جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مراد از واژه جمع در متون اسلامی تاریخی مربوطبه دو معنی است: حفظ و بخاطرسپاری قرآن، و نگارش و تدوین آن. به همین جهت این پایان نامه نیز در دوبخش تنظیم شدهاست: بخش اول، معانی نخست رامدنظر داشته و به بررسی عوامل مؤثر در حفظ قرآن وحافظان قرآن می پردازد . بخش دوم، به معانی دوم جمع نظر دارد و به بررسی تدوین قرآن در عصر پیامبر صلی الله علیه وآله،نخستین جامع قرآن بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه وآله، و عصرابوبکر و عصر عثمان می پردازد. در پایان نقطه و اعجام قرآن مورد بررسی قرار می گیرد

موضوع این تحقیق بررسی آوای قرآن، آثار و نتایج آن می باشد. آوای قرآن همان موسیقی قرآن می باشد که از تلفظ حروف، کلمات و آیات برمی خیزد صامت و مصوت های هر حرف در مجموع کلمه و جمله دارای آوای خاصی است که بیان گر معانی مخصوص به خود می باشد. به طور مثال در کلمه صادق حرف صاد که با ضخامت تلفظ می شود و سپس الف که با دور شدن لب ها و دال و قاف که با سختی و ضخامت ادا می شوند آوای خاصی دارند که معنای مخصوصی را به ذهن منتقل می نمایند. در این تحقیق سعی نموده ایم تا حدی که در توان است موسیقی قرآن را از جهات مختلف بررسی نموده تا درک آثار و نتایج بهتر باشد. آوای قرآن از عناصری تشکیل شده که از آن جمله فصاحت و بلاغت کلمه و کلام را می توان نام برد. اگر با دید دیگری بنگریم نغمات قرآن به لحاظ عمیق بودن به ظاهری و باطنی تقسیم می شود. آوای ظاهری تغییر پذیر بوده و اصالت و عمقی ندارد لیکن آوای باطنی دارای پایداری و روح محکمی است که از جان حروف، کلمات و جملات برمی خیزد. آوای ظاهری قرآن با چند روش قابل بررسی است روشی که مشهور است و از طریق مقامات صوتی ( دستگاه های صوتی) صورت می گیرد که دارای هفت مقام مشهور می باشد و روش غیر مشهور که از طریق اوزان عروضی قابل بررسی است. دستگاه های صوتی قرآن شامل حجاز، نهاوند، بیات، رست، صبا، سیکاه و جهارکاه می باشد. حروف و کلمات نیز اثری مستقیم بر آوای قرآن دارند به گونه ای که با تغییر حروف از مجهور به مهموسه ، آوای آن ها نیز متفاوت می شود. جدای از این مطلب گروهی از آیات آوای خاصی دارند که درباره محتوای مشترکی سخن می گوید و نیز گاهی یک سوره آوای خاصی را از ابتدا تا انتها می رساند و پراکندگی محتوا در آن سوره کمتر است. الفاظ رابطه ی مستقیمی با محتوا دارند به گونه ای که بخشی از محتوا با شنیدن لفظ به ذهن منتقل می شود و به همان نسبت تأثیری بر روح، جان و ذهن آدمی می گذارد. زمانی که آیات عذاب بیان می شود همراه با آوایی سخت و خشن می باشد و بالعکس هنگامی که سخن از نعمات و رحمت خداوند است آوایی آرام و لطیف بیانگری می نماید. هر چند هدف از نزول قرآن صرف تأثیر جسمی و ... نیست لیکن همین تأثیر جسمی را می توان دلیلی بر منکرین اعجاز قرآن کریم برشمرد. سعی نموده ایم در این تحقیق به رجوع کتاب اکتفا نکنیم بلکه از سخنان استاید حوزه و دانشگاه نیز بهره مند شویم و همچنین به مقالات و پایان نامه های تحقیقی نیز سری بزنیم. در پایان باید عرض کنیم آوای قرآن ، آوایی است مخصوص به خود که هیچ بشری توان مقابله با آن را ندارد. نظم حروف کلمات به گونه ای است که کاملا با معنا هماهنگ است به گونه ای است که معنا و محتوای کلمه و آیات از بطن آوای آن به گوش می رسد.

موضوع این رساله عبارت است از نقد و بررسی تحقیقات خاورشناسان در زمینة تاریخ گذاری آیات و سور قرآن. مراد از تاریخ گذاری قرآن تعیین تاریخ نزول سوره های قران است. با توجه به اینکه این موضوع پژوهشی تاریخی است؛ از این رو مبنا و روش تحقیق درست آن، استناد به ادلة تاریخی، روایات معتبر و مضامین آیات و سور است. بدین لحاظ، قرآن پژوهان مسلمان اغلب در این زمینه به روایت ابن عباس استناد کرده اند و بر اساس آن به ترتیب نزول سوره ها پرداخته اند؛ ولی خاورشناسان از آنجا که بیشتر بررسی لحن و آهنگ و سبک آیات و سور را ملاک و مبنای تحقیق خود قرار داده اند و یا آنکه به روایات ضعیف استناد جسته اند به همین جهت به نتایجی ناموزون و نادرست دست افته اند؛ به گونه ای که نتیجة پژوهش آنها در ارایه ترتیب سوره ها نه تنها با ترتیب روایی ناسازگار می باشد بکله میان ترتیبهای خودشان هم تفاوت و ناسازگاری های بسیار زیادی مشاهده می شود و این نشانگر آن است که معیارها و مبانی آنها چیزی جز ذوقیات و تخیلات محض نبوده است. این رساله به گزارش و نقد پژوهش هشت تن از خاورشناسان در زمینة تاریخ گذاری قرآن می پردازد که عبارتند از: تئودور نولدکه، گوستاو وایل،رودول، بلاشر، ریچارد بل، ویلیام مویر، گریم و هرشفلد. ساختار رساله متشکل از یک مقدمه، چهار فصل و بخش پیوستها است. .فصل اول به کلیات پژوهش از قبیل تبیین موضوع، اصطلاح شناسی و زندگی نامه خاورشناسان اختصاص یافته است. در فصل دوم طبقه بندی جهار مرحله ای سوره ها، در فصل سوم، سایر طبقه بندی ها و در فصل چهارم، جمع بندی و نتایج تحقیق و پیشنهادها و در قسمت پیوستها برخی از جداول ترتیب نزول سوره ها ارائه شده است.

پایان نامه حاضر تحدّی قرآن را در هفت فصل با این عناوین بررسی کرده است: فصل اول، مقدمات و کلیات؛ فصل دوم، تاریخچه اعجاز قرآن؛ فصل سوم، تحدّی و اعجاز قرآن؛ فصل چهارم، تحدّی در قرآن و تفسیر و وجوه آن؛ فصل پنجم، تحدّی در تاریخ؛ فصل ششم، تحدّی و برهان صرفه. در فصل هفتم نتایج بحث آمده است.

نظم یعنی، ارتباط و همبستگی که بین اجزاء یک مجموعه قرار دارد و هر جزء مکمل جزء دیگر است؛ به طوری که بدون آن اثر مطلوب خود را نخواهد گذاشت. نظم دو نوع است: نظم تکوینی و نظم تشریعی. در اولین بخش، نظم از دیدگاه قرآن بررسی می شود. در فصل اول؛ قرآن، نظمیرا که در آسمان و عالم بالا و کهکشانها نهفته شده را اشاره می کند. در فصل دوم؛ جهان اسرار آمیز گیاهان را بیان می کند. در سومین فصل، قرآن می گوید که حیوانات از نظمی شگفت پیروی می کنند. در فصل چهارم، عالم و جود انسان را بررسی می کند. و شگفتیهای این عالم را به ما گوشزد می نماید. در دومین بخش، به عنوان الگو نمونه هایی از زندگی ائمه و بزرگان را می آوریم. نظم در زندگی پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم)، در زندگی فاطمه ( سلام الله علیها)، و زندگی علی ( علیه السلام) و همچنین در زندگی امام رضا ( علیه السلام) آمده است. بخش سوم: نظم در زندگی فردی است. فصل اول: برای اینکه نظم در زندگی به بهترین نحو پیاده شود، نیاز به این است که اوقات خود را تقسیم کنیم. فصل دوم: اسلام و مکتب و دین ما در این باره مباحثی را مطرح می کنند. فصل سوم: نظم در امور شخصی است. نظم در لباس، در نگاه، و در خوردن و ... فصل چهارم: نظم در خانه و خانواده است؛ که برنامه ریزی در این زمینه باعث صفا و صمیمیت در خانه است. فصل پنجم: بحث درباره نظامات روانی می باشد. از نظر روانی نیز انسان نیاز به منظم شدن دارد. فصل ششم: مطالعه از جمله مواردی است که مکان، زمان، وقت و مقدار آن باید تنظیم باشد. فصل هفتم: در مورد اقتصاد منظم است. قناعت نمونه ای از نظم در زندگی است. فصل هشتم: مقصود و غایت نظم صحیح را بیان می کند. فصل نهم: آثار و نتایج نظم و انضباط را مطرح کرده و یک به یک آنها را بررسی می کند. فصل دهم: تعریف برنامه ریزی، فلسفه و مراحل آن را می آوریم. بحش چهارم: نظم در اجتماع است. فصل اول؛ تعریف اجتماع می آید. فصل دوم؛ بحث در مورد مسائلی است که نظم باید در آنها جاری باشد؛ از جمله مدیریت می باشد. یعنی عواملی که باید یک مدیر برای نظم بخشی و ساماندهی رعایت کند. فصل سوم؛ در این فصل چگونگی پیدایش نظم، قدرت گرفتن آن و از هم پاشیدگی نظم سخن به میان می آید. فصل چهارم، تخلف ها و بی نظمی های اداری آمده است. و در آخرین فصل، نظم و دقت را توضیح می دهیم و آنها را با انضباط مقایسه می کنیم.

پژوهش حاضر به یکی از مهم ترین موضوعات علمی پرداخته است و آن«تئوری شناخت در پرتو قرآن کریم» است. که در سه بخش کلی و یک خاتمه تدوین شده است و عبارتند از: 1 بخش مقدماتی این بخش در دو فصل عنوان شده است. فصل اول آن به تعریف نظریة معرفت(تیوری شناخت)، موضوع آن و تاریخ پیدایش آن و نیز تفاوت نظریه معرفت با معرفت شناسی(epistemolgy) پرداخته است. همچنین در این فصل به جایگاه تئوری شناخت به طور عام در میان سایر علوم و به طور خاص رابطة آن با علم فلسفه اشاره شده است. در فصل دوم، از جایگاه علمی این بحث در قرآن کریم سخن گفته شده است. مهم ترین نتایج حاصله از این دو بخش عبارتند از: الف اثبات این موضوع که تفاوتی ما بین علم«تئوری شناخت و معرفت شناسی» وجود ندارد. ب تلاش به منظور اثبات پیشینة اسلامی در پیدایش نظریة معرفت و اینکه قبل از تأسیس این علم در متون اسلامی نیز موارد بحث و جایگاهی خاص داشته است. 2 بخش اول با عنوان«معرفت» در ابتدای بحث به توضیح و تعاریف اسلامی پژوهش پرداخته است که مهم ترین آن مباحث،«تعریف معرفت» و بررسی واژة معرفت از نظر لغت و اصطلاح و برخی از مباحث و مناقشات که پیرامون تعریف«معرفت» وجود دارد. و به طورگذرا به تفاوتی که از دیدگاه قرآن مابین دو واژة معرفت و علم وجود دارد پرداخته شده است به آن معنی که در قرآن کریم واژه معرفت فقط شامل جزییات است و به عبارت دیگر اخص از علم و در مقابل انکار است ولی واژه علم، عام است و شامل کلیات می شود و نقطه مقابل جهل است. 3 بخش دوم: دارای پنج فصل است که عبارتند از: فصل اول: معرفت را به طور عام مورد بحث و بررسی قرار داده است و در این فصل به این نکته مهم اشاره شده است که علیرغم سخن مشهور و صاحبان علم معرفت شناسی، پنج روش برای شناخت وجود دارد و سه روش نیست. و این مطلب را با ادله و براهینی که برای خواننده قابل توجه است در فصل آتی بیان شده است. و همچنین دلایلی را به صورت پژوهش میدانی از تاریخ معرفت در تفکر یونان باستان برای اثبات مطالب مذکور آورده ایم و در فصولی که برای ایجاد شناخت آمده بحث گردیده است و اینکه شناخت دارای مراحل متعددی است و هر دوره دارای خصوصیاتی است که مجهول بعدی را با توجه به این دوره ها نام گذاری نموده ایم بدین ترتیب فصل بندی شده است: فصل دوم: مرحلة وهم فصل سوم: مرحلة شک فصل چهارم: مرحلة یقین فصل پنجم: روش هایی که برای شناخت وجود دارد که در دو مرحله بحث شده است. دورة اول بی نظمی و آشفتگی رفتاگرایانه، دورة دوم شروع رفتارگرایانه. آنچه گفته شد به طور اختصار از مهم ترین مباحث بود که در فصول این پژوهش به آن پرداخته شده و نتایجی که از این پژوهش به دست آمده است و امیدواریم که مشتاقان به بحث مذکور با رجوع به فصول و مباحث آن از پژوهش حاضر بهرة کافی را برده و رضایت مندی آنان فراهم شود.

مطالب این پایان نامه در پنج فصل با این موضوعات عرضه شده است: فصل اول، نظم و انضباط از نظر لغت و اصطلاح؛ فصل دوم، نظم و انضباط از دیدگاه قرآن و حدیث؛ فصل سوم، تأثیر نظم و انضباط در سیر تکاملی فرد و جامعه؛ فصل چهارم، دستاوردهای نظم و انضباط در فرد و جامعه، فصل پنجم، نظم و انضباط از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری.

این پژوهش با عنوان نعمت های الهی از دیدگاه قرآن و احادیث، به بررسی جایگاه نعمت در زندگی انسان می پردازد. در این تحقیق سعی شده که نعمت های الهی در قرآن و احادیث بررسی و به فلسفه نعمت، انواع نعمت، شکر و کفر نعمت و راه زیاد شدن آن با هدف آشنا شدن با حقیقت نعمت در نگاه اسلام و اصلاح نگرش های نادرست نسبت به نعمت اشاره گردد. این تحقیق از دو بخش با این عناوین تشکیل شده است: بخش اول: نعمت و عوامل مؤثر در افزایش و کاهش آن، که شامل دو فصل می باشد. فصل اول: اهمیت پرداختن به بحث نعمت. فصل دوم: فلسفه آفرینش نعمتهاست. بخش دوم: به انواع نعمت می پردازد، که شامل پنج فصل با این عناوین می باشد. فصل اول: نعمت طبیعت. فصل دوم: نعمت وجود انسان. فصل سوم: نعمت معنوی. فصل چهارم: برترین نعمتها. فصل پنجم: نعمتهای بهشتیان.

نگارنده در این پاپان نامه به منظور تبیین نعمت های خداوند با تکیه بر آیات قرآن کریم از این موضوعات بحث کرده است: فلسفه نعمت و ارزش آن، نعمت در قرآن، نعمت و رابطه آن با امتحان و شناخت نعمت ها، شکر در قرآن و روایات، کفران نعمت، انواع نعمت های مادی و معنوی، نعمت های بهشتیان، بعضی از مصادیق نعمت ها، نعمت های فردی و اجتماعی، نعمت های مادی(عافیت، امنیت، صحت، انفاق و زن شایسته)، نعمت های معنوی (عقل، ولایت، اخلاص، توفیق، محبت خدا و لقاء الله).

این پژوهش در چهار فصل با این مباحث به نگارش درآمده است: فصل اول، واژه شناسی نعمت و واژه های همگون؛ فصل دوم، گستره ی نعم: انواع نعمت، بی کرانی نعمت، مصادیق نعمت؛ فصل سوم، مشمولان نعمت ویژه ی الهی (رهروان صراط مستقیم): انبیا، صدیقان، شهدا، صالحان؛ فصل چهارم، نعمت و نحوه ی رویارویی با آن: رویارویی شایسته (ذکر، شکر)، رویارویی ناشایست (کفران، تبدیل، تغییر، انکار)، نعمت های عرصه ی آزمون