جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به بررسی سنتی در لرستان می پردازد که طی آن طرفین یک نزاع چنان چه قتل یا نقص عضوی به وقوع بپیوندد با دادوستد مقداری پول یا برخی کالاها و یک یا چند دختر، ترک مخاصمه می کنند. به این سنت خی صل (خون صلح) یا خون بس گفته می شود.در ابتدای مقاله، جغرافیای منطقه، ترکیب قومی و طوایف مختلفی که در آن زندگی می کنند، با نگاهی مختصر بررسی شده اند تا حدود تاریخی و جغرافیایی خی صل مشخص شود. آن گاه، شکل کلی و علل نزاع های محلی در مناطقی که بافت عشیره ای دارند، بررسی شده است و در ادامه این بررسی، مقاله به نزاع های منجر به قتل می رسد. مقررات و شکل اجرایی خی صل با توجه به حل مشکل نزاع از طریق ریش سفیدان (روش کدخدامنشی) قابل توضیح است و پس از این توضیح جزئیات مراسم ارایه شده اند. هم چنین اصطلاحات، ضرب المثل ها و اقلام غیرنقدی و نقدی رد و بدل شده در این سنت نیز تشریح و سرانجام به مبادله دختران با عنوان خون بس پرداخته شده است. ویژگی های این دختران و شرایط ازدواج با آن ها موضوع دیگر این مقاله را تشکیل می دهد. در نهایت با آوردن موارد مستند تاریخی، تلاش شده است استدلال های مقاله روشن تر شوند. در پایان لازم به ذکر است که، با توجه به تخصص مولف (کارگردانی تئاتر) در نگارش مقاله حاضر همواره عنصر باورپذیری مد نظر بوده است تا جایی که به لحاظ دستور زبان همه افعال به زمان حال آورده شده اند

موضوع این پژوهش اهمیت لقب در هویت بخشی به افراد است. پر واضح است که هویت نقش مهمی در برقراری روابط فرد با دیگران و مشارکت اجتماعی دارد و لقب به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده هویت از این منظر دارای اهمیت است. از این رو، پژوهش حاضر درصدد است تا نقش این عامل را در هویت بخشی به افراد تشریح نموده و ابعاد فرهنگی لقب را به عنوان نمادی از تعلق طبقاتی و هویت فردی بررسی نماید. با توجه به ماهیت موضوع و بعد فرهنگی آن از روش کیفی استفاده می شود. جامعه مورد مطالعه روستاهای منطقه «هورامان» واقع در غرب ایران می باشد.لقب، از یک طرف، برچسبی است که دیگران آن را به فرد نسبت می دهند و به شکل انتسابی از پدر به فرزند می رسد که هم می تواند مایه مباهات باشد و هم مانعی در راه ابراز توانمندی های شخصی و نمایش خویشتن به حساب آید که بعد دوم و تحقیرآمیز لقب در این پژوهش بیشتر محرز است و در این معنی مفهوم «داغ ننگ» گافمن را تداعی می کند. از طرف دیگر، لقب نمادی برای تعلق طبقاتی و جایگاه اجتماعی فرد است که بر این اساس طبقات حاکم و گروه های فرادست اجتماع، مثل خان، شیخ و ملا، فاقد القاب تحقیرآمیز و توده مردم دارای آن می باشند. مهم ترین نتیجه این که کنشگران در جریان کنش های متقابل خویش و در غیاب فرد به نسبت دادن لقب تحقیرآمیز به او دخیل بوده اند که یکسان سازی اجتماعی منفی از پیامد چنین کنشی است (من دارم، چرا دیگران نداشته باشند؟)

مهرداد بهار در 10 مهر 1308 در خانواده محمد تقی ملک الشعرا بهار در تهران چشم به جهان گشود. او پنجمین فرزند ملک الشعرا بهار بود. پدرش اهل خراسان بود، اما اصل خانواده پدریش به صیور، برادر ملک الشعرا صبا می رسد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان جمشید جم و دوره متوسطه را در دبیرستان های فیروز بهرام و البرز تهران سپری کرد. پس از اتمام دبیرستان به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رفت و در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت. از همان زمان به طور جدی وارد عرصه فعالیت های سیاسی گردید و از دانشجویان مبارز و فعال سیاسی دانشکده ادبیات به شمار می آمد. در پاییز 1330 به همراه گروهی از هم فکران خود علیه اعضا و شورای عالی دانشگاه شورید. پس از این واقعه، از دانشگاه اخراج و سه ماه در زندان قصر محبوس شد. پس از رهایی از زندان، بار دیگر به طور گسترده تر به فعالیت سیاسی و مبارزه علیه استبداد پرداخت ...

کاروان سراها بناهایی اند که جهت اسکان موقت و استراحت کاروانیان در مسیر راه ها ایجاد شده و تحت تاثیر تحولات اخیر در عرصه حمل ونقل و ارتباطات، کارآیی خود را از دست داده و به ویرانه هایی بدل شده اند. پیشینه وجود این بناهای امن در ایران به زمان های دور برمی گردد و حتی بنا به اظهار نظرهای مورخان می توان ایران را خاست گاه این گونه از بنا به حساب آورد.

ادبیات جزئی از دانش فرهنگی و دارای کارکرد ارتباطی است، پس می تواند شامل نقد فرهنگ ارتباطی شود و شناخت ره یافت انسان شناسی ارتباطی در نقد ادبی یکی از اهداف انسان شناسی از دو دهه قبل تا کنون را تشکیل می دهد که ره یافت های مطرح از دهه 1960 تا حال شامل آن می شود. از این جمله می توان به تاریخ ذهنیت، تاریخ فرهنگی و شبکه مفهومی و تمدن شناسی و ... اشاره کرد. اما مهم ترین ره یافت در این زمینه آن بوده است که انسان شناسی ادبیات، با انسان شناسی تاریخی پیوند خورده است. علت این موضوع نیز روشن است، فرهنگ از جمله پدیده های انسانی است که ریشه در تاریخ دارد و ادبیات به عنوان یکی از دانش های مهم تاریخی است که بخش دارای اهمیتی از هویت فرهنگی یک ملت یا قومیت را تشکیل می دهد. به همین دلیل انسان شناسی ادبیات برای شناخت فرهنگ، به شناخت فرایندهای درون فرهنگی و بین فرهنگی و میان فرهنگی، بر اساس ادبیات یک قوم یا ملت می پردازد و از این طریق به شناخت چگونگی تشکل فرهنگی و فرایند تولید و مبادله معنا در یک فرهنگ پی می برد. لذا می توان گفت که فرهنگ، ارتباطات و ادبیات سه ضلع مثلثی را می سازند که عملا هویت فرهنگی یک قوم یا ملت را می سازد. تشریح و توضیح این ره یافت ها برای مطالعات انسان شناسی ادبیات هدف اصلی این مقاله بوده است.

گرفتن مالیات در تمام دوره های تاریخ ایران از سکنه شهرها، روستاها و عشایر همه مناطق متداول بوده است. با این وجود شیوه جمع آوری مالیات ها منطبق با محیط و فرآورده های محیطی و ارزش محلی آن ها متغیر بوده است. در پهنه سکونتی عشایر لرنشین به دلیل گستره زیاد آن، طبیعی است که شیوه جمع آوری مالیات ها بسیار متفاوت باشد. زیرا فرمانروایان، والیان، کلانتران و سرپرست های مناطق مختلف دارای سیاست واحدی نبوده اند. بررسی تاریخ اجتماعی این مناطق نیز این گوناگونی سیاست ها را تایید می کند. آنچه مسلم است،این است که این مالیات ها به دو صورت نقدی و جنسی جمع آوری می شده اند. در این میان چون گردش حجمی پول در عشایر نسبت به شهرها و روستاها بسیار کند و کاربرد آن بسیار کمتر بوده است، از این رو مقدار مالیات را نسبت به فرآورده های کشاورزی و دامی عشایری تعیین می نمودند منتهی به شیوه محلی بر روی هر واحد از فرآورده ها، ارزش پولی نیز می گذاشتند که به سهولت به هم تبدیل و مقدار مالیات بنا بر رضایت توده های عشایری نقدی و یا جنسی قابل پرداخت باشد. در جمع آوری مالیات قدرتمند بودن و یا نبودن سران و رهبران در مقدار مالیات تاثیر فراوان داشت. تمام شواهد نشان دهنده این واقعیت است که اجحاف های فراوانی در این مالیات گیری ها اعمال می گردید، در مقاله حاضر سعی بر این بوده است که در بررسی انواع مالیات های عرفی، نقدی یا جنسی، شیوه های تبدیل و اخذ آن ها در فصول و زمان های مورد نظر، از منابع معتبر بهره گرفته شوند. به هر رو باید اذعان داشت که تا کنون همه مالیات هایی که طبق عرف و سنت از توده های عشایری گرفته می شد در هیچ منبعی جمع آوری و پژوهش آن عملی نگردیده است تا برای ثبت در تاریخ های محلی مکتوب و یادگار مانند.

مردم در فرهنگ های مختلف با تجربه مشترک و ناگزیر مرگ چه می کنند؟همه ما مرگ و مناسک و معانی پیرامون و همراه با آن: سوگ، اندوه و ماتم و شرکت در مراسم سنتی و دسته جمعی را به نوعی در زندگی شخصی خود تجربه کرده ایم. گاهی نیز مرگ را در حوادثی بسیار تاثر انگیز مثل حوادث غیر طبیعی نظیر قتل ها و کشتارهای دسته جمعی در جنگ ها و خشونت های سیاسی، یا بلایای طبیعی چون زمین لرزه، سیل و نظایر آن دیده ایم و از آن متاثر شده ایم. این حوادث هر چند ممکن است مرگ هایی نامتعارف تلقی شوند، اما باید اعتراف کنیم که از اولین انگیزه های انسان شناسان برای توجه به موضوع مرگ بوده اند (رابین: 3) ...

دکتر محمدجواد یوسفیان برزکی، در سال 1314 شمسی در روستای برزک شهرستان کاشان زاده شد. دوره ابتدایی را در مدرسه ای که به نام کمال الملک تاسیس شده بود، آغاز کرد. دوره متوسطه را نیز ابتدا در کاشان و سپس در تهران دنبال کرد و آن گاه وارد دانشگاه تهران شد. یوسفیان نخست به تحصیل در رشته فلسفه پرداخت و به گفته خود از استادان مختلفی تاثیر گرفت، استادانی هم چون: علامه نبیل سیدکاظم عصار، غلامحسین صدیقی، استاد مرتضی مطهری، امیرحسین آریان پور، سیدمحمد فرزان و ناصرالدین صاحب الزمانی. او تحصیلات کارشناسی ارشد را در فلسفه و به صورت موازی در رشته علوم اجتماعی ادامه داد و سومین کارشناسی ارشد خود را در زمینه فرهنگ و تمدن اسلامی اخذ کرد ...

مطالعات سنتی درباره ناشنوایان، بیشتر به ابعاد جسمانی و گاه روانی و آموزشی این پدیده توجه داشته‌اند. آگاهی از پیوستگی ابعاد جسمانی، روانی و ... جنبه های فرهنگی ناشنوایی موجب شده تا در دو سه دهه اخیر، برخی از پژوهندگان برای دستیابی به نتایجی دقیق تر، عمیق تر و راه حل هایی مناسب تر، به مطالعه فرهنگ این گروه روی آورند و بر برخی ویژگی های فرهنگی خاص ناشنوایان تاکید کنند.ناشنوایی با مسدود کردن یکی از مهم ترین راه های ارتباطی و شناختی، موجب می شود که برخی از افراد از شیوه متفاوتی برای ارتباط بهره گیرند. این تفاوت مسیر شناختی و ارتباطی،تفاوتی را در رابطه معمول زبان و فرهنگ به وجود می آورد. بدین معنی که زبان به عنوان یک جزء، بر فرهنگ به عنوان یک کل، اثر گذاشته تا آنجا که می توان آن را یکی از مهم ترین عوامل شکل گیری فرهنگ ناشنوایان به شمار آورد. در این مقاله، فرهنگ ناشنوایان از دیدگاه انسان شناختی و در سه محور فرهنگ مادی،فرهنگ غیرمادی، بخش سازمان یافته فرهنگ و تأثیر زبان و شیوه ارتباطی خاص بر این عناصر مورد بررسی قرار می گیرد.