جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«دلائل الصدق لنهج الحق» تالیف محمد حسن مظفر، کتابی است به زبان عربی در اثبات عقاید شیعی علامه حلی در کتاب «نهج الحق» و نقد و رد دیدگاه های فضل ابن روزبهان خنجی در کتاب «ابطال الباطل». مظفر در ابتدای کتاب مقدمه ای نسبتا مفصل در باب نقل روایات آورده و طی آن به بررسی صحاح سته اهل سنت پرداخته است. مظفر، در ادامه نقل علامه حلی را آورده و سپس قول فضل بن روزبهان را آورده و در نهایت به تبیین و توضیح می‌ پردازد. مؤلف در شکل‌ گیری این اثر از منابع مهم اهل سنت بهره برده و به آنها استناد کرده است.

«الحور العين» كتابى است از ابوسعيد بن نشوان الحميرى، متوفى 573 قمرى كه در زمينه‏ هاى مختلفى سخن گفته، اما چون بيشتر مسائل آن شرح و توضيح فرقه ‏هاى مختلف اعتقادى است، لذا جزء كتب كلامى قرار گرفته است و الا مباحث اين كتاب را مى ‏توان چنين بيان كرد: از لغت و عروض و قافيه بحث مى ‏شود، از بعضى وقايع تاريخى صحبت مى ‏شود، در بعضى از فصول كتاب از بعضى معتقدات و عادات عرب؛ و اخلاق زمان جاهليت سخن گفته شده است، از اعراب به تنهايى نامى آورده نشده، بلكه از هنود و فارس و روم و معتقدات آنان مطالبى ذكر كرده شده است. همچنين فصولى از كتاب را به ذكر مذاهب بشرى، مباحث فلسفى در باب اصل عالم طبق نظر طبيعيين و فلاسفه و أطباء و حتى مذاهب و فرق اسلامى، نصرانى، يهودى، مجوسى، صابئى و... را معرفى نموده است. از مباحث مهمى كه مولف درباره آن تحقيق جالبى به عمل آورده است، اصل تسميه شيعه و اشتقاق اسم آن و ابتدا ظهور شيعه و مسائلى از اين قبيل است. از باب مثال درباره نام گذارى اين فرقه مى‏ نويسد، لمشايعتهم على بن أبى طالب و أولاده عليهم السلام. درباره ابتداء ظهور شيعه مى‏ گويد: شيعه كه على (ع) را بر قتال طلحه و زبير و عائشه و معاويه و خوارج در زمان حياتش مشايعت كردند، سه گروه بودند: 1- فرقه ‏اى از آنها كه قسمت كثيرى را شامل مى‏ شوند بر اين اعتقادند كه امامت ابى‏ بكر و عمر و عثمان بر سيره پيامبر نيست. 2- فرقه ‏اى ديگر كه تعدادشان كمتر از گروه قبلى است، مى ‏گويند: امام بعد از رسول (ص) ابابكر سپس عمر و سپس على است و براى عثمان امامتى قائل نمى ‏باشند. 3- گروه آخر كه به نظر وى عده قليلى مى‏ باشند، قائلند: بعد از رسول الله (ص) على أولى به امامت امت پيامبر است و امامت ابى‏ بكر و عمر را از طرف مردم، بر وجه راى و شورى مى‏ دانند؛ مولف مى‏ گويد: اين سه فرقه باقى بودند تا زمان كشته شدن حسين بن على (ع) كه در اين زمان باز سه گروه گشتند: أ- اماميه: وجه نامگذارى گروه به اين دليل است كه اين گروه قائلند كه امام بعد از حسين بن على (ع) فرزندش على بن حسين (ع) است كه با نص امام اول مشخص شده، اين امامت ادامه دارد، و زمين خالى از حجت نمى‏ گردد. ب- واقفيه، و بعد از آن زيديه كه بعد از حسين بن على (ع)، زيد بن على بن حسين را امام به حق مى ‏دانند. ت- كيسانيه؛ اين گروه بعد امام سوم، أبوحنيفه را امام مى‏ شمرند. سپس آقاى نشوان الحميرى به ذكر گروه هايى كه بعد از اين فرق پيدا شده ‏اند، مى‏ پردازد.

«شبهات الملحدين و الإجابة عنها»، اثر شيخ محمدجواد مغنية، مشتمل بر پاسخ به شبهاتى درباره خداشناسى و الحاد، ارتباط علم و دين، اسلام، قرآن، پيامبر (ص)، تشيع و مانند آن است. هر چند آغاز و انجام نگارش اين اثر، به‌ صورت دقيق مشخص نشده ولى همين مقدار معلوم است كه در سال 1974م آماده انتشار بوده است. نويسنده در اين كتاب شبهاتى را كه از منابع مختلف شفاهى و كتبى گردآورى كرده بدون دسته‌ بندى خاصى مطرح و به شيوه كلامى و جدلى پاسخ داده است.

یزد شهری است دارای میراثی درخشان از فرهنگ و تمدن اسلامی. نفوذ اسلام به عنوان آخرین دین آسمانی در این منطقه به قرن اول هجری باز میگردد. بررسی تاریخ ورود اسلام به این سرزمین به صورت نظری، به محققان و دانش پژوهان کمک میکند تا بتوانند مطالعات خود را در این زمینه بسط دهند. نیز درآمدی بر تطبیق مسئله یادشده نسبت به سایر شهرهاست. از رهگذر این مطلب میتوان پی برد که آنچه در اسلام آوردن مردم ایران نقش مؤثرتری داشته، همان سادگی تعالیم اسلام و مساواتی است که برای همه مقرر نموده است؛ مسئله ای که موجب گردید مردم این سرزمین با آغوشی باز از اسلام و تعالیم آن استقبال نمایند و با رغبت به آن بگروند. مردم ایران از همان آغاز دوستدار اهل بیت علیهم السلام بودند و آن را، چه به صورت تقیه و چه بعدها رسما، اثبات نموده اند. این مقاله میکوشد به صورت مستدل و با تحلیل منطقی به موضوع مزبور بپردازد.

كتاب «الشيعة، شبهات و ردود» تأليف آيت اللّه مكارم شيرازى در سال ۱۴۲۶ ق و به زبان عربی مى‌ باشد. با توجه به قوت گرفتن طالبان در عالم كه تأثير سياست‌ هاى سلطه طلبانه آمريكا بر همه عالم خصوصا جهان اسلام مى‌ باشد، شبهات بى‌ ريشه‌ اى عليه شیعه راه افتاده كه اين دسته همواره به تبليغ آنها پرداخته و باعث جدايى امت اسلامى از هم‌ ديگر شده‌ اند. مؤلف در اين كتاب به طور دقيق و عالمانه در صدد پاسخ به شبهات مذكور برآمده است. مؤلف، بعد از مقدمه‌ اى، در ده موضع به شبهات وارده پاسخ داده است كه عناوين آن عبارتند از: عدم تحريف قرآن، تقيه در كتاب و سنت، عدالت صحابه، احترام قبر بزرگان و نمونه های تاريخى، ازدواج موقت، سجده بر زمين، جمع بين نمازها،‌ مسح بر پاها در وضو، جزء سوره بودن بسمله و توسل به اولياء.

«نقض الوشيعة أو الشيعة بين الحقائق و الأوهام»، تاليف علامه سيد محسن امين عاملى، با زبان عربى به رشته تحرير درآمده و در سال 1403 ق - 1983 م براى چهارمين بار تجديد چاپ شده است. كتاب حاضر ردى است بر كتاب الوشيعة، تاليف موسى جار الله كه مؤلفش شبهاتى را بدون انصاف و دليل بر شيعه وارد ساخته است. مولف قبل از پاسخ به شبهات مقدمتا در نقد اقوال و افعال مؤلف الوشيعه مى‏ فرمايد، عقائد اهل سنت و شيعه در جوهره و كليات يكى است، لكن مؤلف الوشيعه عمدا متذكر بعض كتب شيعه شده كه در آنها حق و باطل روايات صحيح و ضعيف آمده كه خود شيعه به آنها معتقد نيست، بلكه در كتب رجالى و فقهى سند و مضمون، صحت و سقم آن را بررسى مى‏ كند و بين آنها و روايات معارض جمع كند. سپس اشاره به ديدار صاحب الوشيعه و آنچه بين آنها در كوفه و تهران گذشته مى‏ كند، جناب علامه سيد محسن امين قبل شروع مطالب از خوانندگان به خاطر عدم نرمى و لطافت در نوشتارش عذرخواهى كرده و مى ‏فرمايد: من مجبور به اين نوع نوشتار شدم، چه بسا حكمت در جواب چنين كتابى اقتضاى اين مطالب را داشته باشد.

«عبقات الأنوار فى اثبات امامة الائمة الاطهار»، تالیف سید میر حامد حسین هندى نیشابورى است که در رد باب امامت کتاب «تحفه اثنا عشریه» عبدالعزیز دهلوى که در رد عقاید شیعه نوشته شده، مى‏ باشد. عبقات در نقض و رد باب هفتم کتاب تحفه در زمینه ادله امامیه بر امامت امیر مؤمنین على (ع) نگاشته شده است. وى در این کتاب مى ‏کوشد تا فلسفه امامت را روشن کند و نشان دهد که اسلام آن دینى نیست که در دربار خلفا مطرح بوده است. میرحامد حسین در این کتاب حرف به حرف مدعیات دهلوى را با براهین استوار و مستند نقض کرده است. وى کتاب خود را در دو منهج به همان صورتى که در باب هفتم کتاب تحفه آمده، سامان بخشیده است.

«الاعتقادات» کتابی است کلامی که مرحوم شیخ صدوق در آن با استناد به روایات و احادیث وارده از معصومان علیهم‌ السلام به اثبات عقائد شیعی می‌ پردازد. شیخ این کتاب را به هنگام مسافرت به نیشابور بنا به درخواست عالمان آن دیار که از وی خواستند به صورت اجمال و مختصر عقائد شیعیان را برای آنان بیان کند املاء نمود. از آن جا که شیخ صدوق اساسا یک محدث است، چه در فقه و چه در عقاید، خود را محدود به معارف قرآن و روایات می‌ بیند. این التزام تا بدان حد است که حتی در کتاب‌ های فقهی و اعتقادی‌ اش از الفاظ و تعابیر احادیث سود می‌ جوید و تا حد ممکن از آوردن آرای خویش پرهیز می‌ کند. کتاب المقنع در فقه و کتاب الاعتقادات (عقاید امامیه) نمایانگر تفکر و بیانگر سبک و شیوه اوست. در واقع باید کلام ابن بابویه (صدوق) را متون احادیث دانست که با کمترین تصرف ممکن در قالب یک نظام کلامی ریخته شده و تدوین گشته است. این کتاب مشتمل بر ۴۵ باب است که عناوین برخی از این ابواب بدین شرح است: بیان اعتقادات شیعه در توحید، صفات ذات و صفات افعال، افعال بندگان، جبر و تفویض، اراده، مشیت، قضا و قدر، فطرت و هدایت، استطاعت، بداء، لوح و قلم، عرش و کرسی، نفوس و ارواح، موت و رجعت، رستاخیز و مباحث مربوط به آن، بهشت و دوزخ، وحی، امر و نهی، قرآن، مقام انبیا و رسل و حجج و ملائکه و عصمت ایشان، نفی غلو و تفویض، تقیه، مقام اجداد پیامبر، شان علویان، احادیث و مفسر، حظر و اباحه و...

مجموعه وسیعی از مناظرات كلامی و احتجاجی در تاریخ فرق اسلامی است راجع به مسئله امامت. یك طرف این مناظرات شخصیتی مدافع اندیشه شیعه و اثبات حقانیت این مذهب و در طرف دیگر افرادی از اهل ‏سنت به دفاع از دیدگاه خود می ‏پردازند. مولف در كتاب «مناظرات في الإمامة» این مناظرات را با تفحص در متون روایی و تاریخی و كلامی به دست آورده و به ترتیب تاریخی آنها را مدون ساخته است. مناظره امام علی (ع) با ابوبكر، مناظره امام باقر (ع) با هشام بن عبدالملك، مناظره امام صادق (ع) با غیلان بن جامع، مناظره شیخ مفید با قاضی عبدالجبار، مناظره شیخ كاظمی با آلوسی، مناظره پدر شیخ بهایی با بعضی از فضلای حلب، بحث در عدالت صحابه، حدیث ائمه اثنی‏ عشر، مناظره سیدمهدی روحانی در حكم مسح پاها در وضو برخی از مهم ترین عناوین این مناظرات را تشكیل می‏ دهد. موضوع اكثر مناظره‏ ها بحث امامت است اما دیگر عقاید اختلافی شیعه و سنی هم در مناظره ها منعكس شده است.

بحوث فی الملل و النحل تالیف فقیه محقق آیت‌ الله سبحانی است که به زبان عربی جهت بیان آراء و عقائد فرق اسلامی تالیف شده است. در تالیفات اسلامی، کتاب‌ های زیادی در این زمینه نوشته شده است من جمله الفصل فی الملل و النحل تالیف علی بن خرم مظاهری، ملل و نحل شهرستانی، الفرق الاسلامیه کرمانی و... مولف در جمع آوری عقاید، هرگونه هوا و مصالح شخصی و عواطف دینی و تعصبات باطل و هر گونه تساهل در ضبط عقاید و مذاهب را کنار گذاشته و از کتب غیر قابل اعتماد استفاده نکرده، مخصوصا کتاب‌ هایی که دشمنان یک قوم در مورد آنها نوشته‌ اند. ایشان هیچ مطلبی را در مورد مذهبی یا شخصی ننوشته‌ اند مگر اینکه با دقت کافی مصادر آن را پیدا کرده و به کتبی مراجعه کرده‌ اند که توسط بزرگان و علمای آنها نگاشته‌ اند، مؤلف با عنایت خاصی عقاید امت‌ ها را تحلیل و نقد می‌ کنند لذا این کتاب علاوه بر بیان عقاید، اثری کلامی در بیان زندگی و حالات بزرگان فرق است. ایشان پس از بیان علت تفرق امت اسلام بعد رسول اکرم صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌ آله‌ به هفتاد و سه فرقه و علت شروع اختلاف در عصر رسالت، ده فرقه از امم اسلامی را ذکر می‌ کنند.