مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«کنز العمال فى سنن الاقوال و الافعال» از مهم ترین منابع و مصادر حدیثى اهل سنت است که توسط علاء الدین على بن عبد الملک ابن قاضى خان قادرى شاذلى هندى معروف به متقى هندى (888ـ975ق) نوشته شده است. او این کتاب را در مقام ترتیب و بازنویسى کتابهاى مهم جلال الدین سیوطى مثل جوامع الجامع، الجامع الصغیر، و زواید الجامع الصغیر تدوین کرده است و در مقدمه کتاب آن را اینگونه توضیح داده است: «هنگامى که کتاب جامع صغیر و زواید آن را دیدم، این دو کتاب به گونه اى بود که احادیث را آن باید از ابتدا تا انتها مورد بررسى قرار مى دادیم تا به حدیثى دست پیدا کنیم. از این رو من به ترتیب و تنسیق آن دست زدم و کتاب منهج العمال فى سنن الاقوال را تدوین کرده و احادیث فقهى را در قالب بابهاى مرسوم فقهى مرتب کردم; سپس به ذهنم خطور کرد که قسم اقوال احادیث را نیز مرتب کنم که براساس آن کتاب الاکمال لمنهج العمال را نوشتم. آنگاه این دو کتاب را تلفیق کرده و کتاب غایه العمال فى سنن الاقوال را تدوین کردم. پس با دقت و ذوق ویژه اى به مرتب کردن و باز نویسى احادیث این کتاب پرداختم تا احادیث آن قابل دسترس تر باشد و نامش را «کنز العمال فى سنن الاقوال و الافعال» نهادم. در این کتاب علاوه بر تنظیم اصل کتابهاى سیوطى، احادیثى را هم به آنها افزوده ام که در منابع معتبر دیگر وجود داشت ولى سیوطى در کتابهاى خود نیاورده بود». متقى هندى در ابتداى کتابش مقدمه سیوطى بر الجامع الصغیر و و زواید الجامع الصغیر را آورده که در آن مهم ترین منابع و مآخذ کتابش را ذکر کرده است و پس از آن، فهرست کامل منابع سیوطى براى تالیف کتاب جمع الجوامع را نقل نموده که در واقع منابع کتاب خودش نیز به شمار مى رود. او کتابش را به ترتیب حروف الفبا تنظیم کرده است و در ذیل هر حرفى چند کتاب مثل کتاب الایمان و کتاب الاذکار آورده و در هر یک از کتابها بابهایى با عناوین متعددى آورده است و در ذیل هر باب نیز چند فصل در شرح جزئیات هر باب تنظیم نموده است. البته با این عنوان یعنى کنزالعمال کتابى توسط یکى از علماى شیعه نیز نوشته شده است که کتابى فقهى است و در شرح مختصر النافع مى باشد و نام آن کنز العمال فى شرح مختصر النافع است و توسط استاد علامه مجلسى یعنى شرف الدین على بن حجه الله شولستانى نوشته شده است. کتاب متقى هندى در نزد علماى اسلام اعم از شیعه و سنى داراى منزلت والایى است و همه علماى بزرگ به آن توجه کرده و از آن بهره برده اند. با توجه به اهمیت کتاب هندى، کتابهاى متعددى بر اساس روایات آن تدوین و تالیف شده است که برخى از آنها عبارتند از: 1ـ الفتن و اخبار آخر الزمان من کتب الجمهور، تالیف شده توسط میرزا نجم الدین طهرانى عسکرى. 2ـ فاطمه(علیها السلام) عند الجمهور، که همچنین توسط میرزا نجم الدین طهرانى عسکرى تدوین شده است. 3ـ منتخب کنزالعمال که توسط میرزا محمد کشمیرى دهلوى نوشته شده است. او براى بسیارى از کتابهاى مهم اهل سنت مثل صحاح سته، و انواع سنن، طبقات، جوامع، و مسندها منتخب و مختصر نوشته است. 4ـ منتخب کنز العمال که مناوى نوشته است. 5ـ منتخب کنز العمال که محمد بن ابراهیم ابوطاهر کورانى شافعى تدوین و تنظیم کرده است. کتاب کنزل العمال منبع بسیار غنى و جامع براى علماى شیعه است که معتبرترین روایات مربوط به عقاید، تاریخ و فقه خود بر اساس منابع مورد قبول اهل سنت را در آن مى یابند و در احتجاجات خود به آن استناد و استشهاد مى کنند. این کتاب بارها در کشورهاى اسلامى مثل هند ایران، عراق، مصر و لبنان چاپ شده است.

«کنز العمال فى سنن الاقوال و الافعال» از مهم ترین منابع و مصادر حدیثى اهل سنت است که توسط علاء الدین على بن عبد الملک ابن قاضى خان قادرى شاذلى هندى معروف به متقى هندى (888ـ975ق) نوشته شده است. او این کتاب را در مقام ترتیب و بازنویسى کتابهاى مهم جلال الدین سیوطى مثل جوامع الجامع، الجامع الصغیر، و زواید الجامع الصغیر تدوین کرده است و در مقدمه کتاب آن را اینگونه توضیح داده است: «هنگامى که کتاب جامع صغیر و زواید آن را دیدم، این دو کتاب به گونه اى بود که احادیث را آن باید از ابتدا تا انتها مورد بررسى قرار مى دادیم تا به حدیثى دست پیدا کنیم. از این رو من به ترتیب و تنسیق آن دست زدم و کتاب منهج العمال فى سنن الاقوال را تدوین کرده و احادیث فقهى را در قالب بابهاى مرسوم فقهى مرتب کردم; سپس به ذهنم خطور کرد که قسم اقوال احادیث را نیز مرتب کنم که براساس آن کتاب الاکمال لمنهج العمال را نوشتم. آنگاه این دو کتاب را تلفیق کرده و کتاب غایه العمال فى سنن الاقوال را تدوین کردم. پس با دقت و ذوق ویژه اى به مرتب کردن و باز نویسى احادیث این کتاب پرداختم تا احادیث آن قابل دسترس تر باشد و نامش را «کنز العمال فى سنن الاقوال و الافعال» نهادم. در این کتاب علاوه بر تنظیم اصل کتابهاى سیوطى، احادیثى را هم به آنها افزوده ام که در منابع معتبر دیگر وجود داشت ولى سیوطى در کتابهاى خود نیاورده بود». متقى هندى در ابتداى کتابش مقدمه سیوطى بر الجامع الصغیر و و زواید الجامع الصغیر را آورده که در آن مهم ترین منابع و مآخذ کتابش را ذکر کرده است و پس از آن، فهرست کامل منابع سیوطى براى تالیف کتاب جمع الجوامع را نقل نموده که در واقع منابع کتاب خودش نیز به شمار مى رود. او کتابش را به ترتیب حروف الفبا تنظیم کرده است و در ذیل هر حرفى چند کتاب مثل کتاب الایمان و کتاب الاذکار آورده و در هر یک از کتابها بابهایى با عناوین متعددى آورده است و در ذیل هر باب نیز چند فصل در شرح جزئیات هر باب تنظیم نموده است. البته با این عنوان یعنى کنزالعمال کتابى توسط یکى از علماى شیعه نیز نوشته شده است که کتابى فقهى است و در شرح مختصر النافع مى باشد و نام آن کنز العمال فى شرح مختصر النافع است و توسط استاد علامه مجلسى یعنى شرف الدین على بن حجه الله شولستانى نوشته شده است. کتاب متقى هندى در نزد علماى اسلام اعم از شیعه و سنى داراى منزلت والایى است و همه علماى بزرگ به آن توجه کرده و از آن بهره برده اند. با توجه به اهمیت کتاب هندى، کتابهاى متعددى بر اساس روایات آن تدوین و تالیف شده است که برخى از آنها عبارتند از: 1ـ الفتن و اخبار آخر الزمان من کتب الجمهور، تالیف شده توسط میرزا نجم الدین طهرانى عسکرى. 2ـ فاطمه(علیها السلام) عند الجمهور، که همچنین توسط میرزا نجم الدین طهرانى عسکرى تدوین شده است. 3ـ منتخب کنزالعمال که توسط میرزا محمد کشمیرى دهلوى نوشته شده است. او براى بسیارى از کتابهاى مهم اهل سنت مثل صحاح سته، و انواع سنن، طبقات، جوامع، و مسندها منتخب و مختصر نوشته است. 4ـ منتخب کنز العمال که مناوى نوشته است. 5ـ منتخب کنز العمال که محمد بن ابراهیم ابوطاهر کورانى شافعى تدوین و تنظیم کرده است. کتاب کنزل العمال منبع بسیار غنى و جامع براى علماى شیعه است که معتبرترین روایات مربوط به عقاید، تاریخ و فقه خود بر اساس منابع مورد قبول اهل سنت را در آن مى یابند و در احتجاجات خود به آن استناد و استشهاد مى کنند. این کتاب بارها در کشورهاى اسلامى مثل هند ایران، عراق، مصر و لبنان چاپ شده است.

این کتاب از دیدگاه سلفی وهابی و دیدگاه ابن تیمیه به نقد کلابیه و اشاعره پرداخته است.

از آیات مورد استناد شیعه در اثبات عصمت امام و تنصیصی بودن مقام امامت، آیه 124 بقره است. استناد به ادله لفظی همچون اطلاق فراز «لاینال عهدی الظالمین»، تناسب این فراز از آیه، به عنوان پاسخ خدا، با درخواست ابراهیم علیه السلام و نیز ادله عقلی از جمله دلایلی است که مفسران شیعه بر مدعای خود اقامه نموده اند. در مقابل، مفسران اهل سنت با حمل لفظ «اماما» به «نبیا»، تنصیصی بودن مقام نبوت و عصمت نبی را برداشت کرده اند. از بررسی در تفاسیر اهل سنت به دست می آید که اغلب مفسران اهل سنت به منظور اثبات اعتقاد خود؛ مبنی بر به حق بودن خلافت شیخین و رد دیدگاه مفسران شیعه، به تاویل آیه دست زده اند. نادرستی این تاویل با ادله محکمی که مفسران شیعه بیان داشته اند، اثبات شده است.

سوره توبه نهمین سوره قرآن کریم است که بنابر نقل مشهور، در سال نهم هجری بر پیامبر (ص) نازل گشته و دارای 129 آیه می‌باشد. آیات این سوره را می توان به بخش‌هایی تقسیم‌بندی کرد. از جمله: آیات بیزاری جستن از مشرکان، آیات مربوط به ایمان حقیقی و انحصارش به ولایت خدا و رسولش، اشاره به داستان جنگ حنین، آیات مربوط به منافقین و ...... فریقین برای آیات این سوره اسباب النزول‌های مختلفی را ذکر کرده‌اند. با عنایت به اهمیت روایات اسباب النزول در آرای تفسیری، این پرسش مطرح می‌شود که پیرامون سوره توبه چه اسباب النزول‌های در کتاب‌های تفسیری و روایی مطرح شده است؟ این پایان نامه در صدد است با اتّخاذ روش توصیفی- تحلیلی، پس از معرفی تفصیلی سوره توبه، دیدگاه مفسران شیعه و اهل سنت را راجع‌به اسباب النزول آیات مختلف این سوره مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و دیدگاه صحیح را مشخص نماید. در ضمن میزان تأثیر روایات اسباب النزول بر آرای تفسیری که از سوی مفسران فریقین صادر می شود، نیز مورد بررسی قرار می گیرد. دستاوردهای حاصله از پژوهش حاکی از این مطلب است که با توجبه به حجم انبوه روایات اسباب النزول سوره توبه، از نظر شیعه تنها روایاتی مورد پذیرش اند که از معصومین (ع) با اسناد صحیح نقل شده باشند و اهل سنت نیز تنها روایاتی را می پذیرند که مطابق با سیره رسول خدا (ص) و کلام صحابه باشد. روایات اسباب النزول آیات مختلف این سوره، تأثیر بسیاری بر رأی نهایی مفسران نهاده است تا حدی که در برخی موارد، روایات اسباب النزول، جزو ابزار مفسر جهت صدور آرای تفسیری است و بدون روایات اسباب النزول، نظر قطعی در تفسیر آیهمشکل است.کلیدواژه‌ها: قرآن کریم، سوره توبه، اسباب النزول، شیعه، اهل سنت، تفسیر.

امام حسین(ع) شخصیتی والا در بین برگزیدگان الهی و اسوه‌ای بی‌نظیر در طول تاریخ بشریت است؛ بطوری‌که پیروان ادیان و مذاهب گوناگون، مجذوب شخصیت عزتمند و آزادی‌خواه ایشان شده‌اند. بسیاری از ادیبان، ذکر فضایل و سخن از قیام و نهضت ایشان را درونمایه‌ی نوشته‌های خود نموده‌اند.در زبان عربی، از همان آغاز، پس از حادثه‌ی کربلا، چکامه‌ها و مرثیه‌های سوزناک در ترسیم نهضت کربلا، سروده شد، شاعران اهل سنت نیز از این امر مستثنی نبوده و هر کدام به قدر توان و درک خویش صادقانه ارادت و محبت خود را ابراز داشته‌اند و در ابعاد مختلف از شخصیت، پایداری، حق‌طلبی، مصیبات امام و خانواده‌ی ایشان سخن گفته‌اند. آنان هم‌چون شاعران شیعه از بیان هیچ‌یک از کرامات و فضایل حضرت و همچنین عظمت قیام عاشورا فروگذار نبودند. در هر حال این پژوهش در حوزه ادبیات دینی با هدف آشنایی با سروده‌های شاعران اهل سنت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و شاعرانی همچون امام شافعی، ابن ابی الحدید، ابن سناء الملک، شبراوی، العمری و... همچنین شاعران معاصر از جمله علائلی، احمد شوقی، زکی المحاسنی، سیاب و... در سروده‌هایی زیبا و مرثیه‌هایی جانگداز، احساسات عمیق خود را هویدا ساخته‌اند و این اشعار به دلیل دارا بودن معانی بلند و زیبا به لحاظ تاریخی و ادبی، بسیار ارزشمند می‌باشند.

چکیده:سوره مبارکه اسراء پنجاهمین سوره قرآن کریم است که بنابر قول مشهور، در سال یازدهم هجری برپیامبر(ص) نازل گردیده است و دارای ۱۱۰آیه می باشد.آیات این سوره را می توان به بخش های مختلفی تقسیم بندی کرد از جمله آیات مربوط به مساله معراج نبی (ص)، باغ فدک ,شجره ملعونه، پرسشگران از روح و.....که فرقین برای این آیات اسباب النزول های متفاوتی ذکر کرده اند با عنایت به اهمیت روایات اسباب النزول در آرای تفسیری ،این پرسش مطرح می شود که پیرامون سورهاسراء چه اسباب النزول هایی در کتاب های تفسیری و روایی مطرح شده است؟ این پایان نامه درصدد آن است با اتخاد روش توصیفی –تحلیلی؛ پس از معرفی تفصیلی سوره اسراء دیدگاه مفسران شیعه و اهل سنت را راجع به اسباب النزول آیات مختلف اینسوره مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و دیدگاه صحیح را مشخص نماید.در ضمن میزان تاثیر روایاتاسباب النزولبرآرای تفسیری که از سوی مفسران فرقین صادرمی شود، نیز مورد بررسی قرار می گیرد. دستاورد هایحاصله از پژوهش حاکی از این مطلب است که با توجه به حجم انبوه روایات اسباب النزول سوره اسراء؛ از نظر شیعه تنها روایاتی مورد پذیرش هستندکه از معصومین (ع) با اسناد صحیح نقل شده باشد و اهل سنت نیز تنها روایاتی را می پذیرند که مطابق با سیره رسول خدا(ص)و کلام صحابهباشد .روایات اسباب النزول آیات مختلف این سوره,تاثیر بسیاری بر رای نهایی مفسران نهاده است تا حدی که دربرخی موارد,روایات اسباب النزول، جزء ابزارمفسر جهت صدور آرای تفسیری است و بدون روایات اسباب النزول ، نظر قطعی در تفسیر آیه مشکل است. کلیدواژگان: قرآن کریم، اسباب النزول، سوره اسراء، شیعه، اهل سنت،

در این مقاله تلاش شده تا اندیشه های کلامی ابن حزم اندلسی و هبة الله لالکایی دو متفکر بزرگ فرقه های ظاهریه و اهل حدیث بررسی و مقایسه شود. علی رغم برخی اشتراکات میان این دو، مانند پیروی از اهل سنت و جماعت، مخالفت با قیاس، استحسان، رأی و نص گرایی در امور دینی، اختلافاتی جدی نیز با یکدیگر دارند. از جمله این اختلافات، عقل گرایی ابن حزم، موضع گیری متفاوت هر یک در قبال معتزله، اشاعره و احتجاج با مخالفان به شکلی متفاوت است. در انتهای مقاله، این مسئله مورد تأکید قرار گرفته که با وجود این اختلافات جدی، نمی توان دو فرقه یاد شده را یکی دانست.