جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

‫فتنه، حادثهاي غبارآلود است و تاريکي آن، شناخت حق و باطل و دوست و دشمن را با مشکل روبه رو ميسازد. اين پژوهش در پنج فصل، فتنه هاي اجتماعي را از ديدگاه قرآن و نهج البلاغه، مورد بحث و بررسي قرار داده است. زمينهها و عوامل فتنههاي اجتماعي، به زمينهها و عوامل فردي و اجتماعي تقسيم ميشوند. از دنيا طلبي، خودخواهي و هوي پرستي، بدعتگذاري در دين، و حسادت و کينه، ميتوان به عنوان زمينهها و عوامل فردي ياد کرد، و زمينه ها و عوامل اجتماعي را ميتوان ناداني و بيتفاوتي مردم، موضعگيري منفي خواص، مشتبه شدن حق و باطل، و تزلزل و پيمان شکني دانست. شيوههاي فتنهگران عبارت است از: شيوههاي فرهنگي و اعتقادي، سياسي، اقتصادي، و نظامي. تضعيف باورهاي ديني و ارزشهاي معنوي جامعه، در آميختن حق و باطل، شبهه افکني، و استخدام چهرههاي موجه و مقدس، به عنوان شيوههاي فرهنگي و اعتقادي مطرحاند. تفرقه افکني، بهره برداري از شعارها و نمادهاي ديني، هجوم به حاکميت ديني، و بهره برداري از شيوههاي مبارزه نرم، شيوههاي سياسي هستند. از شيوههاي اقتصادي، ميتوان به تکاثر اقتصادي براي ايجاد فتنه، ايجاد نابسامانيهاي اقتصادي، و تخريب اموال عمومي اشاره نمود. شيوههاي نظامي عبارت است از: ترور شخصيتها، آشوبهاي مسلحانه داخلي، آموزش و تشويق به نافرماني مدني، و تهديد به حمله نظامي. براي مقابله با فتنهگران ميتوان از راههاي پيشگيري مانند تقوا، صبر و اسقامت، و افزايش بصيرت بهره برد. همچنين از راههاي مبارزه کوتاه مدت، مانند جداکردن صف فتنه گران و فتنه زدگان، روشنگري، و شکستن وحدت ظاهري فتنهگران، و از راههاي مبارزه بلند مدت، مانند تهيه طرح جامع تعليم و تربيت، تقويت باورها و ارزشهاي جامعه، و تقويت دشمن شناسي ميتوان بهره برد. پيامدهاي منفي فتنه عبارتاند از: فراموش شدن ارزشها، ريزش خواص، گمراه شدن برخي از مردم، اختلاف، تحميل هزينههاي اقتصادي، و حاکميت حاکمان سودجو. پيامدهاي مثبت آن عبارتاند از: جداسازي مرزهاي حق و باطل، به فعليت رسيدن استعدادها، ايجاد يا افزايش بصيرت.

‫زندگي انسان داراي دو بعد دنيوي و اخروي است، که اولي جسماني و فناپذير و ديگري معنوي و جاودان مي‌باشد. هرچند اين دو بعد، ارتباطي تنگاتنگ با يکديگر دارند، اما دست‌يابي به سعادت در حيات اخروي، ارتباطي با خوشبختي يا محروميت در دنيا نداشته، و تنها در گرو عمل صالح است. به‌همين دليل کافر و مؤمن در تمام شئون زندگي، مرگ، برزخ و قيامت با يکديگر متفاوت هستند. در اين ميان، بعد روحي انسان مهم‌ترين بعد او مي‌باشد، زيرا روح، زندگي جاويد دارد. با توجه به انواع نيازهاي مادي و روحي انسان، رويکردهاي متفاوتي نسبت به زندگي انسان شکل گرفته است؛ دنياگرايي، آخرت‌گرايي، ناپايداري در زندگي، مرگ، شکست در هدف‌ها و شرايط اجتماعي نامناسب، انسان را به‌سوي پرسش از هدف زندگي سوق مي‌دهد. اما توجه به مرگ تنها عاملي است که لباس حقيقت بر اين پرسش و جستجوي انساني مي‌پوشاند. برخي از انسان‌ها در اين مسير به پوچ‌گرايي مي‌رسند، و هدفي براي زندگي خود قايل نيستند. شک‌گرايي، مادي‌گرايي و همراه‌نبودن با جامعه از جمله عوامل پوچ‌گرايي است. بزرگ‌ترين خطاي آن‌ها اين است که مرگ را پايان زندگي مي‌شمارند، حال آن‌که آموزه‌هاي ديني، مرگ را پايان همه‌چيز نمي‌داند. اگر انسان در کنار جنبه‌هاي منفي زندگي اجتماعي، نقاط قوت را هم ببيند، اعتدال را حفظ کند، و به آخرت ايمان بياورد، ديگر زمينه‌اي براي پوچ‌گرايي باقي نمي‌ماند. قرآن، زندگي انسان را عبث و باطل نمي‌داند و آن را هدفمند دانسته است. عبث بودن زندگي با حکمت خداوند ناسازگار بوده و وعده بهشت و لقاءالله از نشانه‌هاي هدف‌مندي زندگي است. شناخت، عبادت، آزمايش و رحمت خداوند به انسان از جمله اهداف زندگي است، که از طريق ايمان، نماز و پرستش، تقوي، توبه، عمل صالح، صبر، جهاد و تزکيه مي‌توان به آن دست يافت. اعتقاد به هدف‌مندي زندگي مي‌تواند خلافت الهي و وراثت زمين را براي مؤمن به ارمغان ‌آورد، و غم و اندوه را از وي دور ‌سازد.

‫برزخ، جهان حايل ميان دنيا و آخرت است و از هنگام مرگ آدمى تا برپايى رستاخير ادامه دارد. در اين پايان نامه آيات و روايت مربوط به برزخ با استفاده از نظرات فلاسفه بررسى شدهاند.

‫خوردن و آشاميدن، که يکي از نيازهاي اساسي و اوليه بشر محسوب مي‌شود، نيازمند شناخت انواع خوراکي‌ها و خواص موجود در هر کدام از آن‌هاست. بر اين اساس، در برخي از آيات قرآن و روايات اهل بيت(، بر روي بعضي از خوراکي‌ها و خواص آن‌ها تأکيد بيشتري شده است. از مهم‌ترين اين موارد، انواع ميوه است، که تحقيق حاضر به‌منظور پي بردن به عمق تعليمات اسلامي و تطبيق آن با علوم پزشکي، و بهره‌گيري در زندگي، اسامي ميوه‌هاي مذکور در قرآن و روايات، و آثار مختلف ذکر شده براي آن‌ها را مورد بررسي قرار داده است. انار، انجير، انگور، خرما، زيتون و خيار ميوه‌هايي است که به صورت مشترک نام آن‌ها در قرآن و روايات ذکر شده است. آلو، به، ترنج (بالنگ)، خربزه، سنجد، سيب، عناب و گلابي نيز از مواردي است که تنها در روايات مورد اشاره قرار گرفته است. از حيث جسماني، ميوه‌هايي مانند به، سيب، انجير، آلو و انار، بر روي قلب و عروق اثرگذار هستند؛ مويز، به و انار نيز براي مغز و اعصاب مفيد است؛ به و خرما براي چشم و گوش و حلق و بيني، و مويز و انجير براي دهان و دندان مفيد است؛ مصرف سيب، انار، گلابي، خربزه، سنجد، خرما و انجير در بهبود عملکرد دستگاه گوارش مؤثر است؛ زيتون، خربزه، سنجد و انجير براي تقويت پوست و مو، مصرف خربزه، خرما و زيتون براي دستگاه تناسلي و قوه جنسي، و مصرف به، خرما و خربزه براي تقويت جنين و نوزاد مفيد است. و اما از حيث روحي، انگور، مويز و به براي رفع غم و اندوه توصيه شده، و مصرف خربزه و مويز براي خوش‌خلقي، مصرف سيب براي رفع جنون، و مصرف به براي از بين رفتن صفت بخل مفيد است. از لحاظ معنوي نيز خرما وسيله تقرب به خداوند، انار شيرين براي دوري از وسوسه شيطان، انار و گلابي براي نوراني شدن قلب، و مصرف خربزه باعث برکت و رحمت معرفي شده است.

---