جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق به ابتلاء و تزکیه اخلاق پرداخته است و در صدد پاسخگویی به شناخت کلی ماهیت ابتلاء و تزکیه اخلاقی و چگونگی تاثیر آن دو بر یکدیگر می‌باشد. انسان موجودی است که با قدرت انتخاب وتصمیم گیری می‌تواند خود را به سرحد کمال ارتقاء دهد؛ برای این منظور خداوند آزمایش و ابتلاء را بر سر راه بندگانش قرار می‌دهد و از آن جایی که ابتلاء سنّت دائمی و فراگیر است، تزکیه اخلاقی باعث می‌شود تا انسان عکس العمل مناسبی را در صورت مواجه شدن با بلایا داشته باشد، چرا کهبی‌تابی در برابر این سنّت الهی اثرات سوئی را برای فرد به دنبال دارد. روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، روش کتابخانه‌ای تحلیلی و توصیفی است که با مراجعه به کتاب‌های معتبر و دست اول تدوین شده است. سنّت ابتلاء یک سنّت عمومی است وشامل همه‌ی انسان‌ها می‌شود و انبیاء الهی نیز از این حکم مستثنی نیستند. خداوند متعال با آزمایش انسان می‌خواهد، استعدادهای درونی آن‌ها را شکوفا و بارور سازد. امتحان موجب می‌شود که انسان تزکیه اخلاقی یافته و شایستگی‌های رشد وکمال خودرا نشان دهد. از نظر قرآن سنّت ابتلاء، آثارتربیتی و نقش سازنده‌ای در تزکیه اخلاقی وتکامل انسان دارد. تزکیه اخلاقی نیز یکی از اهداف مهم پیامبران الهی می‌باشد که به گفته قرآن، موجب رستگاری و فلاح و سعادت انسان می‌گردد، که با اختیار آدمی و اطاعت اوامر الهی امکان پذیر است؛ گاه انسان‌ها در برابر ابتلائات الهی کمر خم می‌کنند و چون در قلبشان تزکیه نیست، نسبت به خدا غضب می‌ورزند و آخرت خود را تباه می‌سازند. تزکیه اخلاقی باعث می‌شود که انسان در مواجهه با ابتلائات برخورد درستی داشته باشد و آن را فرصتی برای نیل به قرب الهی بداند. درواقع هدف ابتلاء و تزکیه اخلاقی مشترک است و هر دو موجب کمال انسانی و قرب الهی می‌شوند.کلید واژهابتلاء، تزکیه، آزمایش، امتحان، تهذیب.

از آنجا که اخلاق ارتباط مستقیم با نحوه وجود انسان دارد و به ساحت انسانی انسان مربوط می شود، پس نمی توان زمانی را بدون مسائل اخلاقی در نظر گرفت. اما ارائه کردن مکاتب خاص اخلاقی و تحلیل عقلی مسائل اخلاقی را به طور چشم گیر در سقراط و شاگردانش میتوان مشاهده کرد. رویکرد جدید علمی و توجه بی اندازه به علوم تجربی و آثار خیره کننده آن بشریت را از توجه کافی به معنویتبه غفلت انداخته است. استاد مطهری از اندشمندان آگاه به مقتضیات زمان بوده در تبیین اسلام ناب و رد شبهات بالاخص در مسائل اخلاقی گامی موثر در جهت رشد افکار جامعه اسلامی برداشته است.موضوع این رساله کهمکتب اخلاقی استاد مطهری می باشد،ناظر به یک نظام فکری منسجم و هماهنگ اعم از نظری و عملی نسبت به بحث اخلاق است. این رساله به عنوان «مکتب اخلاقی استاد شهید مطهری» در یک کلیات و تعاریف و شش فصل تنظیم شده به بررسی اندیشه ها و تحلیل های استاد مطهری در موضوع اخلاق می‌پردازد تا روشن شود که آیا اندیشه های استاد دارای تمام عناصر تشکیل دهنده یک مکتب اخلاقی است یا خیر؟در کلیات به تبیین موضوع، و ضرورت و پیشینه تحقیق و غیره پرداخته شده و نیز در کلید واژه ها، تعاریف واژه های کلیدی بیان شده است. فصل اول به حقیقت جهان بینی و ایدئولوژی و رابطه آن دو پرداخته و بیان شده است که از نظر استاد مطهری بهترین جهان بینی، جهان بینی دینی است و جامعترین و کاملترین مکتب اخلاقی نیز مکتب اخلاقی دینی برخاسته از جهان بینی دینی است.فصل دوم در مورد انسان شناسی است و بیان شده که انسان موجودی است قابل تکامل تا بی نهایت.. انسان به خاطر برخورداری از نعمت عقل دارای وجودی است مختار که با اراده و خواست خود باید این مسیر تکامل را طی کند بنابراین همچنآنکه قابل صعود و تعالی است قابل سقوط و انحطاط نیز هست.فصل سوم در بیان هدف و کمال انسان است که در مکتب اخلاقی اسلام قرب باری تعالی کهوجود بی نهایت است، هدف اصلی و کمال انسانی محسوب شده است.در فصل چهارم مسائل فرا اخلاقی بررسی شده است و بیان شده است که از نظر استاد مطهری مفاهیم اخلاقی مفاهیم اعتباری هستند که به منظور دست یافتن به مقاصد عملی اعتبار می شود. از آنجا که خواستگاه آنها از امور یکسان و ثابت اند گزاره های اخلاقی نیز در عین اعتباری بودن مطلق و جاودانه هستند.فصل پنجم در مسائل اخلاقی هنجاری بحث می کند و بیان می کند که از نظر استاد مطهری معیار خوبی و بدی افعال اختیاری انسان سازگاری و عدم سازگاری این افعال با من علوی انسان است.فصل ششم نیز در مورد ویژگیهای مکتب اخلاقی اسلام بحث می شود. و در آخر این رساله به این نتیجه رسیده که دیدگاه های استاد مطهری در موضوعات و مسائل اخلاقی دارای انسجام و هماهنگی هستند ودر آن عناصر تشکیل دهنده یک مکتب مثل جهان بینی و ایدئولوژی- که در آن شناخت انسان و کمال او بررسی شده باشد،بحثهای فرا اخلاقی و اخلاق هنجاری صورت پذیرفته باشد؛ اصول کلی اخلاق بازگو شده باشد- وجود داردکه می توان گفت استاد مطهری دارای یک مکتب اخلاقی است.

هدف رساله ی حاضر آن است تا به بررسی و نقد اشعار پروین اعتصامی که از بزرگ ترین شاعران ادبیات فارسی مخصوصاً در دوران معاصر است ، از حیث اخلاق و مسائل اخلاقی بپردازد و با توجه به این که تا کنون هیچ اثری که به بررسی و نقد این موضوع در کل دیوان پروین پرداخته باشدگرداوری نشده است ، نگارنده به تفحص و تحقیق ، شناسایی منابع و مآخذ ، فیش برداری ، تحلیل مطالب و دسته بندی آن ها پرداخته است تا موقعیت و جایگاه ممتاز این شاعر را در ادبیات تعلیمی بیشتر نمایان سازد و منبعی برای شناخت بیشتر این شاعر گران قدر معاصر فراهم آورد و در پایان این گونه نتیجه می گیرد که دیوان پروین اعتصامی اثری تعلیمی و طبق بررسی های انجام شده ، حاوی هفتاد و یک نکته ی اخلاقی است که سی و سه تای آن ها جزء ناپسندها و سی و هشت تای آن ها جزء پسندهای اخلاقی می باشد . پروین در بیان این مضامین – چه پسندها و چه ناپسندها - از کلام وحی و تعالیم اسلامی بهره گرفته و این نکات را با بسامدهای مختلف در دیوانش مطرح نموده است .

ضرورت توجه به آموزش مجازی یک واقعیت است وگسترش سوء استفاده و اغراض سودجویانه و عدم پایبندی به ارزش های اخلاقی، مباحثی را در زمینه ی اخلاق آموزش مجازی به وجود آورده است به خصوص اینکه آموزش و پرورش را با چالش های جدی و نوین مواجه ساخته و نیاز آموزش مجازی به اخلاق را روزافزون کرده است. این پژوهش با عنوان بررسی مسائل اخلاقی در آموزش مجازیبا روش توصیفی و تحلیلی در صدد تعیین و تبیین مسائل اخلاقی در آموزش مجازی است که با ارائه یک مدل ضمن مشخص نمودن ابعاد گوناگون آموزش مجازی، مسائل اخلاقی هر بعد را تعیین، و با توجه به اصول اخلاقی تبیین می کند. یافته ها نشان داد که هرکدام از ابعاد یادگیری الکترونیکی با مسأله اخلاقی خاص خود مواجه است که شناسایی این مشکلات اخلاقی، می تواند در تدوین سیاست‌ها و قوانین مربوط به فعالیتهای علمی در آموزش مجازی کار ساز باشد.

مرگ‌اندیشی یکی از فضائلی است که در روایات و متون اخلاقی مورد توجه بوده است.«تأثیر مرگ‌اندیشی بر حیات اخلاقی»که مورد توجه این پژوهش است تلاشی است تا از روزنه‌ی آیات و روایات و متون اخلاقی این تأیید را استنتاج کند و به نظر، شیوه‌ی مناسب برای استنتاج تبیین مفهوم حیات اخلاقی و یافتن موانع چنین حیاتی، آیات و روایات است و یافتن ارتباط و تأیید مرگ‌اندیشی بر این موانع است. این موانع عبارتند از:غفلت، اصرار بر گناه و به تأخیرانداختن توبه، تسلط من سفلی بر من علوی، سختی دل، ترس از مرگ، طول امل و دنیاپرستی است که سه مانع اخیر، یعنی ترس از مرگ، طول امل و دنیاپرستی در روایات و متون اخلاقی بیشتر به عنوان موانع حیات اخلاقی که مرگ‌اندیشی می‌تواند روی آنها تأثیر مستقیم داشته باشد مورد توجه بوده است. همچنین برای نشان دادن تأثیر و تأثر مرگ‌اندیشی و حیات اخلاقی با رویکرد عرفانی، حیات اخلاقی، همان عشق معنا ‌شده تا از این طریق تأثیر و تأثر مثبت مرگ‌اندیشی از تأثیر و تأثر منفی آن، شناخته شود. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، این است که مرگ، حقیقت وجودی، تمامیت و کمال انسان است که شناخت و اندیشه در آن، عاملی تأثیرگذار در زندگی انسان، به ویژه بعد اخلاقی و ارزشی آن است.

تأثیر خانواده در سرنوشت فرد و اجتماع، اهمیت حفظ و صیانت از این نهاد مقدس را نمایان مى‌‌کند. غیرت، یکى از صفات اخلاقى است که در محافظت از حریم خانواده نقش بسزایى ایفا مى‌‌کند. در این تحقیق با جستجو در قرآن کریم و روایات معصومان:، مستندات مورد نیاز جمع‌آورى شده و با مطالعه کتب و مقالاتِ علما و دانشمندان مسلمان در زمینه غیرت، این صفت اخلاقى در خانواده، به بحث گذاشته شده است.عوامل گوناگونى در غیرت تأثیر گذارند که برخى از عوامل مانند تربیت دینى و فرهنگ اجتماعى، موجب تقویت غیرت و برخى از آن ها مانند ضعف ایمان، آداب و رسوم و بعضى از مصادیق موسیقى به تضعیف غیرت می انجامد. غیرت‌ورزى در خانواده به دو روش صحیح و ناصحیح قابل اجراست و این امر ضرورت شناخت روش‌ صحیح از ناصحیح را آشکار می سازد. روش‌هایى مانند تعلیم، تذکر، موعظه، تشویق و تنبیه از روش‌هاى صحیح در غیرت‌ورزى است؛ خصومت، سرزنش و استهزا نیز از روش‌هاى ناصحیح در غیرت‌ورزى بشمار می رود. غیرت‌ورزى ناصحیح به صورت افراط یا تفریط متجلی می شود و این دو، پیامدهاى نامطلوبى در خانواده به دنبال خواهند داشت. پیامدهایى مانند سوءظن، تجسس، قتل، حسادت نتیجه افراط در غیرت‌ورزى بوده و رضایت به تزیین همسر در برابر نامحرم، کوردلى و غضب الهى نیز از مهم‌ترین پیامدهاى تفریط در غیرت‌ورزى است. در مقایسه سودگروى جرمى بنتام و آیات و روایات در زمینه غیرت، اشتراکات و تفاوت‌هایى وجود دارد. نقطه اشتراک دو دیدگاه در تأمین لذت در خانواده است. از مهم‌ترین نقاط افتراق دو دیدگاه این است که محرک انسان در عمل طبق دیدگاه بنتام لذت و ألم است اما در آیات و روایات علاوه بر این دو مورد عوامل محبت، شایستگی و شکر نیز ذکر شده است. همچنین بنتام فیلسوفى فردگرا است و این تفکر، موجب تزلزل بنیان خانواده مى‌شود اما در آیات و روایات، هر دو تشخص فردى و جمعى مورد عنایت مى‌باشد. یکى از مهم‌ترین تفاوت‌هایى که در دو دیدگاه وجود دارد این است که با حرکت در مسیر آیات و روایات، علاوه بر سعادت دنیوی، سعادتمندی در آخرت و رضایت و قرب الهى حاصل مى‌شود اما نگاه سودگرایانه ناظر به سعادت اخروی نیست.

صداقت در لغت به معنای راستی، راست گفتن، مطابقت حکم با واقع، اخلاص.......می باشد و در نگاه آیات و روایات و علمای اخلاق عبارت است از هماهنگی قول و عمل. دارای دو نوع کاربرد می باشد، از جمله صدق گفتاری و صدق رفتاری. کلامی که مطابق با واقع است، رفتاری که تصدیق کننده ی گفتار و اعتقاد انسان است. صدق و راستی در تمامی اقسامش دارای اهمیت است و برای فرد، نتایج شایسته ای را به همراه دارد. راستگویی از لوازم و نشانه های صفاتی همچون وفای به عهد و امانت داری است، و نفاق از واژگان متضاد آن است. چرا که منافق کسی است که باطن و ظاهرش یکی نیست و با هر کس که ملاقات می کند از او تعریف و تمجید می کند و در غیاب او به تکذیب و غیبتش می پردازد. البته نفاقی که در این بحث مطرح است، نفاق در خصوصیات اخلاقی است. کسانی که روزه می گیرند، نماز می خوانند اما در امانت خیانت می کنند، دروغ می گویند و به وعده های خویش عمل نمی کنند. بدین ترتیب رفتار غیرصادقانه مترادف با نفاق است. صداقت در زمره ی فضایل اخلاقی و سبب نجات و رستگاری انسان می باشد. فضیلتی راسخ در نفس آدمی که در فرد ملکه شده و جزو سجایای اکتسابی اوست و مقتضی توافق ظاهر و باطن فرد می گردد تا بدین وسیله آدمی دارای رفتاری پایدار گردد. از دیدگاه علمای اخلاق صداقت دارای مولفه هایی از قبیل آگاهی، نیت، اختیار، اراده، قدرت... می باشد.. صداقت تنها یک ویژگی انسانی نیست بلکه در مرتبه ی اولی به خداوند اختصاص دارد، چنانچه خداوند بارها در قرآن به آن اشاره فرموده است که من از صادقین هستم و به وعده هایی که داده ام عمل خواهم کرد. صداقت علاوه بر اقسامی که بیان شد عبارت است از، صدق در نیت و اراده، صدق در عزم، صدق در وفای به عزم. ایمان به خدا، غیب، قیامت، ملائکه صدق در نیت و انفاق صدق در عزم و جهاد، صبر، هجرت، پرهیزکاری صدق در وفای به عزم است. با مطالعه ی در سیره ی انبیاء نیز به پایبندی آنان به صداقت برخورد می کنیم. چنانچه در بعضی ازموارد با واژه ی صدّیق معرفی شده اند. از جمله حضرت ادریس، ابراهیم، موسی، اسماعیل . اهمیت صداقت علاوه بر دلایل نقلی با دلایل عقلی و تجربی نیز به اثبات رسیده است. عقل هم به تناسب شرایط مختلف، ممکن است به ارزش مثبت یا منفی بودن حکم کند. به تجربه نیز در می یابیم که انسانی که با دیگران یکرنگ نباشد، در برابر وجدان خویش نیز آرام نخواهد بود. رفتار صادقانه علاوه بر آثار فردی، دارای آثار اجتماعی نیز می باشد.

در این پایان نامه ، سعی بر آن است تا اصول اخلاق حقوق کودک در کنوانسیون حقوق بشر و اخلاق اسلامی بررسی شود. موضوع این پژوهش ، موضوعی میان رشته ای است . از اینرو ابتدا لازم است مباحثی پیرامون حقوق و ارتباط آن با اخلاق و همچنین مطالبی درباره اخلاق و ارتباط آن با سایر علوم بیان گردد. پیش از پرداختن به اصول اخلاقی، مطالبی درباره مبانی اخلاق و مسائل مربوط به بخش های مختلف مبانی، بیان می شود . درباره حقوق ؛ تعریف حق و اقسام حق مشخص می گردد و هریک از مکاتب حقوقی بیان می گردد. توضیحات اولیه برای هرچه مشخص شدن نوع اصول اخلاقی در حقوق بشر و میثاقین حقوق بشر لازم است. آن چه می توان در ابتدا بیان کرد این است که هردو نظام یعنی اخلاق اسلامی و کنوانسیون حقوق بشر اصولی مشترک را دارا هستند و به همین دلیل برخی مکاتب؛ حق و حقوق را فطری می دانند . طرز تلقی از حق، فکر و عمل هر دو نظام را درباره حقوق کودک معین می کند. پس از بیان مسائل اخلاق اسلامی و طرز تلقی این مکتب به کودک و حقوق کودک؛ به مسائلمربوط به حقوق بشر و اصول اخلاقی حقوق کودک در اعلامیه جهانی و کنوانسیون حقوق کودک می پردازیم. آن چه می توان گفت ،مبنایاخلاق اسلامی و حقوق بشر؛ چهار اصل و ارزش اخلاقی یعنی کرامت انسانی، آزادی، عدالت و برابری است و تلقی اخلاقی آن ها بر حقوق کودک بر اصول مذکور استوار است.

در میان همه اموری که به انسان و جنبه های انسانی مرتبط است ، مسئله زن همواره با پیچیدگی و ظرافت بیشتری همراه بوده است.زنان در طول تاریخ از موقعیت و مقام لازم و کافی برخوردار نبوده اند و با رشد علم بشری و افزایش آگاهیهای زنان، این مشکل به طور جدی مطرح شده است که شأن واقعی زنان در خانواده ، جامعه و نظام هستی کدامست .فمینیسم فعالیتهای سازمان یافته برای احقاق حقوق زنان است و اخلاق فمینیستی اصطلاحی فراگیر است که بر نظریات متنوعی دلالت دارند.این نظریات پابه پای پیشرفت تفکر درباره مسائل زنان ، دستخوش تحول و تطور بوده اند.اینکه زنان از نظر اخلاقیویا ذاتی با مردان برابرند و یا بر آنان برتری دارند متفاوت بودن تعقل و استدلال اخلاقی وتفکر مردانه و زنانه ، داوری های متنوعی است که با پذیرش یا عدم پذیرش آنها ، انواعنظریات اخلاق فمینیستی از هم جدا می شوند. بسیاری از آنان معتقدند جامعه پدر سالارانه است و دانش پژوهی ، فلسفه و اخلاق حامی پدر سالاری است و زنان در آن شریر به حساب می آیند. بدین ترتیب مسلم است فمینیسم و اسلام دو دنیای متفاوت هستند اگر قصد توجیه و تفسیر اخلاق فمینیسمی در آموزه های اسلام را داشته باشیم با سیستم نظام مند حقوقی اسلام مواجه می شویم که برای هر یک از زن و مرد و با توجه به ویژگیها و تفاوتهایشان حقوق مشخصی قائل است . اصل عدالت و تطابق حقوق با نقشها و تکالیف متفاوت جنسیتی از اصول مبنایی اسلام در روابط زن و مرد است .فضایل و ارزشهای اخلاقی اموری واقعی هستند که زمان و مکان مشمول بوده و همه انسان ها را شامل می شوند در حالی که براساس اخلاق فمینیستی زن از شان و جایگاه والاتری نسبت به مرد برخوردار است و اگر کرامت و حرمت مرد در پایی زن قربانی شود اشکالی ندارد. اما عکس این مطلب ضد ارزش و رذیلت است و این زن بودن زن است که فضیلت ساز است و فضایلی چون عدالت و عفت آنگاه که با زن بودن و اقتضائات آن ناسازگار باشد ، باید کنار گذاشته شود. از اینرو در بحث از احقاق حقوق زنان و بررسی تکالیف و اخلاقیات ایشان همواره باید جانب احتیاط رعایت شود که با نفی هرگونه سنت صحیح، هر تفکر ضد اخلاقی جدید، تأیید نگردد.

آنچه که در این پایان‌نامه گردآوری شده است دیدگاه خاصی است به اخلاق حرفه ای عملی در مقام مدیریت اجرایی در حکومت علوی و زمامداری که با معیار شرع مقدس اسلام و بوسیله‌ی فرمایشات گهربار حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیهما السلام مورد سنجش و بررسی قرار می گیرد. از آنجائی که در آموزه های اصیل اسلامی که مذهب مقدس و برحقّ تشیع آن را به وجه اتمّ دارا است، بر این مطلب بسیار تأکید شده است که وجود مبارک یک امام معصوم، عین قرآن و قرآن عین است و از هرگونه خطا و لغزشی کاملا بدور است، و همانند ذات قرآن کریم، غیرذی عوج می باشد، و نیز از آنجائی که وجود مبارک حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیهماالسلام از این قاعده مستثنا نمی باشد، ما نیز مبنا را بر آن نهاده‌ایم که فرمایشات آن امام همام را میزان قرار دهیم و تمام زوایای بحث خود را حدالامکان از دیدگاه مبارک ایشان موشکافی نمائیم.