذات متحد اما به‌لحاظ مفهوم، با هم مغایرند. معتزله مانند شیعه، قدرت را صفت پایه دانسته که بر اساس آن، به‌ترتیب صفات علم و حیات نیز اثبات می‏شود، ولی اشاعره بر پایه‌ی حیات، صفات دیگر مثل قدرت، علم و اراده را اثبات می‌کنند. همه‌ی فرق، ذات اقدس حق را ازلی و ابدی، غنی بالذات و عالم و قادر به‌مسموعات و مبصرات می‏دانند و در توحید ذاتی اختلاف چندانی ندارند؛ ولی در توحید صفات، بین آنها اختلاف دیده می‌شود؛ اشاعره کثرت را پذیرفته‌اند، ولی معتزله طرفدار توحید اند. اشاعره، اراده‌ی الهی را مطلقاً از صفات ذات می‏دانند، ولی معتزله تحت تأثیر ظاهر برخی روایات، آن را مطلقاً از صفات فعل بر می‏شمرند. اما شیعه با تحلیل دقیقی اراده را در دو معنای حب ذات، از صفات ذاتیه، و تصمیم گیری به‌معنای صفت فعل تحقیق کرده است. معتزله و برخی از متکلمان امامیه کلام الهی را به‌معنی «ایجاد کلام» و یا «قدرت بر تکلّم» و در نتیجه صفت فعل می‏دانند. از دیدگاه اشاعره، کلام الهی معنایی قائم به‌ذات حق تعالی موسوم به‌کلام نفسی و مدلول کلام لفظی است. ولی به‌اعتقاد حکما، مجموع جهان، اعم از مجرد و مادی، کلام تکوینی اویند.
صفحات :
از صفحه 29 تا 57
مسائل کلامي زيارت عاشورا (توحيد و صفات الهي)
نویسنده:
‫زهره احمدي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,
چکیده :
‫زيارت عاشوراي معروف، از زيارات معتبري است که ائمه( بر خواندن آن تأکيد فراوان داشتند. اين پژوهش در چهار فصل، در صدد بيان توحيد و صفات الهي در زيارت عاشوراست. از جمله مسائلي که در کليات، بررسي شده، اعتبار و حجيت زيارت عاشورا مبتني بر بررسي سندي آن و تطبيق متن آن با چهار نقل ديگر در کتابهاي «مصباح المتهجد»، «مصباح الزائر»، «مزار کبير» و «بحار الانوار» است. مبحث توحيد ذاتي در زيارت عاشورا، به توحيد ذاتي و معاني آن و به خصوص توحيد ذاتي به معناي احدّيت و واحدّيت پرداخته است. زيارت عاشورا اولين مسئله کلامي خود را با محوريت «الله اکبر» در بحث توحيد ذاتي، ناظر به دو معناي غالبي و شايع بين متکلمان متأخر (توحيد احدي و واحدي) ارائه ميکند. سپس شبهه ناسازگاري فقرههاي زيارت عاشورا با برخي از اقسام توحيد عملي، توحيد در استعانت، توحيد در محبت و توحيد در اطاعت بررسي و پاسخ داده شده است. در اين زيارت، اشاره صريحي به مبحث توحيد عملي نشده است. البته شايد شبهه اي به نظر برسد که برخي عبارات آن با بعضي از انواع توحيد عملي در تعارض است که با بررسي انجام شده، اين نتيجه به دست ميآيد که عبارات زيارت، نه تنها در مسير مخالف توحيد عملي نبوده، بلکه گامي محکم در رسيدن به توحيد ناب و شناخت خداوند است. در فصل پاياني، پانزده صفت فعلي خداوند، از متن زيارت بررسي شده است. به نظر ميرسد که درک صحيح از توحيد و صفات الهي و در ادامه آن، نبوت، امامت، معاد و ..، نتيجه تبيين و حل مسائل کلامي عبارات و فرازهاي زيارت عاشوراست که بنا بر احتمال، امام معصوم عليه السلام نيز سعي در بيان اين مهمترين مسائل اعتقادي ، در قالب زيارت، به پيروان و شيعيان داشتهاند. مؤيد اين ديدگاه، آميختن اين مسائل مهم با حادثه کربلا و روز عاشورا و توصيههايي است که بر مداومت خواندن اين زيارت در ايام مختلف شده است.
تبيين توحيد ذاتي و صفاتي در کلام حضرت علي
نویسنده:
محمدرضا جعفري
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫اين تحقيق بر اساس گفتار واستدلال‌هاي امام علي( به تبيين ابعاد مختلف توحيد ذاتي و صفاتي مي‌پردازد. نويسنده مي‌کوشد در چهار فصل مراتب مختلف توحيد ذاتي و صفاتي را از منظر امام علي( و با استدلال‌هاي عقلي واکاوي کرده، ديدگاه‌هاي فلاسفه و متکلّمان را نيز در اين زمينه منعکس سازد. فصل اول از نوشتار حاضرضمن تبيين موضوع تحقيق و سؤال‌هاي اصلي و فرعي آن، به روش تحقيق در مسأله توحيد پرداخته است. نگارنده در فصل دوم پس از بررسي معاني لغوي و اصطلاحي واژه‌هاي احد و توحيد، معناي توحيد را از سخنان امام علي(، آيات قرآن و همچنين ابعاد آن همچون: وجوب توحيد، خالقيت، ربوبيت تکويني و تشريعي، الوهيت، عبادت، استعانت، خشيت، رجا، محبت و وجود استقلالي و نيز نفي‌تشبيه و عدم پي‌بردن به کنه ذات الهي در کلام امام علي( را شرح مي‌دهد. وي سپس برهان‌هاي اثبات وجود خدا، مانند برهان صديقين و تبيين فلسفي و تقرير‌آن از ديدگاه فلاسفه‌اي چون، ابن‌سينا و ملاصدرا و برهان علّي بر وجود خدا از منظر امام علي( و اثبات معلوليت عالم و علت‌العلل بودن خدا در کلام آن حضرت را بررسي کرده است. فصل سوم به توحيد ذاتي از منظر نهج‌البلاغه اختصاص دارد و ادله توحيد ذاتي، دليل‌هاي يگانگي ذات خداوند و توحيد واجب الوجود نيت و وجود حق تعالي، بساطت ذات و نفي ترکيب، صفات ذات، رابطه ذات واجب با اوصاف ذاتي واجب الوجود در کلام امير‌مؤمنان و علوّ و مجد ذاتي خداوند از منظر آن حضرت تبيين مي‌گردد. در فصل چهارم از تحقيق حاضر نيز توحيد صفاتي در کلام اميرالمؤمنين و مفهوم ادله آن بررسي شده است. نويسنده در اين زمينه ابتدا به تغاير مفهومي صفات خداوند و سپس به راه‌هاي درست شناخت صفات الهي از طريق عقل، مطالعه در آفاق و انفس، مراجعه به کتاب و سنت صحيح و کشف و شهود عرفاني مي‌پردازد؛ آن گاه نفي تشبيه و تعطيل درباره خداوند، اقسام صفات خدا، جواز ناميدن خدا به اسامي کمال، فرق بين صفت ذاتي و صفت فعلي خدا، توحيد در حيات و مفهوم آن، توحيد در قدرت و علم، توحيد در عدل و توحيد در اراده را شرح مي‌دهد و ديدگاه امام علي( در نهج‌البلاغه در مقوله مراتب توحيد صفاتي و همچنين ديدگاه‌هاي برخي فيلسوفان و متکلمان را در اين زمينه بررسي کند.
مواضع کلامي امام صادق‌ در برابر زنادقه، اثبات وجود خدا، توحيد و برخي صفات الهي
نویسنده:
‫اسحاق جوادي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫شکل‌گيري و گسترش مکاتب کلامي گوناگون در زمان امام صادق‌(، اهميت مواضع اعتقادي آن حضرت را در اثبات عقايد شيعه، آشکار مي‌سازد. در دوران امام صادق‌( دشمنان اسلام و مخالفان مذهبي با کمال آزادي و صراحت، عقايد و انتقادهاي خود را درباره اصول و فروع اسلام بيان مي‌کردند؛ آن حضرت نيز با کمال متانت، صبوري و بردباري، ادعاها و دلايل آن‌ها را گوش مي‌کرد، و با ظرافت و برخورد حکيمانه، از طريق تشکيل محافل علمي و مناظره، با استفاده از دلايل و مباني آن‌ها، ادعاي ايشان را باطل نموده و اعتقادات اسلامي را اثبات مي‌کرد. عدم امکان رويت خدا، مهم‌ترين دليل انکار وجود او از سوي زنادقه و دهريون بود. امام صادق‌( نيز رؤيت خدا به‌وسيله حواس پنج‌گانه را نفي مي‌کرد، اما تأکيد مي‌کرد که حس، توانايي درک بسياري از امور را ندارد ولي ما آن‌ها را انکار نمي‌کنيم. براي اثبات وجود خدا، دلايل بسياري مي‌توان ارايه کرد که هر عقل سليمي آن‌ها را مي‌پذيرد؛ خداشناسي از راه قلب و فطرت، برهان عمومي نظم، برهان حدوث، و برهان هدايت، دلايلي هستند که از سوي امام صادق‌( براي اثبات واجب الوجود بالذات ارايه شده است. اما مشکل دهريون و زنديق‌ها، فقدان دليل نبوده است، بلکه بر اساس فرمايش امام صادق‌( جهل و ناداني، و خصوصاً گناه، آن‌ها را به وادي انکار مي‌کشاند. آن حضرت در برابر زنادقه که معتقد به دو مبدأ بودند، به گواهي فطرت و شعور دروني انسان بر يکتايي خدا استدلال مي‌کرد. برهان تمانع، برهان فرجه، و هماهنگي و پيوستگي جهان، از دلايل ديگر امام‌( در مسأله توحيد است. قدرت خداوند نيز بر اساس فرمايش امام صادق‌(، اگرچه مطلق است اما تنها به اموري تعلق مي‌گيرد که محال ذاتي نباشد؛ زيرا امور محال قابليت تعلق قدرت الهي را ندارد. زنادقه، حکمت الهي را نيز با استناد به وجود شر در عالم، نفي مي‌کردند، که امام اين مسأله را ناشي از جهل آن‌ها به حکمت چيزهايي مي‌داند که شر، بلا يا مصيبت پنداشته مي‌شوند.
توحيد صفاتي در نهج‌البلاغه
نویسنده:
‫محمد موسي
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫اين پايان نامه مي‌کوشد، با پرداختن به توحيد صفاتي از منظر امام علي( در نهج‌البلاغه، تأثير آن را بر زندگي عقيدتي و اجتماعي انسان امروز که قرائت‌هاي گوناگون از توحيد دارند و در اين مسأله دچار سردرگمي هستند ونيز انواع و اقسام توحيد و مفاهيم آن را از منظر امام المتقين( بيان نمايد. نويسنده در چهار فصل به ابعاد مختلف توحيد، به ويژه توحيد صفاتي پرداخته است. فصل اول، ضمن بيان کلياتي از تحقيق و تبيين چارچوب نظري بحث؛ به بيان مفهوم واژگان کليدي تحقيق و نيز به معرفي نهج‌البلاغه پرداخته و آن را کتابي جهاني معرفي کرده است. سپس ويژگي‌هاي اميرالمؤمنين علي( و اوصاف علمي، شجاعت، سخاوت، زهد، تقوي، عبادت و... ايشان را بيان نموده است. در فصل دوم، به اقسام توحيد و اثبات آن پرداخته و ضمن ارائه تعريفي لغوي و اصطلاحي از توحيد؛ اهميت توحيد و اقسام آن، مانند توحيد نظري، توحيد ذاتي، توحيد صفاتي، توحيد افعالي، توحيد ربوبي، توحيد الوهي، توحيد عملي، توحيد عبادي و طاعتي و توحيد در استعانت را تشريح کرده است و در ادامه، دلايل عقلي مطرح شده در نهج‌البلاغه در اثبات توحيد و دلايل نقلي امام علي( را در اين زمينه ذکر و ديدگاه‌هاي اهل تعطيل و اهل تشبيه را در اين خصوص نقد و بررسي کرده است. فصل سوم، به تشريح دلايل و اثبات توحيد صفاتي از منظر امام علي( در نهج‌البلاغه پرداخته و حقيقت و ماهيت توحيد صفاتي و تصوير کلي از آن در نهج‌البلاغه ارائه و اقوال مختلف در اين زمينه نقل و نقد گرديده است. در فصل چهارم، افزون برتبيين اوصاف خداوند در نهج‌البلاغه؛ توقيفي بودن اسما و صفات الهي، صفات ثبوتيه و ذاتي خداوند در نهج‌البلاغه، صفات سلبيه و عينيت ذات و صفات الهي از منظر امام علي( شرح و بررسي شده است.
مبدا شناسى
عنوان :
نویسنده:
جعفر کریمی
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
عقايد و انديشهھاى بنیادى اسلام، كه از آنھا بهعنوان اصول عقايد ياد مىشود، پايه و اساس آيین حیاتبخش اسلام است و در شكلگیرى رفتار مسلمانان تأثیر غیرقابل انكارى دارد. زيرا بهطور كلى، رفتار انسانھا- خودآگاه يا ناخودآگاه- متأثر از اصول عقايد و به عبارت ديگر، جھانبینى است. از اين رو، براى استقرار و تثبیت نظام ارزشى و رفتارى اسلام، بايد مبانى عقیدتى آن مورد بررسى قرار گیرد. کتاب حاضر درباره توحید و مسائل پیرامون آن می باشد.
شرح توحید صدوق
نویسنده:
قاضى سعيد قمى؛ نجفقلی حبیبی
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شرح التوحيد الصدوق نوشتۀ عالم ربانى قاضى سعيد محمد بن محمد مفيد قمى از اعلام قرن 11و 12 قمرى، شرحى است بر رسالۀ توحيد مرحوم صدوق كه مؤلف در آن به گرد آورى احاديث مربوط به توحيد و آنچه كه به آن مرتبط است، يعنى صفات، اسماء و افعان ضمن 67 باب الهى پر داخته است. اين رساله به نامهاى «التوحيد، توحيد صدوق و توحيد ابن بابويه» معروف است. بر اين رساله شروح متعددى نوشته شده است اما يكى از بهترين شروح، شرح قاضى سعيد است. شرح قاضى به خاطر عمق و سعه پژوهش در محتواى روايات و معارف شيعه مورد استفاده و استناد علما قرار گرفت. حضرت امام خمينى در غالب کتاب‌هايشان از اين كتاب استفاده نموده‌اند. ايشان در همين رابطه می‌فرمایند «هو (كتاب شرح توحيد صدوق) من اعظم مصنفات ذلك المعارف و ارفع كتب الشيعه فى المعارف و ليس عندنا منه الا الجزء الثالث الذى استعدت لزيادته بعد ما شرعت فى تلك المسودات.» مؤلف بر اساس سيطرۀ علمى كه بر آثار عرفانى داشته، توانسته است از اين آثار براى شرح روايات معرفتى بهترين استفاده را نمايد. او از آثار شيخ اكبر همچون فصوص و فتوحات و از مفاتح الغيب قرنوى و شرح آن مصباح الانس و شروح فصوص استفاده نموده است و به جرئت مى توان گفت كه قاضى سعيد يكى از بزرگان عرفاى شيعه است و كمتر كسى همچون او توانسته است از روايات معرفتى شيعه رمز گشائى كند.
عقائد السنة وعقائد الشيعة التقارب والتباعد
نویسنده:
صالح الورداني
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
عقائد السنة و عقائد الشيعة التقارب و التباعد اثر صالح وردانی، کتابی است پیرامون عقاید شیعه و اهل سنت و اختلافات و اشتراک‌های موجود میان هر دو و لزوم اتحاد و دوری از تفرقه میان فرق اسلامی که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
  • تعداد رکورد ها : 111