جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش بررسی و شناخت سنتهای الهی و قوانین و نظاماتی که بر کل عالم وجود بر زندگی انسان سایه افکنده مورد بررسی قرار گرفته است. پس از ایجاد هر امتی بنابر " سنت هدایت فطرت و عقل در درون و پیامبران در بیرون مبعوث می شوند و امت به هدایت تکوینی و تشریعی رهنمایی خواهند شد و در نتیجه ارسال رسل برخی از مردم هدایت خواهند شد و برخی دیگر از نعمت هدایت، خود را محروم می کنند و راه سرکشی و طغیان پیش می گیرند.و سنت امتحان و ابتلا جریان می یابد. و پس از اجرای سنت امتحان، کسانی که با دعوت الهی مقابله می کنند و راه ظلم و فساد و طغیان را پیش می گیرند مشمول سنت مجازات ( که شامل سنن مکر، استدراج، امهال) می شوند. سر انجام سنت عذاب بر آنها جریان پیدا می کند.

بحث اصلی این رساله، در مورد روح و نفس، از دیدگاه قرآن می باشد؛ تحقیق و پژوهش، پیرامون این موضوع، ما را به نتایج مفید و قابل توجهی رساند که به طور خلاصه عبارتند از: 1- روح در لغت به معنای حرکت و جنبش است و این واژه از ریح مشتق شده است. 2- در اصطلاح قرآن، هر جا سخن از تأیید و حیات آفرینی است از واژه ی روح استفاده شده، لذا مواردی نظیر قرآن، شریعت، حیات معنوی انسان و... از مصادیق روح معرفی شده است. 3- نفس در لغت به پانزده معنا به کار رفته است که از این تعداد 5 مورد آن در قرآن مصداق دارد. 4- روح و نفس، در عین ارتباط، با یکدیگر تفاوت دارند؛ تمامی اوامر و نواهی، مدح ها و سرزنش ها، تکالیف و اختیارات و مرگ و ... مخصوص نفس بوده، حال آن که هیچ یک از این تعابیر در باره ی روح نیامده است. 5- انسان به عنوان موجود دو بعدی دارای روح و جسم است و نفس، پیوند دهنده ی این دو به یکدیگر می باشد. 6- روح و نفس در یک جا با هم وحدت پیدا می کنند و آن زمانی است که نفس به درجه ی اطمینان رسیده، مخاطب "ارجعی الی ربک" می شود.

مباحث این پایان نامه که در چهار بخش تدوین شده عبارتند از: سعادت و شقاوت از دیدگاه فلاسفه غرب،سعادت و شقاوت از دیدگاه فلسفه و کلام اسلامی،سعادت و شقاوت در اسلام، سعادت و شقاوت ذاتی یااکتسابی. در بخش اخیر پایان نامه موضوعات اختیارانسان در قرآن، احادیث در مورد اراده انسان و احادیث ظاهر در سعادت و شقاوت ذاتی مورد بحث واقع شده اند.

هدف این پایان نامه بررسی سنتهای تاریخ در قرآن از جمله فلسفه تاریخ است. فلسفه تاریخ، از قانونمندی حوادث تاریخی و بررسی علل و عوامل حرکتهای اجتماعی در طول زمان بحث می کند . در آن باید اصالت فرد و اجتماع سخن گفت و مقدم بر آن علم تاریخ را ازفلسفه نظری تاریخ، تفکیک کرد. این پایان نامه شامل این مباحث است: فصل اول تا چهارم به متدلوژی موضوع و پدیده تاریخی نگری اختصاص دارد. حاصل این چهار فصل، مشخص شدن دو قلمرو مذکور ونقایص برداشتهای برخی از محققین در جامعه شناسی قرآن است. در فصل پنجم و ششم، برخی از آثارمعاصرین در زمینه فلسفه تاریخ قرآنی گزارش شده ودر تفسیر آیه یازدهم از سوره رعد، با نظر متقدمین ازاهل تفسیر، مقایسه ای صورت گرفته است. از فصل ششم به بعد، سنت در قرآن و حدیث، تاریخ در قرآن،ویژگیهای قصص قرآن، فلسفه تاریخ در قرآن و فرد وجامعه در قرآن بحث و بررسی شده اند . آخرین فصل پایان نامه عهده دار تبیین نظریه فطرت (اصل محوری درتفسیر بسیاری از اندیشه های قرآنی) از بعد ارتباط بامباحث محرک و آینده تاریخ و نیز جامعه گرایی بشر درقرآن است .

پایان نامه حاضر در سه فصل تنظیم شده: 1- شرح اللّفظه و مای شارحه 2- هل بسیطه 3- هل مرکّبه. که هر فصل مشتمل بر سه بخش به ترتیب در قرآن، احادیث و سپس در اقوال مختلف گردآوری شده است.

قرآن در آیاتی به شفا بودن خود اشاره دارد. با توجه به کاربرد واژه مرض که به طور صریح در مورد قلب به کار رفته و با توجه به اینکه قرآن خودش را «شفا لما فی الصدور» دانسته، این شفا بخشی قرآن علاوه بر بیماریهای جسمانی، بیماریهای روانی را نیز در بر می گیرد. گر چه نمی توان قلب و صدر را با نفس آدمی مساوی دانست، اما نفس، قلب و صدر را در بر می گیرد. قرآن علاوه بر اینکه مرض را به قلب نسبت می دهد، حالات و صفات منفی دیگری چون بخل، حسد، کینه، غفلت و مانند آن را به انسان می دهد، که مسلماً وجود این صفات با سلامت قلب ناسازگار است و انسانی که دارای این صفات باشد، در واقع یک بیمار روانی ست. در قرآن تعالیم ودستور العملهایی از قبیل ایمان، ذکر ، دعا، توکل وصبر به کار رفته است، که عمل به هر کدام از اینها سبب تقویت روان آدمی شده و از آلوده شدن آن جلوگیری کرده و بسیاری از بیماریهای روانی و عوارض آنها از قبیل اضطراب، ترس و دلهره را درمان می نماید. در این تحقیق آثار این تعالیم و دستورالعملها مورد بررسی قرار می گیرد.

شهید مطهری را باید از شخصیت های برجسته علمی و فکری و از مصلحان جهان اسلام در دوران معاصر به حساب آورد. جامعیت، تنوع، جذابیت، پاسخگویی به نیازهای روز جامعه و .. در آثار ایشان موجب شده است تا اقبال به آنها بخصوص در بین طبقه روشنفکر و جوان بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی افزایش چشمگیری بیابد. ضمن اینکه مطالعات و تحقیقات گسترده ای در مورد آراء و اندیشه های این استاد متفکر صورت پذیرفته است.از طرفی علیرغم توجه فراوان و محوری شهید مطهری به قرآن در آثارش ، متاسفانه هنوز شخصیت قرآنی و رویکرد تفسیری ایشان به درستی گردآوری و تبیین نشده است. معلم بودن و داشتن دغدغه در مسایل اجتماعی و تربیتی، اصلاحگری قرآنی او را نه تنها یک موضوع جذاب برای علاقمندان مطالعات اجتماعی و یا قرآنی، بلکه به روشی نوین و الگویی مناسب برای اندیشمندان، مصلحان و سایر فعالان عرصه های اجتماعی و تربیتی در عالم اسلام مبدل ساخته است. برای آشنایی با آراء و رویکرد تفسیری شهید مطهری، بررسی و جمع آوری نظرات ایشان درمورد علوم قرآنی ، و نیز بررسی سیر جریان اصلاحگری در دوره معاصر جهان اسلام و ایران لازم به نظر می سد اما مهمترین گام در این راه بی شک جمع آوری، سته بندی و ارایه استنادات و برداشت های قرآنی شهید مطهری در موضوعات مختلف اجتماعی و تربیتی است، که البته حجم عظیمی از مباحث قرآنی و تفسیری را نیز فرا روی ما قرار می دهد در این میان توجه ویژه به تفسیر موضوعی و بررسی آن در آثار شهید مطهری دقت و عمق بیان قرآنی ایشان را بیش از پیش نمایان می سازد.

این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش انجام گرفت که، شاخصه های اخلاقی جوان شایسته از منظر قرآن و سنت چیست؟ کمبود تحقییقات لازم در این زمینه، باعث انجام این پژوهش شده است. با مراجعه به آیات قرآن و روایات معصومین معلوم گردید که جوان و دروان جوانی، از اهمیت و ارزش فوق العاده ای در دین اسلام برخوردار است. و اسلام به مقوله اخلاق جوان توجه ویژه ای دارد از این رو با توجه به ابعاد وجودی انسان که شامل بینش، گرایش، و کنش می باشد در سه فصل مجزا به بررسی شاخصه های اخلاقی جوان شایسته در بعد بینشی، گرایشی و کنشی پرداخته شد. در بعد بینشی، شاخصه هایی همچون: علم آموزی، برخورداری از نیروی عقلی و ادراکی زیاد، باریک بینی و تیز فهمی جوان مورد بحث قرار گرفته است. در بعد گرایشی، شاخصه هایی همچون: گرایش به دین و معنویت، ایمان به خداوند، پیامبران و روز قیامت، پاکدلی، رقت قلب، حق طلبی و فضیلت خواهی، اثرپذیری، الگوپذیری، امیدواری به آینده، زیبایی گرایی، شادی و نشاط و نوگرایی و تجدد طلبی مورد بحث قرار گرفته است. و در بعد کنشی، شاخصه هایی همچون: توبه، تقوا، عبادت، سخاوت، عفت، صبر، ادب، اخلاق نیکو، تلاش و کوشش و نیرومندی مورد بحث قرار گرفته است. دسته بندی فضایل اخلاقی با توجه به ابعاد و مراتب وجودی انسان به بینشی، گرایشی و کنشی از نوآوری های پژوهش حاضر می باشد و و رود این عناصر به مباحث اخلاقی، افق جدیدی را فراروی محققین حوزه اخلاق ترسیم می نماید.

در این رساله ابتدا در مورد شواهد شعری التبیان شاهد را ذکر کرده و آنرا معنی نموده و سپس نام شاعر و ترجمه آن و ابیات قبل و بعد شاهد را آورده است. و پس از آن به معنی لغات شعر پرداخته و اعراب آن آمده و در آخر نیز به بیان موضع استشهاد پرداخته و در این مورد توضیحاتی داده است. در ضمن شواهد ذکر شده در این رساله به سه بخش تقسیم شده است: 1- شواهد لغوی: استفاده از شاهد برای استعمال آن لغت در فلان معنی 2- شواهد صرفی و نحوی 3- شواهد مفهومی: که به مفهوم بیت یا قسمتی از آن استشهاد شده است

هدف پژوهش تشریح مفاسد و مظاهر آن و برحذر داشتن از عواقب آن در فروپاشی و سقوط و هلاکت ملتها و نشان دادن صلاح و اصلاح در تامین معنویت و تقویت روح ایمانی اخلاقی و دینی توده مردم است. روش نمونه گیری شناسایی و تحلیل زمینه و ریشه های فساد و مظاهر آن و ارائه روشهای اصلاحی قرآن کریم راجع به موضوع است. روش پژوهش به صورت مطالعه نظری یا به عبارتی مطالعه کتابخانه ای است. ابزار اندازه گیری با استفاده از قرآن کریم و احادیث معصومین است. ضرورت آشنایی جامعه با، صلاح و فساد و مظاهر آن از دیدگاه قرآن کریم و حدیث و نقش آن در سعادت و شقاوت انسانها. نتایج نشان می دهد که صلاح و فساد در مقابل هم آمده و یک مفهوم عام ارزشی دارند و قرآن کریم در بسیاری از آیات فساد در زمین را با تعابیر گوناگون نکوهش و نهی می کند و در بعضی آیات پیروی از مفسدان و افساد بعد از اصلاح را نهی می کند و با تعابیر تهدید کننده ای فساد و افساد را محکوم می کند و آن را نامطلوب که نتایج زیانباری در پی دارد معرفی می کند و در مقابل صلاح را انجام دادن عمل صالح و در جایی که فسادی را خود انسان آن را به وجود آورده و بعد آن را جبران کند و یا حل مشکلات و مفاسد اجتماعی و یا به نوع خاصی از اصلاح جامعه انسانی را در نظر دارد که باید فساد طرد شود و صلاح تحقق یابد