جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مرگ‌اندیشی یکی از فضائلی است که در روایات و متون اخلاقی مورد توجه بوده است.«تأثیر مرگ‌اندیشی بر حیات اخلاقی»که مورد توجه این پژوهش است تلاشی است تا از روزنه‌ی آیات و روایات و متون اخلاقی این تأیید را استنتاج کند و به نظر، شیوه‌ی مناسب برای استنتاج تبیین مفهوم حیات اخلاقی و یافتن موانع چنین حیاتی، آیات و روایات است و یافتن ارتباط و تأیید مرگ‌اندیشی بر این موانع است. این موانع عبارتند از:غفلت، اصرار بر گناه و به تأخیرانداختن توبه، تسلط من سفلی بر من علوی، سختی دل، ترس از مرگ، طول امل و دنیاپرستی است که سه مانع اخیر، یعنی ترس از مرگ، طول امل و دنیاپرستی در روایات و متون اخلاقی بیشتر به عنوان موانع حیات اخلاقی که مرگ‌اندیشی می‌تواند روی آنها تأثیر مستقیم داشته باشد مورد توجه بوده است. همچنین برای نشان دادن تأثیر و تأثر مرگ‌اندیشی و حیات اخلاقی با رویکرد عرفانی، حیات اخلاقی، همان عشق معنا ‌شده تا از این طریق تأثیر و تأثر مثبت مرگ‌اندیشی از تأثیر و تأثر منفی آن، شناخته شود. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، این است که مرگ، حقیقت وجودی، تمامیت و کمال انسان است که شناخت و اندیشه در آن، عاملی تأثیرگذار در زندگی انسان، به ویژه بعد اخلاقی و ارزشی آن است.

دین به عنوان یک مجموعه‌ای نظامند تمام ابعاد زندگی انسان را دربرگرفته و با حرکات و سکنات و افکار و اعمال انسان ارتباطی تنگاتنگ دارد به‌گونه‌ای که بیشتر اعمال و اندیشه‌های انسانی مرتبط با دین می‌شود. انسان نیز از نظر فطری گرایش به دین و دینداری دارد و گریزان بودن از دین جریانی برخلاف فطرت و طبیعت است. دین‌گریزی یا کنار گذاشتن اصول و فروع دین اغلب به دو دلیل به وجود می‌آید: عوامل درونی و عوامل بیرونی.عوامل درونی، انگیزه‌هایی هستند که ممکن است برای بی‌دینی و گرایش به الحاد به صورت ناخودآگاه در فرد وجود داشته‌باشد، هرچند خودش از تأثیر آن‌ها آگاه نباشد؛ مانند جهل و ناآگاهی، کبر و غرور و... .عوامل بیرونی، انگیزه‌هایی هستند که در بیرون و اجتماع وجود دارد؛ یعنی اوضاع و احوال اجتماعی نامطلوبی که در پاره‌ای جوامع پدید می‌آید و ممکن است متصدیان امور دینی نقشی در پیدایش یا گسترش آن‌ها داشته‌باشند؛ مانند رفتار نادرست برخی از متولیان دین. این رساله، این دو دسته از عوامل را بررسی می‌کند.نتایج بررسی‌ها نشان داد که علاوه بر خصلت‌های ناپسند درونی (تکبّر و غرور، تعصّب، لجاجت و...) که مانع روی‌آوردن انسان به دین و امور معنوی می‌گردد و آدمی را از متدیّن شدن به دین الهی بازمی‌دارد، رفتار و کردار ناپسند متولیان دین، ممکن است موجب تضعیف، تردید و دل‌زدگی انسان به باورها و ارزش‌های معنوی شوند و انسان‌هایی را که پایبند به دین و امور معنوی هستند، سست‌عقیده و بی‌ایمان سازند. به علاوه دین‌گریزی آثار و تبعاتی دارد که هم در دنیا و هم در آخرت گریبان‌گیر فرد می‌شود. این آثار و تبعات عبارتند از: کفر، احساس پوچی و سرگردانی، از دست دادن سلامت جسمی و روحی، از دست دادن پشتوانه‌ی اخلاقی و انسانیّت، یأس و ناامیدی و... .بنابراین برای جلوگیری از این آثار و تبعات، راهکارهایی جهت مقابله با عوامل و اسباب دین‌گریزی ارائه گردید و از آنجا که هرکدام از عوامل با عامل دیگر فرق دارد لذا راهکارهای مخصوص به خود را می‌طلبد. بنابراین سعی شده حتی‌المقدور برای همه‌ی عوامل راهکار ارائه گردد.