آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

«درسهایى از علوم قرآن» مجموعه درسهایى است از آیت الله محمدعلى گرامى که ویراستاری شده و به صورت کتاب حاضر درآمده است. موضوع کتاب علوم قرآن است. نویسنده در این اثر به بیان امور ذیل پرداخته است: مراد از علوم قرآن، تاریخچه‌ اى از ترجمه‌ هاى قرآن و نامناسب بودن برخى از این ترجمه‌ ها، حکمت نزول قرآن به زبان عربى، نظم آیات و سوره‌ هاى قرآن و ردّ ادعاى کسانى چون آیت اللّه محمدهادى معرفت که نظم فعلى قرآن را از جانب خداوند نمى‌ دانند و معتقدند این نظم توسط تدوین کنندگان قرآن پس از رحلت پیامبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم صورت پذیرفته است، برهان عقلى بر جمع‌ آورى قرآن توسط پیامبر (ص)، بیان روایاتى که بر جمع‌ آورى قرآن در زمان خود پیامبر دلالت دارند، نحوه جمع‌ آورى قرآن توسط على علیه السلام، دیدگاه هاى مختلف دربارۀ آیه ولایت، کیفیت نزول قرآن، نظریات مختلف دربارۀ حروف مقطعه قرآن، معناى وحى و حقیقت آن، علم تعبیر خواب، زبان قرآن، نحوه تفسیر و برداشت از قرآن و بیان نمونه‌ هایى از اختلاف برداشت از قرآن، مسائل مهم در روش تفسیرى، شرایط متخصص تفسیر، معناى محکم و متشابه در قرآن و حکمت وجود این گونه آیات در قرآن، وجود متشابهات در روایات معصومین علیهم السلام، معناى تأویل و بیان دیدگاه خاص نویسنده در این مورد، معناى نسخ و صور مختلف آن، اقسام نسخ، اختلاف قرائات و بررسى روایاتى که در این زمینه وارد شده است، احرف سبعة، قراء سبعه و...

کتاب «خدا در نهج البلاغه» نوشته محمدعلی گرامی می باشد که بیشتر مباحث آن در جلساتی که هفته ای یک شب در حوزه علمیه قم برگزار می شد تحقیق و در این کتاب گرد آمده است. در این قسمت از نهج البلاغه ده راه برای وصول به خداوند مورد توجه قرار گرفته که به این ترتیب در این کتاب آمده است: 1- حدوث جهان و اجزاء آن 2- نظم جهان 3- هدایت غریزی نبات و حیوان 4- نقص موجودات 5- حقیقت وجود 6- هدف نهائی 7- فطرت 8- دعا، نیاز، روح 9- فسخ تصمیمها 10- تجلی خدا در قرآن.

«شرح منظومة السبزواری (للگرامی)»، از آثار علمى استاد آيت الله شيخ محمدعلى گرامى به زبان عربى است كه در آن بخش منطق شرح منظومه حكيم سبزوارى را شرح كرده است. موضوعات مورد بحث عبارت از تعريف منطق، انواع دلالات، كلى و جزئى، اقسام ما هو، تعريف و برهان، انواع قضايا، موجهات، قياس، برهان، جدل و مغالطه است.

از آن جا که در سند و معناى حدیث شریف قدسى «لولاک لما خلقت الأفلاک و لولا علی لما خلقتک و لولا فاطمة لما خلقتکما؛ اى پیامبر اگر تو نبودى عالم را نمى‏ آفریدم و اگر على نبود تو را نمى‏ آفریدم و اگر فاطمه نبود شما دو نفر را نمى‏ آفریدم» که خداوند خطاب به پیامبر صلى‏ الله‏ علیه‏ و‏آله فرموده، اشکالاتى مطرح شده و به دنبال سؤال برخى از فضلاى حوزه علمیه قم مدتى قبل پیرامون این موضوع از حضرت آیت ‏الله گرامى (مد ظله)، معظم له در پاسخ، یک جلسه به طور مبسوط به این مطلب اختصاص دادند و از شبهات مطرح شده به طور مفصل جواب دادند، که سخنان مزبور پس از پیاده شدن از نوار و بازنگرى و تفصیل و اضافات، به صورت نوشتار حاضر در خدمت علاقه مندان قرار دارد. معظم له با بهره‏ گیرى از آیات و روایات شیعه و سنّى و مطالب فلسفى و کلامى موضوع فوق را شرح کرده است. ایشان ابتدا به بیان معنا و مفهوم حدیث پرداخته و سپس درباره سندیّت حدیث بحث مى‏ کند، سپس هدف از خلقت عالم و انسان را توضیح مى ‏دهد، در ادامه ضمن بیان عصمت چهارده معصوم علیهم‏ السلام و لزوم نصب امام توسط خداوند، از مباحثى چون فضایل و مناقب فاطمه زهرا علیها السلام و بیان خلافت بلا فصل امام على علیه‏ السلام و علل انحراف از مسیر خودش و مصیبات وارده بر اهل بیت پیامبر صلى‏ الله ‏علیه‏ و‏ آله بحث می کند.

ویژگی هدایتگر بودن قرآن، همواره موجبات توجه خاص محققین و دانشمندان و نیز هر انسان حقیقت جویی را فراهم آورده و تکاپویی مستمر و پی گیر دستیابی به عمق بیکران دریای الهی وجود داشته است .همین تکاپو، علمی ویژه معارف قرآن را بنیان نهاد که به علوم قرآن معروف گشت .یکی از شاخه های پر بحث و گسترده علوم قرآن، بحث محکم و متشابه میباشد که همواره منشا اختلاف آراء و محل تضارب افکار و آراء مفسرین و دانشمندان مسلمان و نیز غیر مسلمان بوده است و از همین مقام نیز فرقه های متعددی بروز و ظهور یافته اند.اما آنچه مسلم است، این است که آیات قرآن از جهت احکام و تشابه به دو دسته آیات محکم و متشابه تقسیم میشوند، اما این احکام و تشابه، غیر از احکام و تشابهی است که در سوره هود و زمر آمده است که می گوید: "کتاب الحکمت آیاته" و "کتابا متشابها مثانی" وجود نوعی مماثلت و شباهت و احتمال وجوه متعدد در معنای آیات از ویژگیهای آیات متشابه و احکام نفوذ ناپذیری و دانستن وجه قطعی و معین آیات، خصوصیت تعیین کننده آیات محکم است .الزامات لغوی، گستردگی و عمیق بودن معانی و مفاهیم قرآنی و ایجاد انگیزه تدبر در نفوس، وجود متشابهات در قرآن را غیر قابل اجتناب و ضروری نموده است .اتقان و استواری معنای محکمات و ام الکتاب بودن آنها، راه حل مشکل میباشد به طوری که پس از ارجاع آیات متشابه به محکمات، مشکل وجود وجوه متعدد حل شده و مراد و مدلول قطعی آیه مشخص میشود از دیگر مسائل بحث انگیز، مسئله علم به تاویل میباشد آنچه از مقاد آیه "و مایعلم تاویله الاالله و الراسخون فی العلم" استفاده میشود مورد اختلاف دانشمندان بوده و بطوری که عده ای "واو" بین "الله" و "الرسخوان" را عاطفه و بعضی متسانفه می گیرند.اما آنچه که بطور مسلم میتوان گفت، این است که راسخین در علم، به تاویل آیات متشابه آگاهی دارند زیرا در غیر اینصورت تعطیلی و بلا استفاده بودن قسمتی از آیات قرآن لازم می آمد و این با هدایتگر بودن قرآن منافات داشت .حال خواه این معنا از آیه مزبور و متسانفه یا عاطفه بودن "واو" استفاده گردد خواه از مجموع روایات مربوطه به این موضوع به آن پی برد.

هدف از این پژوهش بررسی مساله متعه یا نکاح موقت از نظر اسلام است که دراین مساله، میان امامیه و مذاهب دیگر اسلامی، اختلاف نظر است. این پایان نامه مشتمل بر ‎۱۰فصل است.درفصل اول بحث تفسیری آیه‎۲۴ سوره نساء مطرح شده است و از نسخ این آیه بوسیله آیات ارث، طلاق، عده، احصان، ازواج، تعدد زوجات و تحریم بحث شده است. درفصل دوم به روایات راجع به متعه اختصاص دارد و در فصل سوم از حلیت و جواز متعه از نظر اجماع بحث شده است. در این فصل در پاسخ ب این سوال که آیا متعه با اجماع علماء نسخ شده است؟ نظر آیه ا... خویی، صاحب جواهر، توفیق الفکیکی و جعفر مرتضی مطرح شده است. فصل چهارم درباره تحریم و نهی خلیفه دوم از متعه می باشدو فصل پنجم به حکمتهای متعه که توسط عقل درک می شوند اختصاص دارد. فصل ششم سابقه حلیت و حدود متعه از نظر فقهای شیعه و سنی را بررسی کرده است. درفصل هفتم بحث فقهی وجوه اشتراک و افتراق ازدواج دائم و موقت مطرح شده است و درفصل هشتم بحث حقوقی نکاح منقطع آمده است. فصل نهم به بحث اجتماعی ایرادات وارده برمتعه اختصاص دارد و طی آن اسشکالاتی از قبیل: مجاز شمردن ازدواتج موقت، مساوی با مجاز شمردن حرمسراست، تشریع ازدواج موقت برای تامین هوسرانی است، متعه همان فحشاء است، نکاح منقطع برخلاف حیثیت و احترام زن است و .... بررسی شده است. در فصل دهم از فواید، ضرورت و علت عدم استقبال از متعه بحث شده است و درپایان از قانونمند کردن متعه سخن به میان آمده است.