آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع حکومت خدا از موضوعات مشترک و پراهمیت قرآن و عهدین به شمار می رود. اهمیت این موضوع از آن روست که حکومت خدا در سه دین ابراهیمی یهودیت و مسیحیت و اسلام، موقعیت محوری دارد؛ زیرا هم به مبدأ و هم به معاد ارتباط می یابد. مع الوصف، در این زمینه بررسی تطبیقی صورت نگرفته و جنبه های مبهم و مورد سئوال آن بررسی نگردیده است. هم در کتاب مقدس و هم در قرآن، برپایی حکومت خدا غایت زندگی بشری و جهان هستی برشمرده شده است. در این سه دین سخن از این است که در آخرالزمان روزی فرا خواهد رسید که حکومت بر جهان به طور مطلق از آن خدا خواهد بود و خدا به جای بشر بر مردم جهان حکومت خواهد کرد و در حکومت او تمام بدکاران به کیفر و تمام نیکوکاران به پاداش خواهند رسید و جهانی سراسر عدل و نعمت تحت حکومت خدا پدید خواهد آمد. روش تحقیق در این پایان نامه توصیفی، تبیینی و تطبیقی و تاریخی است. به این صورت که به ترتیب تاریخی، حکومت خدا، ابتدا در عهد عتیق و سپس در عهد جدید و سرانجام در آیات قرآن بررسی و مقایسه شده است. نتایج بررسی ها در این تحقیق از این قرار است که طبق آموزه های مشترک کتاب مقدس و قرآن، از بین نشانه‌های ظهور حکومت خدا، برخی با فاصله زمانی قبل از ظهور حکومت خدا آشکار می‌شود، مثل: جنگ و آشوب و فساد اخلاقی و ظهور پیامبران دروغین و برخی دیگر مقارن برقراری حکومت خدا وقوع می یابد، مثل: ظهور یأجوج و مأجوج و دگرگونی آسمان و زمین و نفخ صور و دگرگونی و نابودی دنیا. موعود و منجی انسانی در همین مرحله برقراری حکومت خدا مطرح می گردد. حکومت خدا فراگیر و جاودانه و زوال‌ناپذیر است و زمان آمدنش نامعلوم و ناگهانی و در عین حال قریب الوقوع است. منتها زمانش را فقط خدا می داند. کیفیت رستاخیز خلائق و نیز پاداش‌ها و کیفرهای آن جسمانی و روحانی است. محاکمه و داوری خلائق از سوی خداوند در حالی است که بر تختی نشسته است و با حضور و شهادت خدا و انبیا و فرشتگان و با دادن نامه اعمال و محاسبه اعمال انسان ها صورت می گیرد

از جمله دانش های علوم قرآنی که در قرون اخیر مورد توجه خاورشناسان از جمله بلاشر قرار گرفته، دانش تاریخ گذاری و تعیین زمان نزول سور می باشد. مستشرقان در این زمینه روش های متفاوتی را ارائه نموده اند؛ یکی از معروف ترین روش ها، روش طبقه بندی چهار دوره ای سور می باشد که براساس سه دوره ی مکی و یک دوره ی مدنی ابتنا یافته است. رژی بلاشر آخرین خاورشناسی است که در دوره ی معاصر به چنین طبقه بندی گرایش یافته است. به همین رو، نقد و بررسی دستاوردهای وی می تواند از ارزش علمی بیش تری برخوردار باشد. این مستشرق فرانسوی پیرو سایر خاورشناسان، با تصور اینکه قرآن یک کتاب ادبی و اثر خود پیامبر است سعی نموده تا با استفاده از شاخص های سبک شناسی نظیر طول، نوع واژگان، نوع مضامین، نوع خطابات و میزان اسلوب های تصویری آیات و سور به طبقه بندی سوره های قرآن بپردازد؛ اما نظر به این که این شاخص ها، شاخص های پسینی در تاریخ گذاری می باشند و اعتبار خود را از شاخص پیشینی یعنی مضامین تاریخ دار کسب می کنند لذا بالاستقلال نمی توانند در تاریخ گذاری به کار گرفته شوند. لذا کار بلاشر و سایر پیشگامان او چندان علمی نبوده و معتبر ارزیابی نمی شود. این مقاله بر آن است تا با کشف موارد نقض، تاریخ گذاری بلاشر را براساس شاخص های سبک شناختی و به تفصیل مورد نقد و بررسی قرار دهد.

پایان نامه حاضر با هدف جمع آوری روایات تفسیری ضحاک و بررسی مبانی تفسیری او در یک مقدمه و سه فصل تنظیم و تدوین گردیده است، در فصل اول زندگی نامه او اعم از حیات شخصی، علمی، سیاسی و عصر او مورد بررسی قرار میصگیرد. در فصل دوم، روش تفسیری ضحاک بررسی میگردد که شامل دیدگا های علوم قرآنی و منابع او در تفسیر میباشد. فصل سوم، که فصل پایانی است اختصاص به روایات ضحاک دارد./

در گنجینۀ روایات شیعه روایاتی وجود دارد که در آنها احادیث ائمه صعب و دشوار خوانده شده است که بجز نبی مرسل و ملک مقرب خداوند و مومنین راستین، کسی توان تحمّل آن را ندارد؛ لذا باید دید منظور از «صعب مستصعب» بودن حدیث ائمه چه چیزی بوده است. هدف این تحقیق از یک سو رفع ابهام از روایات «صعب مستصعب» و بیان مقصود و منظور این روایات و از سوی دیگر پاسخگوئی به پاره ای از تعارضات است که میان این دسته از روایات با عقل و نیز با روایاتی که حکم به فصاحت احادیث ائمه و سخن گفتن به اندازۀ عقول مردم می کند. برای نیل به این مقصود، مطالب را به این صورت دسته بندی کرده ایم که در فصل اوّل کلیات تحقیق و در فصل دوم این تحقیق به بررسی سندی روایات «صعب مستصعب» پرداخته ایم که ماحصل آن این بود که اکثریّت مطلق این روایات از نظر سندی ضعیف می باشد و در سند آنها روات ضعیف و غالی وجود دارند. در فصل سوّم، رجالی که در سند این روایات ذکر شده اند به ترتیبِ طبقه ای که در آن حضور داشته اند، ذکر و شناسنامۀ آنها را مورد بررسی قرار داده و در فصل چهارّم تحقیق، دیدگاههای مختلف در این زمینه را طرح و مورد بررسی قرار داده و برای بررسی دقیق موضوع، این احادیث را به دو قسمت تقسیم کردیم که عبارتند از: الف: روایاتی که در آنها «امر» اهل بیت دشوار شمرده شده بود. ب: روایاتی که در آنها «احادیث» و یا «علوم» اهل بیت دشوار دانسته شده است. در ادامه ضمن اینکه وجوه هر دسته را با ذکر روایات مختلف بیان کردیم، به طرح دیدگاه صاحب نظرانی همچون علامۀ مجلسی، علامۀ طباطبایی و مرحوم مامقانی و بررسی و تحلیل آنها پرداخته و در آخر نظریۀ صواب را ذکر کرده و جمع بندی خود رانیز بیان کرده ایم.

زهد در لغت به معنای بی رغبتی به چیزی و قناعت به کم آن است و در اصطلاح عدم گرایش و رغبت قلبی به دنیا و امور دنیوی و بهره کم از متاع آن بخاطر کوچک شمردن آن است. زهد در روایات به معنای عدم تأسف بر آنچه از دست رفته و عدم شادی بر آنچه به انسان می رسد، می باشد. پیشینه زهد به زمانهای قدیم بر می گردد، زیرا اولین عادات و رسوم انسانی بوده است. از جهت تاریخی زهد، به ترتیب در هندیها و مسحیان و در مسلمانان یافت می گردد. دو دیدگاه در مورد تفسیر زهد وجود دارد. یکی آنکه زهد واقعی عبارت است از برداشت کم برای بازدهی بسیار. زهد با بعضی از مفاهیم اسلامی همچون، ایمان، تقوا، کسب حلال و قناعت رابطه تنگاتنگی دارد. دو دسته از عوامل مهم در پیدایش زهد مؤثر است: یکی از درجات بالای آن، بی رغبتی به مباحات و حلالهای دنیوی است و بالاتر از آن ترک کردن هر چیزی است که انسان را به غیر خدا سوق می دهد. چندین انگیزه در زهد ورزی انسان تأثیر دارد که بهترین آن حب الهی است. بی رغبتی به دنیا دارای آثار مختلفی در زندگی فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی است که در روایات معصومین: علیهم الس لام: بدانها اشاره گردیده است. نیز دارای آفاقی است که بواسطه آنها نمی توان به زهد واقعی دست یافت. مهمترین آنها حب به دنیا است که صفت مقابل زهد است. عناو ن فصلها ا ن رساله به ا ن صورت م باشد: فصل اول تعار ف لغو و اصطلاح زهد؛ فصل دوم: حقیقت زهد، فصل سوم: عوامل پیدایش زهد، فصل چهارم: درجات زهد، فصل پنجم: آثار زهد در روایات معصومین علیهم السلام، فصل ششم: آفات زهد در روایات معصومین علیهم السلام، فصل هفتم: اسوه های زهد

مسلمانان، مسیحیان و یهودیان همگی در این که تورات نام کتابی وحیانی است که خدا بر حضرت موسی7 وحی کرده است اتفاق نظر دارند. اما در مورد این که انجیل به مجموعه وحی های نازل شده بر حضرت عیسی7 گفته می شود، بین مسلمانان و مسیحیان اختلاف نظر اساسی وجود دارد. قرآن کریم بارها انجیل را در ردیف تورات و قرآن آورده و این بدان معناست که شأن انجیل در دین مسیحیت همان شأن قرآن در اسلام و تورات در یهودیت است. اما مسیحیان از اساس منکر آن هستند که عیسی هم‌چون یک پیامبر، کتابی به نام انجیل داشته است. آن‌ها معتقدند که گناه اولیه آدم باعث سلب حیات جاوید از آدم و بنی آدم شد. بر این اساس، «انجیل» از دیدگاه الهیدانان مسیحی، مژده به بازگشت حیات جاوید به انسان است که از طریق تجسّد، تصلیب و رستاخیز عیسی مسیح و ایمان بدان حاصل شده است. این پایان نامه در صدد اثبات این مطلب است که آن‌چه امروزه در میان مسیحیان به انجیل نامبردار است امری کاملاً الهیاتی است و به عکس، انجیل مطابق با اصطلاح قرآن با متون اولیه مسیحیان سازگاری بیشتری دارد. این امر با تحلیل آیات عهد جدید که این اصطلاح در آن به کار رفته به اثبات رسیده است.کلید واژه ها: انجیل قرآنی، انجیل مسیحی، اناجیل اربعه، عهد جدید و انجیل، مفسران و انجیل

موضوع تحقیق معناشناسی تاریخی و توصیفی «جنّت» و و دیگر واژگانی است که در این حوزه معناشناختی قرار می گیرند. در معناشناسی تاریخی روشن می شود که «عَدْن» و «فِردَوس» واژگانی دخیل هستند. «عَدْن» در میان اعراب پیش از نزول قرآن به معنای بهشت حضرت آدم و حوّا و فِردَوس علاوه بر این معنا به معنای بهشت موعود نیز کاربرد داشته است و چنین کاربردهایی برگرفته از یهودیان و مسیحیان عصر نزول بوده است. «جَنَّت» واژه ای اصیل است و در میان اعراب پیش از نزول قرآن به معنای باغ دنیوی و بهشت اخروی کاربرد داشته است. شواهد تاریخی حاکی از آن است که منشأ اصلی و اولیه باغ و باغ سازی، اندیشه ها و باورهای دینی آدمیان در مورد بهشت آرمانی بوده است. همچنین بررسی ها نشان می دهد که علارغم اختلافات جزئی بین دین‌های زرتشت، یهود، مسیح و اسلام در توصیف بهشت، منشأ و خاستگاه اصلی آن ها واحد است. آنچه که خداوند در توصیف بهشت به کار برده است، گوشه ای از نعمت های نامحدود بهشت است که برای مخاطبان اولیه قرآن قابل درک بوده است. در معناشناسی توصیفی با استناد به قرائنی از خودِ آیات قرآن، دو مسأله ی مهم و محوری بدست می آید. یکی اینکه: از آیات قرآن اصل وجودِ بهشت های چندگانه، استنباط می شود. مسأله دیگر اینکه: نمی توان اصل وجود نعمت های بهشتی را انکار کرد و آن ها را از باب تشبیه و تقریب به ذهن دانست؛ آنچه که آیات قرآن بر آن دلالت دارد، وجود تفاوت ماهوی بین نعمت های دنیوی و اخروی است که واقعیت خارجی و تأویل آن ها در قیامت آشکار می شود.

این پایان نامه با عنوان بررسی مقایسه مضامین ادعیه در قرآن کریم و عهدین کاوشی است درباره دعا در سه دین یهود، مسیحیت و اسلام. در ابتدا به طرح موضوعات کلی چون معانی لغوی و اصطلاحی دعا و نیز معناشناسی آن پرداخته شده و بعد از آن خدای مدعو و بنده نیایشگر از ارکان دعا شمرده شده و برای خداوند صفاتی همچون مالک، قدیر، علیم، سمیع بیان گردیده و بعد از آن به صفات نیایشگر همچون اخلاص، حضور قلب و خوف و رجاء پرداخته شده است و در ادامه الفاظ دعا به عنوان سومین رکن دعا شرح شده و نیز اموری همچون اظهار خشوع، اظهار ضعف، اقرار به حکمت خداوند، اظهار ایمان، تسلیم بودن جزو آداب دعا شمرده شده است و همچنین حاجت های مطرح شده به درگاه خداوند از زبان دو گروه پیامبران و مومنان از قبیل طلب سلامتی و عافیت، طلب رحمت و بخشش، درخواست هدایت، طلب رزق و روزی مطرح شده است و در هر یک از موضوعات ذکر شده، سعی شده است که بین مطالب قرآن کریم و عهدین مقایسه شود .

تحقیق حاضر به بررسی دیدگاه ها در زمینه مخاطبان قرآن پرداخته است. در این زمینه چهار دیدگاه بررسی شده است: عام بودن مخاطبان قرآن، مخاطب قرآن بودن ائمه (علیهم السلام)، مخاطب قرآن بودن شخص رسول خدا(ص) و مخاطب قرآن بودن عرب عصر نزول. در بیان دیدگاه اخیر آمده است که مخاطب قرآن، عرب عصر نزول است؛ ولی در عین حال تکالیف آن برای همه مردم جهان، تا قیام قیامت می باشد و هم چنین، مخاطب بودن عرب عصر نزول، با جاودانگی قرآن هیچ گونه منافاتی ندارد؛ زیرا قرآن در عین حال که مخاطبش عرب عصر نزول است، ولی کتاب هدایت است، آن هم نه فقط برای عرب آن روز، بلکه برای همه مردم هدایت است.

یکی از موضوعات مطرح در زمینه قرآن فلسفه نسخ های قرآنی است. سوال اصلی مطرح در این تحقیق این است که به چه علت نسخ رخ می دهد؟ یکی از خصوصیات شریعت اسلام را می توان سهله و سمحه بودن آن دانست. دین اسلام با عقل و فطرت بشری مطابق است، عقل و فطرت مخالف سختی احکام است. تشریع احکام در اسلام نیز بر این اساس است. نسخ احکام یکی از راه هایی بوده که سبب سهله و سمحه بودن شریعت شده است و سختی های احکامیکه مردم وضع کردند از میان برداشته است. در سایر شرایع نیز هدف اصلی انبیاء بازگشت به فطرت و ایجاد تعقل در مردم بوده است، اما با انحرافات و بدعت هایی که بشر در شریعت خود ایجاد می کردند، دین از مسیر حقیقی خود منحرف می شد.بنابر اینشریعت های جدید می آمدند و با نسخ بدعت ها و انحرافات دین را به مسیر اصلی خود بازگرداند. همچنین نیازهای مردم طبق زمان و مکان متفاوت می شد. یکی از علل نسخ همین بود که حکمی در یک زمان مناسب و در زمانی دیگر غیر قابل عمل بود.یکی از خصوصیات دیگر شریعت اسلام را می توان انعطاف پذیری احکام آن دانست. یکی از مصادیق انعطاف پذیری نسخ در احکام است که مطابق با شرایط زمان، مکان و تابع عقل و فطرت است و در صورتی که حکمی مخالف با این موارد باشد، آن حکم را می توان غیر قابل عمل دانست. با بررسی هایی که در این پژوهش صورت گرفت، روشن شد تغییر احکام و سنن از سوی قرآن به دو علت بوده است: یکی از میان برداشتن سنت های باطلی که در عصر جاهلی رواج یافته بود و مخالف عقل و فطرت انسان بود. فلسفه دیگر نسخ مطابقت احکام با شرایط و مقتضیات عصری بود. بر این اساس پژوهش در چهار فصل نگارش شده است. در فصل اول به عنوان کلیات به بیان مسأله، پیشینه، سوالات و فرضیات تحقیق پرداخته شده است. در ادامه فصل تعریف اصطلاحاتی را که مرتبط با موضوع است، آورده ایم. از جمله آن تعریف نسخ، انواع نسخ، رابطه احکام از جمله احکام حکومتی، احکام اولیه، ثانویه، ثابت و متغیر با نسخ است. در نهایت به بیان فلسفه نسخ پرداخته ایم. در فصل دوم بر اساس فلسفه های نسخ، ابتدا به بررسی فلسفه نسخ سنت های باطلی می پردازیم که در عصر جاهلی وجود داشت و توسط اسلام نسخ گردید. در این فصل روشن گردید که هدف اسلام از نسخ از میان برداشتن این سنت های باطل و بازگرداندن مردم به اصل فطرت خود بوده است. با توجه به فلسفه دیگر نسخ فصل سوم را به بررسی مواردی پرداختیم که با شرایط و متضیات عصر ناسازگار بودند و ضرورت تغییر آن ها وجود داشت.همچنین به علت این که نسخ های قرآنی اعم از درون دینی و میان دینی است، در فصل چهارم به این موضوع پرداختیم. در ابتدا فلسفه نسخ میان دینی را بیان کردیم و سپس مقارنه ای میان فلسفه نسخ میان دینی و درون دینی انجام گردید.با بررسی نسخ میان دینی و درون دینی روشن می شود که تفاوتی میان فلسفه نسخ آن دو وجود ندارد و هر دو یکی است. اگرچه در مطاوی کتب علوم قرآن و تفسیر و نیز کتب اصول فقه و فقه به طور گذرا از فلسفه نسخ به طور کلی یا نسخ های قرآنی سخن رفته است؛ اما هرگز به طور مفصّل و مستقل هیچ اثری به چشم نمی خورد. بنابر این هدف از این پژوهش این بود که با مراجعه به کتب علوم قرآنی و اصول فقه و تفاسیر این مبحث به طور گسترده بررسی شود.