جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1333
تأثیر ویژگی‌های روانی انسان در شکل‌گیری باور از منظر قرآن کریم با تأکید بر «خودبرتربینی»
نویسنده:
محسن میری (حسینی)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, زمستان/1389
کلیدواژه‌های اصلی :
خواجه نصیرالدین طوسی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه جعفری: محمدتقی جعفری , ظن , ابلیس , باور پایه , صدق , ابن سینا: ابوعلی سینا , باور , یقین , شک , تکبر , 03. انسان شناسی Human nature , سنت نبوی صلی الله علیه و آله , وسوسه شیطان , مخالفت ابلیس از سجده آدم (ع) , ابلیس , قرآن , احساسات , توجیه , سجده بر انسان , سنت پیامبر (ص) , انسان شناسی دینی , توجیه (مسائل جدید کلامی) , توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , مرتضی مطهری , ابن سینا , علامه جعفری , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , تکبر (اخلاق) , معرفت شناسی اسلامی , باور دینی پایه , انسان شناسی قرآنی , عبدالله جوادی آملی , ابونصر فارابی , صدق , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , معرفت شناسی مدرن(از دکارت تا قبل از قرن حاضر) , یقین (به معنی اخص)، قسیم تصدیق شبیه به یقین و تصدیق ظنی) , باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) , شک(تساوی طرفین) , معرفت شناسی مدرن((انکار تحلیل سنتی معرفت)، اصطلاح وابسته) , ایمان , سنت معصومین(ع) , احساس , وهم(معرفت شناسی) , احتمال((اعم از یقین، ظن، شک و وهم)، اصطلاح وابسته) , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , مفهوم شناسی باور , سنت عقلی اسلامی , ملا محسن فیض کاشانی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
معرفت و به طور خاص باور و اعتقاد آدمی، یکی از مهم‌ترین ارکان در تعین هویت انسان و شکل‌گیری فرد و اجتماع است که از دیرباز مورد توجه و پژوهش‌های فراوانی از منظرها و نیز از جهات مختلف بوده است. به حتم باورهای انسانی همانند سایر پدیده‌های دیگر، همان‌گونه که در برخی از امور تأثیرگذار است، از عوامل و علل معرفتی و غیر معرفتی نیز اثر می‌پذیرد. قرآن کریم، این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری معرفت را با همهٴ ابعاد آن مورد توجه قرار داده و ضمن بیان فرایندها و روندهای این تعامل، هنجارها و بایسته‌های این تعامل را برای دستیابی انسان به سعادت و کمال بیان فرموده است. این مقاله ضمن بیان نکاتی مقدماتی، برخی عوامل تأثیرگذار بر باور از دیدگاه قرآن کریم را ـ با تأکید بر مورد «تکبر» برمی‌رسد. اهمیت از این دست از مباحث، از آن‌رو است که یکی از راه‌های اسلامی سازی علوم، طراحی نظریه‌ای سامان‌مند و جامع دربارهٴ هنجارهای باور بر اساس قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 80
علوم انسانی اسلامی به مثابه کاشف عقلانیت اسلامی
نویسنده:
حسن سبحانی، عطاء الله رفیعی آتانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, تابستان/1391
چکیده :
در این مقاله با تفکیک «عقلانیت عملی» از «عقلانیت علمی و شناختی» نشان داده می‌شود که عقلانیت شناختی، مربوط به فاعل شناخت و عالم علوم انسانی است که اعتبار خود را از اعتبار عقلانیت پارادایم‌های فلسفهٔ علم می‌گیرد. اما عقلانیت عمل که به «موضوع شناخت» علوم انسانی مربوط است، اعتبار خود را وامدار فلسفه و نظام اخلاقی است. به علاوه وظیفهٔ عقلانیت شناختی در قلمرو علوم انسانی، فهم روشمند رفتارها و کنش‌های آدمی است و از آن جهت که انسان‌ها رفتاری را به عمل می‌آورند که اخلاقاً درست می‌دانند، فرضیات در علوم انسانی ـ که روایتی اولیه دربارهٔ شناخت کنش‌ها و رفتارهای آدمی است ـ دارای ماهیت اخلاقی است؛ چون نشانگر نظام عقلانیت در عمل انسان‌ها است. اما اثبات فرضیات، با روش‌های واقع‌نمایی علمی، امکان‌پذیر است. علوم متعارف انسانی عموماً حاوی نظریاتی است که در صدد شناساندن دستگاه عقلانیت در عمل مردمان جوامع غربی است. بر فرض تأیید چنین دستگاهی، درمی‌یابیم که آن‏ها به فلسفهٔ‌ اخلاق زندگی خود پایبندند. در این مقاله نشان داده می‌شود که عقلانیت اسلامی عمل، یک «عقلانیت فازی» است که می‌تواند رفتار همهٔ انسان‌ها را توضیح دهد. بنابراین، علوم انسانی اسلامی، جهانی‌تر از علوم متعارف انسانی است. یادآور می‌شود که اسلام در این مقاله، برای عقلانیت و علوم انسانی، قیدی شناختی ـ و نه قیدی جامعه‌شناختی و فرهنگی ـ است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
نقش غالیان در انتشار روایات با مضامین «فوق بشری بودن ائمه»
نویسنده:
محمدعلی چلونگر، مهران طباطبایی پوده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, پاییز و زمستان/1393
چکیده :
در طول تاریخ همیشه چه در داخل جریان شیعه و چه فراسوی آن در مورد محدوده‌ صفات ائمه اطهار (ع) نزاع واختلاف بوده است که شاید پرهیاهو‌ترین نمونه آن در سال‌های اخیر کتاب «مکتب در فرایند تکامل» باشد، در این پژوهش با بررسی و نقد مسائل مطرح شده در فصل دوم کتاب «غلو، تقصیر، راه میانه»، بررسی روایات با مضمون «فوق بشری ائمه»، تاثیر غالیان در نشر این روایات، عقاید خواص اصحاب ائمه در مورد این صفات امام، بررسی اعتبار کتب مورد نقد مدرسی طباطبایی و همچنین بررسی روایات با مضمون «ائمه خزانه‌داران علم خداوند هستند» و رسم نموداری راویان در جهت شناسایی عوامل احتمالی جعل روایت، توا‌تر این روایات را بررسی خواهیم نمود. و استدلال اشتباه نویسنده را نمایان خواهیم ساخت.
صفحات :
از صفحه 9 تا 35
پارادوکس مرتبه مثالی نفس حادث در نفس‌شناسی صدرالمتألهین
نویسنده:
معصومه سادات سالک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, زمستان/1391
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , قدیم , شواهد الربوبیه , ملاصدرا , معاد جسمانی , ابن سینا: ابوعلی سینا , حکمت اشراق , انسان شناسی , عالم مثال , عالم مجردات , حکمت مشاء , عالم ماده , علم النفس ملاصدرا , 03. انسان شناسی Human nature , عالم جبروت , عالم شهادت , عالم ماده , عالم ملک , علم نفس , قرآن , قوس نزول , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , عالم عقل , قدم نفس , موجود مجرد مثالی , انسان شناسی فلسفی , عالم ملک و ملکوت , حادث‌ , عالم شهادت , علامه مجلسی , ابن سینا , علم نفس , حکمت متعالیه , فلسفه اشراقی , فلسفه مشاء , بدن , عقل فعال , معاد جسمانی , قرآن , هستی عقلی نفس , معاد جسمانی از نظر ملاصدرا , سید جلال آشتیانی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , عالَم اسماء و صفات , عالَم مثال(قسیم عالم معانی و ارواح و اجسام) , سابقه ماده بدن , اتصال مثال در انفصال خیال , حدوث نفس ناطقه , پارادوکس مرتبه مثالی نفس حادث , سلسله تنزلات , ملاصدرا شیرازی
چکیده :
موجودات مثالی به رغم تجرد، از عوارض ماده (مقدار، اندازه و شکل) خالی نیستند؛ در حالی‌که این عوارض، به گونه‌ای در تعین شخصی و در نتیجه تفرد موجودات، نقش دارند و باعث جزئی شدن این صور می‌شوند. با فرض «مرتبۀ مثالی» برای نفس انسانی، می‌توان سابقه‌ای در این عالم برای انسان تصور کرد. در این تصور به تعداد افراد مادی کثرت عددی خواهیم داشت. بنا بر نظر ملاصدرا نفس انسانی، جسمانیة الحدوث است و سابقۀ چنین نفسی، به وجود جمعی عقلانی در صقع ربوبی و یا عالم مفارقات عقلی، ارجاع داده می‌شود. با این تفسیر، هم حدوث نفس انسان محفوظ می‌ماند و هم پیامدهای عقلی محال و توالی فاسد قدم نفس، مجال بروز نمی‌یابند. بنابراین سلسلۀ تنزلات به ویژه مراتب قبلی وجودات تنزل‌یافته در قوس نزول، با مبنای حدوث جسمانی نفس، چندان قابل جمع به نظر نمی‌رسد و پیشینۀ وجود عقلی نفس ـ با وجود تأکید فراوان صدرالمتألهین بر وجود مثالی موجودات ـ تبیین چگونگی حدوث آن را از مرتبۀ عقلی به عالم ماده، دشوار می‌سازد. شاید بتوان این ناسازگاری را با فرض سابقۀ مادۀ بدن، به عنوان متحد صورت انسانی، حل کرد؛ اما ماده در فلسفۀ صدرایی نقش کم‌اهمیتی دارد، و علاوه بر آن ابداعی است و نمی‌تواند در این مرتبه نقشی داشته باشد. بر اساس مبانی صدرایی، فرض پیوند مستقیم میان مادۀ متحد با صورت (در عالم ماده) با مادۀ مثالی، فرضی نادرست است. در پاره‌ای از آثار عباراتی می‌توان یافت که اعتقاد به مرتبۀ مثالی نفس انسانی را در سلسلۀ نزولی نشان می‌دهد و وجه قدم نفس را تقویت می‌کند و بر ابهامات نظریۀ «جسمانیة الحدوث» می‌افزاید.
صفحات :
از صفحه 83 تا 104
معاد، نبوت و امامت در رساله اعتقادات شیخ صدوق و شیخ مفید
نویسنده:
فروغ رحیم پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, بهار/1391
کلیدواژه‌های اصلی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , امامت , معاد , شیخ صدوق , نبوت , خوارج , شیخ مفید , سهو النبی , حشر , العصمه , الشفاعة , الجبر و التفویض , الرجعه , حوض کوثر , میزان , رجعت , سوال قبر , تفویض , وعد و وعید , صراط المستقیم , جور , الصراط , حساب , بهشت و جهنم , قریش , حقیقت بهشت و دوزخ , التقیة , رجعت , عصمت , احادیث شفاعت , امامت , شفاعت , عقبات قیامت , ظلم , معاد(کلام) , نبوت , وعد و وعید , آیات شفاعت , اعراف , اهل بیت(ع) , تفویض , عقبات صراط , عصمت امام (ع) , سؤال قبر , سهو النبی(ص) , عدل الهی , میزان اعمال , وحی الهی , وحی به انبیا , تقیه شیعه , حدیث حوض کوثر , صراط مستقیم , قرآن , وحی , حلال و حرام , اعراف , پزشکی اسلامی , محمدرضا مظفر , علامه مجلسی , شیخ مفید , محمد رضا مظفر , احوال بعث , معاد روحانی , حساب , صراط , میزان ( موقف ) , قرآن , ترک جریده برای تقیه , طب شرعی , رساله الاعتقادات , خوارج (مذاهب اسلامی) , ابوحامد غزالی طوسی , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , ب. امام اول(حضرت امام علی ع) , امامان معصوم علیهم السلام , طب دینی , ثبت اعمال , شأن انبیاء , شأن حجج الهی , شأن ملائک , ظالم , فروغ السادات رحیم پور , درباره شیخ مفید
چکیده :
شیخ صدوق و شیخ مفید، دو متکلم متقدم امامیه، با بررسی موضوعات مختلف در حیطه اصول دین، و با رویکرد اعتقادی شیعه، مجموعه‌ای از دریافت‌ها و نگرش‌هایشان را در اختیار آیندگان گذاشته‌اند. بازخوانی مداوم و مکرر اندیشه‌های پیشینیان، خصوصا در مواردی که قدمت، اهمیت ویژه و اعتباردهنده دارد، آرای خالص و دست نخورده‌تری را در اختیار محققان قرار می‌دهد. ازاین‌رو حائز اهمیت فراوان است.<br /> در این مقاله به مقایسه و تحلیل دیدگاه‌های صدوق و مفید در سه اصل معاد، نبوت و امامت می‌پردازیم. در بحث معاد، هم‌رأیی غالب شده است، برخلاف مباحث نبوت و امامت، که اختلاف نظرهای چشم‌گیری در آن دیده می‌شود. مقاله با محوریت رسالهٔ الاعتقادات صدوق و تصحیح الاعتقاد مفید، ضمن بررسی دیگر آثار آنان، رأی این دو را در اصول مذکور مقایسه و ارزیابی می‌کند.
صفحات :
از صفحه 193 تا 224
پژوهشی در شأن، ترتیب و زمان نزول آیات غدیر
نویسنده:
عزت‌الله مولایی‌نیا، محمود رضا توکلی محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, بهار و تابستان/1393
چکیده :
واقعۀ غدیر در جریان تاریخ اسلام، از سال دهم هجرى تا به امروز، چالش‌برانگیزترین مسئله میان مدرسۀ اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) و مدرسۀ عامه بوده است. آیات غدیر از حیث شأن نزول، پژوهش‌های بسیارى از فریقین را به خود جذب کرده است. در مقالۀ حاضر برآنیم تا با برشمردن ویژگی‌هاى انبیا (ع) و ارزیابى امامت به‌عنوان پشتوانه و قرین رسالت در قرآن، و نیز با توجه به نقش اساسى اسباب‌النزول در تفسیر آیات و بیان بروز اختلاف دربارۀ نزول آخرین سوره و آخرین آیۀ قرآن، شأن نزول آیات غدیر را در حوزۀ تفسیر و تاریخ و حدیث فریقین نقد و بررسى علمى کنیم و فضاى مناسبى را فراروى تفسیر این آیات فراهم سازیم.
صفحات :
از صفحه 87 تا 105
تحلیل نشانه ـ معناشناسی گفتمان در قصه یوسف
نویسنده:
فریده داودی مقدم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی, پاییز و زمستان/1393
چکیده :
امروز، نشانه ـ معناشناسی، حوزه‌هایی فراتر از نشانه‌شناسی کلاسیک و ساخت‌گرا را در بر می‌گیرد. یکی از این حوزه‌ها، اشکال روایی گفتمان است که در قالب نظام‌های گفتمانی آشکار می‌شود و در آن، نشانه‌ها، ویژگیِ نشانه‌پذیری مجدد می‌یابند و از نشانه‌های معمول، قاموسی و کلیشه‌ای با کارکردهای رایج و تکراری به عرصۀ نشانه‌های نامعمول و نو وارد می‌شوند و ابعاد ارزشی و زیبایی‌شناختی می‌یابند و ساحتی سرشار از پویایی و سیالیتی را تجربه می‌کنند که به شکلی طبیعی گفتمان و نتایجِ مترتب بر آن را می‌سازند. با تأمل در برخی قصص قرآنی می‌توان دریافت که این متون به صورت پنهان و آشکار دربردارندۀ اغلب این نظام‌های گفتمانی است؛ نظام‌های گفتمانی چون تجویزی، القایی یا تعاملی‌شناختی، تنشی و رخدادی.<br /> این پژوهش با تحلیل قصۀ یوسف از این دیدگاه به توصیف و تبیین انواع نظام‌های گفتمانی در این قصه می‌پردازد و به نتایج قابل توجهی دست می‌یازد که بر تعالی ساختار و معنای قصۀ یوسف تأکید دوباره می‌کند. در این جستار هرگز در صدد آن نیستیم که ارزش قصۀ یوسف و یا قصص قرآن را به سبب دارا بودن این نظام‌های گفتمانی بدانیم، بلکه با قبول تعالی همه‌جانبۀ این قصص برآنیم که این بعد از نظام‌های گفتمانی را در ساختار و محتوای آنان آشکار سازیم و به سخنی دیگر در صدد توصیف این نظام‌ها در سطح و عمق این قصه هستیم تا از این رهگذر یکی دیگر از ابعاد ارزشمند قصه‌های قرآنی تبیین و اثبات شود.<br /> روش تحقیق به شیوۀ تحلیل محتوا و بر اساس نظریه‌های نشانه ـ معناشناسی است که در آرای افرادی چون گرمس در سال‌های اخیر مطرح شده است.
صفحات :
از صفحه 175 تا 192
سبک زندگی و روابط همسران با یکدیگر در سیره و سخنان امام رضا (علیه السلام)
نویسنده:
مراد شهگلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم, زمستان/1393
کلیدواژه‌های اصلی :
محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , اخلاق دینی , سعادت , صبغه , محبت , میانه روی , صبر , ازدواج , امانتداری , عفو , مشورت , امام علی بن موسی الرضا , مدارا , آرامش , عفت , محبت , اهل بیت(ع) , امام رضا(ع) , قرآن , احساسات , بیان احساسات , تمکین , حسن معاشرت , هدیه , اخلاق در خانواده , مدیریت خانواده , خانواده اسلامی , آموزه های رضوی , زن و شوهر , روابط زوجین , وظایف , عفت , وفاق , اخلاق دینی , ‌ سبک زندگی (فلسفه تحلیلی) , آسیب شناسی خانواده , تمجید , نظافت شخصی , اخلاق مدارا , آرامش روحی , علامه مجلسی , مرتضی مطهری , محمد بن یعقوب کلینی , ماهیت سعادت حقیقی , قرآن , احکام ( وظایف ) , نکاح ( عقد ) , عفو , تمکین کامل زوجه , آداب العشرة , پاکیزگی , احترام , صلح , صبر , عفت , قناعت , مدارا , هدیه , اعتدال در زندگی , آراستگی , آداب مشورت , آداب معاشرت در خانواده , آداب معاشرت زوجین , اخلاق معاشرت , عبدالله جوادی آملی , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , ح. امام ششم(حضرت امام صادق ع) , د. امام هشتم(حضرت امام رضا ع) , فطرت(سرشت) (معرفت شناسی) , احترام متقابل , امامان معصوم علیهم السلام , قدرشناسی , آراستگی ظاهر , الگوی مطابق با فطرت , شالوده خانواده , جایگاه خانواده , عقلانیت گرایی , بیان عواطف , اطاعت از همسر
چکیده :
امروزه حجم انبوهی از چالش‌ها و تهدیدها، کانون خانواده را در معرض تضعیف و اضمحلال قرار داده است. آموزه‌های دین اسلام کامل‌ترین راه حل برای برون رفت از مشکلات پیش روی خانواده معاصر است. در این راستا آموزه‌های رضوی مجموعه کاملی از این معارف و احادیث گرانقدر است که می‌تواند بهترین و جامع‌ترین الگوی مطابق با فطرت برای خانواده معاصر باشد. آموزه‌های رضوی از یک طرف به آسیب شناسی روابط زوجین می‌پردازد و از طرف دیگر راهکارهای تقویت روابط طرفین را برای دستیابی به سعادت بیان می‌فرمایند. از آنجا که زن و شوهر رکن اصلی خانواده را تشکیل می‌دهد. بهبود این دو، سبب تقویت شالوده خانواده می‌شود. لذا در این پژوهش وظایف مشترک و مختص هر یک از زن و شوهر براساس احادیث حکیمانه امام رضا(علیه السلام) ذکر می‌شود.
صفحات :
از صفحه 9 تا 41
نقش تعقل فلسفی در تعمیق فهم قرآن کریم
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، روح الله آدینه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم, بهار/1393
کلیدواژه‌های اصلی :
علامه طباطبایی , تأویل , تفسیر قرآن با سنت , حدیث ثقلین , شناخت حقایق وحی , تاویل قرآن , تفسیر به رأی , تفسیر قرآن به قرآن , عقلانیت فلسفی , آیات متشابه قرآن , رأی , قرآن , وحی , آموزه های وحیانی , تفسیر عقلی , علم تفسیر , قرآن و اجتهاد , قرآن در اسلام , امامان معصوم علیهم السلام , فهم قرآن کریم , تفسیر قرآن به عقل , تفسیر المیزان (کتاب) , ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , اهل بیت(ع) , حدیث ثقلین , وحی الهی , هرمنوتیک , شیخ حر عاملی , شیخ مرتضی انصاری , علامه طباطبایی , محمد بن یعقوب کلینی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , رَأَی , آیات متشابه , تفسیر قرآن , تفسیر به رأی , تفسیر اجتهادی , تفسیر قرآن با قرآن , اجتهاد , عقل(منطق) , عبدالله جوادی آملی , طبرسی، احمد بن علی , جلال الدین سیوطی , محمدهادی معرفت , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , چ. امام پنجم(حضرت امام باقر ع) , میزان , محمدمهدی گرجیان عربی , ملاصدرا شیرازی , ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
به طور کلی، تمام علوم انسانی متأثر از انگاره‌های فلسفی است و علم تفسیر متون دینی از این امر جدا نیست. به نظر می‌رسد مفسرانی که در فلسفه صاحب تفکر و اندیشه‌اند در مبانی و روش تفسیر و فهم آیات قرآن به قواعد و ملزومات روش تفلسف خود پایبند باشند.<br /> دغدغه و مسئلة پژوهشِ حاضر فهم و شناخت امکانات منحصر به فردی است که روش تعقل فلسفی در تفسیر و فهم عمیق آیات قرآن کریم در اختیار مفسر قرار می‌دهد. برای تبیین و توضیح این مسئله، با ابتنا بر نظریات موجود، ابتدا از مفاهیمی همچون تفسیر و تأویل و عقل بحث می‌شود و، سپس، با تبیین دقیق تفسیر عقلی و تفاوت آن با تفسیر به رأی، ادله موافقان و مخالفان تفسیر عقلی بیان می‌گردد و با تمسک به نظریات مختلفی که در باب رویکرد تعقل فلسفی به تفسیر وجود دارد، مهم‌ترین امکانات تفسیری این روش در فهم آموزه‌های وحیانی بازشناسی می‌شود. از این رهگذر، نگاهی اجمالی به کاربست روش مذکور در تفسیر المیزان، اثر شهیر فیلسوف و مفسر قرآن کریم علامه طباطبایی;، خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 138
بررسی علل تفاوت گفتار امیرالمؤمنین (ع) درباره مردم کوفه
نویسنده:
فاطمه هاشمی‌زاده، حمیدرضا فهیمی‌تبار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, زمستان/1393
چکیده :
امیرالمؤمنین (ع) در سال 35 هجری کوفه را مرکز خلافت خود قرار دادند. از آنجا که این شهر نوپا و مهاجرنشین مواضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم سایر بلاد را نمایندگی می‌کرد، تحولات این شهر، هم نمایه‌ای از موقعیت امیرالمؤمنین (ع) در آن دوره است و هم در فهم کلام ایشان نقش کلیدی دارد. بنابراین، مطالعۀ اوضاع این شهر در زمان حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) به‌عنوان بستر اجتماعی و فرهنگی کلام امام (ع)، ما را به اسباب صدور سخنان متفاوت ایشان دربارۀ مردم کوفه رهنمون می‌کند و زمینۀ فهم بهتر کلام ایشان را فراهم می‌سازد.<br /> محور این نوشتار، جستاری در ویژگی‌های مردم این شهر از زبان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه است. حضرت در مواردی مردم کوفه را مدح و در پاره‌ای از موارد، آنان را نکوهش کرده است. تعارض ظاهری این دو گونه بیان، به موضع‌گیری متفاوت مردم در قبال تحولات دوران حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) بازمی‌گردد. در مقالۀ حاضر تلاش شده است با تکیه بر بررسی اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مردم کوفه، علل تفاوت کلام حضرت روشن شود.<br /> کلیدواژه‌ها: امیرالمؤمنین (ع)، مردم کوفه، نهج‌البلاغه، جمل، صفین، نهروان.<br /> امیرالمؤمنین (ع) در سال 35 هجری کوفه را مرکز خلافت خود قرار دادند. از آنجا که این شهر نوپا و مهاجرنشین مواضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم سایر بلاد را نمایندگی می‌کرد، تحولات این شهر، هم نمایه‌ای از موقعیت امیرالمؤمنین (ع) در آن دوره است و هم در فهم کلام ایشان نقش کلیدی دارد. بنابراین، مطالعۀ اوضاع این شهر در زمان حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) به‌عنوان بستر اجتماعی و فرهنگی کلام امام (ع)، ما را به اسباب صدور سخنان متفاوت ایشان دربارۀ مردم کوفه رهنمون می‌کند و زمینۀ فهم بهتر کلام ایشان را فراهم می‌سازد.<br /> محور این نوشتار، جستاری در ویژگی‌های مردم این شهر از زبان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه است. حضرت در مواردی مردم کوفه را مدح و در پاره‌ای از موارد، آنان را نکوهش کرده است. تعارض ظاهری این دو گونه بیان، به موضع‌گیری متفاوت مردم در قبال تحولات دوران حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) بازمی‌گردد. در مقالۀ حاضر تلاش شده است با تکیه بر بررسی اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مردم کوفه، علل تفاوت کلام حضرت روشن شود.
صفحات :
از صفحه 119 تا 138
  • تعداد رکورد ها : 1333