آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در عرفان اسلامی، همواره این پرسش مطرح بوده است که عارفان حقیقی، با چه ویژگی‌های معرفتی و سلوکی - که در دو ساحت بنیادین عرفان نظری و عملی متبلور می‌شوند - از دیگران متمایز می‌گردند و چگونه این تمایز، ایشان را در مسیر نیل به مقصود الهی رهنمون می‌سازد؟ به بیان دیگر، چگونه می‌توان تصویری جامع از عارف حقیقی ترسیم نمود تا سرمشقی برای جویندگان این طریق باشد؟ پاسخ به این پرسش، از یک سو، نقشی کلیدی در شناخت عمیق عرفان اسلامی ایفا می‌کند و از سوی دیگر، راه را برای شناسایی و تمییز عارف‌نمایان دروغین هموار می‌سازد. عرفان اسلامی به عنوان یک نظام معرفتی عمیق، همواره تحت تأثیر احادیث و آموزه‌های انسان‌های کامل؛ یعنی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم‌السلام قرار داشته است. این احادیث به عنوان منابع معتبر و غنی، می‌توانند به شناسایی و تبیین شاخصه‌های عارف حقیقی کمک کنند. در این راستا، یاران امام زمان علیه‌السلام به عنوان نمونه‌های بارز عارف حقیقی معرفی شده‌اند. یاران امام زمان علیه‌السلام که در زمان ظهور حضرت نقش کلیدی ایفا خواهند کرد برای اینکه بتوانند در کنار حضرت قرار گیرند و در تحقق اهداف الهی و برقراری عدالت اجتماعی موثر باشند، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند. با توجه به احادیث و روایات مختلف، ویژگی‌های عرفانی یاران امام زمان به طور خاص مورد توجه قرار گرفته است، اما تا به حال شناخت دقیقی از این ویژگی‌ها ارائه نشده است. براساس احادیث درباره اصحاب امام زمان علیه‌السلام، این افراد مردانی هستند که به اوج عرفان رسیدند. در روایات متعدد، اصحاب حضرت مهدی اینگونه توصیف شده‌اند که خدا را به حق شناخته‌اند ( «...عَرَفُوا اللَّهَ حَقَّ مَعْرِفَتِه‌...» اربلی، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، ج‌2، ص 478؛ بهاء الدین نیلی نجفی، منتخب الأنوار المضیئه، ص44 ) و دلهایشان مانند پاره‌های آهن است، شکی در ایمان بخدا در آن راه نیافته و در طریق ایمان از سنگ محکم‌تر است (بهاء الدین نیلی نجفی‌، سرور اهل الایمان، ص 97). همچنین این اصحاب را صاحبان ولایت معرفی نموده و اولیای الهی در عصر ظهور محسوب می‌شوند (نعمانی، الغیبه، ص240؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج‌2، ص 673). احادیث معصومین علیهم‌السلام به‌ وضوح به توصیف ویژگی‌های عرفانی یاران حضرت پرداخته و می‌توان اذعان نمود یکی از موثرترین روش‌ها برای کشف شاخصه‌های عارف حقیقی در عصر غیبت، بررسی همین ویژگی‌های عرفانیِ منتسب به یاران امام زمان (عج) است. بر اساس روایات مهدویت، یاران حضرت مهدی (عج) را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: یاران عصر غیبت و یاران عصر ظهور. یاران عصر غیبت عبارتند از: 1. سفرای حضرت. 2. موالی حضرت؛ یاران عصر ظهور و پس از آن عبارتند از: 1. سیصد و سیزده نفر. 2. لشکر ده هزار نفری. 3. حضرت مسیح و گروندگان به ایشان. 4. یمانی از یمن. 5. خراسانی از مشرق (ایران، افغانستان و ماوراء النهر). 6. رجعت کنندگان در آستانه ظهور. 7. فرشتگان. 8. جنینان مومن. 9. مومنینی که در بلاد خود به حمایت می‌پردازند. 10. کسانی که به سوی حضرت حرکت می‌کنند ولی به ایشان نمی‌رسند. 11. افراد کم سن و ناتوان که توانایی حمایت عملی از حضرت ندارند ولی برای ایشان دعا می‌کنند. 12. برخی اهل شرک و منجمینی که پس از ظهور حضرت ایمان می‌آروند. در پژوهش حاضر برای کشف شاخصه‌های عرفانی، به دو دسته از یاران در عصر غیبت یعنی؛ سفرا و موالی حضرت و به دو دسته از یاران در عصر ظهور یعنی؛ سیصد و سیزده نفر و رجعت کنندگان در آستانه ظهور منظور اصحاب کهف، اصحاب امام حسین و اصحابی که نامشان در روایات اذعان شده است، پرداخته می‌شود. این چهار دسته جز یاران خاص حضرت حجت محسوب شده و از ویژگی‌های ممتاز و والایی برخوردارند، ضمن اینکه در روایات از شاخصه‌ها و ویژگی‌هایشان سخن به میان آمده است. در روایات متعددی، آنان به خوبی از جهات معرفتی، ولایی، سلوکی، عبادی و سیاسی-اجتماعی توصیف شده‌اند. در این پژوهش، پس از کشف و شناسایی شاخصه‌ها، هر کدام را مورد توصیف و تحلیل عرفانی قرار داده و انعکاس این شاخصه‌ها در اندیشه امام خمینی مورد کاوش قرار می‌گیرند. امام خمینی (ره) به عنوان یکی از پیشگامان عارفان عصر حاضر، با سیر و سلوک و تهذیب نفس، به غایت عرفان عملی یعنی به فنای در توحید ذاتی دست یافت. و با پیمودن سفرهای چهارگانه عرفانی، به فعالیت اجتماعی و سیاسی پرداخته و انقلاب اسلامی را به‌عنوان زمینه‌ساز ظهور مهدی موعود بنا نهاد. نگاه وی به سیر و سلوک، عمیق و گسترده و دغدغه‌ ایشان خدمت به امام زمان علیه‌السلام و تغییر انگاره‌های غلط درباره ظهور و انتظار بود، از این جهت اندیشه امام خمینی در تبیین شاخصه‌های عرفانی یاران امام زمان علیه‌السلام می‌تواند موثر و راهگشا بوده و توجه به دیدگاه‌های ایشان در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل ویژگی‌های عرفانی یاران امام زمان (عج) بر اساس احادیث معصومین و با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی (ره) انجام می‌شود تا بتواند بستر مناسبی برای ارائه یک تصویر کامل از یاران امام زمان به عنوان عارفان حقیقی فراهم آورد. با توجه به اهمیت نقش یاران امام زمان علیه‌السلام در تحقق اهداف الهی و ظهور آن حضرت، شناخت این ویژگی‌ها برای کسانی که می‌خواهند در مسیر عرفان قدم بردارند و برای زودتر اتفاق افتادن واقعه مبارک ظهور قدمی بردارند، راهگشا خواهد بود.

گمان می رود که دوران اخیر، زمانه شکوفایی مهدی باوری در میان زیدیان _ به خصوص زیدیان یمن _ باشد. این امر، ضرورت پرداختن به آموزه مهدویت و پاسخ دادن به شبهات پیروان زیدیه در قرون اولیه اسلام را آشکار می سازد. گرچه شماری اندک از زیدیان در باب اندیشه مهدوی به امامیه شباهت دارند، اما رکن اصلی اعتقادی ایشان، یعنی آشکاری امر به معروف و نهی از منکر از طرف امام، جهاد با شمشیر را ضروری می سازد. از این رو، این فرقه، چندان به مهدویت شخصی و به ویژه «غیبت امام» اعتقادی نداشته و جوهره مهدویت را در رفاه و عدالت اجتماعی در سایه دین می دانند و از آن جا که به اندیشه اعتزال گرایش دارند، به روایات نیز توجه چندانی نمی کنند. مهدویت در این گروه در طول تاریخ، دچار زیادت ها و نقصان های بسیاری بوده و همین امر موجب پیچیدگی و ابهام این آموزه گشته است. سوال اصلی که این پژوهش با آن روبرو است، این است که: مهم ترین شبهاتی که زیدیه بر آموزه مهدویت وارد کرده اند چیست و چگونه می توان از این اصل اعتقادی شیعی در برابر هجمه ها دفاع کرد؟ شبهاتی مانند عدم صحت و ساختگی بودن روایات دال بر دوازده تن بودن ائمه علیهم السلام، عدم امکان شناخت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و در نتیجه عدم وجود ایشان، فقدان دلیل موجه در حصر غیبت ائمه علیهم السلام در وجود مبارک امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف ، عدم وجود نص بر امامت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، باوجود وجوب عقلی آن از نظر امامیه، لغو و بیهوده بودن اعتقاد به امام غایب و پنهان. در این تحقیق، برآنیم با توجه به آراء عقلی و نقلی شیخ صدوق به این شبهات پاسخ گوییم.

التربيةالدينية، تأليف علامه عبدالهادى فضلى، به زبان عربى و در موضوع عقايد (اصول دين) است. كتاب، مشتمل بر دو مقدمه (مقدمه مؤلف و مقدمه جناب حسین منصور شيخ)، متن و يك ملحقه است. متن كتاب، بدون هيچ فصل‌بندى و باب‌بندى تنظيم گرديده است و آيات و روايات فراوانى، در آن ذكر شده و شرح و تفسير شده است. مطالب كتاب، بسيار ساده و روان و به شيوه استدلالى بيان گرديده است.

کتاب اسئله و حوارات حول مهدی المنتظر (عج) توسط یحیی طالب مشاری به رشته تحریر درآمده است. یکی از مباحثی که از طریق آن، طریق حقیقت و ناجیه شناخته می شود، بررسی روایات وارده درباره حضرت مهدی (عج) می باشد. نویسنده در این کتاب روایات وارده درباره حضرت مهدی (عج) و سؤالاتی که حول این روایات که از آن غفلت شده است، مطرح شده است، بررسی می کند. مسئله اول امامت و خلافت برای اشخاص را اثبات می کند. مسئله دوم درباره نحوه شناخت این مطلب است که مهدی منتظر (عج) همان مهدی موعود است. مسئله سوم در صدد این است که آیا امام مهدی (عج) پس از ظهور، از سوی همه واجب الاطاعه است. مسئله چهارم درصدد اثبات این طلب است که مهدی منتظر (عج) از اهل بیت است.مسئله پنجم به بررسی چگونگی استقرار امام مهدی (عج) از دیدگاه اهل سنت و شیعه در زمین می پردازد. مسئله هفتم درباره حضرت عیسی (ع) و حضرت خضر (ع) که در هنگام ظهور امام مهدی (عج) همراه ایشان هستند، بحث می کند. بعد از آن به دو نکته اشاره می کند و در انتها نیز برخی احادیث درباره مهدی منتظر (عج) را می آورد که حتی در کتب اهل سنت و شیعه زیدیه و وهابیه نیز موجود است و همچنین کسانی که درباره حضرت مهدی (عج) احادیثی نقل کرده اند و در کتاب خویش آورده اند. نویسنده با بررسی این مسائل بر این مطلب تأکید دارد که علامات و اشاراتی که در این روایات اشاره شده است، مسلمانان را به سوی معرفت حق و حقیقت هدایت می کند.

کتاب "الإسلام دين الفطرة " اثر آیت الله منتظری است که رویکرد کلامی ایشان را به نمایش می‌گذارد. بخش اول کتاب دربرگیرنده چندین فصل است. فصل اول مبانی دین است، فصل دوم به ایمان و اعتقاد می‌پردازد، فصل سوم به نبوت اشاره می‌کند و به همین ترتیب در فصل چهارم امامت را در کانون بررسی خود قرار می‌دهد. فصل پنجم نیز به آخرت اختصاص داده شده است. بخش دوم ناظر به اخلاقیات است و در آن به فضائل و رذائل اخلاقی پرداخته می‌شود. بخش سوم به تکالیف و مسئولیت‌ها می‌پردازد. در این بخش علاوه بر پردازش مباحث معطوف به عبادات، مسائلی مربوط به نهاد خانواده، اقتصاد و سیاست هم بررسی می‌شود.

کتاب "عوالم الحکومه المهدویه" نوشته صالح الطائی از اولین آثار درباره مهدویت است که سعی دارد پرده از گسترش و سیطرۀ حکومت مهدوی بر عوالم دیگر بردارد و چشم خوانندگانش را بر سایر جهانیان و ساکنانش باز کند. در این اثر درباره گستره سیطره حکومت مهدی موعود بر جهان و عوالم دیگر خواهید خواند و از توانایی‌های اعجازی امام مهدی (ع) و رابطه آن با هستی و هستی‌شمولی آن آگاه خواهید شد.