آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در فرآیند شخصیت شناسی امام مهدی (عج)، بحث درباره رتبه و مقام امامت آن حضرت مطرح است. رتبه امامت حضرت مهدی (عج) مانند سایر ائمه (ع) برتر از رتبه نبوت و رسالت است. این معنا از یک سو، با تامل در مفاد آیه امامت حضرت ابراهیم (ع) و از سوی دیگر از سیره حضرت عیسی (ع) در اقتدا به امام مهدی (عج) و پیروی از ایشان در عصر ظهور اثبات شدنی است.با درک رتبه امامت حضرت مهدی (عج) حدیث «من مات و لیس علیه إمام فمیتته میته جاهلیه» (کلینی، 1388: ج1، 376) و احادیث شبیه به آن، که در مصادر فریقین نقل شده اند، ژرف و واقع بینانه معنا می شوند.

از احادیث متعدد فریقین درمی یابیم که آنان در برخی از اوصاف و مقامات حضرت مهدی (عج) از جمله مقام خلیفه اللهی، امامت، از اهل بیت رسول الله (ص) بودن آن حضرت و ... اتفاق نظر دارند. بی تردید مقام خلیفه اللهی امام مهدی (عج) از میان سه نوع خلافتی که در قرآن کریم یاد شده، نوع خلافت ویژه ای است که از ناحیه حق تعالی برای انبیا و اوصیا رقم خورده است. خداوند آنان را به طور خاص خلیفه خود در زمین قرار داد که به نوبه خود، والاترین نوع خلافت است. حکمت این خلافت، ظهور و بروز احکام و تدابیر الهی به دست خلیفه خویش در جوامع انسانی است تا قسط را در همه ابعاد آن برپا کند و با سیاست گذاری و اجرای احکام و حدود دینی، زندگی موحدانه و حیات معنوی و هدایت افراد را تامین نماید.درک ماهیت خلیفه اللهی امام مهدی (عج) با تبیین جایگاه نهضت امام در نظام تعالیم دین حق (احیای توحیدگرایی) امکان پذیر خواهد بود. افزون بر آن، احیاگری دین حق با مقام عصمت پیوند می خورد و بلندای مقام خلیفه اللهی امام مهدی (عج) را نمایان می سازد.

از جمله مهم‌ترین معارف مهدویت که مورد توجه اندیشمندان بسیاری در سراسر دنیا است، تداوم حیات موعود مورد انتظار مسیحیان و یهودیان حضرت مسیح7 و نزول ایشان در زمان ظهور حضرت مهدی4 و اقتدا به آن حضرت به نشانه اعلان حقانیت دین اسلام است. از جمله آیاتی که در این‌باره مورد بحث و استناد محققین عرصه مهدویت و مفسرین بزرگ قرار گرفته و یکی از ابعاد این مبحث یعنی تأیید تداوم حیات و نزول مسیح7 در آخرالزمان و ایمان آوردن همه اهل کتاب به ایشان و در نتیجه پذیرش حقانیت اسلام را تبیین می‌کند، آیه شریفه 159 سوره مبارکه نساء است. نگارنده کوشیده است به روش توصیفی تحلیلی مهم‌ترین تفاسیر موجود در بین فریقین را مورد مطالعه و ارزیابی قرار دهد و میزان دلالت آیه مذکور بر ادعای فوق را از دیدگاه صاحبان این تفاسیر ارزشمند ارزیابی نماید و در این مسیر به این نتیجه دست یافته است که با وجود دیدگاه‌های متعدد و گاه متضاد، اما بسیاری از مفسرین بزرگ شیعه و اهل‌سنت، دلالت آیه بر معنای فوق را یا به عنوان معنای ظاهر آیه و یا به عنوان یکی از احتمالات برتر یا لااقل موجه پذیرفته‌اند؛ علاوه بر این‌که ارزیابی دلایل مطرح در این دیدگاه‌ها، نشان می‌دهد که تنها یک دیدگاه توانسته همه اشکالات مطرح را پاسخ گوید و حتی راه حلی برای جمع عرفی معقول و مقبول در بین روایات وارده و نیز اقوال مختلف مطرح نماید.

فاقد چکیده

چکیده این تحقیق در مورد محکم و متشابه از دیدگاه علامه طباطبایی از مفسران گران قدر قرن معاصر شیعه و دیدگاه شیخ محمد عبده مفسر معاصر اهل تسنن می باشد. البته محمد عبده پیش تر از علامه طباطبایی می زیسته است و به قول آیت الله معرفت، تفسیر المیزان تکمیل و تصحیح، تفسیر عبده و المَنار و سایر تفسیرهای معاصر است. در این تحقیق ما موضوع مورد بحث را در 4 فصل مورد نقد و بررسی قرار دادیم. فصل اول، کلیات است. بحث اصلی فصل دوم، تعریف مفاهیم از دیدگاه این دو مفسر است. ظاهراً شیخ محمد و علامه طباطبایی در تعریف محکم توافق نظر دارند، در تعریف متشابه هم تا حدودی این توافق به چشم می خورد. فصل سوم درباره حکمت متشابه است. شیخ محمد عبده سه دلیل برای این حکمت می آورد که علامه هر سه آنها را رد می کند و خود ایشان سه دلیل دیگر برای حکمت متشابه ذکر می کند. در فصل چهارم که درباره تأویل متشابهات است باز با یکدیگر اختلاف نظز دارند، علامه طباطبایی معتقد است تأویل متشابهات قابل دست یابی است اما شیخ محمد عبده می گوید: متشابهات دو دسته اند، یک دسته که تأویل آنها را جز خدا کسی نمی داند مانند کیفیت صفات خداوند، بهشت، دوزخ و ...و دسته ای دیگر که تأویل آنها با تلاش و کوشش قابل دست یابی است. البته علامه طباطبایی معتقد است که این مخالف منطوق دسته ای از آیات قرآن است که بپذیریم تأویل دسته ای از متشابهات دست یافتنی نیست. در فصل پنجم که گستره دانایان به متشابهات از دیدگاه این دو مفسر بررسی شده است باز با یکدیگر اختلاف نظر دارند البته نه در مورد گستره دانایان به متشابهات بلکه در این مورد که آیا می شود ازآیه 7 آل عمران دریافت که راسخان در علم هم تأویل متشابهات را می دانند یا نه؟شیخ محمد عبده می گوید از این آیه می توان این مسئله را دریافت اما علامه طباطبایی می گوید هر چند از این آیه نمی شود اما از آیات دیگر می توان این نکته را استنباط کرد اما هر دوی ایشان معتقدند که دانایان به متشابهات افرادی عادی هم می توانند باشند آنان که تأویل متشابهات را می دانند.

مقاله حاضر به بررسی صحت و سقم أسانید و مضامین گزارشها درباره مصحف امام علی (ع) می پردازد. مصحفی که پس از وفات رسول خدا (ص) به وسیله امام علی (ع) گرد آمده است. جهت گیری اصلی این پژوهش، بررسی و نقد دیدگاه برخی از اهل سنت در انکار چنین مصحفی است، این دیدگاه دستمایه داوری گروهی دیگر از اهل سنت (از تیره وهابیان) در اتهام شیعه به تحریفیه قرآن می باشد. چنین رویکردی اهمیت پرداختن به این موضوع را نشان می دهد.

چکیده ندارد.

معرفت نفس از جمله مباحثی است که همواره مورد تأکید اندیشمندان بوده است. به رغم بحث ها و مطالعات فراوانی که در این زمینه انجام شده، اما هنوز این مفهوم در قالب یک الگوی نظری، مدون و ارائه نشده است. علامه طباطبایی در تفسیر سوره مبارکه مائده به طور ویژه به معرفت نفس پرداخته اند و در صدد تبیین خودشناسی به عنوان کلید سلوک و شهود و یکی از راه‌های رسیدن به معرفت رب بوده است. در این پژوهش تلاش شده جهت دستیابی به الگوی نظری معرفت نفس از دیدگاه علامه طباطبایی، متن تفسیر المیزان ذیل آیه 105 سوره مبارکه مائده به روش تحلیل مضمون واکاوی و تحلیل شود. به منظور تدوین الگوی نظری معرفت نفس از دیدگاه علامه طباطبایی، از نرم افزار تحقیق کیفی MAXQDA برای انجام تحلیل مضمون استفاده شده است. در این پژوهش متن تفسیر المیزان فی القرآن ذیل آیه 105 سوره مبارکه مائده در قالب 180 عبارت معنادار کدگذاری شده و مضامین مرتبط با سؤال پژوهش در قالب سه دسته مضمون فراگیر و دو لایه مضامین سازمان دهنده و مضامین پایه قرار گرفته اند. پس از آن قالب و شبکه مضامین به دست آمده، در قالب یک مدل نهایی ارائه شده است، که نشان دهنده جایگاه معرفت نفس و ارتباط آن با عوامل زمینه ای، علّی و نتایج حاصل از آن از دیدگاه علامه طباطبایی است.

واژه «نعمت» و مشتقاتش در 81 آيه از قرآن کريم آمده است. در بسياري از اين آيات مي‌توان از راه سياق و ساير قراين به ‌معناي نعمت پي برد؛ ولي اگر اين واژه در آيه‌اي مطلق ذکر شده باشد، عموم قرآن‌پژوهان با اجراي قاعده اصالة‌الاطلاق، نعمت را به همة نعمت‌هاي مادي و معنوي معنا مي‌کنند. علامه طباطبايي برخلاف نظر مشهور، نظريه‌اي بديع دارد. او معتقد است كه هر جا در قرآن لفظ نعمت به صورت مطلق ذکر شده باشد، مراد از آن ولايت است. در اين پژوهه، اولاً نظريه علامه طباطبايي تبيين شده، نوآوري ايشان اثبات مي‌شود؛ ثانياً با روش تحليلي‌ـ توصيفي، مباني دستيابي علامه به اين نظريه ـ که يکي تحليل کارکردي «نعمت» در قاموس قرآن و ديگري تحليل معناي نعمت با روش تفسير قرآن‌به‌قرآن است‌ـ بررسي مي‌گردد؛ ثالثاً با کشف و تحليل اين مباني و در نهايت، تطبيق نظريه بر همه آيات مشتمل بر لفظ نعمت، به صحت‌ آن اذعان مي‌شود. اين نتايج مي‌تواند نقش مؤثري در فهم و تفسير صحيح کاربردهاي نعمت در قرآن داشته باشد.

معرفت فطری از صانع عالم که معرفتی الهی و ناب می باشد ، طریقیت آن برای شناخت خداوند ، جزء متقن ترین طرق خداشناسی بشر است و انبیاء – علیهم السلام – نیز وظیفه ای تذکاری نسبت به آن دارند . از آنجا که این مسئله یک رویکرد درون دینی دارد مورد توجه فکری و خرد ورزی دین پژوهان نحله های مختلف حوزه دین قرار گرفته است . مکتب حکمت متعالیه صدرائی نیز به جهت إعمال روش میان رشته ای در بهره مندی از طرق ادراکی اسلاف و همچنین مکتب روائی مجلسی به لحاظ رویکرد ویژه نسبت به سنت در تفسیر و تأویل گزاره های دینی ؛ منطق گفتمان علمی خاصی را ارئه نموده اند ؛ تا جائی که استخراج معرفتی ، حاصل از مقایسه آراء دو مکتب می تواند ما را به یک حدس علمی از منظر دین برساند . در این رساله علاوه بر تحلیل و بررسی فطرت و معرفت فطری از منظر نحله های مختلف دین پژوه اسلامی ؛ به استخراج مبانی نظری ، تحلیل و تطبیق ره آورد فکری مدرسه حکمت متعالیه و مکتب روائی در خصوص معرفت فطری خداوند پرداخته شده است. مؤسس حکمت متعالیه بر این باور است که این معرفت ، شناختی پیشینی ، عام ، غیر اکتسابی ، بسیط ، تغییر ناپذیر برخاسته از ربط و حصه وجودی معالیل به علت العلل بوده است . رأی بنیانگذار مکتب روائی هم ، این می باشد که : شناخت فطری ، شناختی پیشینی ، آن سوئی ، خدادادی ، کلی ، اجمالی ، ثابت ، برخاسته از رابطه خالق و مخلوق به مقدار قرب و بعد انسان به خدا می باشد . تفاوت مبادی این دو دانشمند موجب دوگانگی در رویکرد و نتایج در مفهوم مسئله شده است