جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی معانی اصل عدل و وجوه، مترادف ها، متضادهای آن در قرآن و نهج البلاغه موضوع مورد بحث این رساله است. با بررسی های انجام شده به نظر می رسد که معنای اصلی عدل در قرآن : داد کردن، درستی باشد و وجوه آن فدیه مانند شرک دادگر و انحراف فتن می باشد. مترادف های این دو واژه در قرآن عبارتند از: قسط، حق، قصد، سواء، میزان، وسط متضادهای این لغت نیز در قرآن عبارتند از: ظلم، عدوا، بغی، باطل، طغیان، جور، ضیزی، عوج با مطالعه کلمات گهربار مولی الموحدین به نظر می رسد که وجوه این کلمه در نهج البلاغه شرک انحراف یافتن، مثل و مانند باشد. و مترادف های آن نیز: قسط، قصد، میزان، وسط وحق است. و متضادهای آن: ظلم، جور عدوان، بغی طغیان عوج و باطل می باشد.

آنچه در این نوشتاردنبال می شود، جست و جوی راهکار قابل اعتمادی در برداشت های ضابطه مند از فرازهای قرآنی با نگاهی مستقل از مفاد سیاقی و ظاهری و تاریخ از پیوندهای خاص است. این رساله از چهار بخش تشکیل شده است: بخش اول به مبانی زبان شناختی، بخش دوم به مبانی قرآن شناختی، بخش سوم مبانی سنت شناختی و بخش چهارم شامل نتایج و نمونه ها می باشد.

شناسایی مبانی و معیارهای پیوند معنایی آیات قرآن است. پژوهش حاضر، ضمن تأکید بر اصل وجود پیوند معنایی بین آیات قرآن که ظهور و بروز آن، بیشتر در شیوه تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر موضوعی است، مبانی نظری این پیوند را به دو قسم: برون متنی (بیرون از نص قرآنی) و درون متنی تقسیم می کند و مبانی برون متنی را شامل: شکل گیری ساختار قرآن بر اساس اصول محاوره عقلا، احراز وثاقت و اعتبار متن قرآنی، و دلالت روایات معصومان(علیهم السلام) بر این پیوند معنایی، می داند و مبانی درون متنی را عبارت از: ساختار محکم و متشابه، عدم اختلاف و تناقض درونی، چینش وحیانی آیات سوره ها، و محوریت آیات کلیدی، ذکر می نماید و آنگاه با توجه به مبانی یاد شده، معیارهای پیوند معنایی آیات را در گزینه های: پیوند واژگانی، پیوند ساختاری، پیوند موضوعی، پیوند محکم و متشابه، و پیوند سیاقی بررسی می کند.

معمول است که تحقیق هایی که درباره معاد صورت می گیرد و حتی تحقیق هایی که درباره معاد شناسی قرآنی است، به مسائل خاص واز پیش تعیین شده ای می پردازد که عمدتاً خاستگاه کلامی دارند؛ مسائلی نظیر اثبات معاد، معاد جسمانی، نشانه های رستاخیز، وصف بهشت و جهنم و.. طرح این مسائل و پی جویی پاسخ آنها سرو شکلی عمدتاً کلامی به موضوع معاد می دهد و جایگاه ونقش آن را در میان مفاهیم دینی متناسب با همان مسائل تعیین می کند. اما در این موضوع معاد در کلیت آن، آن گونه که در قرآن کریم تصویر شده مورد مطالعه قرار می گیرد. این تحقیق در قالب نام های معاد صورت گرفته است، یعنی واژه هایی که به معنای کلی معاد(جهان پس از مرگ و نه بهشت و جهنم) و رستاخیز(نه نشانه ها و اتفاقات مرتبط با آن) ارجاع می دهند. روش این تحقیق هم روش معنی شناختی است، یعنی مطالعه ساختگرایانه معنا. در اینجا نام های معاد در قرآن کریم در چارچوب مطالعه روابط معنایی تغییرات معنایی و توصیف معنا بر اساس تحلیل بافت زبانی(آیات) مورد مطالعه قرار گرفته اند. معنای"الیوم آلاخر" که بر اساس تحلیل کاربردی آن در آیات مورد مطالعه قرار گرفته،معنایی کلی نگراست و بر اصل معاد دلالت دارد. معنای"الاخره" در چارچوب مطالعه تقابل آن با "الدنیا" و تضییق معنایی آن توصیف شده است. بخش مفصلی از معنی شناسی آلاخره به توصیف معنی ضمنی آن یا همان تداعی های "بهشت"، "دوزخ" و "آن جهان" اختصاص دارد. معانی ارجاعی و ضمنی"یوم القیامه" و"الساعه" نیز از طریق تحلیل کاربردهای آنها و مفاهیم هم نشین و جانشین آنها در آیات، مورد مطالعه قرار گرفته است. معنی شناسی نام های معاد در قرآن کریم همچنین نشان می دهد که مفاهیم"دنیا" و"جزا" نقش اصلی را در شکل دادن و تعیین نقش معاد در قرآن کریم دارند، مفهوم"ایمان" و مفاهیم مرتبط با آن(نظیر: کفر، تکذیب، شک،...) و نیز رابطه انسان با معاد را تصویر می کنند.

این رساله با این پیش فرض که بر هر یک از سوره های قرآن یک هدف محوری حاکم است، به انجام رسیده و حاوی پنج فصل با این عناوین است: فصل اول، هر سوره بسان مجموعه ای منظم؛ فصل دوم، عوامل پراکنده نمایی موضوعات درون سور قرآنی؛ فصل سوم، ویژگی های تألیف قرآنی؛ فصل چهارم، معیارها و علائم شناخت اهداف سوره های قرآنی؛ فصل پنجم، سابقه تاریخی تألیفات و تفاسیر قرآنی در جهت تعیین اهداف حاکم بر سور قرآنی.

در این تحقیق معاد از دیدگاه سه آیین یهود و مسیح و اسلام مورد بررسی قرار گرفته و موضوعات مورد بحث در آن عبارت است: پدیده ی مرگ، مرگ از دیدگاه عهد عتیق و یهود، مرگ از دیدگاه مسیح (آیین مسیحیت)، مقایسه ی پدیده ی مرگ در سه آئین، برزخ از دیدگاه سه آیین، رستاخیز در سه آئین، علائم وقوع قیامت در آئین مسیحیت، معاد جسمانی از دیدگاه سه آئین یاد شده، بهشت و جهنم از دیدگاه مسیح، یهود و اسلام، وجوه اشتراک و افتراق سه آئین در اعتقاد به معاد و بهشت و جهنم، قیامت

تحقیق حاضر با عنوان معیارهای همسرگزینی از دیدگاه قرآن و سنت تنظیم گردیده به بررسی اثرات و فواید ازدواج صحیح بر طبق معیارهای مطلوب و صحیح در انتخاب همسر و آشنا کردن جوانان با راههای درست گزینش همسر می باشد؛ چراکه علت بسیاری از مشکلات خانواده ها، عدم آگاهی از حقایق و معلومات بسیاری است که ریشه در گام اول ازدواج دارد. لذا نگارنده ضرورت دانست که با ارائه راهکارها و معیارهای درست بر طبق آیات قرآن و احادیث، جوانان را در انتخاب این مسیر مهم زندگی یاری رساند. این تحقیق در سه فصل تدوین گردیده است: فصل اول: مفهوم و اهمیت ازدواج، جایگاه آن از منظر اجتماع و اهداف و فوایدی که در زندگی فرد و جامعه دارد و با توجه به آیات و روایات به بررسی و بحث پرداخته است. فصل دوم: ملاکها و معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه قرآن و سنت بیان شده است. فصل سوم: راهکارهای مناسب گزینش همسر شایسته. این تحقیق با توجه به لحاظ نگرش و با توجه به هدف، از سنخ تحقیقات کاربردی است و به لحاظ راهبردی جزء تحقیقات توصیفی، علّی- تحلیلی می باشد. و با توجه به استناد از مدارک و اسناد به کتب براساس راهکارها جزء تحقیقات کتابخانه ای است. در مجموع آنچه در این تحقیق به آن پرداخته شده و از مباحث مختلف استنتاج گردیده است، آن است که: مؤثرترین قدم در موفقیت یک خانواده، دقت و بررسی کافی در مرحله انتخاب همسر است و انتخاب ناآگاهانه و سطحی موجب فروپاشی نظام مقدس خانواده می شود و همچنین موفقیت خانواده در درجه اول به این بستگی دارد که انتخاب همسر از روی آگاهی و با توجه به معیارهای درست صورت گیرد.

مباحث این پایان نامه در زمینه آیات و سور مکی ومدنی است و عبارتند از: جایگاه دانش مکی و مدنی درتاریخ علوم قرآن، دانش مکی و مدنی در عصر تدوین،فوائد شناخت آیات مکی و مدنی، توقیف و اجتهاد درمکی و مدنی قرآن، ملاکهای شناخت مکی و مدنی،محاسبات آماری آیات مکی و مدنی و منابع شناخت اجتهادی مکی و مدنی قرآن.

تحقیقی است در تبیین معاد و معاد جسمانی از دیدگاه قرآن کریم. این پژوهش در دوازده فصل تنظیم شده است. ابتدا تحت عنوان «فرجام شناسی» به بررسی دیدگاه اقوام و ملل گذشته از زبان قرآن و تاریخ توجه شده و به فرجام شناسی مصری ها، یونانی ها، رومی ها و بابلی ها اشاره شده است. سپس فرجام شناسی نزد ادیان بزرگ همچون آیین های برهما، بودا، زرتشت، یهود، مسیحیت و اسلام بیان شده است. نویسنده در رابطة «معاد جسمانی» دیدگاه قرآن را واضح و مستدل بیان کرده و شبهات آن را پاسخ داده است. وی در مورد دلایل معاد، در دو محور، یکی اصل امکان معاد و زندگی پس از مرگ و دوم وقوع و تحقق عقلی و نقلی آن بحث نموده است. در پایان نیز «حوادث پیش از معاد جسمانی» همچون ماهیت و حقیقت مرگ و عالم برزخ و نیز «حوادث پس از معاد جسمانی» را مانند تجسم عمل و وجوه مشترک و متفاوت دنیا و عالم آخرت را تبیین کرده است.

در پایان نامه حاضر دیدگاه قرآن درباره فلسفه خلقت و آفرینش انسان مورد بررسی گرفته و چنین نتیجه گیری شده است که اگر انسان به معرفت صحیح برسد، قطعا این معرفت عشق و محبت را به دنبال می آورد و نشانه عشق و محبت اطاعت و بندگی محبوب است. خلاصه اینکه محبت و بندگی محصول و نتیجه معرفت است.