جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش در دو محور زبان عربي و قرآن ، ترادف را از ديدگاه متقدمان و متاخران بررسي مي‌كند. اين اصطلاح تا قرن سوم با عناويني غير از ترادف در محورهايي چون :‌اسامي و صفات متعدد براي يك چند مسمّي و يا اختلاف الفاظ و اتفاق معاني ديده مي‌شود. با مطالعه و تأمّل در آثار متقدمان به جهت دريافت انديشه آنان از ترادف، مفهومي جز تطبيق در اجزائي از معاني به دست نمي‌آيد . رمّاني، ابن فارس به عنوان پيشروان در به كارگيري اصطلاح ترادف معرفي مي‌شوند، اما بايد اين تاريخچه را تغيير داد و ترمذي و همداني را در چندين دهه قبل از آنان در اين جايگاه قرار داد. با بررسي دقيق تأليفات موافقان و مخالفان ترادف، بسياري از تعارض‌ها و اختلاف‌ها از بين مي‌رود و افراد با ديدگاههاي مشترك در كنار يكديگر قرار مي‌گيرند، هر چند نقاط تأكيد متفاوت دارند. متاخران با استناد بر ملاك‌هاي ذهني خود به نقادي آثار متقدمان مي‌پردازند كه اين نوع نقادي محققانه و واقع بينانه نيست. مفسران در تفسير آيات الهي و تبيين معاني الفاظ به جنبه‌هاي متفاوت و متشابه پرداخته‌اند. اين نظريات گاه بعد از واحد تلقي كردن معاني الفاظ به چشم مي‌خورد. از اين شواهد چنين بر مي‌آيد كه واحد دانستن معاني الفاظ، با ذكر فروق به مفهوم اتحاد كامل معاني نيست، بلكه ترادف في الجمله را در الفاظ به اثبات مي ‌رساند. با دعوت به تدبر در آيات الهي، مي‌توان فروق الفاظ را در اين چينش حكيمانه يافت. عدم فهم و دريافت اين فروق به معناي عدم وجود فروق نيست. كليدواژه‌ها :‌ترادف ، ترادف تام ، متقارب المعني، اختلاف الفاظ اتفاق معاني ، فروق .