جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫دشمنان اسلام براي دور کردن جوامع بشري از دين اسلام، چهره‌اي خشن و ناسازگار از اين دين ترسيم نموده و روح مسالمت‌جوي اسلام را پنهان ساخته‌اند. پژوهش حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي به بررسي آيات قرآن درباره حقوق کفار و اقليت‌هاي مذهبي پرداخته است. مراد از کافر در فقه شيعه، انساني است که ديني غير از اسلام را بپذيرد و يا با وجود پذيرش اسلام، ضروريات دين را انکار نمايد؛ بنابراين، اهل کتاب و مشرکان از مصاديق کافر هستند. آموزه‌هاي اسلامي براي همزيستي و رابطه مسلمانان با کفار، دوگونه از اصول را مقرر نموده است؛ حالت نخستين و اصلي در روابط مسلمانان با کفار، روابط مسالمت‌آميز و همراه با صلح است و بر همين اساس، پاي‌بندي به معاهدات، حل و فصل مسالمت‌آميز اختلاف‌ها، و تأليف قلوب، مورد توجه قرار مي‌گيرد. اما اگر کفار به قصد تجاوز، راه جنگ و خصومت را در پيش بگيرند، اسلام اصولي را در قالب روابط قهرآميز مسلمانان با کفار مقرر کرده است که شامل: آمادگي رزمي، حفظ اسرار و اطلاعات، مقابله ‌به‌مثل، و اسارت دشمن مي‌شود. ابعاد همزيستي مسلمانان، با کافران نيز در اسلام مورد توجه قرار گرفته و در همين راستا رفتار نيک اجتماعي، رعايت عدالت، احسان و نيکي به معاهدان و پاي‌بندي به پيمان‌ها توصيه شده است؛ اما از دوستي و اطاعت کافران، همراز شدن با آنان، خضوع در برابر ايشان و استغفار براي آن‌ها، نهي شده است. کافران حق تبليغ عقايد خود در کشورهاي اسلامي را ندارند. از نظر حقوقي، کافر از مسلمان ارث نمي‌برد، ديه ذمي بر مسلمانان واجب است، حفظ امانت ايشان واجب است، ازدواج مرد مسلمان با زنان اهل کتاب جايز است، و مسلمان به‌خاطر قتل کافر معاهد، قصاص نمي‌شود بلکه تازيانه خورده و تبعيد مي‌شود. از نظر اقتصادي، داد و ستد با کافر غيرحربي جايز است و از نظر سياسي، هيچ عمل و رابطه‌اي که موجب سلطه و سيادت کافران گردد جايز نيست.

---

‫در قرآن کريم بحث محبت و تقرب به خدا بسيار آمده است و محقق با دست‌مايه قرار دادن اين بحث به بيان ويژگي‌هاي محبوبان و مقربان درگاه الهي در پرتو آيات قرآن دست يازيده است. وي در چهار فصل، آثار محبت محبوبان الهي از لحاظ دنيوي و اخروي و نيز ابعاد مختلف اين موضوع را با استناد به آيات قرآن بررسي کرده است. نويسنده فصل اول را به تبيين مفاهيم کليدي همچون واژه‌هاي حبّ، مودّت، الفت و ولايت اختصاص داده و فرق ميان واژه‌هاي مودت و محبت را از منظر مفسران و نيز اقسام محبت و جايگاه آن و عوامل جلب محبت خداوند و موانع محبت را بيان نموده است. ويژگي‌هاي عقيدتي و فکري محبوبان خدا در آيات قرآن و احاديث معصومين، از مباحث فصل دوم است. او در اين فصل، اعتقاد به خداي يکتا، اقسام توحيد و عقيده محبوبان خدا به آن و دوري محبوبان خدا از جمله ويژگي‌هاي محبوبان قلمداد کرده است. در فصل سوم نويسنده در صدد بيان ويژگي‌هاي اخلاقي و رفتاري محبوبان خداوند از جهت فردي و اجتماعي برآمده و آن‌گاه آياتي از قرآن کريم مبني بر نيکوکاري، پاکيزگي، بردباري، پرهيزگاري، توکل، عدالت ورزي، مبارزه و مقاومت در راه خدا، توبه و استغفار را به عنوان اوصاف اخلاقي محبوبان خدا برشمرده است. در ادامه اين نوشتار آثار محبت محبوبان خدا در بعد دنيوي و اخروي در قالب فصل چهارم بيان شده و آثار دنيايي محبت محبوبان خدا، اموري مانند آرامش روحي، تقويت ايمان، طلب رضاي خدا و نهراسيدن از مرگ عنوان شده است. همچنين آثار اخروي محبت محبوبان خدا نيز اموري مانند ايمني از عذاب الهي در قيامت، بدون حساب وارد بهشت الهي شدن و کسب درجات بهشت تبيين گرديده است. نگارنده براي هر يک از عناوين و موضوعات ويژگي‌هاي فوق‌الذکر، شواهدي از آيات و روايات متعدد آورده و اين آيات و روايات را به صورت اجمالي تحليل و تفسير نموده است.

‫موضوع اين نوشتار نقش تبليغ در تربيت و جامعه از منظر قرآن کريم است که آثار تربيتي تبليغ در تبلور ديني جامعه اسلامي و رشد اخلاقي خانواده‌ها و جوانب مختلف تربيتي تبليغ در تغيير شخصيت افراد و تغيير فرهنگ جامعه اسلامي را مورد مطالعه قرار مي دهد. نويسنده تحقيق حاضر را در سه فصل ساماندهي کرده است. در فصل اول، ابتدا به تعريف تبليغ و تربيت از لحاظ لغوي و اصطلاحي پرداخته و اهميت تربيت را از لحاظ روحي، فردي و اجتماعي بررسي نموده و تعريفي از انسان و جوانب حقيقت آن، مفهوم اجتماع و رابطه فرد با جامعه ارائه کرده است. وي در فصل دوم، شرايط مبلغ و تأثير تبليغ صحيح در تربيت افراد را مورد بحث قرار داده و شروطي مانند شجاعت، ظرفيت علمي، اخلاص، صبر، عزت نفس و هماهنگي قول و عمل را از شرايط يک مبلغ دانسته است. آن گاه به ضرورت جايگاه فرد در جامعه و نياز افراد به تربيت صحيح اسلامي اشاره نموده و مقوّمات و عوامل تربيت صحيح را از منظر قرآن بررسي کرده است. در فصل سوم، نقش تبليغ در تربيت و اصلاح جامعه را مورد بحث قرار داده و ضمن بررسي مباني نظريه جامعه مدني و بيان جامعه ديني، به آثار تبليغ صحيح در خانواده و جوامع مختلف انساني اشاره کرده و تقويت صله رحم، اهميت دادن به حقوق همسايگان و حقوق اجتماعي مردم را از آثار تربيت اجتماعي تبليغ عنوان کرده و ويژگي‌هاي بايسته يک جامعه مطلوب قرآني و نحوه تربيت و نتايج چنين تربيتي را تبيين نموده است. وي بر اهميت ارتباط فرد با جامعه از منظر آموزه‌هاي اسلامي نيز تأکيد کرده است.

---