جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان شناسی اشیا و فن آوری یکی از عرصه های جدید انسان شناسی است که از دهه های اخیر در اروپا و امریکا رواج یافته است که با تاکید بر بررسی تحولات عناصر مختلف فرهنگ مادی جامعه، در چارچوب فنون واشیا و آثار آن بر سازمان اجتماعی جوامع، تحولات اجتماعی ناشی از جهانی شدن را در مورد تحلیل و تبیین قرار می دهد. مقاله حاضر با ارائه یک مدل عملی از تغییرات فنی و اجتماعی در یکی از مناطق روستایی شمالی ایران در پی درک مناسبات اساسی بین «رویداد فنی» و «رویداد اجتماعی» است. طی سال های گذشته انتقال فنون و اشیای نوین به این منطقه منجر به ناپدیدی استقلال ساکنان درفرایندهای متفاوت فعالیت های کشاورزی، دامداری و ابریشم کاری شده و اقتصاد بومی و محلی را به اشیا و فنون صنعتی وارداتی وابسته کرده است. این دگرگونی ها به نوبه خود به تغییراتی بنیادی در جنبه های دیگر زندگی اجتماعی انجامیده است. در این پژوهش، محقق با اتخاذ یک دیدگاه بین رشته ای در حوزه های انسان شناسی، جامعه شناسی و فن شناسی از طریق یک ابزار روش شناختی نوین و تطبیقی، «زنجیره عمل فنی» در پی شناخت عوامل موثر بر تحولات فنون کشاورزی و دامداری جامعه قاسم آباد، به عبارت دیگر، نقش «فن» و «جامعه» در دگرگونی های اجتماعی است، بر این اساس وی این تحولات را از دهه دوم قرن بیستم تا دوره معاصر با توجه به عوامل اجتماعی – اقتصادی جامعه ایرانی که در تغییرات این جامعه روستایی دخیل بوده اند مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.مقاله با طرح نظرات اندیشمندان اجتماعی و فن آوری در خصوص نقش فن و جامعه در فرآیند تغییرات اجتماعی آغاز می شود. سپس فنون کشاورزی و دامداری به عنوان دو جنبه از فرهنگ مادی مبنا قرار گرفته و نگارنده با مشخص ساختن تحولات عناصر متفاوت این فنون (ابزارها، حرکات و عاملان) از طریق مدل زنجیره عمل فنی آن ها را در سه حوزه نوآوری، ناپدیدی و تحول طبقه بندی نموده و با تاکید بر نظرات آندره لوراگوران در مورد قرض گیری فنی به تحلیل راهکارهای تغییرات این جامعه روستایی می پردازد.

این کتاب در شش فصل به صورت گسترده موضوع جهانی شدن را از دریچه فرهنگی و عمدتا با تکیه بر جدیدترین مفاهیمی که در حوزه انسان شناسی و مطالعات فرهنگی و ارتباطات مطرح شده اند، مورد بررسی قرار می دهد.در طول سال های اخیر و به همراه افزایش تنش ها و برخوردها در سطوح ملی و فراملی، موضوع جهانی شدن به اشکال متناقضی، به طور دائم و با شدت و قدرت روز افزون مطرح می شود. طرح این موضوع از دو جانب کاملا متضاد در ستایش و یا در محکوم کردن این پدیده عنوان شده و تمایل بسیاری به این امر مشاهده می شود که دلیل عمده مشکلات کنونی در جهان را از یک سو، در عدم اجرا و تحقیق جهانی شدن در همه ابعاد آن، و از سوی دیگر، بر عکس، در شتاب بیش از اندازه در تحقق یافتن این پروژه بدانند ...

ژان - ماری گنو که سال ها در مقام نماینده دایم فرانسه در اتحادیه اروپا خدمت می کرد و از نزدیک با محیط دیپلماتیک و پی آمدهای جهانی شدن در این حوزه یعنی در دگرگون شدن روابط میان دولت های ملی و حدود اختیارات آن ها آشنا بود، در سال 1993 کتاب پایان دموکراسی را به انتشار رساند. این کتاب در شور و هیجان پیروزمندانه ای که ناشی از سقوط کمونیسم، فروپاشی شوروی و بلوک شرق و فروریختن دیوار برلین بود، و در هیجان و افسونی که کتاب فوکویاما و طرح موضوع «پایان ایدئولوژی ها» و «پایان تاریخ» برانگیخته بود، نوعی حرکت خلاف جریان به شمار می آمد. البته نظریاتی که فوکویاما در ابتدای دهه 1980 شروع به مطرح کردن آن ها نموده بود، تا اندازه زیادی تکراری بودند و از مباحث جامعه شناسایی چون ریمون آرون، دانیل بل و مارتین لیپست که از دهه 1960 پنداره «جامعه پسا صنعتی» و «پایان دولت» را به سود «جامعه دانش» مطرح کرده بودند الهام گرفته بودند ...

این نوشتار با انگیزه پاسخگویی به یک پرسش بنیادین درباره نسبت انسان شناسی و ادبیات فراهم آمده است. بنابراین در فراز نخست ریشه های فلسفی این رابطه در قالب دو نظام فلسفی اثبات گرایی و تاویل گرایی واکاوی و به تغییرات آن توجه شده است. در فراز بعدی بعدی سرنوشت تاریخی این رابطه در ژانر رمان تعقیب گردیده و با تمرکز بر نویسندگان آمریکای لاتین توسعه یافته است. ماربو بارگاس یوسا در میان این نویسندگان از جایگاه ویژه ای برخوردار است به خصوص به خاطر شمار قابل توجه رمان هایی که او با توسل به پژوهش هایش نوشته به گونه ای که این رمان ها وی را به یکی از بزرگ ترین نویسندگان ژانر رمان پژوهشی تبدیل کرده اند. مردی که حرف می زند نمونه درخشان این ژانر است که به لحاظ انسان شناختی مورد تجزیه و تحلیل واقع می شود و در قالب عینی آن رابطه انسان شناسی و ادبیات بار دیگر نشان داده می شود. به هر تقدیر نتیجه این نوشتار تاکید بر مرزهای چند ناپیدای انسان شناسی و ادبیات است تا حدی که رمان های پژوهشی نویسندگانی همچون یوسا را در بهترین حالت می توان رمان انسان شناسانه نامید.

عنوان فرعی کتاب، «شرح چند نظریه در افسانه شناسی و نقد یک اصطلاح»، روشن گر محتوای کتابی است در بیست فصل در نقد اصطلاح «اسطوره» و مروری گذرا بر چند مکتب اسطوره شناسی.مهم ترین بخش کتاب، که نظر تازه ای در باب افسانه و اسطوره به دست می دهد، کاوشی در سابقه افسانه و پیدایی واژه اسطوره در نوشته های فارسی است.نویسنده محترم می توانست این نظر را به صورت مقاله ای مستقل مطرح کند. چون بقیه فصول کتاب حاوی مطالبی تکراری و شتابزده درباره نظریات کاسیرر، مالینوفسکی، الیاده، دورکیم و استروس است که قبلا توسط اسطوره پژوهان به شکلی عمیق تر بررسی و تحلیل شده است. )بهار، 1375؛ باستید، 1370؛ اسماعیل پور، (1377...

تیتوس بورکهارت یکی از افراد صاحب نظر در زمینه هنرهای آیینی و مقدس است. از وی تاکنون چند کتاب و مقاله به زبان فارسی منتشر شده است که از آن جمله می توان به کتاب هنر اسلامی ترجمه جلال ستاری و کتاب هنر اسلامی که توسط مسعود رجب نیا ترجمه شده، اشاره کرد.کتاب هنر مقدس (اصول و روش ها) از شش بخش (تکوین معبد هندو، ملاحظاتی در باره شمایل نگاری درگاه شکوه مند کلیسای رومی وار، مبانی هنر اسلامی، تمثال بودا، منظره در هنر خاور دور، انحطاط و احیای هنر مسیحی) تشکیل شده است. وی از دیدگاهی خاص به هنرهای دینی توجه نموده و آن ها را مورد تفسیر قرار داده است، و بسیاری از نکاتی که مورد اشاره قرار گرفته، قابل تامل و بحث است. در این متن به اختصار به چند نکته که در بخش مبانی هنر اسلامی در زمینه معماری نوشته شده، اشاره می شود ...

هدف از مقاله حاضر، نخست، تشریح مفاهیم و تعاریف نظری مربوط به هویت جنسیتی، تاثیر فرهنگ در ساخته شدن این هویت و بازنمایی آن در فرهنگ است. در این حوزه بر آرای دو تن از برجسته ترین نظریه پردازان این موضوع، ساندرا بم و مایکل کیمل، مبنی بر لزوم فراتر رفتن از رویکرد زیست شناسی در تعریف و درک این هویت تاکید خواهد شد. هویت جنسیتی که در فرهنگ هر جامعه ای تبلور می یابد، سرچشمه بسیاری از نابرابری های جنسیتی اجتماعی نیز هست. از این رو، بررسی بازتاب این هویت در فرهنگ برای روشن کردن این سرچشمه ها و آفرینش زبان و فرهنگی مبتنی بر برابری جنسیتی اهمیت اساسی دارد. هدف از این بخش نشان دادن نگاه مردانه به زنان و جایگاه آنان با ریشه های بسیار ژرف آن در فرهنگ و ادبیات است. این نگاه، سازنده تصویری است که از بیرون از زنان ترسیم شده است. از آن جایی که هویت هر کس برآیندی از تصاویر بیرونی و درونی آن شخص از خودش است، می توان پنداشت که تا پیش از انعکاس صدای زنان در عرصه رمان و ادبیات و فرهنگ، که پدیده متاخری به شمار می آید، یگانه تصویر هویت سازی جنسیتی کمابیش در این فرایند خلاصه می شده است. برای ارایه نمونه ای گویا از این تصویر در فرهنگ ایران، مروری بر ادبیات ایرانی صورت گرفته که باید آن را مقدمه ای برای مطالعات بعدی به شمار آورد.در بررسی حاضر، بخشی از پژوهش هایی که در ایران در زمینه تصویر زن در ادبیات و متون گوناگون انجام گرفته، و از جمله تازه ترین آن ها گرد آمده و نقد یا تفسیر شده است. علاوه بر آن، پژوهش نگارنده با استفاده از روش اسنادی، با حرکت از تعریف زن در فرهنگ معین و نیز نگاهی بر مهم ترین چهره های رمان نویسی معاصر ایران به انجام رسیده است.

انسان شناسی کاربردی چیست؟پنداره انسان شناسی کاربردی در واقع به حدود یک قرن پیش (1906)، همراه با پایه گذاری برنامه درسی مرتبطی در دانشگاه آکسفورد باز می گردد (رید، 2002). هر چند پیش از آن گرایشی تقریبا مشابه تحت عنوان "انسان شناسی عملی" نیز از حدود دهه 1860 توسط جیمز هانت نیز مورد توجه قرار گرفته بود (ادی و پارتریج، 4:1987)، اما استفاده از واژه دقیق "انسان شناسی کاربردی" برای اولین بار به رادکلیف براون نسبت داده می شود که آن را در مقاله ای تحت عنوان "انسان شناسی به مثابه خدمتی عمومی و نقش مالینوفسکی در آن" در سال 1930 به کار برد (گولد و کلب، 32:1964). مهم ترین تعاریفی که از انسان شناسی کاربردی توسط پیش گامان و نیز فعالان این رشته ارائه شده است بر جنبه عمل گرای انسان شناسی تاکید می کنند؛ جنبه ای که بر "ایجاد تغییر" و نیز "حل مشکل" بر پایه پیکره ای از دانش های انسان شناختی تمرکز دارد. در انسان شناسی کاربردی از روش های علمی برای پردازش اطلاعاتی در تبیین مسائل اجتماعی ناگهانی و یا مقابله با آنها استفاده می شود ...

بررسی پدیده گوناگونی های قومی - زبانی و پیوند آن با هویت ملی هدف اصلی بحث حاضر است. نگاهی گذرا به دورنمای قومی - زبانی جهان نشان می هد که الگوی یک کشور، یک قوم و یک زبان بیشتر یک استثناست تا قاعده. تنوعات و تفاوت های قومی - زبانی در کشورهای مختلف زمینه ای است مناسب برای به وجود آمدن مسایل زبانی، اجتماعی و سیاسی گوناگون مانند انتخاب زبان های رسمی و ملی. این که کدام الگوی سیاست گذاری زبانی برای پیوند میان تعلق قومی و همبستگی ملی کارآمدتر است، مساله مورد توجه این بحث است. نگرش های تکثرگرا و وحدت گرا دو چارچوب کی سیاست گذاری برای حل مسایل زبانی هستند و الگوهای به کار گرفته شده در کشورهای مختلف معمولا در یکی از این دو چارچوب کلی قرار می گیرند. رایج ترین این الگوها در انتخاب زبان رسمی در یک کشور الگوهای تک زبانی، چندزبانی، و ترکیبی است. با بررسی نقاط قوت و ضعف هریک از این الگوها، چنین نتیجه گرفته شده است که الگوی تربیتی برای حفظ تعادل و پیوند میان احساس تعلق قومی و همبستگی و هویت ملی مناسب تر و کارآمدتر به نظر می رسد.