جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫چکيده : اين پايان نامه ضمن مقايسه ديدگاه‌هاي مذاهب فقهي شيعه و اهل سنّت در مورد طهارت هاي ثَلاث (وضو، غسل، تيمم) و احکام و فروع فقهي آنان در زمينه کيفيت اين طهارات را بيان مي کند. نوشتار حاضر در چهار فصل سامان يافته است. نگارنده در فصل اوّل کلياتِ منابع و مصادر تشريع احکام در فقه اسلامي، و تاريخچه‌مباحث فقهي در دوران مختلف از صدر اسلام تا کنون به ويژه احکام فقهي مربوط به طهارت‌هاي سه گانه و مطلقِ بحث طهارت و نجاست را مطرح مي کند. وي در فصل دوم احکام و ادلّه فقهي مربوط به وجوب وضو و کيفيت انجام آن در مذاهب فقهي شيعه، مانند فقه اماميه، زيديه و مذاهب چهارگانه اهل سنّت يعني حنفي، مالکي، شافعي، حنبلي و فقه مذهب اباضي (گروهي از خوارج معاصر) را به صورت مبسوط مطرح کرده و ديدگاه مختار خويش را در باره کيفيت وضو و شستن دست‌ها، صورت، مسح سر و پاها شرح مي دهد. در فصل سوم احکام فروع فقهي مربوط به غسل جنابت و کيفيت انجام آن از منظر فقه شيعه اماميه، شيعه زيديه، مذاهب مالکي، شافعي، حنفي، حنبلي، اباضي و ديدگاه راجح نويسنده بيان گرديده است. در فصل چهارم نيز به احکام و فروع فقهي مربوط به تيمّم، شرايط و استثناهاي تيمم و کسب طهارت با آن، شرايط انتقال از وضو يا غسل به تيمم و کيفيت تحقق و انجام تيمم و اختلاف و اتفاق نظر فقه شيعه و مذاهب فقهي اهل سنت در اين زمينه اختصاص دارد.

---

---

‫پژوهش حاضر در چهار فصل، با هدف تبيين ارکان و اضلاع تلاوت مطلوب قرآن و ديدگاه قرائت پژوهان در اين زمينه به انجام رسيده است. نگارنده پس از کليات و مفاهيم، به ساختار آوايي تلاوت، ساختار معنايي تلاوت و ساختار لحني تلاوت پرداخته است. ساختارشناسي از محوري ترين مباحث و کليد فهم قرآن است. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم تلاوت قرآن را به صحابه خود آموزش ميدادند و بر فهم آواها، معاني و آهنگ تلاوت تأکيد مي‌کردند. قرائت ناظر به بعد لفظي کلام است و لزوماً دقت در معنا را افاده نميکند؛ برخلاف تلاوت که همزمان با ادا، تدبر در معنا و پيروي در عمل را به همراه دارد. ميتوان براي تلاوت، سه ضلع آوا، معنا و لحن را ترسيم کرد. هرکدام از اين اضلاع، به صورت نظاممند جهت ارائه تلاوت مطلوب به کار گرفته ميشوند. آواهاي تلاوت، به عنوان جزئي از نظام کلي زبان وحي، در تعامل با متغيرهاي ديگر معنا پيدا ميکنند و ارائه تلاوت مطلوب، متوقف بر شناخت آواها و قواعد علمي و عملي آنهاست. تلاوت معنا محور، داراي ارکان ظاهري و باطني است. ارکان ظاهري آن عبارتاند از: واژگان، عبارات و جملهها، سياق کلام، و اسلوبهاي بياني قرآن، و ارکان باطني آن عبارتاند از: خشوع، حزن، سماع، و احساس. دانشهاي مؤثر در هندسه معنايي تلاوت عبارتاند از: دانش لغت، نحو، بلاغت، قرائات، تفسير و وقف و ابتدا. نتيجه اينکه سرشت و روح تلاوت قرآن، بستگي به ميزان فهم قاري از معاني ظاهر و باطن قرآن دارد و تلاوت مطلوب، نيازمند شناخت و تسلط بر ساختار مفهومي الفاظ و ترتيل آنهاست. در پايان، با توجه به بيان قرآن، شيوه تلاوت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و معصومان? و قاريان قرآن در طول تاريخ تلاوت، لحن و آهنگ تلاوت مطلوب قرآن بررسي و تحليل شده است. نتيجه پاياني اينکه تلاوت مطلوب قرآن، حاصل ترتيب آواها، مفاهيم و نظم آهنگ قرآن کريم است که هنگام شنيدن، گوش و جان آدمي را بهره‌مند ميسازد.

‫در اين پاياننامه شكر از ديدگاه قرآن و حديث مورد بررسى قرار گرفته است. در ابتدا مفهوم شكر و حقيقت آن آورده شده است. سپس، تفاوت شكر، حمد، ثنا و مدح و آيات مربوط به شكر و فضليت شكر بيان شده است. ديدگاههاى مختلف درباره شكر، انواع شكر، مراتب شكر، آثار شكر، سجده از جنبههاى مختلف و در پايان نمونههايى از شاكرين برجسته و شكر در دعاهاى مختلف مطرح شده است.