جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چکيده : در اين نوشتار به بيان آثار مهّم سياسي، اقتصادي، سياسي، اعتقادي، اخلاقي، جسمي و نفساني برخي عبادات همچون: نماز، روزه، خُمس، زکات و نقش آن ها در جامعه اسلامي پرداخته شده است. نگارنده به همين منظور کوشيده تا موضوع را در شش فصل تبيين ساخته و به مخاطَب انتقال دهد. او در فصل اوّل مباحثي مقّدماتي در زمينه مفهوم لغوي و اصطلاحي و نيز قرآني و فقهي عبادت، معناي جامعه، قوم، ملّت، قبيله، امّت، قريه، شهر و همچنين معناي عرفي عبادت را ارائه کرده و سپس در فصل دوم مراتب و اقسام آن را بيان مي دارد. وي عبادت را به اعتبار نوع معبود به عبادت خدا و شيطان و به اعتبار نوع آن به عبادات واجب، مستحب، بدني و عبادات ها و واجبات مالي تقسيم کرده است. در فصل سوم وي با اشاره به آثار اخلاقي و اعتقادي عبادت و نقش عبادات مهّمي همچون: روزه، نماز، امر به معروف و نهي از منکَر، زکات، خُمس، جهاد و حج را در کسب تهذيب نَفس و تقويت اعتقادات افراد وارسيده است. نگارنده در فصل چهارم به آثار سياسي عبادت توجّه کرده و ضمن بررسي ظرفيّت سياسي يک امّت به ويژه امت اسلامي، تأثيرهاي سياسي عباداتي مانند نماز، امربه معروف و نهي از منکَر، حج، خُمس و زکات را در ايجاد ظرفيّت هاي سياسي، کسب وحدت اسلامي، حفظ نظام اسلامي و انسجام مسلمانان تجزيه و تحليل کرده است. در فصل پنجم وي به تبيين آثار اقتصادي عبادات مذبور به ويژه خُمس و زکات در ايجاد تأمين اجتماعي گسترده و رفاه خانواده براي قشرهاي آسيب پذيراشاره کرده و تأثير آن ها براي تحصيل مصلحت امّت اسلامي و آثار عبادات ديگر را براي بسط برکات الهي و افزونيِ نعمت‌هاي خداوند در جامعه اسلامي بررسي مي کند. او در فصل ششم و پاياني آثار جسمي و نفساني عباداتي همچون: روزه و نماز را تبيين کرده و تأثير عبادات اخير را در سلامت جسم و آرامش روحي، با توجّه به آيات و روايات و اطّلاعات علمي و جديد امروزي ذکر کرده است. وي همچنين مي کوشد تا مفهوم عبادت را تعميم داده، هر عملي را که منجر به کسب منفعت براي جامعه اسلامي و با هدف تقويت آن باشد، عبادت دانسته و تقسيم‌بندي او از عبادات بر حسب نوع آن ها نيز به همين منظور صورت پذيرفته است.

---

‫امنيت از نيازهاي ضروري زندگي انسانها شمرده ميشود و شناسايي عوامل مخلّ در امنيت اجتماعي، بسيار ارزنده است و مقدمهاي براي ارائه راهکارهاي مقابله با عوامل ناامني است. اين پژوهش در هفت فصل، در پي بررسي عواملي است که از نظر قرآن به عنوان مخلّ امنيت اجتماعي معرفي شده است. امنيت يا فردي است و يا اجتماعي و حوزههاي امنيت اجتماعي عبارت است از: امنيت فرهنگي، اقتصادي، قضايي و سياسي. عوامل فرهنگي مؤثر در ناامنيهاي اجتماعي عبارتاند از: جهل و ناداني، ضعف باورهاي ديني، سستي در انجام وظايف مانند امر به معروف و نهي از منکر، بحران هويت، و رذايل اخلاقي مانند بي حجابي و بدحجابي و شراب خواري. عوامل اقتصادي موثر در ناامنيهاي اجتماعي عبارتاند از: فقر و تنگدستي، ثروت، و درآمدهاي نامشروع. ترويج تبعيض و بي عدالتي در امور سياسي، فرهنگي، اقتصادي، قضايي و ... در حوزه حقوق شهروندان، نارضايتي تودههاي مردمي را به دنبال داشته و در دراز مدت، باعث شورش و طغيان آنان شده و جامعه را نا امن خواهد کرد. عوامل سياسي مؤثر در ناامنيهاي اجتماعي عبارت است از: استبداد، اختلاف و تفرقه، شايعه، ترور و آدم ربايي. نويسنده پس از عوامل ناامنيهاي اجتماعي در حوزههاي مختلف، آثار و تبعات شيوع ناامني در جامعه را بيان کرده است که عبارتاند از: اضطراب و نگراني، فراموشي اصول و اشتغال به فروع، تحکيم فضاي بي اعتمادي، فقر اقتصادي و فرهنگي، ضعف و سستي نيروها، گسترش فعاليتهاي غير قانوني، حضور نيروهاي بيگانه، خروج سرمايههاي ملي و تضعيف جايگاه جامعه نا امن. نتيجه اينکه براي ايجاد امنيت در جامعه، بايد بر اساس آنچه بيان شد، از عوامل ايجاد ناامني در حوزههاي مختلف امنيت اجتماعي دوري جست.

‫قرآن چشمه سار زلال هدايتي است كه از سوي خداوند حكيم نازل شده تا بشر را به سر منزل كمال برساند. و در اين راستا از شيوه هاي گوناگون بياني خطابي و بلاغی استفاده كرده تا با فطرت زیبا طلب انسان درآميزد و اورا مقهور خويش ساخته، به سوي كمالات سوق دهد.ازجمله جنبه هاي بارز اعجاز بياني قرآن وجود فواصل در پايان آيات است كه كار برد سجع و قافيه در كلام بشر شبیه آن است. برخي ازعلماي سلف تفاوت هايي بين سجع وفاصله بيان كرده اند. وبرخي گفته اند: سجع وفاصله يكسانند، جز اين كه فاصله وصف مقاطع آيات قرآن كريم است وسجع در مورد كلام منثورِ بليغِ غير قرآني بكار مي رود .علمای معاصر بين اين دو صطلاح تفاوتي قائل نيستند. و هر دو را حروف يا كلماتي موزون در پايان آيات وعبارات مي دانند كه تابع معنا مي باشند. دانشمندان فواصل را به سان سجع از لحاظ ادبي به اقسام ِ متوازي ، متوازن، مطرّف، متماثل ،متقارب، مرصع، تشريع والتزام تقسيم كرده اند كه اين تقسيم بر اساس نوع حروف فواصل انجام گرفته است. و يك تقسيم ديگر نيز از لحاظ رابطه ي فاصله با محتواي آيه دارند كه عبارتند از: تمكين ،تصدير ، ايغال، توشيح. مهمترين نوع فواصل كه با محتوا رابطه ي بيشتري دارد و مورد تأكيد اين پايان نامه است، تمكين مي باشد كه بطور مفصل به آن پرداخته ايم . تكرار وفراواني فواصل در سطح سور و ويژگيهاي بلاغي سور شريفه، نيزمورد بررسي قرار گرفته است. يكي ديگر از موضوعات حكمت ها و فوايد فواصل و اوصاف الهي در پايان آيات و رابطه ي آنها با معنا ومحتواي آيات است كه در فصلهای پایانی مطرح و بررسی شده اند. کلیدواژگان :سجع،قافیه،متوازی،تمکین