جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

توصیفی از دادگاه عدل الهی در روز قیامت و گواهی دادن شاهدان اعمال در آن روز است. در این پژوهش ابتدا اصل معاد با دلایل فطری، عقلی و نقلی اثبات شده و شبهات و توهمات منکران معاد، مورد تحقیق و نقد قرار گرفته است و نیز ویژگی های محکمة وجدانی و انسانی تبیین شده است، سپس تعداد گواهان و ادله عقلی و نقلی آن ها بررسی شده و تلاش شده به شبهاتی که در این زمینه موجود است با تحلیل عقلی پاسخ داده شود که برخی از آن ها عبارتند از: با این که خداوند در همه جا حاضر و ناظر است، فلسفة وجود گواهان متعدد چیست؟ چگونگی شهادت اعضاء با این که بدن انسان در تغییر و تحول است. نویسنده در ادامه بحث شاکیان محکمه عدل و جهت شکایات و چگونگی آن را بررسی نموده و در فصل پایانی نامه های اعمال مورد توجه قرار داده شده و به شبهات مربوطه از قبیل ماهیت نامه اعمال و فلسفه تعدد آن پاسخ داده است. در ضمن به برزخ از دیدگاه عقل، فلسفه وجودی برزخ و چگونگی زندگی ارواح نیز اشاره کرده است.

این رساله با موضوع «شاهدان قیامت از دیدگاه قرآن» از یک بخش (کلیات) و پنج فصل تشکیل شده است: بخش کلیات به مقدمه، تعریف مسئله، اهمیت و فایده موضوع، سابقه، ضرورت، روش و پرسش های اصلی و فرعی تحقیق اختصاص دارد. در فصل اول، مفهوم شناسی شهادت مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به بررسی ضرورت ضبط اعمال بندگان توسط شاهدان پرداخته و این سؤال را مطرح می کند که با توجه به علم گستردة الهی، چه ضرورتی بر ثبت و ضبط اعمال توسط شاهدان است؟ در فصل سوم، کیفیت تحمل شهادت و چگونگی ادای آن در قیامت بیان شده است. گفتنی است که شاهدان اعمال در دنیا، نوعی درک و بینایی دارند و دارای شعور خاصی هستند، تحمل شهادت نیز برای همه شاهدان یکسان نیست. در فصل چهارم، مصادیق شاهدان قیامت ذکر شده است. فصل پنجم به آثار تربیتی وجود شاهدان بر انسان ها اختصاص دارد و گفته شده است که گفتار و رفتار و حتی نیات آن ها ثبت و ضبط می شود.

انسان به عنوان یکی از بهترین مخلوقات خداوند دارای اسرار فراوانی است که هدف خداوند از خلقت او دلایل مختلفی بیان گردیده است از جمله در قرآن به مواردی چون عبادت که همان بندگی خداوند است ، رحمت ، آ زمایش و در نهایت رسیدن به قرب الهی اشاره گردیده است . انسان علاوه بر این که امتیازات مهمی چون داشتن عقل ، اراده و اختیار بر سایر مخلوقات برتری دارد ، از خلقت و آفرینش متفاوتی نیز برخوردار است . خلقت اولین انسان که حضرت آدم ( علیه السلام) می باشد براساس آیات ، متفاوت ازسایرانسانها بیان گردیده است.به طورکلی برهفت مرحله می توان تقسیم نمود.1- خاک 2- گل 3- گل سرشته شده 4- گل خشک شده 5- دمیده شدن روح 6- تعلیم اسماء 7- سجده برآدم . تولد حضرت عیسی ( علیه السلام ) تقریباً همانند حضرت آدم ( علیه السلام) متفاوت از سایر انسانهای و به صورت عجیب و معجزه آسا بوده است . اما خلقت سایر انسانها بر اساس آیات الهی در یازده مرحله صورت گرفته است که عبارت است : آب – منی – نطفه – علقه – مضغه – تصویر – استخوان – گوشت – تعیین جنس – روح و تولد . از نظر علمی مقصود از آب این است که مقدار زیادی آب در بدن انسان است و منی به مایعی که از مردان در هنگام انزال خارج می شود گفته می شود که به آن اسپرم گفته می شود و محل خروج آن از میان پشت و دو استخوان پا است . نطفه چیزی است که از مردان و زنان برای تشکل جنین خارج می شود ، به نطفه ی زن تخمک و به نطفه ی مرد اسپرم می گویند . نطفه ی مخلوط نیز ترکیب از تخمک و اسپرم است . بعد از پیوستن تخمک و اسپرم یک توده ی سلولی به نام مورولا تشکیل می شود که در روزهای 24-7 مانند زالو به بدن میزبان می چسبد و از آن خون می مکد . در این هنگام سه پرده به نام آمینون ، کوریون و زرده او را احاطه می کند . سپس جنین به شکل گوشت جویده شده در می آید . و در پایان هفته ی چهارم نامتمایز بوده و در ابتدای هفته ی پنجم متمایز می گردد . آن گاه هر یک از اعضا د رجای مناسب خود قرار گرفته و همه سلول استخوانی شده و گوشت روی آن را می پوشاند . بعد از ماه سوم به دلیل عصب دار شدن اندام ها ، جنین حرکت می کند و کوتاهترین مدت برای ماندن جنین در رحم شش ماه است که قرآن این مطلب را مدتها قبل از دسترسی علم بشر به آن ، بیان کرده است . بعد از اتمام خلقت انسان خداوند به خود آفرین می گوید زیرا در بین تمام موجودات کرده ی زمین ، انسان تنها موجودی است که دارای قدرت تعقل و اراده بوده و اشرف مخلوقات محسوب می شود .

این پژوهش در پی بررسی مفهوم حب در قرآن و استنتاج دلالتهای تربیتی آن است. سوالهای پژوهش عبارت است از: 1ـ حب در قرآن بر چه معناهایی دلالت دارد؟ 2ـ دلالتهای تربیتی مفهوم حب چیست؟ برای پاسخگویی به این سوالها از روش تحلیلی ـ استنتاجی استفاده شده‏ است. این مطالعه از نوع مطالعات کیفی تلقی می شود. یافته ها نشان می دهد که مفهوم حب در قرآن بر معانی متعددی از قبیل محبت مال، جاه و مقام، محبت به دیگران، محبت به خود، اما بنیادی ترین نوع آن بر محبت بنده به خالق یکتا و محبت خداوند به بندگان، دلالت دارد که از این مبنا می توان برای تربیت در ابعاد گوناگون آن بهره جست.

موضوع اصلی در این پژوهش، بررسی جایگاه و آثار تربیتی صله رحم در قرآن و روایات می باشد. از مهم ترین یافته های این تحققیق می توان به موارد ذیل اشاره کرد:صلۀ رحم یکی از پیمان های الهی است که خداوند از انسان گرفته است.صله رحم صرفاً به ارتباط خوشایند با اقوام سببی و نسبی اختصاص ندارد، بلکه ارتباط با اولیای الهی، مؤمنان وهر گروه و یا فردی که به نحوی حق بر گردن فرد مؤمن دارد، مصداق صله رحم است. و همه آنها در ابعاد مختلف زندگی انسان نقش دارند.از یافته های دیگر این تحقیق آن است که در اسلام صله رحم رفتاری اجتماعی دانسته شده که بُعد معنوی و الهی دارد و افراد با خویشان و نزدیکان خود از آن جهت ارتباط برقرار می کنند که خدای متعال برای آنها حق قرار داده است. به صورتی که فردی که قطع رحم می کند از ادای حقوق خویشان و نزدیکان سر باز زده است. در حقیقت پرداختن به صله رحم وظیفه ای دینی و امری واجب است که انگیزۀ انجام آن به دلیل آثار و پیامدهای بسیار زیاد آن بسیار قوی است.در اندیشه اسلامی، حفظ و تعمیق روابط فامیلی و ارتباط صمیمانه و حمایتی خویشاوندان و دوستان، آن قدر اهمیت دارد که پیامبر اسلام (ص) آن را جزء دین می داند و هدف از رسالت خویش را پس از بندگی خداوند و مبارزه با بت پرستی، صله رحم معرفی می کند.از نتایج دیگر این تحقیق آن است که، صلۀ رحم تنهابه کمکها و حمایت های مالی اختصاص ندارد. صلۀ رحم به سبب اختلاف زمان، مکان، افراد، حالات و عادات مختلف فرق می کند. زیرا هر کدام از بستگان و نزدیکان از جهت نیروی کار، توانایی مالی و دیگر جهات با هم متفاوتند. پس قهراً صله رحم نیز متفاوت خواهد بود. صله از نیازمندان آن است که انسان از حیث مادی به وضع اقتصادی آنان و از حیث معنوی به زیارت و صلۀ عاطفی آنها برسد. صله از دوستان و همنشینان، با هدیه و دیدار آنهاست و نوشتن نامه (از محل دور) پایین ترین مراتب آن است. ابتدای صله رحم، به نفع رسانی به آنان و نهایت آن، وجوب انفاق و احسان در گرفتاری می باشد بین این دو مراتب متفاوتی وجود دارد.همچنین، صلۀ رحم از جمله رفتارهای کلیدی در هدایت تربیتی به هدف قرب است که به عنوان عبادت، آن هم از برترین عبادت هاست. صلۀ رحم نقش اساسی در سازگاری انسان و تحکیم پیوندهای خانوادگی و وحدت جامعه دارد و باعث پیشگیری از بسیاری از آسیب ها و مشکلات جامعه صنعتی می شود.این تحقیق از نوع تحقیقات بنیادی نظری و روش اجرای آن توصیفی – تحلیلی می باشد که برای جمع آوری اطلاعات و داده های لازم از روش کتابخانه ای استفاده شده است؛ در این روش پس از جمع آوری مطالب از طریق فیش برداری از اسناد و مدارک مربوط به موضوع اقدام به طبق بندی آنها نموده و سپس بر اساس سؤالات تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

این پایان نامه با بررسی انسان شناسی های گوناگون آغاز میشود سپس به انسان شناسی قرآنی روی می آورد، در فصل 4 به برسی چهار ساحت ادراکات ، تمایلات ، تصمیمات و اقدامات انسان در قرآن توجه دارد و در آخر هر حوزه را از لحاظ هدف ، محتوی و روش بررسی میکند

مردم سالاری دینی مفهومی است که از سطح هستی شناختی تا سطح عینیبا هم مرتبط می باشند و دین و مردم سالاری در هم تنیده شده اند و در سطح عینی به این معنی می باشد که حکومت مردم دیندار اصل و اساس می باشد و تنها مدل حکومتی است که در آن مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی به هم جمع شده اند.دوگانگی سرشت نظام سیاسی در نظریه مردم سالاری دینی مبتنی بر دو رکن حقانیت الهی و مشارکت مردمی است.بنابراین ماهیت الهی بشری دارد.مردم سالاری دینی ریشه در اسلام،حکومت نبوی و علوی دارد و نظام جمهوری اسلامی ایران مدل محقق شده آن تلقی می شود.عقلانیت در قرآن در کنار وحی دارای جایگاه بی بدیلی است و یکی از منابع مهم شناخت به حساب می آید.عقلانیت قرآنی با تاکید بر شاخصه هایی هچون معنویت گرایی،تعامل دین وسیاست،انسان گرایی ، محاسبه گری و وحی محوری- که از اصول مهم حفظ و مشروعیت یک نظام سیاسی کارا هستند- موجبات ارتقاء کارآمدینظام مردم سالاری دینی را فراهم می آورد.

یکی از مهم ترین نیازهای بشر شادی و شاد زیستن است . اما امروزه با کمال تاسف مشاهده می شود که عده ی زیادی – به ویژه از میان قشر جوان – به علل گوناگون به جای روی آوردن به شادی های حقیقی و برخورداری از لذتهای معنوی گمشده خود را در میان برنامه هایی مانند موسیقی ، مجالس مختلط ، پارتی ها ، قمار ، مشروبات الکی ، قرص های روان گردان و ... می جویند .از طرف دیگر در دین اسلام که منطبق بر فطرت است به این نیاز انسان توجه شده است اما متاسفانه در رویکرد مباحث دینی شادی مورد غفلت و کم توجهی قرار گرفته است این در حالی است که در آموزه های دینی به طور گسترده ای به روشهای شادی پرداخته شده است و هدف تحقیق حاضر بررسی این روشها در قالب آیات و روایات است . روش مورد استفاده در این تحقیق تحلیل محتوایی است که برای انجام این تحقیق ابتدا واژه های مترادف با شادی و غم استخراج و با استفاده از نرم افزارهای گنجینه روایات نور و جامع تفاسیر آیات و روایات مرتبط با شادی استخراج گردیده است و با روشهای نقلی و عقلی اطلاعات پردازش شده است .روشهایی که در آیات و روایات در مورد ایجاد شادی توصیه شده است به سه دسته روشهای شناختی (تخریب حصارهای غم ، امید ، مثبت اندیشی ، خودشناسی ،مژده و بشارت ، تعجب و شگفتی ، هدفمندی ، واقع نگری و رضایت مندی) ، روشهای رفتاری (بهره گیری و بهره مندی از موهبت های الهی ، آراستگی و خودآرایی ، کار ، کمک و نوع دوستی ، هدیه دادن ، گشاده رویی و خوشخویی ، روابط و پیوندهای خانوادگی و اجتماعی ) و روشهای شناختی – رفتاری (مذهب و دین ، به وضع موجود نگریستن ، سلامتی ، وضعیت اقتصادی ، رویکرد به ادبیات و هنر ، بخشوده شدن و بخشودن) را نام برد .در مجموع از بررسی آیات و روایات چنین استنباط می شود که نه تنها شادی نهی و انکار نشده ، بلکه روشهای مختلفی برای ایجاد آن بیان شده است که ارتباط بین این روشها و شادی در تحقیقات متعدد تایید شده است .

اگر پژوهش و تحقیق به درستی جهت گیری نشود و در مسیر توسعه ی معنویت و رشد اخلاقی نباشد، نه تنهادرخدمت آبادانی دین و دنیا نخواهد بود، كه عاملی برای تخریب حیات آدمیان نیز خواهد بود. به عبارتی نتایجپژوهش به جای آن كه آدمیان را به سعادت برساند از حق و حقیقت دورشان می سازد؛ چرا كه جهت گیری آناندرنهایت به توسعه ی كفر و الحاد می انجامد، كه از مهم ترین دلایل آن عدم توجه به اصول و معیارهای اخلاقیپژوهش می باشد. برای دستیابی به چارچوبی كه بتواند چشم انداز درست و منطقی را برای تدوین وتبیین اصولاخلاقی درپژوهش فراهم نماید، تمسك به قرآن و روایات امری اجتناب ناپذیر است؛ چرا كه منشور اخلاقیقرآن محدود به زمان و مقتضیات خاص نبوده، بلکه برای همه ی زمان ها قابل بهره برداری است و از این نظر،مسلمانان دارای پشتونه ای قوی هستند. در كشور مانیز به لحاظ بهره مندی از فرهنگ اسلامی و همچنینآموزه های فرهنگ سنتی و اسلامی، اخلاق و رعایت اصول اخلاقی همواره از جایگاه ارزنده ای در زندگی مردمبرخوردار بوده است.نقش مهم و فوق العاده اخلاق در پژوهش بر كسی پوشیده نیست و با توجه به اینکه هدف پژوهش ها دراسلام تقویت فرهنگ اسلامی و فراهم نمودن سعادت حقیقی بشر است، پژوهش حاضر در پی بررسی اینموضوع است كه دیدگاه، قرآن و روایات درخصوص اصول اخلاقی پژوهش چیست؟تحقیق، از نوع بنیادی- نظری است و روش آن كتابخانه ای بوده، كه طی آن از قرآن كریم و دیگر منابعمعتبر دینی استفاده شده است. ابزار جمع آوری فیش برداری بوده و روش تحلیل آن كیفی می باشد.نتایج پژوهش در خصوص سوال اول )آیا اسلام اصول اخلاقی خاصی برای پژوهش دارد؟( نشاان داد كاه دیاناسلام با انباوه ی از توصایه هاای عملای در زم یناه رعایات اصاول اخلاقای ،در باین دیگار ادیاان از جایگااه ممتاازیبرخوردار است وپژوهشگر موظف است در امر پژوهش به عنوان الگو و اصول از آن ها بهره گیرد .همچناین نتاایجپژوهش در خصوص سوال دوم )اصاول اخلاقای پاژوهش در قارآن كادام اسات ؟( نشاان داد كاه قارآن باه اصاولاخلاقی مهمی در امر پژوهش توجه نماوده اسات كاه از آن جملاه مای تاوان باه اصاول آزادی،كرامات ماداری ،حقوق مداری ،خیرخواهی ، مسئولیت پذیری ، رازداری ، وفای به عهاد ، راسات گاویی ، امانات داری و حقیقاتمداری اشاره نمود.بالاخره نتایج حاصله از سوال سوم )اصول اخلاقی پاژوهش در روایاات كادام اسات؟ (نشاان دادكه در روایات اسلامی نیز در مورد اصول اخلاقی توجه و عنایت خاصی صورت گرفته كه از آن جمله می توان باهاصول اخلاقی ای همچون آزادی،كرامات ماداری ، حقاوق ماداری ،خیرخاواهی ، مسائولیت پاذیری ، رازداری ،وفای به عهد ، راست گویی ، امانت داری و حقیقت مداری اشاره نمود

چکیده: پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل، موانع وآثار بصیرت دینی از منظر قرآن کریم انجام یافته است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و روش به کار گرفته شده در انجام آن،کتابخانه‌ای و ابزار جمع آوری اطلاعات، فیش برداری است. منبع اصلی ما در این تحقیق، قرآن کریم و استنتاج از آیات و تفاسیر مربوطه، کتاب‌ها، مقالات علمی و پایان نامه‌های دانشجوئی می‌باشد. یافته‌های این تحقیق بدین قرار است : عوامل بصیرت دینی از منظر قرآن کریم عبارت‌اند از: 1- ایمان 2- تقوا 3- عقل 3- ذکر 4-کتاب‌های آسمانی 6- سیر در آفاق وانفس 7- مطالعه تاریخ گذشتگان 8- پیروی از ولایت 9- امدادهای غیبی 10- استفاده درست از ابزار بصیرت. موانع کسب بصیرت دینی از منظر قرآن کریم عبارت‌اند از: 1- کفر ورزی 2- لجاجت و سر سختی 3-تعصب جاهلی 4-غفلت زدگی 5-هوا پرستی 6- نفاق 7- پیروی کورکورانه از دیگران. آثار تربیتی بصیرت از منظر قرآن کریم عباتند از: 1- توحید، 2- انذار پذیری، 3-عبرت آموزی، 4- ایستادگی و صبر سربلندی در برابر امتحانات الهی، 5- اقامه ی عدل، 6- سیر در آفاق و انفس، 7- مصلحت فردی، 8-بصیرت در کار و تلاش، 9- ولایت مداری، 10- مهارت و دقت درانجام کارها.کلید واژه‌ها: بصیرت، بصیرت دینی، عوامل بصیرت دینی، موانع بصیرت دینی، آثار بصیرت دینی، قرآن کریم.