جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مهرداد بهار در 10 مهر 1308 در خانواده محمد تقی ملک الشعرا بهار در تهران چشم به جهان گشود. او پنجمین فرزند ملک الشعرا بهار بود. پدرش اهل خراسان بود، اما اصل خانواده پدریش به صیور، برادر ملک الشعرا صبا می رسد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان جمشید جم و دوره متوسطه را در دبیرستان های فیروز بهرام و البرز تهران سپری کرد. پس از اتمام دبیرستان به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رفت و در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت. از همان زمان به طور جدی وارد عرصه فعالیت های سیاسی گردید و از دانشجویان مبارز و فعال سیاسی دانشکده ادبیات به شمار می آمد. در پاییز 1330 به همراه گروهی از هم فکران خود علیه اعضا و شورای عالی دانشگاه شورید. پس از این واقعه، از دانشگاه اخراج و سه ماه در زندان قصر محبوس شد. پس از رهایی از زندان، بار دیگر به طور گسترده تر به فعالیت سیاسی و مبارزه علیه استبداد پرداخت ...

کاروان سراها بناهایی اند که جهت اسکان موقت و استراحت کاروانیان در مسیر راه ها ایجاد شده و تحت تاثیر تحولات اخیر در عرصه حمل ونقل و ارتباطات، کارآیی خود را از دست داده و به ویرانه هایی بدل شده اند. پیشینه وجود این بناهای امن در ایران به زمان های دور برمی گردد و حتی بنا به اظهار نظرهای مورخان می توان ایران را خاست گاه این گونه از بنا به حساب آورد.

مقاله حاضر پژوهشی انسان شناختی در حوزه شهری و اوقات فراغت است. اساس کار در این پژوهش مبتنی بر نقش و تاثیر گذران اوقات فراغت بر شکل گیری شخصیت افراد و نیز ایجاد و پیدایش گونه های شخصیتی متاثر از چنین فرایندی است.

در این مقاله تلاش شده است بخشی از فرایند جذب و ادغام تاریخی گروهی از اقوام ترک و عرب تبار در تمامیت فرهنگی ایران تحلیل شود. این تمامیت، خود یک واحد تلفیقی و ترکیبی است که باید آن را حاصل ادغام اقوام و فرهنگ های گوناگون در یک حوزه یگانه دانست. فرهنگ ایرانی تا حد زیادی از این دو قوم به هر دو صورت مثبت و منفی تاثیر پذیرفته و به همین دلیل شناخت چگونگی این تأثیرها در بازشناسی فرهنگ ایرانی پر اهمیت است. اقوام ترک تبار از سده پنجم هجری تا آغاز عصر پهلوی به طور پیوسته بر حوزه فرهنگی- اجتماعی ایران تسلط نظامی و سیاسی داشته‌اند و در نتیجه بر تحولات این کشور مؤثر بوده اند. ورود اعراب نیز به حوزه فرهنگ ایرانی، با گسترش دین نوینی همراه بود که تاثیر عمیقی بر ذهنیت و رفتارها داشت و هم چنین از خلال زبان (واژگان، مفاهیم، خط) نیز در ایران تاثیرات زیادی برجای گذاشت که این امر به ویژه از عناصر تعیین کننده و تداوم بخش این فرهنگ به شمار می آید.

باغ های ایرانی که بر اساس برخی از اسناد موجود، پیشینه آن ها حداقل به دوران هخامنشی می رسد، همواره و در طول تاریخ ایران ویژگی ها و اصولی عام و اساسی داشتند که آن ها را از سایر باغ ها در سرزمین های دیگر متمایز می سازد. برخی از این اصول مانند طرح چهارباغ و کاربرد شبکه های شطرنجی همواره در طراحی انواع باغ های ایرانی استفاده می شده است. از دوره قاجار به بعد به تدریج تحت تاثیر فرهنگ و معماری اروپا، چگونگی طراحی باغ های ایرانی دگرگون شد و فضاهایی پدید آمد که کاربرد خطوط و سطح های منحنی شکل و غیرمتقارن از ویژگیهای اساسی آن به شمار می آید. این گونه فضاهای سبز را به تقلید از اروپاییان پارک می نامیدند. نمونه هایی از آن ها که در آغاز توسط اعیان و رجال مورد توجه قرار گرفتند و سپس در طراحی فضاهای سبز عمومی مورد توجه قرار گرفتند، درنقشه تهران در دوره قاجار قابل مشاهده است. این پارک های نخستین غالبا از لحاظ مالکیت و نحوه استفاده از آنها همانند باغ ها بودند.

ادبیات جزئی از دانش فرهنگی و دارای کارکرد ارتباطی است، پس می تواند شامل نقد فرهنگ ارتباطی شود و شناخت ره یافت انسان شناسی ارتباطی در نقد ادبی یکی از اهداف انسان شناسی از دو دهه قبل تا کنون را تشکیل می دهد که ره یافت های مطرح از دهه 1960 تا حال شامل آن می شود. از این جمله می توان به تاریخ ذهنیت، تاریخ فرهنگی و شبکه مفهومی و تمدن شناسی و ... اشاره کرد. اما مهم ترین ره یافت در این زمینه آن بوده است که انسان شناسی ادبیات، با انسان شناسی تاریخی پیوند خورده است. علت این موضوع نیز روشن است، فرهنگ از جمله پدیده های انسانی است که ریشه در تاریخ دارد و ادبیات به عنوان یکی از دانش های مهم تاریخی است که بخش دارای اهمیتی از هویت فرهنگی یک ملت یا قومیت را تشکیل می دهد. به همین دلیل انسان شناسی ادبیات برای شناخت فرهنگ، به شناخت فرایندهای درون فرهنگی و بین فرهنگی و میان فرهنگی، بر اساس ادبیات یک قوم یا ملت می پردازد و از این طریق به شناخت چگونگی تشکل فرهنگی و فرایند تولید و مبادله معنا در یک فرهنگ پی می برد. لذا می توان گفت که فرهنگ، ارتباطات و ادبیات سه ضلع مثلثی را می سازند که عملا هویت فرهنگی یک قوم یا ملت را می سازد. تشریح و توضیح این ره یافت ها برای مطالعات انسان شناسی ادبیات هدف اصلی این مقاله بوده است.

تاریخچه شکل گیری انسان شناسی خوراکمطالعه خوراک در انسان شناسی تاریخچه ای طولانی دارد.انسان شناسی از بدو تولد خود در قرن نوزدهم دامنه گسترده ای از موضوعات را شامل شده است. از اندازه گیری اسکلت و استخوان بندی انسان ها به منظور تعیین میزان جرم زایی آنان گرفته، تا مطالعه و بررسی برده داری. به این معنا، در واقع انسان شناسی نه یک رشته خاص بلکه مجموعه ای از رشته های خاص دانشگاهی است. از این رو انسان شناسی خوراک هم مانند سایر زیر شاخه های انسان شناسی موضوعی در خور توجه بوده است، و این رشته نیز پا به پای رشته انسان شناسی رشد کرده است ...

مقاله حاضر، حاصل پژوهشی میدانی است که در محله ای مهاجرنشین و حاشیه نشین به منظور بررسی موضوع هویت در میان دختران نوجوان نسل دوم صورت گرفته است. با توجه به خصلت پویای هویت و اینکه هویت جمعی، پیوسته در ارتباط با جایگاه و منزلت جمعی در میان سایرین و آگاهی از این جایگاه شکل می گیرد، هدف این بررسی، کنکاش در پویایی های دینامیسم شکل دهنده به هویت جمعی این افراد بوده است. رویکرد روش شناختی در این مطالعه، رویکردی انسان شناختی است. به این معنی که با استفاده از روش های کیفی و ژرفایی جمع آوری اطلاعات و با نگرشی از درون و بدون مؤلفه های از پیش تعیین شده برای این هویت جمعی، سعی شده است تا به شناخت این پویایی های هویتی و مولفه های تشکیل دهنده آن ها بپردازیم. این مطالعه، به سه نوع پویایی هویتی انسجام زا، انسجام زدا و بینابینی در این افراد رسیده است که در آن میان، پویایی هویتی انسجام زا، در مقایسه با دو دیگر، پویایی هویتی غالب بوده است، بدین معنی که، علی رغم منزلت پایین این محله در شهر، اکثریت افراد مورد مطالعه، خود را به صورت مثبت به آن متعلق دانسته اند. نتایج بدست آمده از این پژوهش در مجموع نشان می دهد که این محله، به عنوان محله ای یک پارچه و منسجم قابل معرفی است که افراد مورد مطالعه ساکن آن تمام نیازهای اجتماعی و فردی خود را درون محله برطرف می کنند و در بستر زندگی روزانه خود، بدون تنش و تعارض قابل توجهی در رابطه با هویت جمعی شان، زندگی می کنند و بدون در نظر گرفتن شرایط فقر، زندگی بسامان و یک پارچه ای دارند.

گرفتن مالیات در تمام دوره های تاریخ ایران از سکنه شهرها، روستاها و عشایر همه مناطق متداول بوده است. با این وجود شیوه جمع آوری مالیات ها منطبق با محیط و فرآورده های محیطی و ارزش محلی آن ها متغیر بوده است. در پهنه سکونتی عشایر لرنشین به دلیل گستره زیاد آن، طبیعی است که شیوه جمع آوری مالیات ها بسیار متفاوت باشد. زیرا فرمانروایان، والیان، کلانتران و سرپرست های مناطق مختلف دارای سیاست واحدی نبوده اند. بررسی تاریخ اجتماعی این مناطق نیز این گوناگونی سیاست ها را تایید می کند. آنچه مسلم است،این است که این مالیات ها به دو صورت نقدی و جنسی جمع آوری می شده اند. در این میان چون گردش حجمی پول در عشایر نسبت به شهرها و روستاها بسیار کند و کاربرد آن بسیار کمتر بوده است، از این رو مقدار مالیات را نسبت به فرآورده های کشاورزی و دامی عشایری تعیین می نمودند منتهی به شیوه محلی بر روی هر واحد از فرآورده ها، ارزش پولی نیز می گذاشتند که به سهولت به هم تبدیل و مقدار مالیات بنا بر رضایت توده های عشایری نقدی و یا جنسی قابل پرداخت باشد. در جمع آوری مالیات قدرتمند بودن و یا نبودن سران و رهبران در مقدار مالیات تاثیر فراوان داشت. تمام شواهد نشان دهنده این واقعیت است که اجحاف های فراوانی در این مالیات گیری ها اعمال می گردید، در مقاله حاضر سعی بر این بوده است که در بررسی انواع مالیات های عرفی، نقدی یا جنسی، شیوه های تبدیل و اخذ آن ها در فصول و زمان های مورد نظر، از منابع معتبر بهره گرفته شوند. به هر رو باید اذعان داشت که تا کنون همه مالیات هایی که طبق عرف و سنت از توده های عشایری گرفته می شد در هیچ منبعی جمع آوری و پژوهش آن عملی نگردیده است تا برای ثبت در تاریخ های محلی مکتوب و یادگار مانند.