آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در فصل اول میان دو نوع تفسیر تراکتاتوس تمایز قایل شدم و تفاوت تفسیر پوزیتیویستی با تفسیر اخلاقی را توضیح داده‌ام. بنا بر تفسیر پوزیتیویستی و حلقه وینی تراکتاتوس کتابی است در توجیه پوزیتیویسم و دعوتی است به تجربه‌گرایی، طرد متافیزیک و دیگر تأملات فلسفی در هستی‌شناسی و اخلاق و اینکه در یک کلام، علمی‌اندیشی را جایگزین کاوش‌های نظری و مغالطی قرار دهیم البته با نظر در منطقِ زبان و تمییز کلامِ معنی‌دار از بی‌معنا. اما بنا بر تفسیر اخلاقی، تراکتاتوس از مضمونی عرفانی و اخلاقی برخوردار است که از نظر ویتگنشتاین متقدم در مقوله ناگفتنی‌ها، نشان‌دادنی‌ها و سکوت‌کردنی‌هاست. بنا بر تفسیر پوزیتویستی، راه بر توجه به اخلاق و گزاره‌های اخلاقی بسته می‌شود در حالیکه تفسیر دوم نه تنها از اهمیت توجه به اخلاق در تراکتاتوس خبر می‌دهد بلکه تنها هدف ویتگنشتاین متقدم از نگارش آن کتاب را طرح نظریه‌ای در اخلاق قلمداد می‌کند.در فصل دوم توضیح داده شده است که در تفسیر اخلاقی تراکتاتوس مبنا و مقدمه اساسی‌ای که ویتگنشتاین در میان می‌نهد تمایز بین «گفتنی» و «نشان‌دادنی» است و هدف او نشان‌دادنی خواندنِ اخلاق است و در ادامه این فصل به یکی از موارد نشان‌دادنی یعنی «منطق» اشاره می‌شود.در فصل سوم به بحث درباره نظریه اخلاقی ویتگنشتاین پرداخته شده اینکه اخلاق ناگفتنی، مهمل (ورای زبان است)، درباره ارزش مطلق، متعالی،‌ رازآلود و تعریف‌ناپذیر است. به‌علاوه اخلاق نشان‌دادنی است (از روی بیانِ واضحِ امر گفتنی و در هنر و اعمال خود را نشان می‌دهد). نکته مهم این است که ویتگنشتاین از اخلاقی زیستن نیز سخن گفته است از نظر او اخلاقی زیستن یعنی «دید کلی و ضروری داشتن از امور» و «توافق با اراده الهی» که احساس ایمنی مطلق، نترسیدن از مرگ و زندگی در حال (رسیدن به جاودانگی) و بی‌اعتنایی به دنیا را به ارمغان می‌آورد.فصل چهارم به تحلیل فلسفی نظریه اخلاقی ویتگنشتاین متقدم اختصاص داده شده و اینکه نگاه متعارف و غالب به نظریه اخلاقی ویتگنشتاین متقدم ناواقع‌گرا و ناشناخت‌گرایی است در حالیکه به نظر می‌رسد شارحانی متفاوت از این تفسیر مانند آیریس مُرداک زمینه‌ساز قرائت نوینی از این نظریه اخلاقی است.

معروف است که ویتگنشتاین در طول حیات خود طى دو دوره، دو فلسفه را به وجود آورد که هرکدام تازگى ها و نوآورى هاى خاص خود را دارد; وجه جامع آن دو این است که به مسأله زبان از دید فلسفى مى پردازد. آنچه در این نوشتار تقدیم مى گردد گزارشى نسبتاً جامع از این دو فلسفه است. نویسنده کوشیده است به توصیه خودِ ویتگنشتاین، خطوط اصلى فکر او و مسائل اساسى را که براى او مطرح بوده دنبال کند. در فلسفه متقدم مسأله اصلى نسبت بین زبان و جهان است که ویتگنشتاین تئورى تصویرى را مطرح مى سازد. در فلسفه متأخر، ویتگنشتاین معتقد است اساساً فلسفه وظیفه دیگرى برعهده دارد و آن اینکه چون مشکلات فلسفى زاییده سوءتفاهمند باید ریشه آن را بشناسند و آن این است که بازى هاى زبانى را با هم خلط مى کنیم. در این جا دیگر نباید دنبال معنا رفت، باید به کاربرد زبان توجه کرد. در یک کلمه، فلسفه ویتگشتاین بر آن است تا حد و مرز زبان را مشخص سازد: با زبان چه چیزهایى را مى توان بیان کرد و چه چیزهایى را نمى توان.

بررسی تاثیر دوسویه ذهن و زبان با تکیه بر منطق در اندیشه ویتگنشتاین تحلیل ذهن یکی از پیچیده‌ترین حوزه‌های دانش است که پرسش‌های فراوانی در زمینه آن برای انسان وجود دارد. بنیادی‌ترین پرسش در میان انبوه مسائل موجود، بحث نحوه ارتباط ذهن با زبان است، این که تأثیر و تأثر این دو قوه بر یک‌دیگر چگونه است و به چه نحوی شناخت جهان پیرامون را در پی دارند. پرسش ها در باب ارتباط ذهن و زبان را با سه روی کرد فلسفی، روان‌شناسی و فیزیولوژیک می توان بررسی نمود. فیلسوفان معمولاً با جنبه فیزیولوژیک چندان میانه‌ای ندارند اما گاهی با بررسی‌های روان‌شناسانه وجه اشتراک‌هایی پیدا می‌کنند. در میان نحله‌های فلسفی معاصر، فیلسوفان تحلیلی و زبانی بسیار بدان پرداخته‌اند. ویتگنشتاین به عنوان پدر معنوی این نحله با تحلیل ساختار منطقی زبان، چارچوب‌های درست و نادرست مفاهیم ذهنی را بررسی و تحلیل نموده که در پژوهش پیشِ‌رو مورد ژرف‌کاوی و تدقیق قرار گرفته است. مسأله بنیادین و زیرساختی ما در این پژوهش، نحوه ارتباط ذهن و زبان و تأثیر دو سویه آن‌ها در بحث شناخت منطقی جهان است. از این‌رو، با توجه به اهمیت ملاک‌های منطقی زبان نزد ویتگنشتاین، ساختار درست فهم انسان را بررسی نموده‌ایم.

دامت در فلسفه خود متاثر از دو فیلسوف تحلیلی بزرگ است؛ او در روش از فرگه تبعیت می‌کند و قصد دارد منطق و نظریه معناداری را بنیانی برای متافیزیک قرار دهد، و در نظریه‌پردازی درباره معنا متاثر از ویتگنشتاین است و معنای واژگان را معادل با کاربرد آنها می‌داند. بر خلاف همه تاثیری که ویتگنشتاین بر دامت دارد، سایه شکاکیت قوی که در آراء ویتگنشتاین دوم وجود دارد و کریپکی به بهترین شکل به آن پرداخته است برای دامت خوش‌آیند نیست، زیرا گمان می‌کند در صورت درست بودن شکاکیت و قراردادگرایی افراطی ویتگنشتاین، محاورات و ارتباطات انسانی همیشه در لبه پرتگاه و در آستانه سقوط قرار دارد. او برای گریز از این امر، ایده دانش ضمنی برای دانش زبانی را به عنوان بنیادی محکم در نظریه خود قرار می‌دهد. در این مقاله نشان داده‌ایم که ایده دانش ضمنی سبب فاصله گرفتن نظریه معناداری دامت از آموزه‌های ویتگنشتاین و شکست پروژه او می‌شود. اگر نتوان نشان داد که زبان چگونه کار می‌کند، هرگز نمی-توان نظریه معناداری را بنیانی برای متافیزیک قرار داد.

کریپکی، با خوانش خاص خود از آموزه های ویتگنشتاین در کتاب پژوهش های فلسفی، استدلالی شک گرایانه را بر اساس مفهوم «پیروی از قاعده» مطرح می کند، و در ادامه، با استفادة دوباره از آموزه های ویتگنشتاین متأخر، پاسخی شک گرایانه را ارائه می دهد. بنظر می رسد هدف از این استدلال به چالش کشاندن رهیافت واقع گرایانه درباب معنا و بطور کلی، ارائه تصویری بدیل از چگونگی اسناد معنا و تصدیق احکام است. استدلال شک گرایانه، مبتنی است بر برنهاد هنجارین بودن معنا. با فرض این برنهاد، شکاک مورد نظر کریپکی نتیجه می گیرد که با اعتقاد به واقع گرایی معناشناختی، نخواهیم توانست هیچ امرواقع ای بیابیم که تعیین کند ما با بکاربردن کلمات مختلف، قصد معنای مشخصی را داشته ایم و داریم، چراکه اساساً چنین امرواقع ای وجود ندارد؛ و بنابراین، معنایی وجود نخواهد داشت. بر اساس نگاه واقع گرایانه به معنا، تنها با یافتن شرط صدق جملة اظهار شده می توان در باب صدق و کذب و معنای آن صحبت کرد. در این نوشتار، پس از طرح استدلال شک گرایانه، و بررسی لوازم و پیشفرض های آن، پاسخ شک گرایانة کریپکی ارائه خواهد شد؛ در این راستا، سعی بر آن است که بتوان نخست یک صورتبندی مناسب از استدلال وی ارائه کرد و بر اساس این صورتبندی راه حل های ممکن برای مقابله با این نوع از شک گرایی طرح شود، و ثانیاً تنش میان این شک گرایی و واقع گرایی معناشناختی بررسی و روشن شود. در ادامه، تلاش می کنم مهمترین ویژگی ها، پیامدها و تهدیدات این استدلال را در برخی از حوزه ها طرح و در باب آنها بحث کنم و نیز خلل احتمالی در نا-واقع گرایی کریپکی را نشان دهم.

تاریخ اندیشه­‌ی سیاسی همواره تحت تأثیر یک دیدگاه مسلم در مورد نسبت نظریه با عمل سیاسی بوده است. بر مبنای این دیدگاه، نظر بر عمل تقدم داشته و بدینسان هر کنش سیاسی در گام نخست نیاز به متابعت از یک نظریه­‌ی سیاسی دارد. با این حال، این پیش­‌فرض کلاسیک فلسفی از سوی فیلسوفان متأخری همچون ویتگنشتاین و اُکشات به چالش کشیده شده است. در همین راستا، این پرسش اساسی قابل طرح است که «از نظر ویتگنشتاین و اُکشات، چه رابطه‌­ای میان نظر و عمل وجود دارد و پیامدهای سیاسی آن چه می‌تواند باشد؟» فرضیه­‌ی پژوهش از این قرار است که «ویتگنشتاین و اُکشات برخلاف روال رایج، قائل به برتری عمل بر نظر و واژگونی دیدگاه سنتی تقدم نظر بر عمل هستند و به‌تبع آن سیاست از حوزه­‌ی انتزاع محض فاصله گرفته و به زندگی روزمره وتجربه‌­ی زیسته­‌ی انسان نزدیک می‌شود و بدین‌ترتیب، درک ما از نظریه­‌ی سیاسی و نسبت آن با عمل سیاسی دچار تغییرات بنیادین می‌شود». روش پژوهش، مقایسه‌­ای و چارچوب نظری، نظریه‌­ی انسان‌شناسانه­‌ی ویتگنشتاین و اُکشات، یعنی انسان بوطیقایی است.