آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

بر اساس رساله منطقی فلسفی ویتگنشتاین، گزاره های علوم طبیعی کل گزاره های معنادار زبان اند، و بنابراین گزاره اخلاقی وجود ندارد، چرا که سخن گفتن از اخلاقیات معیار معناداری گزاره ها -که عبارت است از تاییدپذیری تجربی- را تامین نمی کند. به علاوه، ویتگنشتاین در جایی رساله منطقی فلسفی را واجد نکته ی مهم اخلاقی می داند. به نظر می آید بین این ادعای اخیر ویتگنشتاین از یک سو، و بی معنا دانستن اخلاقیات از دیگر سو، تعارضی وجود دارد. در برابر این تعارض ظاهری، سعی می کنیم در باب این که نکته اخلاقی رساله منطقی فلسفی چیست تامل کنیم. در پاسخ به مساله مذکور به تفسیر کِوین کاهیل از ویتگنشتاین توجه خواهیم کرد. از نگاه ویتگنشتاین فرهنگ مدرن مانع از چیزی است که او آن را تجربه حیرت از وجود جهان می خواند. کاهیل نکته اخلاقی رساله منطقی فلسفی را در ارتباط با همین نگاه ویتگنشتاین به فرهنگ مدرن تفسیر می کند. در پایان این بررسی، این مسائل را مرور می کنیم که اولا به فرض صحت تفسیر کاهیل، رساله منطقی-فلسفی در معرض چه انتقادی قرار خواهد گرفت، و در ثانی استناد کاهیل در تفسیر رساله به دیگر آثار ویتگنشتاین تا چه حد قابل دفاع است.

فیلیپس در مقام یک ایمان گرای متأثر از ویتگنشتاین، نسبت به معرفت شناسی گزاره های دینی رویکردی را اتخاذ می کند که به واسطه تفاوت-ها و تمایزهایی که با ویتگنشتاین دارد، مهم می نماید. در این مقاله ابتدا با توصیف، بررسی و تحلیل نگاه فیلیپس به سه مسأله و مفهوم ناواقع گرایی، نحوه زندگی و بازی های زبانی، نشان داده شده آنچه باعث می شود رویکرد فیلیپس به این سه مسأله با ویتگنشتاین تفاوت پیدا کند این است که برخلاف برون گرایی ویتگنشتاینی که در زمینه گرایی (متن گرایی) ریشه دارد، فیلیپس به دورن گرایی مایل است(البته درون گرایی معتدل) . دیدگاه وی به دلیل تفکیک میان معنا‌داری باورهای دینی با توجیه باورهای دینی و بازگرداندن توجیه باورها به بازی‌های زبانی و اینکه نحوه زندگی دینی را کاملاً متمایز از سایر نحوه‌های زندگی می داند، منجر به پذیرش درون‌گرایی می‌شود. اما این مقاله با نگاهی انتقادی به رویکرد فیلیپس نشان می‌دهد تفکیک مطلق معناداری و توجیه باورهای دینی از یکدیگر توسط وی، تفکیکی غیر قابل پذیرش است.

از نظر ویتگنشتاین فهم امری ذهنی نیست. اما این موضع با اعتراضی با نام «اعتراض علمی» روبرو می‌شود که گویی فیلسوف جایگاه عصب‌شناس یا روانشناس را غضب کرده است. در این مقاله نشان می‌دهیم که ویتگنشتاین جایگاه علم را غضب نکرده است و تنها این ادعا که علم می‌تواند گزارشی پیشینی از فهم به‌دست بدهد را انکار می‌کند. در خوانش عمومی نظر ویتگنشتاین، فهم به مثابه توانایی در نظر گرفته می‌شود. اما این نکته با این امر که گویی فهم در یک لحظه اتفاق می‌افتد در تضاد است و برای همین در این مقاله موضع فهم همچون «آغاز توانایی» که هم فهم را در نسبت با توانایی در نظر می‌گیرد و هم رخدادن آن را در لحظه ممکن می‌داند توضیح می‌دهیم. با اینحال نفی امر ذهنی بودن فهم، موضعی ضد واقع‌گرایانه درباره فهم را به ویتگنشتاین نسبت می‌دهد. برای همین با کمک تفسیر مک‌داول از ویتگنشتاین سعی می‌کنیم نشان دهیم که ویتگنشتاین در داخل بازی زبان فهم را همچون یک حالت ذهنی معین در نظر می‌گیرد. گرچه تفسیر مک‌داول با برخی از نکات ویتگنشتاین به‌خصوص در کتاب برگه‌ها در تضاد است.

بحث درباره ماهیت عالم و زبان، دنیای‌تصویر و ویژگیهای آن و دیدگاه ‌منطقی از مباحث مطرح شده در مبانی‌معرفتی آثار ویتگنشتاین‌ است. در این ‌تحقیق ‌سعی شده با عنایت به این ‌مبانی و نظریه ‌تصویری زبان، مبانی ‌احکام و اخلاقی در دوره نخست حیات فلسفی او از چند منظر، وجودشناسی، معرفت‌شناسی، دلالت‌شناسی و زبان‌شناسی مورد بررسی قرار گیرد. در این دوره ویتگنشتاین به صراحت وجود ارزشهای‌اخلاقی را در جهان پیرامون‌ انکار می‌کند و صدق و کذب گزاره‌های‌اخلاقی را فرع بر معنا داری آنها می‌داند و مباحث متافیزیک‌ و اخلاق و... را فراتر از زبان و آنها را امری ‌رازوارانه‌ می‌داند.در دوره دوم حیات‌فلسفی او با استفاده از کتاب پژوهش‌ها و مقایسه آن با دوره اول و با عنایت به نظریه‌ابزاری زبان و توجه به کاربرد کلمات برای شناخت معنای آنها و با تأکید بر تنوع کاربرهای زبان و کثرت ‌بازی‌زبانی معتقد است که‌ بازیهای مختلف زبانی از صورت‌های‌زندگی گوناگون سرچشمه می‌گیرد و هر صورت زندگی‌ دارای زبان خاص خود است. دراین تلقی اخلاق و گفتار دینی هم یک‌بازی مستقل با زبانی واحد است، که در یک صورت‌زندگی بیان شده و قواعد و منطق خاص خود را دارد. با توصیفی ‌که از مبانی احکام اخلاقی‌ ویتگنشتاین به عمل آمد نگاه ناشناخت‌گرایی او را مطرح ساختیم. درست است که فلسفه اخلاق ویتگنشتاین‌ ناشناخت‌گرایانه است ولی‌ باید اشاره کرد که از نوعی اقناع و حجیت ‌اخلاقی برخوردار است و همواره می‌توان انتظار پیامدهایی چون دعوت اخلاقی، توافق اخلاقی، عقلانیت‌ اخلاقی و از همه مهمتر سازواری ‌اخلاقی را داشت.

ویتگنشتاین متاخر فهم (به خصوص زبانی) را در نسبت با توانایی در نظر می‌گیرد. وی معتقد است دستور زبان واژه «می‌داند» و «می‌فهمد»، ربط نزدیکی با دستور زبان واژه «می‌تواند» دارد. یک نوع تفسیر از نسبت میان فهمیدن و توانایی را می‌توان در کارهای تفسیری فیلسوفان اسکاندیناوی از ویتگنشتاین مشاهده کرد. یوهانسن از شاخص‌ترین چهره‌های این جریان معتقد است که فهم زبانی شناخت ضمنی از نوع قوی آن است. شناخت ضمنی قوی به این معناست که ما چیزهایی را می‌دانیم که علی‌الاصول نمی‌توانیم آنها را صورتبندی زبانی کنیم. در این مقاله نشان خواهیم داد این تفسیر نمی‌تواند تبیینی از این توصیف پدیداری ساده که زمانی که با کلمات و عبارت‌های زبانی روبرو می‌شویم آنها را بلافاصله می‌فهمیم به-دست بدهد. علاوه بر این تفسیر شناخت ضمنی در ویتگنشتاین دارای ابهام مفهومی است. و در نهایت با توجه به نسبت نزدیک مفهوم شهود با شناخت ضمنی مشخص نیست که ویتگنشتاین با توجه به رد مفهوم شهود و یا هر نوع امر درونی واقعا با این نوع تفسیر از فهم موافق باشد.

در این پژوهش در وهلۀ اول در جستجوی نظریۀ معنای زندگی در ویتگنشتاین متقدم با تأکید بر رسالۀ منطقی- فلسفی هستیم. اما خوانش­هایی که تا کنون از رسالۀ منطقی- فلسفی بوده است، سخن ­گفتن از گزاره­های فلسفی را میسر و ممکن نمی­کند؛ چون همۀ آن­ها به ­شکلی ظاهر فقرات 6.54 و 7 را پذیرفته­اند که معنای ترک سخن­ گفتن از گزاره­های غیر علمی است. بنابراین، سخن­ گفتن از یک نظریۀ معنای زندگی در ویتگنشتاین متقدم با مانعی بزرگ روبرو می­شود. به­همین­ دلیل، بخش ابتدایی این نوشتار به بررسی و حل این مشکل و پیشنهاد خوانشی برای حل آن می­پردازد. این کار با اقتباس خوانش گرامری- استعلایی می­شود. در مرحلۀ بعد، پاسخ­های ممکن ویتگشنتاین به مسألۀ معنای زندگی را از رسالۀ منطقی-فلسفی عرضه می­کنیم. در پایان، بهترین پاسخ ممکن ویتگنشتاینی را به مسألۀ معنای زندگی متمرکز بر رسالۀ منطقی- فلسفی معرفی می­کنیم. در آخر، معلوم می­شود که ویتگنشتاین معنای زندگی را در گِروی نوعی جاودانگی می­داند که متضمن بی­زمانی است، نه نوعی جاودانگی متضمن زمانی بس دراز.