جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه سرزمینها و مکانهای ذیل بررسی شده اند. مکه، کعبه، مقام ابراهیم، صفا و مروه و عرفات ومشعر حرام، مدینه، بدر، مسجد ضرار، فلسطین، کنعان،مسجد اقصی، بابل، مصر، سبا، سد مآرب، احقاف، مدین،ایکه، حجر، رس، روم و ایران، طور سینا، وادی الایمن یا طوی و کوه جودی.

شیخ طوسی (ره) در روش تفسیری خویش برای بیان مفاهیمی کلمات و یا بعضی نکات ادبی آیات و گاه مفاهیم کلی به اشعار شعرای عرب اعم از جاهلی واسلامی استشهاد نموده است. از آنجا که شواهد در بیان بعضی مفاهیم نقش بسزایی دارد درک معانی و شرح آنهانیز می تواند کارآیی خوبی داشته باشد. در این پایان نامه ابتدا شاعر بیت در صورت مشخص نبودن حتی الامکان مشخص شده و سپس ترجمه فارسی شعر آمده وواژه های شاهد معنی شده است.

موضوع پژوهش حاضر شرح صدر از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. هدف کلی این پژوهش: در این پژوهش موضوع قابل پیشگیری بیان شرح صدر به عنوان صفتی پسندیده برای رسیدن به کمال و کسب فیض از جانب خداوند سبحان است که با استمداد از متون اسلامی به معرفی این فضیلت و آثار و عوامل آن پرداخته می شود. لذا اهداف تحقیق حاضر عبارتست از: تبیینجایگاه شرح صدر در زندگی انسان ها- تأثیر آن در رفتار و کردار و گفتار رهبران الهی- عوامل و موانع شرح صدر، و آشنایی جوانان با مفهوم شرح صدر به عنوان راهکاری برای حل مشکلات. ضرورت این تحقیق: اخلاق از مهمترین عوامل مؤثر در زندگی بشریت است و بزرگترین و برترین عالم برای پیشبرد اهداف مقدس الهی و هدایت جهانیان آراسته به این زینت الهی بوده اند از جمله این مردان بزرگ می توان از ختم رسل محمد مصطفی ( صلی الله علیه و آله و سلم) نام برد. با توجه به این مطالب می توان به ضرورت و اهمیت این موضوع در برآوردن نیازهای معنوی بشر و جایگاه آن در زندگی تمام افراد جامعه و برقراری ارتباط نیکو و پسندیده میان آنها پی برد. با حذف آن از زندگی انسانها، می توان سقوط و انحطاط حتمی آرمانها و ارزش های بشریت را مشاهده نمود و از طرفی به تمام فضیلتها دست یافت. بنابراین شرح صدر می تواند راه رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی باشد. این رساله از چهار فصل تشکیل شده است که در فصل اول تحقیق مفهوم و ماهیت شرح صدر، در لغت، اصطلاح و عرفان مورد بررسی و تقسیمات واژه صدر بیان گردیده است. فصل دوم شرح صدر در قرآن و تقسیمات آن ( شر صدر مطلق، شرح صدر اسلامی، شرح صدر کفری) بررسی شده است. فصل سوم این تحقیق به بررسی شرح صدر در روایات پرداخته که زیر مجموعه این فصل، شرح صدر در نهج البلاغه شرح صدر در ادعیه امام سجاد ( علیه السلام) و شرح صدر در کلام ائمه معصومین می باشد. فصل چهارم جهت آشنایی خواننده به بررسی عوامل و موانع شرح صدر پرداخته است، که به طور جداگانه در این فصل عوامل شرح صدر، علائم و مظاهر شرح صدر و موانع شرح صدر بیان گردیده است. و در پایان رساله به نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات پرداخته شده است. منابع مورد استفاد در این تحقیق قرآن، متون اسلامی و تألیفات اندیشمندان شیعی است که با استفاده از روش تحقیق بنیادی، عرفانی، دینی صورت گرفته است و از مجموع بررسی های صورت گرفته نتایج ذیل حاصل شد. - شرح صدر اولین شرط و رمز موفقیت در هر کاری است و به جای ترس و فرار از مسئولیت امکانات و مقدمات و ابزار آن را باید از خداوند خواست. - آیات و روایات متعددی در مورد شرح صدر موجود است با توجه به آنها می توان به اهمیت این موضوع در زندگی پیامبران الهی پی برد. - دریافت الطاف الهی نیازمند روح و سینه ای گشاده است و این نوری است که خداوند هر که را بخواهد هدایت کند به او عطا می نماید. - برای دستیابی به سعه وجودی و جلوه های گوناگون آن – صبر، حلم، شجاعت و...-انسان باید عوامل و موانع آن را بشناسد و با بهره گیری از عوامل و اجتناب از موانع خود را به این فضیلت و اخلاق حسنه بیاراید.

موضوع تحقیق مفهوم شرح صدر در قرآن و سنت و اثرات فردی و اجتماعی آن است. واژه شرح صدر را هم از نظر لغوی و هم اصطلاحی بررسی می کنم. در این جا یک نمونه از آن معناها را بیان می کنیم. لغت شرح به عنای بسط و وسعت دادن و صدر همه یعنی سینه. و شرح صدر به معنای باز شدن سینه و برطرف ساختن دلتنگی و دلگیری است. یا به معنای افزودن حوصله و ظرفیت فرد. در اغلب تفاسیر هم دو معنا برای آن بیان شده بود و آنچه در سوره انشراح آمده بود را می گوییم. در تفسیر این سوره که در مورد پیامبر ( ص) است آمده که: منظور از شرح صدر گسترش و وسعت علمی آن حضرت است و یا گسترش تحمل و استقامت ایشان در برابر لجاجتها و کارشکنیهاست. این دو معنا بیان شد و مابقی موارد را در متن تحقیق می توانید بیابید. در بخش روایات هم بررسی در کتابهایی مانند بحارالانوار، اصول کافی، منتخب میزان الحکمه، نهج البلاغه و کتب دیگر انجام شده و روایات مربوطه بیان گردیده از جمله این احادیث روایتی از ابن مسعود است که از پیامبر ( ص) در مورد شرح صدر و نشانه های آن سؤال کرده و پاسخ حضرت به این سؤال که فرموده اند: هنگامی که نور به قلب انسان داخل شد، گسترده و باز می گردد. و در مورد نشانه ها هم می فرمایند: نشان آن توجه به سرای جاوید و جدا شدن از سرای غرور و آماده گشتن برای استقبال از مرگ پیش از نزول آن. در کتب اخلاقی معنایی بیان شد به این صورت که اگر صبر در پیشامدهای ناگوار و ناراحتی ها باشد آن را شرح صدر می نامند. این مطالبی که آمده مربوط به بخش اول و دوم تحقیق بود. در بخش سوم ابتدا آنچه مقدم بر شرح صدر است را بیان می دارد و بعد از آن نشانه های آن بیان می گردد. اما مقدم بر شرح صدر پاکسازی قلب و دل است و نشانه هایی که بر فرد می گذارد را از تفسیر مجمع البیان می گوئیم. در این کتاب این گونه آمده بود که: 1- درست اندیشی. 2- درست کرداری. 3- درست گوئی. 4- یافتن دلیل و بینه ای روشن که هم خود راه را بیابد و هم دیگران را راهنمایی کند. پس از آن راه رسیدن به این مقام و موقعیت بیان می گردد. بدین صورت که اگر فرد ارتباط با علما و صلحا داشته باشد، پرهیز از گناه و خوردن مال حرام کند و ... می توان به این مقام برسد. بخش دیگر هم در مورد سیاستمداران، معلمان و متعلمان است که وجود شرح صدر در هر کدام از آنها چه تأثیر مثبتی را بر جامعه دارد. در این قسمت بیان می داریم که در شرح صدر نکات زیادی نهفته است و اما طبق آنچه بدان رسیدیم در مورد آن خیلی سخن گفته نشده است. در این تحقیق سعی شده این لغت شناسانده شود و به کار برد آن در زندگی بیشتر توجه گردد. همچنین این تحقیق یک جمع بندی کلی است که شرح صدر را از تفاسیر، کتب روایی، اخلاقی و تاریخی در کنار هم آورده است که خواننده بتواند راحتتر تمام موارد را در کنار هم بیابید. به همین علت سعی شده در این تحقیق از کتب دست اول و مابقی کتابها استفاد شود و این موضوع از تمام جوانب مورد بررسی قرار گیرد. از نظر تحقیقی هم باید بگوییم، طبق بررسی که انجام گرفت فقط یک تحقیق در این زمینه شده بود که مفهوم شرح صدر را در آیات و روایات بیان کرده و پس از آن مسائل مختلفی در رابطه با این لغت بیان داشته بود. ولی چون این تحقیق را در اینترنت یافتم نتوانستم مطالب آن را حتی به صورت کلی بخوانم. در کتابخانه آستان قدس هم تحقیقی در این زمینه نبود.

موضوع این پایان نامه شرح و تحلیل متشابه القرآن ابن شهر آشوب است. این پایان نامه مشتمل بر یک مقدمه و دو بخش است. در مقدمة این رساله به شرح حال ابن شهر آشوب مفسر قرآن(قرن ششم هجری)، پرداخته شد. بخش یکم آن مشتمل بر ذکر معانی لغوی و اصطلاحی محکم و متشابه، فلسفه و حکمت وجود آیات متشابه در قرآن، ذکر اسباب تشابه و اقسام آن، اهم کتبی که در موضوع آیات متشابه نوشته شده است و در پایان این دو بخش به بررسی کلی کتاب متشابه القرآن و مختلفه از جهت: مضمون، ویژگی، ابواب و فصول، مآخذ و طریقه مؤلف و نقاط ضعف او اشاره شده است. بخش دوم این رساله شامل آیات متشابه ای است که ابن شهر آشوب به تفسیر و تأویل آن پرداخته است. سبک و روش ما در این بخش عبارت است از: الف طرح سؤال پیرامون آیه ای که مورد ابهام واقع شده است. ب پاسخ به سؤال با استفاده از کتب تفسیری عصر مؤلف و معاصرمان. ج تأیید یا رد نظر مؤلف پیرامون آیه با استفاده از تفاسیر ارائه شده.

این پژوهش به ترجمه و شرح و تکمیل موارد جاافتاده از کتاب «الدرالنظیم» شیخ عباس قمی در بخش دوم از حرف صاد تا یاء اختصاص دارد و در آن سعی شده است ذیل بسیاری از ریشه های لغات که در آن کتاب مختصر و ناکافی و بدون ذکر نمونه های قرآنی بوده اند، نمونه های قرآنی و در بسیاری موارد نمونه های حدیثی همراه با شرح و توضیح نیز افزوده گردد؛ همچنین سعی شده است آن لغات به ترتیب الفبایی جدید نیز مرتب گردند.

در این پایان نامه آیات سوره های کهف، مریم، طه، حج، مؤمنون، نور، فرقان، شعراء و نمل در کتاب تلخیص البیان فی مجازات القرآن اثر سید رضی (359406ق) بررسی و شرح شده است. مطالب آن در چهار بخش آمده است: در بخش اول، با عنوان مقاصد علم بیان از فنون تشبیه، کنایه، مجاز، استعاره و دیدگاه های دانشمندان بلاغت درباره مجاز و استعاره سخن رفته است. در بخش دوم آیات سوره های جزء پانزدهم و شانزدهم و در بخش سوم آیات سوره های جزء هفدهم و هیجدهم و در بخش چهارم آیات سوره های جزء نوزدهم و بیستم که حاوی جنبه های مجاز و استعاره بوده اند، شرح شده اند.

در این پایان نامه پس از معرفی شریف رضی و خاندان او، مقام علمی، شعر شریف رضی، استادان او، معاصران و شاگردان او، فصاحت و بلاغت، حقیقت و مجاز، معرفی کتاب تلخیص البیان و ارزش علمی آن یکایک آیاتی از سوره های حمد، بقره و آل عمران که در آن جنبه ای از مجاز وجود دارد و در آن کتاب آمده، شرح شده است.

توحید، امری است که تمام انبیا(علیهم السلام) بدان فراخوانده شده اند. یکی از راه های شناخت ابعاد و زوایای توحید، شناخت و بررسی شرک است; زیرا هر چیزی در مقایسه با اضداد خود بهتر شناخته می شود. در این پایان نامه، شرک از دیدگاه قرآن مورد بحث قرار گرفته است. در فصل اوّل این رساله، نخست معنای لغوی و اصطلاحی «شرک» و تفاوت آن با «کفر»، روشن; و سپس مبانی عقیدتی مشرکان بررسی شده است. فصل دوم، به بحث از اقسام و مراتب شرک اختصاص یافته، و فصل سوم، نمونه های عینی شرک در تاریخ و نیز شرک یا عدم شرک اهل کتاب را بررسی کرده و به مشرکان معاصر بعثت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و بخشی از دیدگاه های شرک آمیزشان بر پایه آیات قرآن پرداخته است; آن گاه به اختلاف مفسّران در موضوع یاد شده اشاره کرده است. فصل آخر پایان نامه، به بررسی عوامل شرک اختصاص یافته و ذیل دو بخش، عوامل درونی و بیرونی گرایش به شرک بررسی شده است.