جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله حاضر، پیرامون علوم قرآن و ویژگی های آن می باشد. نویسنده ابتدا به نزول، جمع، تدوین، اعجاز، عدم تحریف، مثل ها، نسخ و حدوث و قدم قرآن اشاره می نماید. سپس به ویژگی ها و آثار و برکات قرآن می پردازد. تعلیم و تعلّم قرآن و آداب تلاوت و تدبّر در معانی و عمل به احکام نورانی آن از دیگر محورهای پایان نامه می باشد. نویسنده در بخش پایانی به تفسیر و تأویل پرداخته است، و ضمن تفاوت این دو واژه، پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را راسخان در علم و شایستگان در دانش تأویل و تفسیر دانسته است. وی با بیان این که قرآن ظاهر و باطنی دارد، باطن آن را متعدّد و تا 70 بطن ذکر می نماید. و در پایان به تفسیر به رأی اشاره می کند و تفسیر با رأی علمی را نه تنها عملی مذموم که عملی پسندیده و صواب می شمرد.

یکی از مسائل مهم باب معاد و مسأله ای که در برزخ و نیز در قیامت و برزخ برای انسان سودمند است و مایه نجات آدمی می گردد، مسأله شفاعت است. البته مسأله شفاعت دارای ابعاد گوناگونی است اما برداشت های سوئی از آن شده و معانی اصلی و اسلامی آن تحریف شده در صورتی که اگر برداشت صحیحی از منابع اصیل دینی و اسلام به دست آید معنای این واژه پربرکت روشن می شود. این تحقیق در 5 فصل به مسائل کلی پیرامون شفاعت پرداخته است. فصل اول، معنا و فلسفه شفاعت که در این فصل معنی شفاعت از منظر دانشمندان گوناگون مورد بیان شده و همچنین شرایط شفاعت و شفاعت کننده و ویژگی های مشفوع به مورد بررسی قرار گرفته به گونه ای که هر کسی نمی تواند شفاعت کند یا مورد شفاعت قرار گیرد و همچنین از محرومان شفاعت و زمان و مکان شفاعت در این فصل مطرح شده است. فصل دوم: شفیعان درگاه الهی است که بهترین کسانی که شایستگی شفاعت را دارند انبیاء عظام و ائمه هدی هستند که یکی از آنان پیامبر ( ص) است که آیات و احادیث شیعه و سنی پیرامون شفاعت پیامبر در این قسمت آمده است و شفیعان بعدی امامان ( ع)، حضرت فاطمه ( س) و سایر پیامبران و مؤمنان و فرشتگان و اعمال و قرآن کریم، شهدا و علما و همسایه و حافظان قرآن و خویشاوندان و کودک سقط شده می باشند که احادیثی پیرامون هر کدام مطرح شده و در پایان فصل خدای متعال پس از شفاعت شفاعت کنندگان خودش شفیع گناهکاران می شود. فصل سوم: مسئله شفاعت نه تنها کوچک ترین اشکال و ایرادی ندارد بلکه مانند حقایق دیگر اسلامی فواید و مزایای فراوانی را در بر داشته که از جمله: نموداری از رحمانیت خدا و محبوبیت مردان خدا و ارزش اعمال نیک انسانی و همچنین رمز کوشش و عامل جنبش و سدی در مقابل گناهان و پرتوی امید است. و همچنین اقسام شفاعت را مطرح کرده که شفاعتی که معنای عام داشته و شامل تمام موجودات می گردد شفاعت تکوینی است و شفاعتی که آدمی را به صراط مستقیم و شریعت رهنمون می گرداند. شفاعت تشریعی است که دیگر شفاعت که شفاعت اخروی هم نامیده شده و شفاعت در قیامت را قطعی و مسلم می داند شفاعت روز جزا است و آخرین قسم شفاعت، شفاعت دنیوی است که برای رفع حوائج و موضوعات محدود درباره یکدیگر دعا می کنند و آمرزش می طلبند. فصل چهارم: شفاعت از منظر قرآن، سنت، اجماع و عقل که در این فصل سعی شده تا تمام آیات پیرامون شفاعت با تفاسیر مطرح شود. وقتی این آیات و نظایر آنها را در کنار هم می چینیم و با توجه به هم مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم چنین نتیجه می گیریم که این آیات به پنج گروه تقسیم می شود: آیاتی که شفاعت را به طور کلی نفی می کنند. آیاتی که شفاعت را مخصوص خدا می دانند. آیاتی که شفاعت را وابسته به اذن و اجازه خدا می دانند. آیاتی که صحت شفاعت شفاعت کنندگان را مشروط به شرایطی می داند. آیاتی که بعضی از افراد را به خاطر اعمالی محروم از شفاعت می داند. که از مجموع آیات و احادیث که درباره شفاعت وارد شده است وقوع اصل شفاعت درباره گناهکاران است لذا باید همواره تقوا پیشه کرد و این را دانست که شفاعت الزامی است و برای این که انسان به کمال برسد و تربیت شود شفیعی میان آنان لازم است. فصل پنجم: در این فصل به اشکالات شفاعت و پاسخ به آنها پرداخته است که اصولا اشکالاتی مطرح شده ابتدایی به نظر می رسد و ایرادهایی است که ناشی از عدم توجه به واقعیت شفاعت اسلامی است و به هر یک از این اشکالات به طور جداگانه پاسخ داده شده است.

شفاعت در لغت به معنی ضمیمه کردن چیزی به چیزی به عنوان کمک و یاری و در اصطلاح : شخص نزد خداوند برای دیگری طلب مغفرت نماید. مدارکی که بر شفاعت دلالت می آید آیات قرآن و روایات زیادی است. آیاتی که شفاعت را منحصر به خدا می کند، آیاتی که شفاعت را مشروط به اذن خدا می داند و آیاتی که شفاعت را نفی می کند. اهل سنت و شیعه معتقد به شفاعت هستند. بین شفاعت و طهارت ذاتی شافع رابطه متقابل وجود دارد به این معنی که شافعین کسانی هستند که خداوند از ذات و فعل آن ها راضی است و نقص و خطایی وجود ندارد. و این که شفاعت بعد از اذن خدا به شفاعت کننده تعلق می گیرد. فلسفه ی شفاعت : الف : حکمت شفاعت، که شامل : روزنه امید، تشویق به انجام وظایف و شفاعت پاداش صالحان می شود. ب : حکمت وساطت اولیا خدا : که شامل بزرگداشت اولیای الهی، اثر سازنده در هدایت مردم و تجلی رابطه دنیوی می شود. انواع شفاعت : شفاعت تکوینی، تشریعی – شفاعت رهبری یا شفلعت عمل، شفاعت مغفرت یا شفاعت فضل، شفاعت توحیدی، شفاعت شرک و باطل. شافعین قیامت در قرآن و روایات، خداوند تعالی، پیامبر اکرم(ص)، حضرت علی(ع)، انبیاء، ملائکه، مومنین، خویشاوندانو توبه. قرآن مجید، تقوا و جهاد، علما و فقها. اثر شفاعت : شفاعت در جامعه مایه از بیبن رفتن بیماری یأس است، راهی برای جبران خطاها و اشتباهات گذشته است، عامل توجه مردم به سوی اسوه های هدایت و تقوا و طهارت دل است. و تأثیر معنوی آن هم در زدودن گناه است و هم در پیشرفت و تکامل معنوی و افزایش پاداش و ثواب مؤثر است. شرایط شفاعت : ایمان، اذن الهی، رضایت خدا نسبت به شفیع، رضایت خدا نسبت به فرد مورد شفاعت، ارتباط معنوی میان شفاعت کننده و شفاعت شونده، عمل به دستورات دینی. ویژگی شفاعت شوندگان : خضوع در مقابل خدا، انفاق در راه خدا، اعراض از دنیا به جهت یاد خدا، یاد و قبول داشتن قیامت. محرومان از شفاعت : کس که نماز را سبک شمارد، بی توجهی به ظبقه محروم جامعه، و نپرداختن زکات، سرگرم کارهای باطل شدن، نپذیرفتن معاد و لجاجت کردن در مورد آن مشرکان و ستمگران، منکران شفاعت، فرد ناصبی، و کسی که ذراری رسول اکرم ( ص) را اذیت کند. و در آخر هم به شبهاتی در مورد شفاعت و رفع آن پرداخته شده است.

مباحث پانزدگانه این پایان نامه عبارتند از: حقیقت شفاعت و معنای لغوی و اصطلاحی آن، بررسی آیات مربوط به شفاعت، خصوصیات شفاعت های حق وشفاعت های باطل، شفاعت تکوینی و تشریعی، شرایطشفاعت، شافعان مثل فرشتگان و انبیاء و ائمه (ع)،حدود شفاعت، ادله اثبات شفاعت، آثار تربیتی شفاعت در دنیا و آثار معنوی آن در آخرت، شفاعت از دیدگاه سایر ادیان و مذاهب، شبهات منکران شفاعت و پاسخ آنها، توسل از دیدگاه قرآن و سنت و سیره صحابه،زیارت قبور مطهر پیامبر (ص) و امامان (ع) و اشعاری درباره شفاعت.