جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق پایانی حاضر « مفهوم نفاق در قرآن و سنّت ، ریشه ها و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» ؛ نفاق از مادّه ی « نفق» به معنای سوراخ زیرزمینی ، فنا شدن و گذشتن چیزی است و معنای اصطلاحی ، به هرگونه دوگانگی میان ظاهر و باطن و میان گفتار و عمل گفته می شود . در زبان فارسی مترادف با دورویی است . نفاق پُست ترین صفت اخلاقی بوده که با ضعف عقیده و ایمان رابطه ی مستقیمی دارد و متأسّفانه در طول تاریخ بشر آثار ناگوار فردی ، اجتماعی و اُخروی را در پی داشته است . به همین جهت طرح چنین موضوعی با هدف مصون نگاه داشتن افراد و جامعه از گزند این صفت و دارندگان آن از اهمیّت بسیاری برخوردار است . بدین منظور پژوهش پیش رو را در سه بخش با عناوین : 1- مفهوم شناسی و ریشه های نفاق 2- پیامدهای فردی نفاق 3- پیامدهای اجتماعی نفاق سامان داده ام که هر بخش فصولی را در بردارد . این پژوهش به روش های دینی ، موردی ، تحلیلی ، توصیفی و کتابخانه ای انجام گرفته و مهمترین منابع علمی مورد استفاده ، آیه ها و کتاب های تفسیر قرآن کریم، کتاب های حدیث و اخلاق است . ره آورد این اثر تحقیقی ، آشنایی با مطالب زیر است : دو رویی از مفاهیمی همچون تقیّه و کتمان شایسته و ضعف اراده ، سیاست و رازداری جداست . انواع نفاق را می توان در دو دسته ی کلّی : عقیدتی و عملی جای داد . ریشه های نفاق را می توان در تدبّر نکردن در قرآن ، حقارت درونی ، ستیزه جویی با مکتب حقّ ، پیمان شکنی ، دلبستگی به ثروت و مقام یافت . نفاق آثار زیان بار خود را بر افکار ، عقاید ، اخلاق ، رفتار و روان شخص بر جای می گذارد و زندگی اُخروی تلخی را برای او مهیّا می سازد . آسیب هایی را که دو رویی بر جامعه وارد می آورد ، در زمینه های فرهنگی ، امنیّتی ، سیاسی و تعاملات اجتماعی نمودار می گردد . تنها راه رهایی از رذیله ی اخلاقی نفاق ، چنگ زدن به آموزه های روشنگر قرآن کریم و سخنان پیشوایان معصوم اسلام : و الگوپذیری از آنان است .

در این تحقیق موضوع نفاق در قرآن طی پنج فصل با این مباحث بررسی و تدوین شده است: فصل اول، زمینه های فردی، زمینه های اجتماعی؛ فصل دوم، ویژگیها و صفات منافقین؛ فصل سوم، راههای شناخت منافقین؛ فصل چهارم، مواضع و شیوه های برخورد و عملکرد منافقین، منافقین و غزوات رسول الله(ص)؛ فصل پنجم، نحوه برخورد با نفاق و چهره های آن.

این پایان نامه در قالب سه بخش می باشد که بخش اول: مبنا و ماهیت حقوقی نفقه زوجه می باشد که خود این بخش شامل دو فصل می باشد که فصل اول آن بر مفهوم فقهی و حقوقی نفقه زوجه است که مشتمل بر تعاریف نفقه و بررسی فقهی و حقوقی نفقه می باشد. و فصل دوم که ماهیت حقوقی نفقه زوجه می باشد مشتمل بر دو بحث از اموالی که انتفاع از آنها موجب نابود شدن آنهاست و اموالی که انتفاع از آنها موجب نابود شدن عین آنها نیست. بخش دوم: ارکان و شرایط نفقه زوجه است که شامل دو فصل می باشد فصل اول: موضوعات نفقه زوجه و مقدار آن را در بر می گیرد که عبارتند از خوراک و پوشاک ، مسکن خادم، .. است و در مورد نحوه پرداخت نفقه و مسوول پرداخت نفقه هم مطالبی بیان شده. و فصل دوم : شرایط وجوب نفقه زوجه و موارد سقوط آن را بیان می دارد. که می فرماید نفقه واجب است بر دو شرط: عقد دائم باشد و زوجه تمکین داشته باشد و همچنین موارد سقوط نفقه را بیان می دارد که عبارتند از نشوز، زوجه صغیره ، زوجه کبیره، زوجه بیمار و زوجه مرتد و ... و بخش سوم: خصوصیات و ویژگی های نفقه زوجه را بیان می کند که خود مشتمل بر سه فصل می باشد. فصل اول: امتیازات نفقه زن بر اقارب می باشد که در ابتدا تعریفی از نفقه اقارب و وجوب آن می شود و سپس امتیازات نفقه زن بر نفقه اقارب توضیح داده می شود. و فصل دوم: حکم انفاق پس از انحلال نکاح گفته می شود که بعد از منحل شدن نکاح موضوع نفقه به چه صورتی است و در مدت عده طلاق رجعی و طلاق بائن و فسخ عده وفات مسئله نفقه چگونه است واجب است یا نه؟ و فصل سوم: آثار ترک انفاق را می گوید که در صورتسی که زوج از پرداخت نفقه امتناع کند چگونه باید با وی برخورد شود. و زوجه از چه راههایی می تواند حقوق خود را دریافت کند.

پژوهشگر در این تحقیق در صدد تبیین نفاق و منافقان با تکیه بر آیات قرآن و سخنان حضرت علی(ع) در نهج البلاغه است. موضوعات مورد بحث آن به این شرح است: معنای اصطلاحی و لغوی نفاق و منافق، برخوردهای قرآن با منافقان، منافقان و جهاد، کارشکنی ها و دسیسه های منافقان، تهدیدها و مذمت های قرآن نسبت به منافقان، صفات و نشانه های منافقان در قرآن و نهج البلاغه، علل و انگیزه های نفاق.

پایان نامه حاضر دارای نه فصل به این شرح است: فصل اول، معنای لغوی و اصطلاحی نفاق و منافق و اهمیت آن در قرآن; فصل دوم، کلیات: ضرورت شناخت منافقان، دشواری شناخت منافقان، خطر منافقان، مهمترین ابزار کار منافقان، شکننده بودن منافقان، منافقان از اعراب بادیه و منافقان از اهل مدینه، منافقان از اهل کتاب، فرمان منع سازش با کافران و منافقان، آزمایش های مکرر منافقان، شرط پذیرش توبه از منافقان; فصل سوم، تشبیهات و تمثیلات قرآن درباره منافقان: تشبیه منافقان به کسی که در بیابان آتش افروزد و...; فصل چهارم، منافقان و جهاد: در این فصل موضع منافقان در جهاد بررسی شده است: نظیر دروغ شمردن وعده خدا و رسول، عذرتراشی برای فرار از جهاد و جهاد به طمع غنیمت; فصل پنجم، کارشکنی ها و دسیسه های منافقان: دلسرد کردن مسلمانان از انفاق در راه خدا، ممانعت از انفاق در حق مؤمنان، همسویی منافقان و یهود در مخالفت امر پیامبراسلام(ص)، اذیت کردن و بی احترامی به رسول خدا(ص)، انتشار داستان افک، توطئه قتل پیامبر در عقبه، ساختن مسجد ضرار برای هدفهای شیطانی، داستان سقایت و فتنه منافقان; فصل ششم، تهدیدها و مذمت های قرآن نسبت به منافقان; فصل هفتم، صفات و نشانه های منافقان در قرآن: صفات منافقان در قرآن، نشانه های منافقان در قرآن; فصل هشتم، نفاق و منافق از دیدگاه نهج البلاغه: منافقان بزرگترین خطر برای امت اسلام، به خاک مالیدن بینی منافق با نهی از منکر، جعل حدیث به وسیله منافقان، لزوم پرهیز از منافقان; فصل نهم، علل و انگیزه های نفاق

این پایان نامه در چهار فصل تدوین شده است: فصل اول درباره معانی لغوی و اصطلاحی نفس و فصل دوم در زمینه نفس در قرآن است. در این فصل از موضوعات نفس لوامه، نفس مطمئنه، نفس اماره، نفس ملهمه، بقاءنفس، تزکیه نفس، کرامت نفس و جز آن بحث شده است. در فصل سوم نفس از نظر احادیث ائمه (ع)بررسی شده و از موضوعاتی مانند شناخت نفس، ارزش نفس و رابطه نفس با تن سخن به میان آمده است. فصل چهارم به بررسی نفس از منظر فلسفه و عرفان اختصاص دارد و شامل مباحثی چون غیرمادی بودن نفس، ادراک نفس، تجرد و بقای نفس و سیر و سلو ک نفس است.

در این پایان نامه نفس در چهار فصل بررسی شده و مطالب آن به این شرح آمده است: فصل اول، معانی لغوی و اصطلاحی نفس؛ فصل دوم، نفس در قرآن کریم؛ فصل سوم، نفس در روایات معصومین(ع)؛ فصل چهارم، نفس از دیدگاه فلاسفه و عرفا. برخی از مهمترین موضوعات این پایان نامه عبارتند از: انواع نفس، اصلاح نفس، عوامل سقوط نفس، موانع رشد نفس، جهاد با نفس، توبه، تجرد نفس.

در این پایان نامه خطابهای قرآن به مردم بررسی شده است. مباحث آن عبارتند از: نداها و خطابهای قرآن، نداها و خطای قرآن در خصوص قرآن و آدم وخلقت او، نداها و خطابهای قرآن به بنی آدم، نداها وخطابها درباره مردم، خلقت و امور مربوط به خالق ومخلوق، مردم و زندگی دنیا، مردم و قرآن و پیامبر (ص)و مردم و قیامت.

این پژوهش در پنج فصل با این عنوان ها تدوین شده است: فصل اول، اهل کتاب: تعریف لغوی، حوزه ی معنایی آن در قرآن، مصادیق اهل کتاب، امیین، پیامبر خاتم؛ فصل دوم، قرآن مصدق تعلیمات انبیای پیشین؛ فصل سوم، نسخ احکام و نسخ شریعت؛ فصل چهارم، اختلاف در دین: تعریف اختلاف، خاستگاه اختلاف، مصادیق اختلاف؛ فصل پنجم، مواجهه ی قرآن با اهل کتاب: جدال احسن و خصوصیات آن در قرآن

این رساله که به زبان عربی نوشته شده، در نقد بخشی از کتابی به نام« اصول مذهب الشیعة الامامیة الاثنی عشریة» تألیف دکتر ناصر علی قفاری یکی دانشمندان وهابی مذهب است و شامل پنج فصل با این عنوان هاست: ادله امامی مذهبان بر مصونیت قرآن از تحریف؛ روایات تحریف در ترازوی نقد؛ احادیث تحریف در کتب اهل سنت؛ نگاهی به پاسخ های اهل سنت به اشکالات این روایات؛ نظری گذرا به پاسخ های امامی مذهبان به روایت اهل سنت.