جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين تحقيق به بررسى روايات تفسيرى امام صادق ذيل آيات جزء چهارم قرآن شامل آيات 93 آلعمران تا پايان و سوره نساء تا آيه 23 پرداخته و مطالب آن در سه فصل آمده است. در فصل اول با نام كليات مصطلحات دلالى و سندى، القاب ائمه(ع)، طبقات روات و فرقههاى فاسد بيان شده است. در فصل دوم روايات تفسيرى امام صادق(ع) همراه با نقد سندى و دلالى آمده است و فصل سوم به شرح حال راويان احاديث اختصاص يافته است.

‫در قرن بيستم ميلادي در شبه قاره هند، يک مکتب جديد فکري با نام قرآنيون ظهور کرد که با تأثيرپذيري از پيشرفت دانش تجربي در غرب، قرآن را تنها منبع شريعت شمرد و آيات را در پرتو آيات ديگر و با بهرهگيري از عقل و دانش تجربي، قابل تفسير دانست و براي سنت اعتباري قائل نبود. اين پژوهش در پنج فصل، به نقد و بررسي اين مکتب با تأکيد بر آراي پرويز به عنوان شخص شاخص اين ديدگاه پرداخته است. در کليات، از جمله به تاريخچه قرآنيون و پيامدهاي آنان اشاره شده است. نتيجه اينکه آنها در برابر پيشرفت علوم تجربي و انساني خواستند از معارف قرآني دفاع کنند و مطابق با شرايط عصر کنوني قرآن را تفسير کنند. اما به علت نداشتن پايههاي محکم و استوار در علوم و معارف اسلامي، تحت تأثير افکار مخرب غرب واقع شدند. نتيجه بحث از مباني تفسيري قرآنيون با تأکيد بر آراي پرويز اين است که مباني تفسيري او ناتمام است. او به علوم مورد نياز مفسر و شرايط لازم براي تفسير توجه نکرده و معجزات را با استفاده از علوم تجربي، عادي جلوه داده است که انکار واقعنمايي زبان قرآن است. قواعد تفسيري قرآنيون، از آثار تفسيري پرويز استخراج شده است و با بررسي اين قواعد، به اين نتيجه ميرسيم که قواعد ادبي و تفسيري قابل توجهي، مورد اعتناي آنان واقع نشده است. مباحث قرائت، انواع دلالتهاي کلامي، ارجاع متشابهات به محکمات و غير آن، در حد لازم، مورد توجه قرار نگرفته است. در بحث از منابع تفسيري اين نتيجه به دست آمده است که پرويز در ميان مطالب تفسيري، به لغت، علم تجربي و تورات و انجيل، بيشتر تکيه کرده است و با استفاده از دادههاي علمي غير يقيني، آراي شخصي خود را بر قرآن تحميل نموده است. در بحث از روش تفسيري قرآنيون، اين نتيجه به دست آمده است که هرچند آنها مدعي تفسير قرآن با قرآن بودهاند، اما آيات را به صورتي نامناسب و مطابق با ذوق خود به يکديگر ارتباط دادهاند و با گرايش اجتماعي و مخالفت با ظواهر قرآن، راه عقلگرايي افراطي را پيش گرفتهاند. نتيجه نهايي اينکه قرآنيون، تحت تأثير افکار و ديدگاههاي حاکم در آن عصر قرار گرفتهاند.

---

‫ائمه( انسانهاي کاملي هستند که علاوه بر ويژگي‌هاي والاي انساني، داراي علوم بسيار گسترده‌اي نيز هستند؛ به‌همين جهت شايستگي آن را دارند که از لحاظ علمي نيز مورد مراجعه ديگران قرار گيرند. اين تحقيق در پي آن است تا برخي از ابعاد مرجعيت علمي اهل بيت( را با بهره‌گيري از منابع ديني فريقين تبيين نمايد. در ابتدا بايد به اين نکته توجه کنيم که علم فقط در اختيار خداوند متعال بوده و به هر کسي که بخواهد اعطا مي‌کند، اما اعطاي اين علوم به نحوي که موجب هدايت‌گري باشد فقط به پيامبران الهي خواهد بود. از طرف ديگر علم پيامبر خاتم( بيشتر و مرجعيت علمي او نيز گسترده‌تر است؛ و چون جامعه، بعد از ايشان به اين علوم نياز دارد پس اين علوم بايد به ائمه منتقل شود. احاديث نيز حاکي از آن است که قلمرو علوم ايشان، علم اولين و آخرين است. طبق احاديث، ائمه( علوم خود را از چند منبع دريافت مي کنند: وراثت دانش پيامبر، مصحف فاطمه، الهام و علم غيب. از سوي ديگر آيات متعددي بر مرجعيت علمي ايشان دلالت دارد: آيه اهل الذکر، علم الکتاب، صادقين، تطهير، اولوا الامر و ولايت از مهم‌ترين آيات در اين زمينه است که روايات فريقين نيز نزول اين آيات را در شأن ائمه تصديق کرده‌اند. همچنين روايات مهمي مانند حديث ثقلين و خطبه غدير نيز که در منابع فريقين ذکر شده‌اند بر اين مطلب گواهي مي‌دهند. همين‌طور برخي از صحابه مانند عمر بن خطاب، ابن عباس، ابن مسعود و عايشه نيز بر اعلميت امام علي( تأکيد کرده‌اند و اين موضوع کاملاً مورد پذيرش صحابه بوده است. پذيرش و التزام به مرجعيت علمي ائمه، علاوه بر آن‌که آثار و پيامدهاي متعددي در حوزه تفسير، حديث، فقه، اخلاق، و کلام دارد، آثار سياسي و اجتماعي فراواني هم به دنبال دارد و باعث هدايت در دنيا، و نجات در آخرت خواهد بود.