آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

اثر حاضر، مشتمل بر مجموعه مباحث فلسفة اسلامی ـ درس خارج فلسفه ـ است که حضرت آیت‌الله العظمی گرامی برای جمع زیادی از فضلای حوزة علمیه مطرح کرده‌اند. این مباحث، بیش از این در چهار دفتر به چاپ رسیده و اکنون، هر چهار دفتر، در یک مجلّد گردآوری شده است. مقدمات، شناخت، دیالکتیک، ادراکات حقیقی و اعتباری، چهار مبحث مطرح شده در این اثر است. جامعیت مباحث و زبان و بیان ساده از ویژگی‌های شاخص این اثر است. موضوع و هدف فلسفه، هستی در فلسفة متعالیه، وجود غیر از ماهیت، عامل شناخت حسّی، نظریة حکمت متعالیة صدرایی، دیالکتیک هگل، مارکس و... ادراکات حقیقی و اعتباری، اخلاق عملی و... عناوین برخی از موضوعات این درس‌نامه است.

هدف از این پژوهش، بررسی مشروعیت یا عدم مشروعیت تمرکز ثروت از دیدگاه اسلام می باشد. اینکه آیا افراد در نگهداری و جمع ثروتهایی که از راه مشروع بدست آورده اند، آزادند؟ و یا آنکه محدود و تابع قوانین و ضوابطی است؟ این تحقیق که به روش کتابخانه ای انجام گرفته است مشتمل بر چهار فصل می باشد: فصل اول به دیدگاه اسلام درباره مال و ثروت و مساله مالکیت اختصاص یافته است که ضمن آن اصل تجمع ثروت نیز مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل دوم آیات و روایات مربوط به مرکز ثروت مورد بحث و بررسی قرار می گیرد که محور بحث آیه کنز و مطالب مربوط به آن می باشد. فصل سوم به خلاصه ای از آثار اقتصادی و اجتماعی تمرکز ثروت می پردازد. نهایتا" فصل چهارم به نقش دولت در برخورد با تمرکز ثروت اختصاص دارد و راهها و تدابیری که اسلام در جلوگیری از تمرکز ثروت و تداول آن در دست اغنیاء اتخاذ کرده است، مطرح می شود. براساس نتایج بدست آمده می توان گفت اصل تجمع ثروت از دیدگاه اسلام ممنوع نشده است، ولی در زمانی که بر اثر جنگ، سیل، قحطی، فقر و .... ضرورتی در جامعه ایجاد شود که ذخیره بیت المال و مالیاتهای اولیه، نتواند کمبود موجود را جبران نماید، دولت حق دارد با بررسی دقیق جوانب امر و مشورت با متخصصین متعهد و اهل فن، درصدی از اموال مازاد بر نیاز سرمایه داران و ثروتمندان و یا درصورت نیاز همه، آنرا بطور یکجانبه از مردم بگیرد، البته به این نکته نیز باید توجه داشت که چون تعیین ضرورتها بعهده حاکم است، لذا این حکم مربوط به دوران اقتدار حکومت اسلامی است. چراکه در غیر اینصورت موجب هرج و مرج می گردد . قابل ذکر است در زمانی که حاکم اسلامی ضرورتی را معین نمود، می تواند در صورت نیاز تمامی اموال مازاد بر نیاز را بصورت بلاعوض بگیرد. باید توجه داشت که اسلام برای مبارزه با تمرکز ثروت تدابیری چون پخش ثروت، تحقیر ثروت اندوئزی و روش رهبری را اندیشیده است. مشسلما" روش غیر مستقیم، بخصوص ، شیوه زندگی رهبر و همنشینی او با طبقه محروم و تهیدست از یکسو و دوری و برائت او از ثروت اندوزان و مرفهین بی درد از سوی دیگر تاثیر بسزایی در دوری افراد از ثروت اندوزی دارد.

هدف از این تحقیق، بررسی دیدگاههای قرآن پیرامون انسان و رهبری است. تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام یافته و مباحث آن در دو فصل تنظیم شده است. فصل اول، طی شش بخش به بررسی دیدگاه قرآن پیرامون انسان می پردازد که به ترتیب عبارتند از: انسان درآراء، نظریه ها و مکتبهای روانشناسی، خلقت مادی انسان، خلقت غیر مادی انسان، فطرت، امانت و نهایتا" سیمای رفتار انسان. براساس نتایج این فصل، آنچه درخلال نظریه ها و مکاتب در مورد انسان بیان شده یا گوشه ای از حقیقت انسان است و یا گوشه ای است که به افراط و تفریط کشانده شده است و یا باحقیقت انسان منافات دارد. آنچه در کلام فیلسوفان چون ارسطو و افلاطون آمده بیشتر تائید و تاکید بر جنبه غیر مادی و روحانی انسان است که در کل مورد تائید قرآن نیز می باشد. افراط در نظریه شرطی بودن رفتار انسان نیز از نظرات افراطی اسات که نمی توان آنرا به تمامی رفتارهای انسانن گسترش داد. مضاف بر اینکه بسیاری از گرایشهای انسان مثل محبت با این نظریه قابل تفسیر نبوده است. همچنین تاکید بر تاثیر بیش از حد روابط اجتماعی در انسان نیز از نظریات افراطی به شمار می رود. اگرچه نمی توان منکر تاثیر اجتماع و روابط اجتماعی در رفتار فردی شد، اما اینطورنیست که کنترل تمامی رفتار آدمی را به چگونگی روابط اجتماعی نسبت داد. دراین مورد قرآن، هم به فرد اصالت داده و هم به اجتماع. اما فصل دوم،اختصاص به رهبری دارد. جایگاه رهبری در علوم اجتماعی و رهبری در قرآن مهمترین بخشهای این فصل را تشکیل می دهند. براساس نتایج این فصل، رهبری از موضوعاتی است که به روشهای مختلف و در زمینه های مختنلف در علوم مطرح شده. اما قرآن این موضوع را به سطح ضرورت تکامل ارتقاء می بخشد. قرآن بشر و زمینه های رهبری را از یکسو در نیاز اجتماعی و زمینه اختیار و کمال طلبی انسان می بیند و از سوی دیگر ضرورتی است در کمال انسانها. آنچه بیشتر درعلوم انسانی درمورد رهبری و مدیریت بدان پرداخته می شود حول دو محور است : ‎۱- خصوصیات روحی و روانی ‎۲- وظائف و ویژگیهای هدایت و رهبری. محور اول در روانشناسی و روانشناسی اجتماعی و محور دوم در علم مدیریت و سازمان مطرح است. قرآن رهبری و مدیریت را در همان چارچوبی مطرح می کند که نبوت و امامت را، اما درسطح پائین تر. آنچه اساس و هدف نهایی رهبری و مدیریت اسلامی را تشکیل می دهد، تکامل و رسیدن و رساندن انسانها به اهداف خلقت است و این منافاتی با اهداف ثانوی از جمله بهره برداری بیشتر و بهتر از نیروی کارندارد. آنچه در علم مدیریت به عنوان هدف نهایی مطرح در مدیریت اسلامی جزء اهداف ثانوی و متوسط است .