جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫همگانی بودن فهم قرآن یا انحصار فهم آن به اهل بیت (علیهم السلام) محل اختلاف است. از سویی قرآن به «بیان بودن» خود تصریح می‏کند و از دگر سو، پیامبر (صلی الله علیه و آله) را مبیّن قرآن می‏داند. ناسازگاری ظاهری میان فهم عمومی قرآن و فهم ویژه معصومین (علیهم السلام) با مراجعه به قرآن بر طرف می‏شود. آیاتی که قرآن را «بیان»، «ذکر»، «عربی» معرفی می‏کند، بر فهم همگانی آن دلالت دارد و بیانگر لایه‏ای از فهم قرآن است که برای آشنایان با ادبیات عرب ممکن است. آیاتی که قرآن را «هدی» و «موعظه» معرفی می‏کند به فهم ویژه‏ای از قرآن دلالت دارد که ویژه افراد خاص است. در این پژوهش مواردی مانند حجت بودن، هدایت گری، عبرت آموزی و فصاحت قرآن، شاهدی بر ادعای فهم همگانی قرآن است و از آن جهت که «هدی» و «موعظه» با «للمؤمنین» و «للمتقین» همنشین شده است، فهم ویژه‏ای را می‏رساند. در روایات نیز دو لایه فهم همگانی و فهم ویژه تصریح شده است. در برخی آثار مفسران کهن فهم افراد خاص در عرض فهم قرآن بیان شده است ولی در میان مفسران معاصر برخی بر این عقیده‏اند که فهم افراد خاص در طول فهم قرآن است. کلید واژه ها: بیان، تبیان، فهم قرآن، تفاسیر روایی

---