جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫واژه شناسی قرآن که در دانش مفردات از آن بحث می¬شود، یکی از علوم پیش نیاز تفسیر است، به دلیل گستردگی این موضوع و اهمیت آن در فهم آیات الهی، مسلمانان از همان آغاز نزول قرآن به این مهم اهتمام داشته¬اند. به دلیل بنیه لغوی فوق العاده قرآن و نقش مؤثر و مهم مفردات، در تفسیر قرآن کریم، در دوره¬های بعدی مفسران و دانشمندان علوم قرآنی به آن عنایت بسیاری مبذول داشتند. مرحوم طبرسی، یکی از مفسرانی است که در «مجمع¬البیان فی تفسیر القرآن»، بخش جداگانه¬ای را با عنوان «اللغه»، به مفردات قرآن اختصاص داده است. زمخشری نیز که هم عصر طبرسی است، در «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» در ضمن تفسیر آیات به مفردات و معانی آن¬ها توجه ویژه¬ای داشته است. بر همین اساس در پایان نامه حاضر دویست و پانزده واژه از سوره آل عمران را با توجه به تفاسیر مجمع¬البیان و کشاف استخراج و پس از ذکر آیه و ترجمه¬ی آن، ابتدا متن «اللغه» از تفسیر مجمع-البیان طبرسی گزارش شده، سپس تلاش گردیده است تا؛ اولا دربارة آن نکات نگارشی و ویرایشی رعایت شود، ثانیا تلاش شده که متن عربی به طور دقیق اعراب گذاری شود، ثالثا با تکیه بر منابع کهن عربی از جمله: العین، مفردات راغب و لسان العرب و... ترجمه گردد، سپس در ذیل آن با مراجعه به تفسیر کشاف، دیدگاه این مفسر بزرگ در خصوص معنای واژه¬های منتخب استخراج، و پس از ذکر متن عربی، اعراب گذاری و ترجمه شده است، آن¬گاه با تکیه بر سیاق آیات و با مراجعه به تفاسیری هم چون المیزان و نمونه و نیز کتب لغتی هم چون العین، مفردات، لسان العرب، قاموس قرآن و نیز کتاب اعجاز بیانی (اثر بنت الشاطی) دیدگاه¬های دو مفسر ارزیابی شده است، البته به علت کثرت لغات و دشواری ترجمه¬ی آن، ارزیابی¬ها موجز و در حد توان گویا بوده است. کلید واژه¬ها: مفردات قرآن، بررسی تطبیقی، مجمع¬البیان، کشاف، طبرسی، زمخشری

‫چکيده : پژوهش حاضر، اهتمام قرآن کريم به امور اجتماعي و ضرورت انجام اصلاحات براي رفاه زندگي مادي مردم و تأمين معيشت آن‌ها و رفع فساد از جامعه را بررسيده و موانع انجام اصلاحات اجتماعي و رفع فقر، قوميت گرايي، جهل، فساد و ساير بزهکاري‌ها از جامعه اسلامي، را از منظري قرآني شرح مي‌دهد و آياتي چند از قرآن کريم را تجزيه و تحليل مي‌کند. نگارنده در چهار فصل ابعاد مختلف اصلاحات اجتماعي، روش‌ها و راهکارهاي اجرايي آن، موانع اين اصلاحات آثار و برکات ايجاد اصلاحات بر طبق معيارهاي قرآن و سنت را بررسي کرده است. در فصل اول کلياتي از مفهوم لغوي، اصطلاحي و قرآني اصلاح افساد و اجتماع ارائه داده و ديدگاه‌هاي مفسران را در معاني اين واژه‌ها جويا شده است. آن‌گاه جايگاه اصلاح اجتماعي و اقسام آن را در فصل دوم بررسيده و هدف از بعثت انبياي الهي را به نوعي ايجاد اصلاحات اجتماعي قلمداد کرده و ضمن بيان موضعگيري قرآن در خصوص اقامه قسط و عدل در جامعه، بر سيره پيامبر اسلام(ص) و ائمه معصومين( را در اين زمينه تأکيد مي‌کند. نويسنده در ادامه اين فصل انواع اصلاح اجتماعي اعم از اصلاح عقيدتي، اصلاح اخلاقي، اصلاح سياسي و اصلاحات اقتصادي را شرح داده و همه آن‌ها را اسباب رشد و تعالي انسان برشمرده، که هدف غايي از حکومت و سياست و تمام ابعاد فرهنگي و تربيتي دين اسلام محسوب مي‌شود. وي در فصل سوم ابزارهاي ايجاد اصلاحات اجتماعي و ابعاد مختلف آن‌ها را بررسيده و گفت گو، مناظره، موعظه حسنه، امر به معروف و نهي از منکر، جنگ و جهاد و از بين بردن مفسدان و ظالمان را، از راهکارهاي اجرايي اصلاح اجتماعي در قرآن عنوان کرده است. آثار و برکات اصلاحات اجتماعي و موانع اجراي آن، از مباحث پاياني اين نوشتار به شمار مي‌آيد، که با رويکردي قرآني به تجزيه و تحليل آن‌ها پرداخته مي‌شود.

‫اين پژوهش در چهار فصل، در پي پاسخ به اين پرسش است که ويژگيهاي يهود در قرآن چيست و وجه تشابه و تفاوت آن با صهيونيسم کدام است؟ در ابتدا تاريخچه يهود و صهيونيسم و علل پيدايش صهيونيسم ذکرگرديده است. يهود و صهيونيسم، داراي اهداف مشترک و به دنبال سلطه و استيلا بر جهان هستند. بر اساس بيان قرآن، يهود به لحاظ اعتقادي حسگرا و جسمگراست. صهيونيسم نيز حسگراست. البته حسگرايي در يهود جنبه بيروني دارد؛ اما صهيونيسم، قائل به حلولگرايي کموني و وحدت وجود است؛ يعني خدا و هستي را از يک سرشت و گوهر ميپندارد. البته اين باور، با اعتقادات مسلمانان درباره وحدت وجود، تفاوت دارد. بعضي از ويژگيهاي اخلاقي يهود در قرآن عبارت است از: شيدايي به دنيا، مرگ هراسي، عهد شکني، قساوت قلب، و خود برتربيني. بعضي از ويژگيهاي اخلاقي صهيونيسم عبارتاند از: نفي فضايل اخلاقي، نژادپرستي، قدرت و طلاپرستي (زر سالاري)، ترسويي و مرگ هراسي. هر دو در انس و علاقه شديد به ماديات، در اوج پستي قرار دارند؛ با اين تفاوت که صهيونيسم در تکبّر، از ابليس جلو زده و براي ترويج فساد، سست کردن بنياد خانواده و اجتماع و ... استفاده از هر ابزاري را جايز ميشمارد. از جهت رفتاري، در اعمالي چون قتل، ترور، آزار انسانها، تجاوز و تعدي، رشوه خواري و رباخواري، تحريف کتب آسماني، فتنه انگيزي در ميان جوامع انساني و دشمني با اسلام، به هم شباهت دارند. البته آزار و اذيت انبيا( و کشتار آنها، از ويژگيهاي يهود بوده که در جامعه امروزي، در مورد اسرائيل مصداق خارجي نداشته است. البته صهيونيسم، گوي سبقت را از جنايتکاران و مفسدان در قتل عام مسلمانان، غصب سرزمين، توسعه طلبي و اشاعه فساد در جامعه بشري، ربوده است. بايد توجه داشت که حساب کليميهايي که مطابق شريعت الهي عمل ميکنند، قائل به برتري نژادي خود نيستند و از عملکرد صهيونيسم بيزاري ميجويند، جدا از سازمان يهود و صهيونيسم جهاني است.

‫عدالت و اجراي آن همواره مورد توجه تمام مكتب ها، از گذشته تاكنون بوده است. تفاوت مكتب اسلام با ديگر مكاتب آن است كه، اسلام دو مؤلفه حق و تكليف را ملازم يكديگر قرارداده، آنجا كه تكليفي واجب شده، به دنبال آن حقي نيز بر آن مترتّب شده است و رعايت حقوق و تكاليف متقابل را شرط اجراي عدالت قرار داده است. قرآن كريم فلسفه تشكيل حكومت ها و بعثت انبياء(عليهم السّلام) را اقامه قسط و عدل و حل اختلافات گوناگون ميان بشر دانسته و عدالت را ميزان تعادل بخشي زندگي بشري ناميده است؛ لذا در زمينه اجراي عدالت در جامعه فرامين بسياري دارد. از جمله اين فرامين امر به تقواي فردي، وضع و اجراي قوانين عادلانه و رسيدگي به ضعفاي جامعه است. مولاي متقيان حضرت علي(عليه السّلام) عدالت را نه تنها يك تكليف، بلكه ناموس الهي مي داند. در نهج البلاغه ايشان، عدالت به عنوان يك فلسفه و نظريه اجتماعي سياسي، مورد توجه قرار گرفته است. از اساسي ترين مظاهر عدالت در نظر امام علي (عليه السّلام) رعايت مساوات است. بيشترين اوامر ايشان به كارگزارانشان، درباره لزوم رعايت مساوات و اجراي عدالت بين اقشار مختلف مردم است. از جمله اساسي ترين عوامل اجراي عدالت مي توان به حاكميت قانون عادلانه در جامعه ، دينداري وتقواي افراد جامعه،رسيدگي به محرومان ومستضعفان جامعه، حكومت حكمرانان عادل،نظارت همگاني و... اشاره نمود. موانع اجراي عدالت نيز مواردي از قبيل نبود قانون عادلانه، حكومت جور، انسان محوري و سودگرايي، دنيا طلبي حكام و استثمار و انحصار گرايي و.... مي باشند. واژگان كليدي: قرآن كريم، نهج البلاغه، عدل، عدالت اجتماعي، قسط، مساوات، ظلم

‫چکیده الکترونیکی در پیوستها موجود می باشد