جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از جرایم نوپدید که در حقوق کیفری و مدنی کشورها مورد بررسی و جرم انگاری قرار گرفته است پول شویی است. فقها در مواجهه با این جرم نوپدید و با استناد به عناوینی چون حرمت اکل مال به باطل، حرمت غصب، حرمت تعاون بر اثم، احکام مصلحت و.... پولشویی را حرام نمودند. برخی حقوق دانان معتقدند در ظاهر، تحریم و جرم انگاری پول شویی، با مفهوم برخی قواعد فقهی نظیر ملکیت ید و لاضرر دارای تعارض می باشد و با توجه به این تعارض های ظاهری، جرم انگاری پول شویی را مورد تشکیک قرار داده اند. در این تحقیق با مراجعه به آرا فقها در این قواعد فقهی می بینیم، نه تنها تعارضی مستقر نیست، بلکه تداخلات ظاهریِ مستقر شده با استفاده از راه هایی چون ضرورت، مصالح جامعه ی اسلامی و دفع ظن ضعیف به ظن قوی، مرتفع می گردد؛ و خللی در تحریم و یا جرم انگاری پول شویی وارد نمی شود. این تحقیق به شیوه ی کتابخانه ای با روش توصیفی گردآوری شده است.

همانگونه که روشن است یکی از عوامل مهمی که باعث تفسیر ناقص از روایات می شود عدم توجه به قرائن مخصوصا ارتکازات مربوط به موضوع محل بحث می باشد. در مورد تنجس آب قلیل به صرف ملاقات نیز همین اتفاق افتاده است. ارتکاز و بنای عقلا در مورد آلودگی آب(کم باشد یا زیاد) این است که تا وقتی که متغیر نشده می توان از آن استفاده کرد و اگر شارع مخالف این تلقی شدید بود لازم بود صریح و مکرر بیان کند. و همچنین اگر آب قلیل در این فرض نجس می شد برای مردم عصر رسول الله و اهل بیت، عسر و حرج شدیدی ایجاد می کرد که این خلاف حکمت و نیز رویه شارع در تشریع احکام است. علاوه بر این دو، روایات صریحی (14 روایت) در مجامع روایی شیعه وارد شده است مبنی بر عدم تنجس آب قلیل. حال در این مقاله در صدد این هستیم که ادله فقها را بر تنجس آب قلیل بررسی نمائیم، یعنی اجماع و روایات اهل بیت. در ادامه خواهید دید که تنها راه منطقی جمع بین ادله این است که بگوییم آب قلیل به صرف ملاقات نجس نمی شود اما بر اساس روایات اهل بیت استفاده از آن کراهت دارد.

چکیده: سابقه و هدف: پژوهش‌ها نشان داده اند که بین معنویت و هدف زندگی، رضایت از زندگی و سلامت، همبستگی وجود دارد، در دو سه دهه اخیر به نقش بعد معنوی در سلامت روان انسان توجه زیادی شده و معنویت را هم بخش دیگری از سلامت روان یا سلامت انسان دانسته اند، یکی از مولفه هایی که در ذومراتب بهداشت روان نقش کلیدی ایفاء می کند، هوش معنوی است. امروزه روانشناسان اهمیت توجه به علائق دینی و معنوی را خواه به طور کلی در کارهای خود و خواه به صورتی خاص تر، در محیط های روان درمانی مورد عنایت قرار می دهند. به همین سبب بررسی دقیق مفهوم هوش معنوی در اسلام و روانشناسی ضرورت دارد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر تلاش کرده است تا به تبیین مفهوم هوش معنوی در نگاه اسلام و روانشناسی بپردازد و از منابع معتبر اسلام چون قرآن و کتاب های معتبر روایی بهره گیرد و نیز دیدگاه های روانشناسان را مورد دقت و بررسی قرار داده است. یافته ها: روانشناسی و اسلام در ارائه مفهوم دقیق هوش معنوی از یک تعابیر بهره نگرفته اند بلکه در تعابیر روانشناسان از برخی علائم و مشخصات برای بیان و تبیین آن استفاده شده است که در مفاهیم و آموزه های اسلامی از واژگان خاص در این خصوص استفاده شده است و نیز راهکارهای ارائه شده در برخی موارد از همگونی و همانندی برخوردارند و در برخی موارد از دیدگاه یکسانی برخوردار نیستند. نتیجه گیری: بی تردید در راهکارهای پرورش هوش معنوی از منظر اسلام و روانشناسی مولفه های مشترک و همانند وجود دارد و در برخی زمینه ها هم راهکارهای متفاوتی در رشد و پرورش هوش معنوی مشاهده می شود که مطالعه حاضر نشان داد در پرتو تعالیم اسلامی می توان به رشد و شکوفایی و بالندگی بیشتر و پایدارتر در این حوزه دست یافت.

خون یکی از نجاسات یازده گانه است که در شرع مقدس اسلام نجس بوده و استفاده ازآن نیز حرمت دارد. ضمن اینکه در گذشته برای خون نه تنها هیچگونه فایده ای متصور نمی شد بلکه موجب تنفرنیز بوده است. اما امروزه با پیشرفت دانش پزشکی و استفاده گوناگون از خون بویژه خون انسان و فرآورده های آن جایگاه ویژه حیاتی یافته است. بدون بهره برداری از خون و فرآورده های آن گردونه عظیم درمان نمی چرخد و بسیاری از جراحی ها با مشکل مواجه خواهدشد. لذا دراین مقاله درنظر است این موضوع ثابت شود که خون دارای منفعت محلله معقد بهاء است. و فواید کثیره ای دارد و حیات بشری امروزه شدیداً به آن نیازمند است و درصورت ضرورت و اضطرار میتوان ازآن استفاده و بهره برداری نمود.

این پژوهش، کوشیده است محدوده فقهی ـ حقوقی نفقة زوجه را مشخص کند. طبق اصل 167 قانون اساسی در مواردی که قانون درباره حکم مسئله‌ای اجمال یا سکوت کرده باشد باید حکم مسئله مورد نظر از منابع فقهی و نظر فقها استخراج شود. در ماده 1107 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران موارد نفقه زوجه به نحو تمثیلی شمرده شده است، اما درباره تعیین محدوده هزینه‌های تحصیلی و درمانی وی، صراحت یا حتی بیان ضمنی وجود ندارد. در این راستا با بررسی نظریات فقهی در خصوص نفقة زوجه، این نکته را اثبات می‌کنیم که نفقه افزون بر مواردی هم‌چون خوراک، پوشاک و مسکن، مواردی مانند هزینه‌های تحصیلی و درمانی زوجه را نیز در بر می‌گیرد. البته در این زمینه اختلاف نظرهایی وجود دارد ولی طبق روال متعارف و معمول، نظر مشهور ارجح است. از این‌رو با توجه به شرایطی که ضمن پژوهش مطرح می‌گردد هزینه‌های یاد شده به‌طور مشروط جزو نفقه زوجه محسوب می‌شوند نه به‌طور مطلق، بر خلاف سایر موارد متعارف در نفقه.

كتاب «امامت از دیدگاه تشیع» نوشته محمدحسين مظفر، به بررسي امامت از نظر شيعه مي پردازد. در این کتاب مولف کوشیده است عقیده شیعه را در خصوص امامت و رهبری و شرائطی که امام باید دارا باشد بهمراه ادله ای بس روشن، بیان کند و با طرزی کم سابقه در بیان دلیل ها تنها به ادله عقلی اکتفاء نموده است.

چکیده: سابقه و هدف: سقط به ختم حاملگی قبل از هفته بیستم، اطلاق می شود. سالانه حدود 80 هزار سقط در ایران انجام می‌پذیرد. بسیاری از مسائل اجتماعی مانند داشتن فرزند زیاد، عدم تقارن در جنسیت، بارداری های ناخواسته و یا نا مشروع بودن فرزند، زمینه مساعدی را برای سقط جنین فراهم نموده است. مکاتب مختلف دیدگاه ها و ایده های گوناگونی ارائه کرده اند. اسلام نیز به دلیل کرامتی که برای انسان در نظر گرفته، حتی برای مرحلۀ انعقاد نطفه و قبل از دمیده شدن روح، ارزش خاصی قائل است. این مطالعه به دیدگاه اسلام، مخصوصا از منظر فقه شیعه، به موضوع سقط جنین می پردازد. مواد و روش ها: در این مطالعه، فتاوی عمده فقها و علمای معاصر شیعه، نظر فقهی حضرت امام خمینی و حضرت آیه الله خامنه ای و همچنین دیدگاه نگارنده در خصوص سقط جنین انسان، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. به احادیثی از پیامبر اسلام و آیات قرآن استناد شد. دیدگاه مکاتب مختلف اهل سنت، آیین یهودیت، آموزه های زرتشت و الهی دانان مسیحی نیز مد نظر قرار گرفت. ایده و آراء مکاتب غیر الهی مانند فمنیست ها، نگاه علمی متخصصین پزشکی و همچنین دلایل عقلی و عرفی، نیز از جمله مواردی بودند که در این تحقیق به آنها توجه گردید. یافته ها: قاطبه فقهای اسلام، سقط جنین را در هر مرحله از تکوّن، در صورتی که دلیل موجهی برای آن وجود نداشته باشد، حرام و غیر شرعی می دانند. براساس قاعده نفی عسر و حرج، حرمت سقط در شرایطی منتفی بوده و باید از ضرر بزرگتر جلوگیری کرد و اساس آن قاعدۀ تقدم اهمّ بر مهم است. با مزاحمت جنین در رحم، دلیل متقنی وجود ندارد تا بتوان با استناد به آن، حق حیات را از مادر سلب نمود. در مزاحمت حیات جنین با ادامۀ حیات مادر، سقط جنین برای مادر مجاز خواهد بود. با قاعدۀ نفی حرج حکم حرمت برداشته می شود و قاعده نفی حرج، بر همۀ احکام از جمله تقیّه حکومت دارد. نتیجه گیری: حرمت سقط جنین از دیدگاه اکثر فقها، یک مسئله مطلق نبوده و استثناء پذیر است. براساس قاعده نفی عسر و حرج، حکم حرمت سقط جنین برداشته می شود. مزاحمت جنین با حیات مادر نیز می تواند مجوزی برای سقط جنین باشد. توجه به آموزه های دینی و فقه شیعه، تبیین کننده راه درست خواهد بود.

امروزه، پدیده "ترور" دامنگیر زندگی روزمره مردم عادی، بویژه مسلمانان شده است. با وجود این، تعالیم دین اسلام مورد حمله برخی از کشورهای غربی و شبهه افکنان قرار گرفته است. ریشه‌یابی و بررسی این واژه در فقه اسلامی و تبیین نظر فقها، اصطلاحاتی که معادل واژه ترور می‌باشند، و همچنین کنکاش در احکام فقهی و آیات و روایات در برخورد با مجرمان ترور، و نیز بررسی دلایل شرعی جواز و عدم جواز کشتن انسان‌‌ها با هدف مبراسازی اسلام و مسلمانان از ترور و خشونت مورد توجه می‌باشد. در این نوشتار با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و پاسخگویی به شبهات مطرح شده در علت صدور فرمان حکم اعدام سلمان رشدی توسط امام خمینی(ره) و ارائه منشور حقوق اسلامی در تروریسم‌زدایی مورد تحقیق قرار گرفته است.

چکیده: سابقه و هدف: تغذیه یکی از مقولاتی است که در بسیاری از مکاتب طبی، سرفصلی خاص برای آن باز شده است. ارتباط بین غذا با روح، از مسائلی است که در جهان بینی توحیدیو عمدتا در مکتب اسلام به آن اشاره شده است. هدف از این مطالعه تبیین جایگاه و اهمیت غذا از منظر قرآن کریم است که از این رهگذر، توجه بیشتری به موضوع تغذیه معطوف گردد. مواد و روش‌ها: با مراجعه به نسخ دیجیتال قرآن کریم و تفاسیر مرتبط و جستجوی واژ‌ه‌های مرتبط با تغذیه از جمله طعام، شراب، اکل و مشتقات آن، آیات مربوط جستجو شده و بر اساس ارتباط موضوعی و نظرات مفسرین ، جمع‌بندی شدند. یافته‌ها: در قرآن کریم درمجموع ۴۸ بار از واژه طعام و مشتقات آن، ۱۰۷ بار از واژه اکل و مشتقات آن و ۳۹ بار از واژه شراب یاد شده که در بین آیات مرتبط با طعام، ۶ بار به اصل کلی حلال بودن غذاها به صورت مستقیم اشاره شده و در بین تفاسیر مختلف اهمیت تغذیه جسم بر روح مورد تاکید قرار گرفته است. نتیجه‌گیری: به زعم بسیاری از متفکرین و مفسرین، موضوع طعام فراتر از جنبه‌های مادی آن است و مقولاتی همچون سلامت روح از طریق کسب رزق حلال، علم‌اندوزی و تفکر در آفرینش انسان و غذا، تدبر در چگونگی شکل‌گیری غذا و تغییر و تحول آن در بدن انسان، همچنین استفاده از منابع غذایی طبیعی را می‌توان از ابعاد، اهمیت و جایگاه طعام تلقی نمود.