جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این تحقیق پایانی، سیمای جبرئیل در قرآن و سنّت است. هدف اصلی از جمع آوری این اثر، شناسایی جبرئیل به عنوان برترین فرشته ی الهی است. اهمیّت موضوع در پیوند شناخت و اعتقاد به جبرئیل با اثبات بعثت انبیاء، وحیانیّت قرآن مجید و مقامات عرفانی و ملکوتی اولیای خداست. شناخت ملائکه اعم از جبرائیل و دیگران برای تکمیل ایمان به آنها ضروری است، چرا که ایمان به آنها از واجبات دین محسوب می شود و ثمره ی آن پذیرش عالم غیب است. ملائکه مجرّدند و قابل رؤیت نیستند، ولی گاهی برای انسان های وارسته و گاه دشمنان خداوند تمثّل یافته اند، امّا در قیامت همه ی انسان ها می توانند ملائکه را مشاهده نمایند. این موجودات نورانی ملکوتی، مختار و معصوم اند، چرا که از عقل محض و اختیار ترکیب یافته اند. امّا انسانِ کامل، مقامش از ملائکه نیز بالاتر است. هرکدام از فرشتگان به تبع صنفی که در آن قرار دارند، وظایف خاصّی را به عهده دارند و از نظر تقرّب به خداوند درجاتی دارند که نزدیک ترین آنها جبرئیل است. جبرئیل نام های متعدّدی دارد، مانند: جبرائیل، روح الامین، عقل اوّل، روح القدس و... . او رئیس کلّ ملائکه است و وجودش حیات بخش آنان، بلکه همه ی ادیان و ارواح انسان ها است، لذا دشمنی با او کُفر محسوب می شود. فرشته ی وحی نسبت به سایر ملائکه امتیازاتی دارد، مانند: امامت بر اهل آسمان، داشتن طولانی ترین عمر، خدمت به اهل بیت ( ع). وظیفه ی اصلی او به عنوان مقرّب ترین فرشته به خداوند، هدایت بشر است که با رساندن پیام الهی به انبیا در کمال امانت تحقّق می پذیرد. جبرئیل علاوه بر انبیا ( ع) با انسان ها وارسته ی غیر معصوم نیز ارتباط داشته است، مانند: هاجر(ع) ساره(ع) مریم ( ع) و... مطالب فوق را در قالب سه بخش؛ 1- کلّیاتی درباره ی فرشتگان 2- ویژگی های جبرئیل 3- ارتباط جبرئیل با انسان های برگزیده، در مجموع چهارده فصل گِردآوری نمودیم. روش کار، کتابخانه ای، تحلیلی، توصیفی، دینی، بنیادی و مسئله محور است. مهم ترین منابع مورد استفاده؛ تفسیر قرآن کریم و کتب حدیثی می باشد. از جمله ی تفاسیر: «المیزان» سیّد محمّدحسین طباطبایی ، « التبیان» شیخ طوسی، « مجمع البیان» فضل طبرسی ، « نمونه» ناصر مکارم شیرازی، « کبیر» فخر رازی و... کتب حدیثی: «بحارالانوار» محمّدباقر مجلسی ، « نهج البلاغه» سیّد رضی ، « روضه کافی» یعقوب کلینی رازی و « مسند» احمد حنبل از صحاح ستّه اهل سنّت است. نتیجه آن که:با توضیحات بالا افراد علاقه مند می توانند با چهره ی جبرئیل در آیینه معارف قرآن مجید و سنّت معصومین ( ع) آشنا شوند. برای ارتباط با این ملک مقرّب خداوند، باید به تقویت ایمان و استقامت در آن و تزکیه اخلاق و تصفیه روح پرداخت تا سنخیّت روحانی با این فرشته ی بزرگ ایجاد شود و پیوندی گرچه در عالم رؤیا، صورت گیرد. پیشنهاد می شود که علاقه مندان موضوعات قرآنی، پیرامون موضوع جبرئیل تحت این گونه عناوین پژوهش نمایند: 1- راهکارهای ترویج ایمان به ملائکه، به ویژه جبرئیل 2- نقش اختصاصی جبرئیل در هدایت بشر 3- بررسی آثار جبرئیل بر روی زمین، اعم از عمران و آبادانی زمین ( احداث نهرها و...) و تخریب شهرها

مباحث اصلی این پژوهش در پنج بخش با این موضوعات تنظیم و نگارش یافته است: بخش اول، موقعیت جوانان از دیدگاه قرآن و عترت و روان شناسان: فرصت های جوانی در روایات و قرآن و ارزش جوانی در کلام اولیای گرامی اسلام، بلوغ و نقش آن در جوانان از نظر احادیث و روان شناسان؛ بخش دوم، روان شناسی جوانان بر اساس قرآن و روایات و نظر روان شناسان در زمینه ی فطرت، عقل، اندیشه، عواطف و احساسات، غرائز و شهوات،...؛ بخش سوم، نیازهای جوانان از دیدگاه قرآن و اولیای گرامی اسلام: نیازهای عقیدتی، فرهنگی، عاطفی و اقتصادی؛ بخش چهارم، ویژگی های جوانان از منظر قرآن و عترت و روانشناسی: احساس مذهبی جوان، تشخص طلبی و تفوّق خواهی، جوان و استقلال طلبی، جوان و عزت نفس؛ بخش پنجم، تعلیم و تربیت جوانان با تکیه بر قرآن و احادیث و گفتار دانشمندان: انواع تربیت، شیوه های تربیت در قرآن و حدیث

تحقیق حاضر در دو بخش و دوازده فصل تنظیم شده است موضوعات ذیل محور بحثهای این پژوهش است. در بخش اول که مشتمل بر پنج فصل است٬ از جمله : خاندان و زادگاه حضرت ابراهیم ( علیه السلام )٬ ولادت حضرت ابراهیم ( علیه السلام )٬ سپس آیا آزر پدر ابراهیم ( علیه السلام ) بود و زندگانی آن حضرت در دوران جوانی و اشتغالات او و اشاره ای به شکستن بتهای بت پرستان و محاکمه حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) و مقدمات سوزاندن مورد بررس و تحلیل قرار گرفته و در پایان این بخش ازدواج حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) با ساره و بخشیدن هاجر اختصاص یافته است و در این بخش در کنار اشارات قرآنی که بر فرازهایی از زندگانی آن حضرت شده احادیثی نیز ذکر گردیده است. بخش دوم مشتمل بر هفت فصل که به درون نبوت و رسالت حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) اختصاص دارد. در فصل اول به خداجویی و توحید حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) و مناظره آن حضرت با بت پرستان و مهاجرت حضرت ابراهیم ( علیه السلام )ّ اشاره شده است و فصلی جداگانه به آیین « حنیف » در عصر جاهلیت اختصاص داده شده است و در فصل بعدی « حنیفیت » در بیان قرآن مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته. فصل چهارم آزمون حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) که اشاره به معاد و زنده شدن دوباره مرغان و ذبح اسماعیل ( علیه السلام ) دارد. و فصلی جداگانه اختصاص به ازدواج حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) با هاجر و بردن هاجر و اسماعیل ( علیه السلام ) به مکه و ساختن کعبه با همیاری اسماعیل به فرمان خداوند و ازدواج اسماعیل ( علیه السلام ) دارد و فصلی نیز به کتاب آسمانی و مناقب آن حضرت اختصاص یافته است.

این رساله با عنوان «سیمای حضرت ابراهیم(علیه السلام) در قرآن و عهدین» در ده فصل تنظیم شده است. قرآن و عهدین درباره حضرت ابراهیم(علیه السلام) در بعضی موارد مشترک هستند و در بعضی موارد اختلاف دارند. نام مبارک حضرت ابراهیم(علیه السلام) 69 بار در 25 سوره قرآن مجید ذکر شده و چهاردهمین سوره قرآن نیز به نام این پیامبر الهی است. نسب حضرت ابراهیم(علیه السلام) تا حضرت آدم(علیه السلام) در تورات آمده است. به عقیده اهل کتاب، حضرت ابراهیم(علیه السلام) حدود دو هزار سال قبل از میلاد در شهر اور به دنیا آمده است و به گفته تورات، او در آغاز «آبرام» (پدر بلندمرتبه) نامیده می شده و خدای متعال نام وی را در سن نود و نه سالگی به ابراهیم (پدر اقوام) برگرداند. علمای شیعه معتقدند همه پدران آن حضرت تا حضرت آدم(علیه السلام) یکتاپرست بوده اند. قرآن، دین حضرت ابراهیم(علیه السلام) را «حنیف» و کتاب وی را «صحف» معرفی کرده است. احتجاجات حضرت ابراهیم(علیه السلام) در قرآن عبارت اند از: احتجاج ابراهیم(علیه السلام) با بت پرستان، ستاره پرستان، ماه پرستان و خورشیدپرستان. در این رساله پس از زندگی نامة حضرت و مواردی که در مقدمه ذکر شد، دعاهای ایشان، جریان بت شکنی، بنای کعبه، مقامات و عناوین ایشان در قرآن و عهدین و ویژگی های حضرت، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

مباحث این تحقیق در هشت فصل با این عنوان ها به نگارش در آمده است: فصل اول، مقام عیسی، سیر انحراف مسیحیت از یکتاپرستی، مهم ترین موحدین در قرون اولیه یِ مسیحی، موحدین مسیحی در قرون اخیر; فصل دوم، ولادت عیسی: مقایسه یِ تولد حضرت آدم و عیسی، تولد عیسی به نقل از ناسخ التواریخ، مژده هایِ عجیب به مریم به نقل از کتاب عیسی در قرآن; فصل سوم، شخصیّت حضرت مریم: خاندان مریم، مقام تحدیث حضرت مریم; فصل چهارم، اناجیل اربعه; فصل پنجم، حواریون: معنای واژه یِ حواری، اسامی حواریون و طلب مائده یِ آسمانی از جانب آنان، توجیهات برای طلب مائده; فصل ششم، پایان کار حضرت عیسی(ع): آغاز درگیری علنی حضرت عیسی(ع)، داستان به صلیب کشیدن عیسی به نقل از کتاب عیسی پیام آور اسلام، داستان به صلیب کشیدن عیسی به نقل از امام رضا(ع)، سرانجام حضرت عیسی به نقل از ناسخ التواریخ و انجیل متی; فصل هفتم، باب مواعظ عیسی(ع) در روایات اسلامی; فصل هشتم، خلاصه یِ مطالب فصول.

موضوع این پایان نامه بواقع اوصاف پیامبر اسلام(ص) در آیات و روایات است. مباحث این پژوهش عبارتند از: اوصاف مختص به رسول اکرم (ص)،اوصاف مشترک خداوند متعال و پیامبرش، اوصاف مشترک قرآن و پیامبران اکرم (ص) و اوصاف مشترک پیامبر (ص) و سایر انبیاء الهی (ع).

تحقیق حاضر مشتمل بر هفت فصل با این عنوان هاست: فصل اول، از ولادت تا بعثت؛ فصل دوم، اساس دعوت انبیا، روش دعوت پیامبر(ص)؛ فصل سوم، کارشکنی و مخالفت مشرکان؛ فصل چهارم، معجزه های رسول خدا(ص)، فصل پنجم: اوصاف رسول خدا(ص) و اخلاق کریمانه و رفتار متعالی حضرتش با مردم، فصل ششم، حوادث مهم زندگی رسول خدا(ص)، فصل هفتم: غزوه های رسول خدا(ص)

پایان نامه حاضر در پنج فصل تدوین شده است: فصل اول درباره شناخت خدا و نقش آن در زندگی بشر است؛ فصل دوم در زمینه راههای شناخت نظیر نظم، هدفمندی، حدوث عالم و برهانهای عقلی است؛ فصل سوم به شناخت خدا از طریق آیات قرآن اختصاص دارد؛ فصل چهارم در خصوص شناخت خدا از طریق آیات انفسی یا نشانه های خدا در وجود انسان است و فصل پنجم در مورد خداشناسی از راه آیات آفاقی یا نشانه های الهی در طبیعت است.

موضوع مورد بررسی در این پژوهش سیری در اعجاز علمی قرآن است که برخی از آیاتی را که دارای جنبه هایی از اعجاز علمی هستند را مورد پژوهش قرار می دهد هدف از ترسیم این مجموعه نشان دادن عدم تعارض بین قرآن و علم می باشد . همان طور که روشن است قرآن کریم همواره در طول سالیان متمادی مورد تحدی قرار گرفته است که از جمله این تحدی ها می توان به فصاحت و بلاغت قرآن اعجاز عددی خبر های غیبی معارف آموزه های عالی اعجاز علمی اشاره کرد. لذا با تبیین ونشان دادن جایگاه علم و بیان این که بین علم و قرآن هیچ گونه تعارض و اختلافی وجود ندارد و این دو همواره مؤید و تصدیق کننده ی یکدیگر بودند می توان جایگاه علم را در اثبات اعجاز علمی قرآن نشان داد. بنا براین می توان چنین گفت که اعجاز علمی قرآن را در آیاتی می شود مشاهده کرد که یا دارای مطالب علمی است که قبل از نزول آیه کسی از آن اطلاع نداشته است، به گونه ای که بعد از نزول آیه و با پیشرفت علم مطلب علمی آیه کشف نشد و بر همگان آشکار می شد که مطلب علمی کشف شده از آیه با علم سازگار است و هیچ گونه تعارضی بین آنها وجود ندارد و یا آیات قرآن حاوی خبرهای غبیبی باشد به گونه ای که در مورد حوادث طبیعی و جریانات تاریخی خبر از رویدادی را می دهد که با نزول آیه و گذشت زمان حادثه ی مورد نظر آیه به وقوع می پیوست. روش تحقیقی مورد استفاده در این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده است از این رو رساله ی پیش رو در 5 بخش تنظیم یافته است که در بخش های اول و دوم به ترتیب در مورد معجزه و شرایط آن و تفاوت با کرامت و سحر پرداخته شده است و همچنین در مورد دلیل اعجاز و رابطه ی آن با قرآن و نیاز به معجزه مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش های سوم و چهارم واژه ی علم و رابطه ی قرآن و علم مورد بررسی قرار گرفته و در صورت وجود تعارض راههای رفع تعارض بیان شده است و در پایان علم تغذیه از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است که اشاره به چند نمونه از خوراکی های قرآنی شده است. نتیجه ی کلی که از این پژوهش می توان گرفت این است که اعجاز علمی قرآن از همان ابتدای نزول در برخی آیات قرآن وجود داشته است و با پیشرفت علم و انطباق علوم روز و با آیات قرآن معجزه ی علمی آن به اثبات رسیده است، همچنین بین قرآن و علم تعارض واقعی وجود ندارد و اگر از نظر ظاهری تعارضی به چشم می خورد با کمی بررسی قابل رفع می باشد بنابراین معجزه ی علمی که در نتیجه ی تفسیر علمی آیات صورت می گیرد در آیات زیادی از قرآن کریم به چشم می خورد .

این پایان نامه که به کتابشناسی اعجاز قرآن اختصاص دارد، به معرفی دانشمندان اسلامی و تألیفات مستقل آنان درباره اعجاز قرآن از قرن سوم تا نیمه دوم قرن چهاردهم هجری به ترتیب تاریخی پرداخته و به طور اجمالی بیش از 260 کتاب درباره اعجاز قرآن معرفی کرده است.