جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم عفت در قرآن و سنت و نتیجه و پیامدهای فردی و اجتماعی . اهداف تحقیق : به سهم خودم ، مفهوم کلی عفت را به خوانندگان عزیز بشناسانم ، در جامعه فعلی که پر است از فساد و بی بندوباری مؤمنان بتوانند ، عفت و پاکی را سرلوحه زندگی خود قرار دهند . تحقیق را در چهار بخش ارائه نموده ام : بخش اول کلیات و مباحث عفاف که در چهار فصل تنظیم شده است . فصل اول معنی عفاف ، فصل دوم دیدگاهها درباره عفاف ، فصل سوم فوائد عفاف ، فصل چهارم مراتب عفاف . بخش دوم مشتمل بر پنج فصل است : فصل اول عفت چشم ، فصل دوم عفت گوش ، فصل سوم عفت زبان ، فصل چهارم عفت شکم ، فصل پنجم عفت جنسی . بخش سوم عفت روح که در دو فصل ارائه شده است : فصل اول عفت عقل ، فصل دوم عفت قلب . بخش چهارم نقش پوشش و حجاب در زمینه عفت که در سه فصل ارائه شده است : فصل اول فلسفه حجاب ، فصل دوم روشهای ترویج حجاب ، فصل سوم آثار بی حجابی . منابعی که در تحقیق استفاده نموده ام : قرآن کریم ، بحار الانوار ، کیمیای سعادت ، محجه البیضاء فیض کاشانی ، مصباحه الشریعه ، مفتاح الحقیقه حسن مصطفوی و اخلاق سید عبدالله شُبّر و خیلی منابع دیگر که در تحقیق به کار برده ام . روش تحقیق را به صورت کتابخانه ای ارائه نموده ام . پیشینه تحقیق : اساساً پیشینه موضوع عفت و پاکی ، از آفرینش اولین انسانها در وجود و سرشت آنها نهفته بود . بخاطر اهمیت عفت و پاکی از زمان پیامبران ( ص) احادیث و روایتهای فراوانی به چشم می خورد ، و در کتابهای اخلاقی قدیمی از جمله کتاب محجه البیضاء فیض کاشانی ، معراج السعاده و کیمیای سعادت دیده می شود . نتیجه : بنابرآنچه در تحقیق گفته شده است ، وجود عفت و پاکدامنی در جامعه لازم و ضروری است و رعایت این امر مهم اولاً برای سالم سازی جامعه و محیط زندگی و خانواده و رفع موانع و مشکلات دنیوی و مهمتر از آن نجات از قهر و غضب الهی در آخرت می باشد .

موضوع این پژوهش « شکر از دیدگاه قرآن و سنّت و آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن است » این پژوهش سعی دارد با توجّه به کلید واژه های، شکر، کفران، نعمت و منعم ، فرد و جامعه را با مفهوم و مراتب شکر آشنا سازد و با بیان آثار فردی و اجتماعی آن انسانها را در جهت کسب این فضیلت بزرگ اخلاقی ترغیب نماید. لذا با استفاده از کتب تفسیری، روایی ، اخلاقی و همچنین از طریق روش کتابخانه ای سعی شد تا به این مهم دست پیدا کنم. یکی از مباحث مهم و فضایل اخلاقی که زینت بخش وجود هر انسانی است صفت شکرگزاری می باشد، که در کلام وحی و دیدگاه ائمه اطهار ( علیهم السلام ) به آن توصیه شده و در مورد آن سخنهای فراوان گفته شده است. شکر عبارت است از: شناختن نعمت از منعم، آن را از خدا دانستن و با آن شاد و خرّم بودن و به مقتضای آن شادی عمل کردن. بنابر تعریف شکر، می توان حقیقت شکر را به سه عنوان علم، حال و عمل تعبیر نمود. برای شکر سه مرحله مهم ذکر شده است و آن شکرگزاری به قلب، زبان و اعضای دیگر است. یعنی ابتدا قلب انسان شکرگزار در برابر منعم خاشع و خاضع می گردد و بعد از آن، شکر از قلب به زبان جاری می شود و سپس در اعمال و رفتار فرد نیز این شکرگزاری بروز می کند. شاکر حقیقی همواره مراقب است که نعمتهای الهی را در جهت رضایت الهی مصرف نماید. برای شکر به اعتبار نعمت دهنده سه قسم در نظر گرفته اند، اوّلین قسم از شکر، شکر انسان از نعمت دهندة اصلی و حقیقی یعنی خداوند است که این نوع از شکر، به اخلاص در برابر خدا منتهی شده و توحید را به دنبال دارد. قسم دیگر شکر، شکر خداوند از انسان است که به معنای پاداش دادن خداوند به عمل نیک بنده اش می باشد. نوع دیگر، شکر انسان از هم نوع است. چرا که خداوند نعمتهای خویش را با واسطه به بندگان می رساند، لذا باید از این واسطه ها نیز شکرگزاری کرد. برای شکر، آثار فردی و غیر فردی زیادی است. آثار فردی خود به دنیوی و اخروی تقسیم می گردد که عبارتند از: فراوانی نعمت، کسب فضایل اخلاقی و دوری از زشتیها، دوام و ثبوت نعمت، ایمن بودن از انواع بلاها و آثار اخروی آن، شامل کسب پاداش الهی و دوری از عذاب اخروی است. اما علاوه بر آثار فردی، آثار اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی نیز برای شکر وجود دارد. بالا رفتن روحیه شکرگزاری در اجتماع باعث نزدیک شدن دلها به یکدیگر شده، روابط سالم اجتماعی را رشد می دهد، جامعه را به سوی ترّقی پیش برده، انسانها را به سوی خیر رسانی به دیگران تشویق می کند. همچنین خودباوری و عدم وابستگی به کشورهای بیگانه و بی نیازی از آنها و تلاش و تکاپوی افراد جامعه از دیگر آثار شکرگزاری می باشد. برای اینکه انسانها روحیة پسندید? شکرگزاری را در خود تقویت نمایند باید در نعمتهای الهی تفکّر کرده به معرفت نعمت و منعم دست یابند و خود را ملزم به سجده در برابر عظمت و بزرگی منعم نمایند. بعد از اینکه انسان، این روحّیه را در خود تقویت کرد و در زمر? شاکرین قرار گرفت دارای ویژگیهایی می شود، از جمله، شکر در برابر نعمتها، صبر در برابر بلا، قناعت، و ترک تعظیم غیر خدا. نقطه مقابل شکر، کفران نعمت است به معنای نشناختن نعمت از منعم و شاد نبودن به آن و صرف نکردن آن در مصرفی که منعم به آن راضی است. کفران نعمت بر خلاف شکر، از صفات ناپسند اخلاقی است و باعث شقاوت عقوبت دنیا و آخرت است، افرادی که کفران نعمت می کنند، افرادی پست، اسراف کننده، و اهل دوزخند. از جمله مواردی که مانع شکرگزاری و انگیزه کفران نعمت می شود، این است که انسان، منعم را نشناسد و خود را سزاوار نعمت بداند. دیگر اینکه فرد در فراوانی نعمت فرو رفته باشد و از نظر دنیوی به بالادست خویش نگاه کند و خود را با او مقایسه نماید. یکی از بزرگترین نعمتهایی که مورد ناسپاسی انسانها قرار می گیرد نعمت اهل بیت ( علیهم السلام) می باشد، که باید در شکرگزاری این نعمت بزرگ، سعی و تلاش بسیاری نماییم. پس برای اینکه افراد، افراد شکر گزاری باشند باید با آموزشی صحیح و تشویق به تفکر و تعمق در آثار و آیات الهی، شناخت شان را نسبت به منعم و نعمت، گسترش داد و با آشنا ساختن افراد با مصادیق شاکرین واقعی آنها را ترغیب نمود تا در کسب این فضلیت اخلاقی بکوشند و با همیاری یکدیگر به جامعه آرمانی شاکری دست یابند. امیدوارم که این تحقیق بتواند ایجاد انگیزه شکرگزاری در خویش و در تمام خوانندگان این پژوهش بنماید و ما را از شکرگزاران نعمتهای الهی و خصوصاً اهل بیت ( علیهم السلام ) قرار دهد . ان شاء الله.

این رساله در مورد «مفهوم هجرت از منظر قرآن و عترت(علیه السلام)» است. هجرت در لغت به معنای مفارقت، جدایی، دوری گزیدن و ترک وطن آمده است و در اصطلاح قرآن عبارت است از: «مهاجرت به سرزمین اسلام، سرزمینی که بتوانند با کتاب و سنت رسولش آشنا شوند و به آن عمل کنند.» در بخش دیگری از این رساله به اقسام هجرت (اخلاقی، رهایی بخش، علمی، تبلیغی، عبرت انگیز و اقتصادی) و بررسی هر یک پرداخته شده است. هجرت از آثار معنوی و مادی برخوردار است که می توان به عفوسیئات، رفتن به بهشت و گشایش در زندگی اشاره کرد. همچنین در این فصل رابطة هجرت و برخی پدیده های دیگر از جمله: هجرت و ایمان، هجرت و جهاد و هجرت و صبر بررسی شده است.

کرامت صفتی است در ذات انسان که به معنای برخورداری انسان از اعتلای روحی و تمایل او به امور ارزشمند و شریف و انزجار و دوری گزیدن وی از امور پست و حقیر می باشد. بنابراین، در مقابل خواری و پستی قرار می گیرد. اما عزت به معنای صلابت، نفوذناپذیری و برخورداری از روحیه ای محکم و استوار است. در حقیقت به کسی که مانع نفوذ پستی ها و آلودگی ها در جان و روحس می گردد عزیز گویند. نفس نیز به معنای خود و من است و در معنای عام آن به هرچیزی که دارای وجود و هستی باشد نفس گفته می شود مثلاً نفس نباتی، نفس حیوانی، نفس ناطقهو اما، نفس انسان حقیقتی است مجرد ونامحسوس که به تعبیر فلاسفه جوهری است ذاتاً مستقل ومتکی به خود اما در فعل نیازمند به ماده می باشد و با جسم هماهنگی و ارتباط تنگاتنگی دارد. نفس دارای مراتب و شؤون مختلفی است که فطرت یکی از این شؤون است و تمایل به امور شریف و عزیز و گرامی نیز از گرایش های فطری نفس انسان است. قرآن کرامت انسان را به مقام خلیفه الهی وی و تعلیم علم تمامی اسماء و صفات خود به این موجود زمینی و راز به فعلت رسانیدن این شأن ذاتی را در تقوای الهی می داند. همچنین قرآن عزت را به خداوند و رسولش ومؤمنان اختصاص داده است و این بیانگر آن است که تنها از طریق ایمان می توان به عزت راه یافت. ونیز رابطه عزت راه یافت. ونیز رابطه عزت انسان با عزت خداوند همان رابطه فقر انسان و غنی خداوند است. بین نگرش قرآن ودیدگاه معصومین_علیهم السلام_تفاوتی وجود ندارد. زیرا سنت معصومین-علیهم السلام_وآیات وحی هر دو کرامت انسان را به تقوای الهی می دانند. بنابراین معصومین_علیهم السلام-تأویل گر و مفسر آیات قرآن کریم هستند و رفتار وگفتار آنان سرشار از جلوه های عزتمندی و کرامت می باشد. برخورداری از نگرش توحیدی و افکار و اندیشه های صحیح و منطقی اساسی ترین گام در راه حرکت به سوی کرامت است و کسب فضایل اخلاقی مانند صبر، صداقت، شجاعت، غیرت، تواضع و . . . و همچنین عمل به دستورات قرآن کریم و معصومین_علیهم السلام_از اصلی ترین راه های رسیدن به کرامت است. خداوند آنجا که انسان با ارتکاب گناهان احساس ذلت و یأس می نماید راه توبه و بازگشت از مسیر پستی ها به سوی کرامت ها را برای انسان گشوده است و با امتحانات پی در پی راه کرامت را فراروی ما قرار داده است. توجه به مسئله ی تعلیم و تربیت چه زمانی که فرد خود باید به تربیت خود بپردازد و نفس خود را تزکیه نماید و چه آنجا که والدین و مربیان باید به تربیت انسان ها بپردازند نیز از عوامل زمینه ساز رسیدن به کرامت نفس می باشد. اما اموری که موجب سقوط و انحطاط انسان در پستی ها می گردد شامل رذایل اخلاقی مانند حسد، دروغ، تمسخر دیگران و نیز سرکشی از دستورات خداوند است. جهل ونادانی نیز می تواند حتی در مواردی مانند فقر و بیسوادی و نقص جسمی که در کاهش عزت نفس انسان ندارد این امور را از جمله مهمترین عوامل آسیب زای عزت نفس سازد که برای مقابله با این مشکل با جهل و نادانی مبارزه شود. عزت نفس آثار فردی بسیاری را به دنبال دارد که مهم ترین آن اعتماد به نفس مثبت است که خود موجب نشاط، پویایی، خلاقیت و موفقیت فرد می شود همچنین دوری جستن از گناهان و توجه به عظمت وعزت و شکوه خداوند نیز از آثار مثبت توجه به کرامت نفس است و در اجتماع نیز موجب خود کفایی و پیشرفت همه جانبه، تامین بهداشت روانی و امنیت افراد جامعه وحفظ استقلال کشور و جلوگیری از آثار سوء تهاجم فرهنگی می شود. غفلت از کرامت نفس و فقدان عزت نفس موجب بروز مشکلات بسیاری برای فرد می شود که بزرگترین آ عقده ی حقارت است که خود، افسردگی احساس پوچی و ناکامی را به دنبال دارد و نیز موجب می شود که فرد به امور کاذبی چون تجمل گرایی، ثروت اندوزی، و جاه طلبی گرایش پیدا کند و از ارزش های واقعی فاصله بگیرد. عدم امنیت اجتماعی، وابستگی به سایر جوامع، سلطه استعمار گران، رواج فساد و بی بند و باری نیز گوشه ای از اثار سوء اجتماعی فقدان عزت نفس در جامعه است. انسانهای با کرامت را می توان با رفتارهایی که متمایز از دیگران است شناخت مانند تغافل در مقابل خطاها ولغزش های افرادی که قابل اصلاح و هدایت هستند، عشق و محبت سرشار آنان به خداوند یگانه، تامین نیاز محتاجان قبل از درخواست آنها، عفو و گذشت با وجود داشتن قدرت انتقام، رعایت ادب و احترام در مقابل جاهل و بی ادب و بسیاری اوصاف کریمانه دیگر.

کبر به عنوان یکی از مهلک ترین رذیله های اخلاقی در زندگی فردی و اجتماعی مخصوصا در حوزه های اعتقاد و اخلاق امری است که زشتی آن بر هیچ نیک اندیشی پوشیده نیست. شناخت دقیق این بلای روحی که موجب ایجاد روح دنائت نفس در ارفاد وکشاندن آنان به ورطه هلاکت می شود، آنجا ضرورت می یابد که روح تعاملات فردی و اجتماعی را خدشه دار نموده و از طرفی به خاطر تیره شدن قلب عاملان آن و فاسد شدن ضمیرشان باعث غفلت از خدا، کفران نعمتها، عرق شدن در عیاشی، تحقیر دیگران و استهزای مؤمنان می شود. و در سرای آخرت کیفر دوزخ را نصیب متکبر می کند. پیامد زیانبار کبر جوامع بسی گسترده تر و سخت تر از کبر فرد است زیرا به اختلاف طبقاتی و حاکمیت جوامع مترف بر محروم و اشغال کشورهای ضعیف و از همه مهمتر گمراه کردن آنها می شود. در واقع کبر بلای عظیمی است که خمیرمایه بسیاری از معاصی محسوب می شود نگارنده جهت معرفی چهره قبیح آن، با استخراج و دسته بندی آیات و روایات، به عنوان منبع اصلی تحقیق، استمداد جسته و در عین بهره گیری از کتب اخلاقی سیره علماء سعی نموده ضمن تعریف موضوع بحث و بررسی اقسام و علل و آثار و مفاسد آن، به بیان روش زدودن و پاک کردن روح و روان از آن بپردازد.

موضوع تحقیق مقابله با افسردگی در خانواده از منظر مبانی دینی است.هدف تحقیق ارائه نمودن راهکارهایی کاربردی برای پیشگیری و درمان بیماری افسردگی در خانواده با استفاده از آموزه های اصیل دینی می باشد که در جهت تحقق آن، اهداف جزیی چون شناخت صحیح افسردگی به واسطه بررسی ماهیت و علل آن و آشنایی با عوامل پیدایش افسردگی دنبال می شود. با توجه به اهمیت تامین سلامت روانی خانواده و شیوع افسردگی بین اقشار جامعه به عنوان سرماخوردگی اختلال های دماغی، لازم و ضروری است با تمسک به مبانی دینی راهکارهایی در جهت مقابله با افسردگی در خانواده ارائه شود تا خانواده بتواند نقش سازنده ی خویش را در تامین سلامت روانی جامعه بهتر ایفا کند. از این رو در این تحقیق که با توجه به نوع از سنخ تحقیق های کاربردی و بنیادی و با در نظر گرفتن جهت گیری کلی از سنخ تحقیق های ترکیبی(توصیفی- تحلیلی) است؛ محقق در حدتوان علمی خود به تحلیل مسائل مرتبط با موضوع می پردازد و قواعد و قوانینی را به عنوان راهکار از آموزه های دینی ارائه می کند، که رعایت آن ها از سوی اعضای خانواده از بروز ناراحتی ها و بیماری های روحی و روانی مانند افسردگی جلوگیری می نماید. فعالیت انجام شده در روند تحقیق از سنخ تحقیق های سیستمی و ترکیبی است که محقق برای جمع آوری اطلاعات با رجوع به کتابخانه، اینترنت و استفاده از تجارب علمی از طریق فیش برداری از اسناد و مدارک معتبر وحیانی و روان شناسی موجود در کتابخانه به توصیف و تحلیل موضوع در سه فصل پرداخته است. در فصل اول برخی از تعاریف افسردگی و علایم آن بیان شده است. فصل دوم به بررسی علل پیدایش افسردگی درحیطه درونی، بیرونی، ایجابی و سلبی می پردازد. و در فصل سوم به بیان راهکار درباره پیشگیری و درمان افسردگی از منظر مبانی دینی پرداخته می شود. از جمع بندی مطالب بدست می آید که افسردگی اختلال خلقی و عاطفی طولانی مدت همراه باغم و اندوه شدید است که بیمار را دچار کاهش فعالیت و احساس های منفی مانند نا امیدی، یاس و...می کند و دارای علائمی از قبیل اضطراب، کاهش انرژی، تغییر در خلق و خوی و احساس و...می باشد. علل پیدایش افسردگی در حوزه درونی، بیرونی، ایجابی و سلبی قابل تقسیم بندی است که این روند مسیر ارائه راهکار را آسان تر می سازد.در این تحقیق بیست راهکار دینی در جهت مقابله با افسردگی با توجه به آموزه های قرآن و سنت ارائه شده است که بیان گر اهتمام دین اسلام نسبت به حفظ سلامت وپویایی نظام خانواده ومصون نگه داشتن آن از بیماری های جسمی وروانی از جمله افسردگی می باشد.

تحقیقی را که پیش رو دارید بنام مقام مادر از دیدگاه قرآن و سنت می باشد که هدف اصلی آن شناخت منزلت زن به عنوان مادر از دیدگاه قرآن و روایات است که سعی بر آن شده که در مورد مقام زن در آیات دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان پایه اصلی بررسی باشد. و همچنین روایات مربوط به مادر تا حد امکان بیان شود که این تحقیق شامل 5 بخش است که: بخش اول: آن کلیات شامل ( مقدمه- سابقه موضوع- ضرورت و اهداف تحقیق فرضیه ها و سوالات اصلی و فرعی- روش تحقیق- تعریف واژه ها و اصطلاحات) است. بخش دوم؛ شامل 3 فصل است که فصل اول: منزلت زن از دیدگاه قرآن- فصل دوم: تفاوتهای زن و مرد. بخش سوم؛ شامل دو فصل است که فصل اول زنان شایسته در قرآن و فصل دوم زنان ناشایست در قرآن. بخش چهارم؛ شامل 3 فصل که فصل اول نقش مادر در خانواده و جامعه، فصل دوم: مادر از دیدگاه علم و فصل سوم: نظر اسلام درباره ی مادر و بخش پنجم که شامل فهرستها و منابع می باشد.

تحقیق حاضر شامل سه بخش با این مباحث است: بخش اول، کلیاتی در باب رضا و ارزش آن در منابع اسلامی: بررسی واژه رضا در منابع گوناگون، بررسی ارزش ها در قرآن و منابع اسلامی، رضا و اهل آن (جهات رضا، اسوه های رضا)؛ بخش دوم، شناسایی انواع رضا: رضای خدا و بنده، رضای خدا از بنده (رضای اهل بیت(ع)، رضای والدین)، رضای بنده از خدا (نگرش انسان موحد به قضا و قدر الهی، حسن ظن به خالق عالم، نقش مصائب در سازندگی انسان)، رضای فرد و جامعه، رضای نفس (آرامش خاطر، عجب)؛ بخش سوم، بررسی عوامل و نتایج رضا: عوامل تقویت کننده ی رضا (معرفت، یقین، محبت، حمد و تسبیح، صبر، محاسبه ی نفس)، آثار و نتایج رضا (آثار فردی رضا از قبیل آرامش و راحتی، قناعت و غنی، آمادگی جهت طاعت، بنده ی ویژه ی خدا شدن، افزونی نعمت و سلامتی، استجابت دعا و...، آثار اجتماعی رضا مانند: ایجاد روحیه ی امید و استقامت در جامعه و رفع ظلم از مردم، ایجاد روحیه ی انضباط و تسلیم در برابر قانون الهی و...، آثار اخروی رضا مانند: در صف صدیقین درآمدن، وجود مشیت مطلقه برای اهل رضوان، رسیدن به درجه ی شفاعت، محاسبه ی آسان در قیامت، برترین نعمت، رضای پروردگار

•جامعه ای می تواند به رشد متعالی و سعادت برسد که در پیکره آن، که همان خانواده است نور الهی و معنویت بتابد و خانواده هایی سالم و مستحکم و دارای ایمان هستند که در آن خانه ها به مادرانی عفیف و باتقوا، مهربان و فداکار به پرورش فرزندان پاک و معصوم می پردازند چرا که از دامن زن ، مرد به معراج می رود. •لذا مادران باید عظمت و ارزش زن را بدانند و نسبت به وظایفشان آگاهی پیدا کنند و رفتار خود و هویت و شخصیت والای خود را مطابق آیات قرآنی و الگو بزرگ اسلام حضرت فاطمه(س) تطبیق نمایند تا بتوانند مقام شامخ که خداوند به ایشان عطا فرموده از عهده اش برآیند و کانون خانواده را به محبت و عشق به برترین جایگاه انسانیت برسانند. •در این نوشته سعی بر آن است مقام مادر از دیدگاه آیات و روایات ، نقش مادر در تحکیم خانواده ، اجتماع ، نقش مادران صدر اسلام ، خاصا در جنگ تحمیلی ایران بررسی شود، تا از این بابت مقام و عظمت مادر برای همه اقشار جامعه خصوصا قشر نوجوان و جوان روشن شود و ز طرفی دختران به اهمیت و مقام خودشان در اجتماع و جوامع پی ببرند که مادرشدن مقامی بس والاست که خداوند به آنها عطا فرموده است. مادر یعنی گذشت، مادر یعنی ایثار و فداکاری، مادر یعنی نوری از محبت و عشق، مادر یعنی کانون گرم خانه، مادر یعنی چراغ هدایت، فروغ رحمت، مادر یعنی تجلیلگاه قدرت خداوند، مادر یعنی انیس و مونس همسر و فرزندان.

در این نوشتار با عنوان « مقام مادر از دیدگاه قرآن و سنت» ابتدا تعریف مادر و مادری، مادر از منظر طبیعت و علم کودک و حضور مادر بیان شده و به جایگاه مادر در علوم تربیتی و اجتماعی ( مادر نهاد خانواده، مادر به عنوان اولین مربی و اهمیت و اثرات شیر مادر) اشاره شده و به هر کدام به صورت جداگانه بررسی شده است. سپس درباره ی نقش و جایگاه مادر در قرآن کریم سخن به میان آمده و سیمای مادر در قرآن، احسان به مادر بعد از پرستش خدا و همچنین حدود اطاعت مادر و دعا و نیایش برای مادر، تجلیل قرآن از زحمات مادر و مادر و تربیت دینی فرزند، نوجوان و جوان اشاره شده است. در ادامه به مادر و مادری از دیدگاه سنت و روایت، مقام مادر در اسلام، لزوم اطاعت از مادر و فواید نیکی به مادر از جمله: احترام به مادر کفاره ی گناهان، رضای خدا رضای مادر، زنده شدن فرزند در اثر دعای مادر و آفات عقوق مادر ( احتضار جوان، عدم رضایت مادر و اثر نفرین مادر) پرداخته است. همچنین به اهمیت مقام مادر و اینکه حق مادر بیش از پدر است اشاره ای داشته و حق مادر را از دیدگاه امام سجاد و امام رضا ( ع) بیان داشته است و به نقش مادر در تربیت فرزند، و اهمیت تربیت در کودکی، توجه کودک به مادر، محبت مادر و خاطره فراموش نشدنی محبت مادر و همچنین نقش حضرت فاطمه ( س) در تربیت فرزندان مورد بررسی قرار گرفته که خود برنامه کاملی برای هدایت و تکامل بشر است. سپس به مادران معصومین(ع) از جمله آمنه مادر رسول اکرم(ص) فاطمه مادر حضرت علی ( ع)، خدیجه مادر فاطمه زهرا(س) و فاطمه زهرا ( س) مادر حسنین ( ع)و شهربانو مادر حضرت سجاد(ع)، اشاراتی شده، همچنین به مادر در نگاه بزرگان دینی و شخصیت ها از جمله اویس قرنی و اطاعت مادر، اطاعت از مادر و توفیق دیدن ملائکه، علاقه مادر به فرزند و دیدگاه امام خمینی(ره) درباره ی مادر به نحو اجمال پرداخته شده است. و در پایان تحلیل و ارزیابی موضوع مورد بحث ارئه گردیده.