جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الف: موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف):تعامل معرفت سیاسی و واقعیت سیاسی در قرآنهدف، بررسی چگونگی ارتباط نزول آیات سیاسی قرآن کریم و واقعیت‌هایی است که در محیط نزول این آیات وجود داشته است و اهمیت این موضوع در بررسی جایگاه عقل در تصمیم‌گیریهای سیاسی در سایر زمان‌ها و مکان‌ها می‌باشد.ب: مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش‌ها و فرضیه‌ها:در این نوشتار از دو روش هرمنوتیک مولف‌محور با تأکید بر روش اریک دونالد هیرش به همراه روش جستاری توماس اسپریگنز یاری جستیم تا این پرسش را مورد بررسی قرار دهیم که قرآن کریم چه رابطه‌ای را بین معرفت سیاسی و آیات ناظر بر واقعیت‌های سیاسی ترسیم می‌کند. فرضیه‌ی اصلی نیز بدین قرار است که گزاره‌ها و احکام سیاسی در قرآن کریم به دو گونه‌ی معرفت پیشینی (ماقبل رخداد‌های سیاسی) و معرفت پسینی (معطوف به رخداد‌های سیاسی) مطرح شده‌اند و هر یک از این معارف، در‌بر‌دارنده‌ی مفاهیمی تأسیسی و امضائی می‌باشند. پ: روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیقدر این نوشتار که به شیوه‌ای توصیفی تحلیلی نگاشته شده است از مفاهیمی همچون معرفت پیشینی (معرفتی که قبل از واقعه خاص طراحی و در قالب آیه‌ای نازل شده است)، معرفت پسینی (معرفتی مبتنی بر واقعیتی خاص و مسبوق به تجربیات بشری)، آیات تأسیسی ( آیاتی بیانگر حکمی کلی و ثابت در شیوه سیاست‌گذاری جوامع اسلامی که دارای سابقه‌ای در فرهنگ و سنت جامعه‌ی پیش از اسلام نباشد) و آیات امضائی (آیاتی بیانگر حکمی کلی و ثابت در شیوه سیاست‌گذاری جوامع اسلامی که دارای سابقه‌ای تاریخی در فرهنگ عربی و شیوه حکمرانی آن‌ها باشد) استفاده شده است. ت: یافته‌ها و نتیجه‌های تحقیق:از بررسی‌های صورت گرفته در متن، این واقعیت استنباط شد که که آیات قرآن کریم دارای تعاملی خاص با محیط پیرامونی خویش بوده‌اند؛ و هر یک از آیات متناسب با مضمونشان و اهدافی که چه به تنهایی، و چه در ارتباط با سایر آیات در پی آن بوده‌اند، نازل شده‌اند. این واقعیت بیانگر حکمت خداوند در گزینش روشی آموزشی در نزول قرآن می‌باشد که از ورای محتوای غنی آن، آموزشی است عملی برای انسان‌ها، که در برابر واقعیت‌های زندگی و مشکلات گزیز‌ناپذیر آن، چگونه به اتخاذ تصمیمی صحیح و مناسب دست یابند.ث: پیشنهادات:مهمترین پیشنهادی که می‌توان بر پایه داده‌های این تحقیق ارائه نمود، تلاش در شناخت هرچه بیشتر قرآن کریم و فهم جنبه های ناشناخته‌ی این کتاب مقدس است. چرا که این کتاب مقدس بهره‌گیری از خرد انسانی را در تمامی مراحل زندگی تأیید و تأکید می‌کند و مهمترین نعمت خداوند به انسان را عقل بر می‌شمرد.

آیات قرآن کریم از منظر اسباب النزول دو دسته هستند: یک دسته بدون سبب نزول خاصی نازل شده اند که اغلب آیات از این دسته ی هستند؛ دسته دیگر آیاتی هستند که بر اثر شرایط خاصی یا سوال مردم عصر نزول نازل شده اند و به اصطلاح دارای سبب نزول هستند. شناخت سبب نزول آیات به فهم و تفسیر درست آیات کمک می کند. مثلاً گاهی از یک آیه جواز حکمی برداشت می شود در حالی که با فهمیدن سبب نزول آیه، وجوب حکم استنباط می شود. تعداد این روایات در منابع شیعه کم و در منابع عامه بسیار زیاد است. دانشمندان علوم قرآنی نسبت به ضرورت یا عدم ضرورت فهم اسباب النزول آیات رویکرد های متفاوت دارند: بعضی از آنها اسباب النزول را برای درک و فهم صحیح آیات قرآن کریم لازم می دانند؛ اما بعضی دیگر مانند علّامه طباطبایی اعتقادی به این ضرورت ندارند. بعضی دیگر هم دچار افراط شده و اسباب النزول را علّت تامّه ی نزول آیات می دانند. در این میان تشخیص روایات صحیح از غیر صحیح بسیار لازم است. گاهی روایات اسباب النزول متعدد و حتّی متعارضی برای یک آیه وجود دارد، که با بررسی سند روایات می توان به ضعف بسیاری از این روایات پی برد. مسأله ای که درباره ی روایات وجود دارد این است که تمام روایات دارای سند نیستند. مسأله ی دیگر این است که بعضی روایات موجود سبب نزول آیه نیستند بلکه مصداق آیه هستند که به اشتباه سبب نزول آیه ذکر شده اند.

تحقیق حاضر دارای سه فصل به این شرح است: فصل اول، مؤمنین در قرآن و نهج البلاغه: ایمان( معنای ایمان، تعریف ایمان از دیدگاه نهج البلاغه، ایمان مذهبی، آثار و فواید ایمان مذهبی، درجات ایمان، رابطه اسلام و ایمان، عقیده معتزله درباره ایمان، عقیده مرجئه درباره ایمان)، مؤمنین( تعریف مؤمن، کسانی که خطاب شده ایمان آورند، کسانی که ایمان آوردند، وظایف اهل ایمان( یاد خدا، عمل به سخن خود، پرهیز از غیبت و بدگویی و گمان بد و...)، اوصاف مؤمنین در قران کریم، اوصاف مؤمنین در نهج البلاغه، وعده های خداوند به مؤمنین( وعده بهشت، مژده رحمت الهی، وعده رزق و روزی خوب و آمرزش، یاری و دفاع)، ارزش و مقام والای مؤمن، احوال مؤمنین در ادوار مختلف، تفاوت زن و مرد در ایمان؛ فصل دوم، متقین در قرآن و نهج البلاغه: تقوی( معنای تقوی، توصیف تقوی، مبانی تقوی، مراتب تقوی، آثار تقوی، تقوی از دیدگاه عارفان، ارزش تقوی)، اوصاف متّقین در قرآن کریم، اوصاف متّقین در نهج البلاغه، وعده های خداوند به اهل تقوی، ویژگی جایگاه متّقین در آخرت؛ در فصل سوم، از مباحث پایان نامه نتیجه گیری شده است.

هدف این تحقیق عمل صالح در قرآن ، اثار ، مقتضیات و موانع است . براساس سوالهای تحقیق مفهوم عمل صالح در قرآن چیست ؟ آثار مترتب بر عمل صالح در قرآن چیست ، چه ارتباطی میان ایمان و عمل صالح در قرآن وجود دارد مقتضایت و موانع صالح در قرآن چیست ، آیا عمل صالح در قرآن فقط برای مسلمانان مطرح شده یا در بقیه ادیان نیز وجود دارد بنابه فرضیه های تحقیق اعمال صالح اعمالی است که شرع آنها را مشخصا" بیان کرده و به وسیله انبیاء معرفی گردیده اند و بر مبنای آخرت گرایی و خلوص نیت انجام شوند ، عمل صالح موجب تکفیر سیئات ، تسریع در قبولی توبه و برخورداری از حیات طیبه و ... می شود . این تحقیق به روش تفسیری قرآن به قرآن و روش ایزتسو در جهت فهم مفاهیم اخلاقی - دینی قرآن به کار گرفته است و مشتمل بر چهار فصل است که در فصل اول حوزه مفهومی عمل صالح و رابطه آن با مفاهیم اخلاقی مرتبط را بررسی نموده است در فصل دوم ارتباط عمل صالح و ایمان درقرآن بیان شده است در فصل سوم آثار مترتب بر عمل صالح بیان شده و در فصل چهارم به مقتضایت و موانع عمل صالح در قرآن پرداخته است . براسا یافته های پژوهش خاص عمل صالح در قرآن یک عمل کاملا" شرعی است که به وسیله ادیان به مردم معرفی شده است و هر دینی عمل صالح مخصوص به خود دارد و حوزه مفهومی عمل صالح از موزه های مشابه خود محدودتر می باشد و حوزه های مشابه فراتر از عمل صالح اند و می توانند مطلق اعمال نیک را شامل شوند مصادیقی نیز که در روایات بیان شده ، عموما" مصادیق شرعی هستند که با مفهوم بدست آمده از قرآن هماهنگ است اگر اعمال صالح را اعمال مطلقا" شرعی بدانیم ، ارتباط مستقیمی بین ایمان و عمل صالح که در قرآن مطرح شده برقرار می گرد همچنین بیان شده که ایمان و عمل صالح موجب تقویت یکدیگر می شوند .

این تحقیق به بررسی ملأ و مترف با تکیه بر آیات قرآن و عبارات نهج البلاغه پرداخته و مطالب آن در چهار بخش با این عناوین آمده است: بخش اول، کلیاتی در معنای لغوی و اصطلاحی ملأ و مترف؛ بخش دوم، اوصاف و ویژگی های طبقه ملأ و مترف؛ بخش سوم، رفتارهای تخریبی طبقه ملأ و مترف با رسولان و مؤمنان؛ بخش چهارم، عاقبت طبقه ملأ و مترف.

چون در قران به انواع توحید اشاره شده لازم است به بررسی و دسته بندی ان اقدام نمود و اینکه درباره کدامیک بیشتر بحث شده و دلیل ان چیست و رابطه ی هر یک از انواع با دیگری چگونه می باشد.

قرآن کریم یکی از اصلی‌ترین کتاب‌ها در زندگی هر شخص می‌باشد که به نظر می‌رسد در بعضی زمینه‌ها کمتر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است، یکی از این زمینه‌ها علوم ارتباطات است. دانستن مفاهیم و انس گرفتن با نکات این کتاب آسمانی می‌تواند ما را در نحوه برقراری ارتباط یاری کند، لذا بررسی اصول ارتباط موثر مخصوصاً در محیط خانواده می‌تواند به استحکام و ثبات زندگی خانوادگی منجر شود.این مقاله از روش تحلیل محتوا بهره برده و از یک روش کل‌شماری در نمونه‌گیری خود استفاده کرده است. در این تحقیق، انواع ارتباط در خانواده که شامل ارتباط بین زن و شوهر، ارتباط والدین با فرزندان، ارتباط فرزندان با والدین، مسائل مربوط به طلاق و زندگی پس از مرگ و قیامت بررسی شده است.در این تحقیق به این نتیجه کلی می‌توان رسید که علی رغم تأکید قرآن کریم بر اهمیت زندگی خانوادگی، حمایت از زندگی مشترک، تربیت فرزند و انواع ارتباط و ... خداوند بین خودش و انسان یک رابطه شخصی قائل است و خانواده و اموال جهت آزمایش انسان قرار داده شده‌اند.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: ریشه محبت درانسان، ارتباط محبت با دین، رابطه محبت و عشق وعلاقه، ارتباط عقل و عشق، حب و مشتقات آن درقرآن، ملاکهای محبوبیت، سیمای شخصیت های محبوب قرآن و مقایسه آن با عهدین.

استفاده از تشبیه و تمثیل، از دیر زمان یکی از ساده‌ترین و موثرترین راه‌های تربیتی بوده است. لذا نویسندگان و گویندگان، برای آسان ساختن درک مطالب پیچیده و یا زیبایی کلام از تشبیه و تمثیل بهره برده و از این طریق، مقصود خویش را به مخاطب منتقل نموده، او را به اندیشه وا می‌دارند. بی گمان، قرآن برای گروه خاصی نازل نشده، بلکه کتابی جهانی است. بنابراین باید مراد خود را به نحوی عرضه دارد که همه انسان ها تا روز قیامت آن را درک کنند. یکی از بهترین روش هایی که می تواند معارف عقلی و مفاهیم معنوی را برای توده مردم تبیین کند، زبان «تمثیل» است. از جمله عوامل پرجاذبه که در یافته های سوالات تحقیق نیز آمده است می توان نقش بسیار مهم تمثیلات را در انتقال تعالیم و مفاهیم ذکر کرد، که براساس طبع تنوع طلبی و جاذبه خواهی همه گروه های سنی به ویژه کودکان و نوجوانان می توان به عنوان یک ابزار قوی و اثرگذار و ماندگار در روح و روان و تعلیم و تربیت آنها بهره جست. پژوهش حاضر، در پنج فصل انجام یافته است. در فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته شده و پس از مقدمه، بیان مسأله، اهمیت پژوهش، اهداف تحقیق و سوالات تحقیق مطرح شده است. در فصل دوم، مبانی نظری و پیشینه تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است؛ که پیشینه شامل پایان نامه‌ها، مقالات و کتب هماهنگ و همخوان با موضوع پژوهش می‌باشند. فصل سوم به روش شناسی تحقیق اختصاص دارد. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات بنیادی نظری می‌باشد. روش تحقیق در این پایان نامه، توصیفی - تحلیلی است و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. فصل چهارم به یافته‌های تحقیق اشاره می‌کند. در این فصل به چهار سوال مطرح شده در پژوهش، یعنی: 1- مفهوم تمثیل 2- ویژگی های تربیتی تمثیلات قرآنی که عبارتند از:-

آنچه که اکنون پیش رو دارید رساله ای با عنوان«سیمای مخبتین در قرآن و روایات» است. در قرآن مجید و در روایات چون زیارت امین الله به واژه مخبتین اشاره شده است. اصطلاح اخبات در علم اخلاق و سیر و سلوک بسیار مهم است اما کمتر مورد توجه و مطالعه و تحقیق قرار گرفته و بحمدالله در این اثر از زوایای مختلف آن را بررسی کرده ایم. ما در این رساله پس از مقدمه به کلیات بحث تحت عنوان بخش اول پرداخته ایم. در این بخش ابتدا به مفهوم شناسی اخبات از نظر لغت و اصطلاح پرداخته و مترادفات آن را نیز مورد بحث قرار داده ایم. کلماتی از قبیل تواضع، خشوع، سکینه، اطمینان، خوف و خشیت، اخلاص و انابه به عنوان واژه های هم معنا و یا نزدیک به کلمه اخبات بحث شده و پس از آن سیر تاریخی بحث از اخبات را بیان کردیم. در بخش دوم رساله به سیمای مخبتین پرداخته و پس از بیان مصادیق اعلای مخبتین صفات آنان آن گونه از قرآن مجید و روایات بدست می آید چون خوف از خداوند در اثر ذکر و یاد او، صبر و .... بیان شده و توضیح داده ایم که مخبتان در ابتدا بر اثر ذکر الهی به خوف و خشیت می رسند و سرانجام به اطمینان و آرامش، ضمناً اقسام درجات و آثار اخبات نیز بیان شده است. در بخش پایانی رساله به آفت شناسی یا موانع اخبات پرداخته، اعراض از یاد خداوند و نسیان الهی و کبر و هوای نفس و حب دنیا و تصرف شیطان و تلوّن مورد بحث قرار گرفته و ادله قرآنی و حدیثی هر کدام در ارتباط با اخبات بیان شده است.