جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق به بررسی مناظرات اعتقادی پیامبران اوالوالعزم با استفاده از آیات قرآن پرداخته و شامل پنج فصل است. در فصل اول کلیاتی از بحث نظیر تعریف و پیشینه آمده است. در فصل دوم از معنای مناظره از نظر لغت و اصطلاح و دیدگاه اسلام درباره آن و نیز آداب و اصول مناظره سخن رفته است. در فصل سوم به شرح مناظرات حضرت ابراهیم با نمرود و ستاره پرستان و قوم خود و آزر و نیز مناظرات موسی با فرعون، نوح با قوم خود، شعیب با قوم خود و برخی از پیامبران دیگر با قوم خویش پرداخته شده است. در فصل چهارم با عنوان کشف شیوه مناظره پیامبران از محورهای مهم گفتگو و شیوه مناظره آنان بحث شده است. فصل پنجم به نتایج مباحث فصول قبل اختصاص دارد.

در این پایان نامه ملکوت یا باطن اعمال انسان به کمک آیات قرآن کریم تبیین شده و مطالب آن در پنج فصل تنظیم و تدوین گردیده است: فصل اول، ملک و ملکوت: تحقیق در معنی ملک و ملکوت، ملک و ملکوت در قرآن مجید، ملک و ملکوت وجود انسانی، ارتباط انسان با عالم ملکوت؛ فصل دوم، بازتاب اعمال: ملکوت اعمال، اعمال خوب، اعمال بد، آثار اعمال و خاصیت ذاتی آنها، پدیدار شدن آثار اعمال در عالم ملک(دنیا)، پدیدار شدن آثار اعمال در عالم ملکوت(آخرت)؛ فصل سوم، بهشت و دوزخ ملکوتی: بهشت و دوزخ در تمثّل ملکوتی، ملکوت اعمال در درجات بهشتی، ملکوت اعمال در درکات دوزخی، لذّتهای گوناگون بهشتی، عذابهای گوناگون جهنّمی، خلود؛ فصل چهارم، سیر وسلوک ملکوتی: ملکوت و سیر و سلوک، معاد نفس به اعتبار ملکوت اعمال، ملکوت روشهای سلوک (واجبات و مستحبات)؛ در فصل پنجم، از مباحث پایان نامه نتیجه گیری به عمل آمده است.

این تحقیق در سه بخش صفات و آثار نفس اماره را با شیطان بررسی کرده است. در بخش اول، با عنوان شیطان از معنای شیطان و جن و ابلیس و منشأ عداوت شیطان با آدم و صفات شیطان نظیر تکبر، وسوسه، فتنه گری، فریبندگی و مداخل شیطان چون فقر، ترس، نجوی، یأس، غضب و جز آنها و نیز آثار پیروی از شیطان مثل خسران، گمراهی، ندامت و غیر آنها بحث شده است. در بخش دوم با عنوان نفس اماره از معنای نفس و مراحل آن و قوای چهارگانه و صفات نفس اماره مانند فرمان به بدی، فریبندگی، وسوسه، خیانت، سرکشی و غیر آنها و نیز آثار پیروی از نفس اماره مثل ضلالت، خسران و ندامت و هلاکت سخن رفته است. در بخش سوم صفات و آثار شیطان با نفس اماره مقایسه گردیده است.

تبیین جایگاه شب از جهت پدیدارشناسی و فیوضات معنوی از دیدگاه آیات و روایات است. نویسنده در بیان جایگاه شب در نظام آفرینش، اموری چون: اختلاف شب و روز، داخل شدن شب و روز در یکدیگر، شب و نظام بخشی به امور، تکویر شب بر روز، و شب مایه آرامش، را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده که این امور دلیل بر توحید و عظمت پرورگار مدبّر است. همچنین در تبیین منزلت معنوی شب، ابتدا امور معنوی جاری در تمام شب ها را که شامل تهجد و رسیدن به مقام محمود، استغفار، تلاوت قرآن، سجده برای خداوند، تسبیح و صدقه در شب می باشد، تحلیل می نماید و سپس فیوضات معنوی خاص را که طبق بیان قرآن در شب به برخی افراد افاضه شده، نظیر: نزول قرآن در شب قدر، معراج انسان کامل، ضیافت چهل شبه موسی(علیه السلام) در محضر خداوند، بعثت موسی(علیه السلام) در شب، و شب های دهگانه، بحث و بررسی می کند.

موضوع این پژوهش « سوء ظن از دیدگاه قرآن و سنت، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» می باشد. سوء ظن که یکی از گناهان قلبی و در حد افراط از بیماری های روانی است عبارت است از: بدگمانی به دیگران و متهم نمودن آنان به زشتی و نادرستی ای که سبب بدبینی درباره آنها گردد. این رذیله اخلاقی یکی از معظلات جوامع امروزی است که به دنبال عوامل فردی و اجتماعی پدید می آید. و بر این اساس پیامدهای ناگواری بر زندگی شخص مبتلا بر جای می گذارد. بنابراین ضرورت این تحقیق هنگامی آشکار می شود که بدانیم سوء ظن منشأ بسیاری از ناهنجاری های فردی و اجتماعی است. در نتیجه هدف از این تحقیق این خواهد شد که با شناخت دقیق و کامل این رذیله بتوانیم برای پیشگیری و درمان این مرض روحی گام برداریم. از جمله کارهایی که ما را در برآوردن این هدف یاری می کند می توان به شناخت صحیح نسبت به اقسام، عوامل و پیامدهای سوء ظن و همچنین راهکارهای مناسب برای مقابله با این معظل اشاره کرد. عوامل فردی شامل نداشتن ایمان، آلودگی درونی و... می باشد. عوامل اجتماعی شامل زندگی در محیطهای فاسد، گروه گرایی و ... است. برای پیامدهای فردی می توان به آسیب دیدگی دینداری؛ محروم شدن از یاری خداوند و ... اشاره کرد. و پیامد های اجتماعی نیز شامل سلب اعتماد، دلسرد کردن دیگران و ... می باشد. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از کلام وحی و سخنان ائمه اطهار ( ع) و همچنین از کتب تفسیری، روایی، اخلاقی و معاصر به بررسی موضوع پرداخته شود. بنابراین با توجه به اقسام مختلف سوء ظن می توان احکام فقهی متعددی را برای آن در نظر گرفت. سوء ظن در رابطه با خداوند متعال مطلقاً حرام است. در رابطه با بندگان به اوضاع و شرایط بستگی دارد، گاهی حرام و گاهی جایز می باشد. در رابطه با خویشتن نیز تا وقتی که به مرحله وسواس نرسد جایز است و بهترین راهکار دوری از آن « تهذیب نفس» می باشد. مطالب فوق را به طور مشروح در چهار بخش با عناوین 1) شناخت سوء ظن و اقسام آن 2) عوامل پیدایش سوء ظن 3) پیامدهای سوء ظن 4) پیشگیری و راههای درمان سوء ظن، سامان داده ایم که هربخش فصولی را در بر دارد. روش تحقیق بر اساس هدف، توسعه ای و کاربردی, به اعتبار اهمیت و روش آن توصیفی و تحلیلی بوده و طریقه جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای می باشد.

تحقیق حاضر انبیا به خصوص حضرت داوود را از دو دیدگاه عهدین و قرآن مورد بررسی قرار داده و مطالب اصلی آن در هفت بخش با این موضوعات تدوین شده است: بخش اول، معرفی تورات، سیمای تورات در قرآن و اجزای عهد عتیق، تاریخچه یِ تورات و ارتباط تورات با انجیل; بخش دوم، چهره یِ انبیا از دیدگاه عهد عتیق: لوط(ع)، ابراهیم(ع)، ایوب(ع)، یعقوب(ع)، محمد(ص) و داود(ع); بخش سوم، انبیا در قرآن: آدم(ع)، لوط(ع)، ابراهیم(ع) و ایوب(ع); بخش چهارم، بررسی دیدگاه عهدین و قرآن در مورد انبیا: ایوب(ع) و یعقوب(ع) و محمد(ص); بخش پنجم، تعریف عصمت و انواع آن دلایل عقلی و نقلی و آیات قرآنی بر عصمت; بخش ششم، سه روایت در مورد سلطنت داود و بیانات قرآن در مورد داود(ع) و بیان علی(ع) در مورد داود(ع) و ویژگی های شاخص داود(ع) و سوره هایِ قرآن و مقایسه یِ بیانات قرآن در مورد داود(ع); بخش هفتم، رابطه یِ مبانی شرعی دین یهود و اظهارات و اقوال موجود درباره یِ انبیا و تورات و ارتباط کتب آسمانی انبیا الهی با هم.

پژوهش حاصر مهم ترین دغدغه فکری علمای اسلامی معاصر را که همانا مهجوریت قرآ است به بحث می گذارد. در ابتدا با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای اثبات شده است که قرآن به دلیل دارا بودن سه ویژگی منحصر به فرد و ممتاز صوحیانی بودن، جامعیت و تحریف ناپذیری بهترین کتاب زندگی و برنامه عمل مسلمانان به شمار می آید و باید همیشه و همه جا با آنها همراه ودر متن زندگی آنان حضور مستمر داشته باشد. سپس مفهوم مهجوریت، ابعاد مختلف مهجوریت قرآن، علل و عوامل مؤثر در آن و آثار و پیامدهای آندر جوامع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. ودر پایان پس از بررسی شعار بازگشت به قرآن در نهضت های اصلاحی و بازتاب آندر تفسیر قرآن، منادیان این شعار در سراسر جهان اسلام معرفی و مجموعه راههای عملی بازگشت به قرآن از دیدگاه امام خمینی(ره) به عنوان یکی از منادیان بازگشت به قرآن ارائه گردیده است. در این پژوهش این نتیجه حاصل شد که عوامل فکری فرهنگی، عوامل اجتماعی و سیاسی در مهجوریت قرآن مؤثر بوده است که از نظر امام خمینی(ره) تشکیل حکومت اسلامی، رفع موانع و حجب، تلیغات، ارائه تفسیر صحیح و مناسب از قرآن و توجهبه امر قرائت قرآن و توجه به امر قرآن آموزی راههای عملی بازگشت به این کتاب مقدس به شمار می آیند.

این تحقیق با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع اسلامی، به بررسی ملاک های جامعیت قرآن پرداخته است. برای رسیدن به هدف کلی تحقیق، اهداف ویژه ای شامل: منظور از جامعیت و تعیین قلمرو آن، ملاک های جامعیت قرآن، دلایلی در تأیید ملاک های جامعیت مطرح شده است. با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. فن به کار گرفته شده در این تحقیق با توجه به موضوع و روش آن، فن کتابخانه ای می باشد. پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها نتایج زیر بدست آمده است: اولاً: در مورد وجود همة علوم در قرآن، گفته شده که ظاهر آیات قرآن، بر تمام علوم بشری (با تمام فرمول ها و جزئیات آن) دلالت ندارد. هر چند در قرآن، اشاراتی به بعضی از علوم و مطالب علمی شده است که عرضی است ولی همه علوم بالفعل در قرآن وجود ندارد و آیاتی که در این زمینه است، دلالت بر این مطلب دارد که تمام احتیاجات دینی و هدایتی مردم، در قرآن به طور تفصیل یا مجمل ذکر شده است. ثانیاً: با ارائه ملاک هایی از جمله؛ آینده نگری، مطابقت با فطرت، پاسخگویی به نیازهای گوناگون طی اعصار و قرون، جاودانگی، عقلانی بودن، سازگاری اجزای دین و عدم توجه به شکل و صورت ظاهری، شمول و گستردگی، اصل اجتهاد، سهولت و سادگی و انعطاف پذیری احکام، ملاک ادبی جامعیت قرآن نشان داده ایم که قرآن تنها کتابی است که شایستگی بر عهده گرفتن هدایت بشر را بر عهده دارد. ثالثاً: با ارائه دلایل عقلی و نقلی و تاریخی و سیاسی و بهره مندی از سخنان دانشمندان در لابلای این دلایل به نحو واضح تری موضوع را تأیید نموده ایم. در انجام مراحل مختلف این تحقیق با محدودیت هایی از قبیل، کمبود منابع و پژوهش های مستقل و مرتبط با موضوع و تازگی موضوع روبه رو بودیم. همچنین به محققین علاقه مند در این زمینه پیشنهاد می گردد هر یک از ملاک های جامعیت را جداگانه بررسی نمایند.

تحقیق حاضر انبیا به خصوص حضرت داوود را از دو دیدگاه عهدین و قرآن مورد بررسی قرار داده و مطالب اصلی آن در هفت بخش با این موضوعات تدوین شده است: بخش اول، معرفی تورات، سیمای تورات در قرآن و اجزای عهد عتیق، تاریخچه ی تورات و ارتباط تورات با انجیل؛ بخش دوم، چهره ی انبیا از دیدگاه عهد عتیق: لوط(ع)، ابراهیم(ع)، ایوب(ع)، یعقوب(ع)، محمد(ص) و داود(ع)؛ بخش سوم، انبیا در قرآن: آدم(ع)، لوط(ع)، ابراهیم(ع) و ایوب(ع)؛ بخش چهارم، بررسی دیدگاه عهدین و قرآن در مورد انبیا: ایوب(ع) و یعقوب(ع) و محمد(ص)؛ بخش پنجم، تعریف عصمت و انواع آن دلایل عقلی و نقلی و آیات قرآنی بر عصمت؛ بخش ششم، سه روایت در مورد سلطنت داود و بیانات قرآن در مورد داود(ع) و بیان علی(ع) در مورد داود(ع) و ویژگی های شاخص داود(ع) و سوره های قرآن و مقایسه ی بیانات قرآن در مورد داود(ع)؛ بخش هفتم، رابطه ی مبانی شرعی دین یهود و اظهارات و اقوال موجود درباره ی انبیا و تورات و ارتباط کتب آسمانی انبیا الهی با هم

موضوع این پژوهش:« مقایسه ی تطبیقی هرمنوتیک وتفسیر صحیح قرآن»؛ این پژوهش در صدد آن است تا با تفکر و تدبّر در منابع مختلف در این زمینه به اهداف ذیل دست یابد : بررسی معنای لغوی واصطلاحی تفسیر ، تأویل و هرمنوتیک آشنایی با مفهوم تفسیر ، بررسی تأویل وبیان تأویل صحیح ، آشنایی با مفهوم هرمنوتیک و مقایسه ی تطبیقی هرمنوتیک وتفسیر صحیح قرآن . روش این تحقیق با توجه به امکانات ویافته های تحقیق ، روش توصیفی تحلیلی است . پس از گرد آوری اطلاعات وتجزیه وتحلیل آنها نتایج زیر حاصل شده است : تفسیر و هرمنوتیک هر دو در بستر تاریخی متمایز شکل گرفته واشاره به مو ضوع خاص خودشان را دارند بنابر این توجه به آنها باید با توجه به بستر تاریخی خودشان باشد . هدف از تفسیر ، کشف وبیان معانی آیات ومراد شارع مقدس است . اما هرمنوتیک نتیجه آن تعارضی می باشد که در بستر تاریخی اش شکل گرفته ، بنابر این کشف مراد مؤلِّف یا شارع مقدس معنا ندارد . علم تفسیر زبان دین را واقع نما می داند که در بیان حقیقت است .امّا در وجود مطالبی سمبلیک در قر آن منکر نیست . وهمچنین باید توجه داشت که سمبلیک به معنای افسانه ای وغیر واقعی نیست بلکه با استفاده از زبان سمبلیک ، در صدد اشاره به نکات لطیف می باشد . که هدف خاصی از آن مد نظر بوده است . امّا هرمنوتیک ، زبان دین را سمبلیک می داند . اما نه به آن معنایی که بیان شد . پذیرش تعدد قرائت ها و تکثر گرایی در هرمنوتیک به عنوان یک اصل شمرده می شود . در صورتی که در تفسیر این امر پذیرفته نیست بلکه در تفسیر معنای باطنی در نظر است که نسبت به معنای ظاهردر طول هم قرار دارند وهمدیگر را تأیید می کنند وهیچگونه تعارضی با هم ندارند و... پژو هشگر در انجام این تحقیق با مشکلات و محدودیتهایی چون عدم زمان کافی برای گرد آوری مطالب ، بیان مشکل و پیچیده ی کتابهایی که در زمینه ی هرمنوتیک وارد شدند وعدم دسترسی به سایت ها ی اینتر نتی مواجه بوده است . در پایان پیشنهاد می گردد ، که در بررسی تطبیقی این دو دید گاه ، دقّت و احتیاط لازم صورت گیرد تا با دیدن اندک شبهات دو دیدگاه فوق ،از تفاوتها ی اساسی این دو رویکرد تفسیری غفلت نشود .