آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ویتگنشتاین متاخر فهم (به خصوص زبانی) را در نسبت با توانایی در نظر می‌گیرد. وی معتقد است دستور زبان واژه «می‌داند» و «می‌فهمد»، ربط نزدیکی با دستور زبان واژه «می‌تواند» دارد. یک نوع تفسیر از نسبت میان فهمیدن و توانایی را می‌توان در کارهای تفسیری فیلسوفان اسکاندیناوی از ویتگنشتاین مشاهده کرد. یوهانسن از شاخص‌ترین چهره‌های این جریان معتقد است که فهم زبانی شناخت ضمنی از نوع قوی آن است. شناخت ضمنی قوی به این معناست که ما چیزهایی را می‌دانیم که علی‌الاصول نمی‌توانیم آنها را صورتبندی زبانی کنیم. در این مقاله نشان خواهیم داد این تفسیر نمی‌تواند تبیینی از این توصیف پدیداری ساده که زمانی که با کلمات و عبارت‌های زبانی روبرو می‌شویم آنها را بلافاصله می‌فهمیم به-دست بدهد. علاوه بر این تفسیر شناخت ضمنی در ویتگنشتاین دارای ابهام مفهومی است. و در نهایت با توجه به نسبت نزدیک مفهوم شهود با شناخت ضمنی مشخص نیست که ویتگنشتاین با توجه به رد مفهوم شهود و یا هر نوع امر درونی واقعا با این نوع تفسیر از فهم موافق باشد.

در این پژوهش در وهلۀ اول در جستجوی نظریۀ معنای زندگی در ویتگنشتاین متقدم با تأکید بر رسالۀ منطقی- فلسفی هستیم. اما خوانش­هایی که تا کنون از رسالۀ منطقی- فلسفی بوده است، سخن ­گفتن از گزاره­های فلسفی را میسر و ممکن نمی­کند؛ چون همۀ آن­ها به ­شکلی ظاهر فقرات 6.54 و 7 را پذیرفته­اند که معنای ترک سخن­ گفتن از گزاره­های غیر علمی است. بنابراین، سخن­ گفتن از یک نظریۀ معنای زندگی در ویتگنشتاین متقدم با مانعی بزرگ روبرو می­شود. به­همین­ دلیل، بخش ابتدایی این نوشتار به بررسی و حل این مشکل و پیشنهاد خوانشی برای حل آن می­پردازد. این کار با اقتباس خوانش گرامری- استعلایی می­شود. در مرحلۀ بعد، پاسخ­های ممکن ویتگشنتاین به مسألۀ معنای زندگی را از رسالۀ منطقی-فلسفی عرضه می­کنیم. در پایان، بهترین پاسخ ممکن ویتگنشتاینی را به مسألۀ معنای زندگی متمرکز بر رسالۀ منطقی- فلسفی معرفی می­کنیم. در آخر، معلوم می­شود که ویتگنشتاین معنای زندگی را در گِروی نوعی جاودانگی می­داند که متضمن بی­زمانی است، نه نوعی جاودانگی متضمن زمانی بس دراز.

قواعد، مؤلفه‌های اساسی در حیات اجتماعی و تجربه‌های زیستی ما هستند که تمامی نهادهای اجتماعی و فعالیت‌های آدمی از جمله تعلیم و تربیت را شکل می‌بخشند. هنگامی‌که دیگران را به پیروی از قواعد فرامی‌خوانیم، همواره این پیش‌فرض در ذهن ما وجود دارد که ما و دیگران دارای مفهوم مشترک و واضحی از قواعد هستیم. ویتگنشتاین معتقد است که آدمی را برای پیروی از قاعده می‌توان تربیت کرد؛ اما او تناقض¬نمای مهمی را درباره‌ی پیروی از قاعده مطرح می‌کند که بر اساس آن نمی‌توان از تطابق یا عدم تطابق با یک قاعده سخن گفت. ابعاد منطقی این تناقض‌نما توجه فیلسوفان تربیتی را به خود جلب کرده است. پیروی از قواعد آموزشی و تربیتی در فضای مدرسه و کلاس درس از نمونه‌های برجسته‌ی پیروی از قواعد است؛ اما آیا هنگامی که فرزندان و دانش‌آموزان خود را به پیروی از قواعد فرامی‌خوانیم، دلایل کافی برای اقناع آن‌ها در اختیار داریم؟ دو دیدگاه خردگرا و اقتدارگرا از رویکردهای مهم موجود در حوزه‌ی تعلیم و تربیت در خصوص مسئله‌ی پیروی از قواعد به شمار می‌آیند. این مقاله با روش پژوهش توصیفی و تحلیل مفهومی و تکیه بر رویکرد زمینه‌محور ویتگنشتاین، برای گریز از تناقض‌نمای مطرح شده مدعی است که بهترین راه برای درک مقوله‌ی پیروی از قاعده نوعی توافق ضمنی میان اجتماع و محیط آموزشی است که خود را تنها در مقام عمل نشان می‌دهد و بیان‌شدنی نیست.

از آنجایی که پیش‌فرض‌ها و سوگیری‌ها به‌عنوان مسائل و چالش‌هایی در فرایند تفکر افراد، آن‌ها را در تحلیل، تبیین و تفسیر امور و مسائل با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌سازد، هدف این پژوهش، بررسی نقش تبعید خودخواسته برای غلبه بر سوگیری‌ها و پیش‌فرض‌های فهم در اندیشه ویتگنشتاین متأخر و پیامدهای تربیتی آن است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با روش توصیفی، تحلیلی و تفسیری تحقق یافت. در بخش یافته‌ها ابتدا به تعریف فهم از منظر ویتگنشتاین پرداخته شد و در گام بعد آشکار گردید که چطور نحوه‌ی فهم و نگرش افراد، به «جهان‌تصویر» آن‌ها وابسته، و اینکه چطور شکل‌گیری آن از مراحل اولیه‌ی زندگی آغاز می‌شود. همچنین بحث گردید که اگر جهان‌تصویر حاصل پرورش به‌صورت اقناع باشد و پاسخگوی اقتضائات بازی‌های زبانی نباشد، افکار و بینش فرد از طرف پیش‌فرض‌ها محدود می‌گردد. در ادامه تبعید خودخواسته به‌عنوان یک راهکار، مستخرج از فلسفه‌ی متأخر ویتگنشتاین، جهت غلبه بر پیش‌فرض‌ها و روح زمانه معرفی شد و در نهایت در بخش پایانی مقاله به آثار و پیامدهای تربیتی تبعید خودخواسته اشاره شد و بحث گردید که چطور تبعید خودخواسته در راستای غلبه بر پیش‌فرض‌های فکر و اندیشه کارساز و اثربخش واقع می‌شود.

ترجمه ماشینی: ویتگنشتاین طیف وسیعی از مشاهدات را در مورد موضوعات خاص مرتبط با فرهنگ ارائه کرد، اما تعداد کمی از این مشاهدات در متونی دیده می‌شوند که معمولاً معرف‌ترین متون مربوط به دوره بعدی فعالیت فلسفی او هستند. نتیجه این امر این است که برای مفسرانی که می‌خواهند بین متونی که احتمالاً توسط نویسنده و دیگران ارزش انتشار عمومی را دارند تمایز قائل شوند، هر تلاشی برای توصیف ویتگنشتاین به‌عنوان فیلسوف فرهنگ با معضلی مواجه خواهد شد. به نظر می رسد ما باید بین این که فقط متون گروه اول را مرتبط بدانیم و بقیه را نادیده بگیریم و دومی را در کنار اولی به کار ببریم، به این امید که آنها را روشن کنند. به نظر می رسد هیچ یک از این دو رویکرد رضایت بخش نباشد. اولی، تلقی او را به عنوان یک درگیری فلسفی با مسائل مربوط به فرهنگ دشوار می کند، زیرا آنچه که ما با آن مواجه می شویم، احتمالاً بیشتر شبیه به تحقیق در مورد محدودیت های متعالی برای درک انسان است تا کاوش در دغدغه های خاص فرهنگی یا فرهنگ خاص. . با این حال، اگر راهبرد دوم به ما اجازه دهد تا اظهاراتی را که مستقیماً به چنین موضوعاتی می پردازد، به طور کامل در نظر بگیریم، به نظر می رسد که این فقط به قیمت مشخصی تمام می شود: یعنی نادیده گرفتن دیدگاه های خود ویتگنشتاین - خواه بیان شده باشند یا استنباط شوند - در مورد متون و گفته ها. به درستی نماینده تفکر او بودند. این مقاله پیامدهای دنبال کردن یک مسیر میانی را در پاسخ به این موضوع بررسی می‌کند، که در آن اظهارات صریح‌تر مربوط به فرهنگ فیلسوف به‌عنوان اهداف معتبری برای تفسیر تلقی می‌شوند، اما تنها زمانی که در چارچوب درگیری قبلی با ویژگی‌ها و مضامین کلیدی متون اصلی باشد. خودشان – بالاتر از همه، آنهایی که با مفهوم او از «اشکال زندگی» مرتبط هستند.

این جلسات که گفتگوی امید کشمیری با سروش دباغ درباب «ویتگنشتاین و معنای زندگی» است، در پنج جلسه از سوی موسسه “خانه آشنا” برگزار گردید. در این جلسات تاکید و محوریت با آراء ضمنی و مصرحِ ویتگنشتاین متقدم در رساله منطقی_فلسفی در باب معنای زندگی است. سه ضلع زندگی با معنا که شامل “زندگی در حال”، “زندگی بی‌پرسش” و “زندگی درونی” با تحلیل فقراتی از رساله، کاویده می‌شود. جلسه پایانی(پنجم) این جلسات نیز به آراء علی شریعتی در خصوص معنای زندگی با تکیه بر “کویریات” او سخن گفته می‌شود.

از آنجا که ویتگنشتاین دارای دو فلسفه است، یکی از دغدغه‌های مفسران او، درک ارتباط بین دو فلسفة اوست. هوتو از جمله مفسرانی است که تلاش کرده ارتباطی وثیق میان فلسفه‌های او برقرار کند تا تفسیری منسجم و سازگار از آن‌ها ارائه دهد. به اعتقاد او، چنین دیدگاهی منجر به رفع اختلافات سطحی و عمیق در فلسفه‌های ویتگنشتاین می‌شود. به بیان هوتو، بستر یکپارچه‌ای که فلسفه‌های ویتگنشتاین را به هم مرتبط می‌کند «غایت فلسفه» از نظر او، و رویکردش نسبت به «ماهیت و معنای زبان» است. بنابر تفسیر هوتو، غایت فلسفه در دو دورة فکری ویتگنشتاین توصیف بوده است. اما رویکرد فلسفی او در مورد ماهیت زبان دچار تحول شده است: تحول از صورت منطقی به صورت زندگی. همت هوتو بر این است که نشان دهد این تحول خواست اصلی ویتگنشتاین نبوده، و در اثر روشی که برای ارائه تفکر خود برگزیده، پیش‌آمده است. او رویکرد ویتگنشتاین در فلسفة دوم را که برمبنای نگرش کارکردی است صحیح می‌داند، اما رویکرد او در فلسفة اول را بر مبنای نظریة تصویری و ناصحیح می‌خواند، و معتقد است سردرگمی ویتگنشتاین باعث وقوع این رویکرد ناصحیح شده است. هوتو قصد دارد روش فلسفة دوم را به فلسفة اول تسری دهد تا کل فلسفه او با یک غایت و یک رویکرد مورد تفسیر قرار گیرد. گرچه نتیجه‌ای که هوتو می‌گیرد بدیع است، اما به این امر می‌انجامد که در رساله، نکته قابل‌ملاحظه‌ای وجود ندارد که ارزش حفظ‌کردن داشته باشد.