مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

قاضی سعيد بر مبنای مطلق و غيب الغيوب بودن ذات خدای متعـال، او را غيرقابـل شـناخت می داند و هيچ اسم و رسم و وصف و نعتی را به او نسبت نمی دهد. به عبارت ديگر، معتقد است ذات خدای متعال به گونه ای است كه اعتبار هيچ كثرتی از جمله كثـرت صـفات در آن ممكن نيسـت و اسـمای خـدای متعـال مرتبـه ای از مراتـب هسـتی و تجليـات آن ذات نهان اند كه وجودشان برای ظهور كمالات مطلق و لابشرط او ضـرورت دارد. او كمـالات و صفات را به نحو ايجابی به مرتبه واحديت (مرتبه اسما و صفات يا مرتبه اسم االله) نسـبت می دهد و به تفكيك احكام ذات و صفات پرداخته است. در عين درسـت بـودن برخـی از مبانی فكری او، نقدهايی نيز بر گفته های وی وارد است كه برخی از آنها عبارتند از: خلط مباحث كلامی و عرفانی، عدم توانايی در جمع ظاهر و باطن و منعزل دانسـتن ذات حـق از عالم، ناسازگاری عقيده به تباين و وحدت وجود، محجـوب دانسـتن ذات حـق و غيرقابـل شناخت دانستن آن به نحو مطلق.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 191 تا 224

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ميانه آرى و نه؛ وجود و فطرت از منظر ابن عربى

نویسنده:

ويليام چيتيك

نوع منبع :

مقاله , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

انسان شناسی عرفانی , فطرت(کلام) , ابن عربی , الهیات عرفانی , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , تجلّیات (عرفان نظری)

کلیدواژه‌های فرعی :

فتوحات مکیه , خلق آدم (ع) , انسان کامل (کلام) , بقاء نفس , صورت , وحدت وجود , واجب تعالی (اسماء ذات) , قرآن , عبودیت , منازل سلوک , فنا , اصطلاحنامه عرفان , علم , عالَم خیال(مقابل عالَم حقیقت) , مراتب فناء(مقابل رتبه بقاء) , تخیل(راه های معرفت) , مقام نامعلوم ,

چکیده :

اين مقاله سعى دارد مفهوم كليدى فطرت را با توجه به مبانى هستى شناختى، انسان شناختى و دين شناختى عرفان ابن عربى تحليل و بررسى كند. از اين منظر، تمامى حقايقْ تجليات وجود واحدِ بسيط اند و از اين رو، وجود در همه مواطن حضور دارد، هرچند در همه آنها با تمامى صفات خود ظهور نداشته باشد. اما انسان، حقيقتى متفاوت از همه حقايق است. مبتنى بر انديشه دينى، انسان بر صورت خداوند خلق شده است؛ براين اساس، توان تجلى وجود را بتمامه دارد. و از آنجا كه وجود عين علم و آگاهى است، توان تجربه وجود با تمام صفات را نيز دارد. اين وجود و آگاهى در تمامى آدميان به قوه و اندماج حضور دارد و به اين حضور و آگاهى اجمالى، فطرت اطلاق مى شود. هدف خلقت آدمى آن است كه اين امر اجمالى را در خود هرچه بيشتر به فعليت تبديل كند. از ديدگاه مؤلف، اين امر صرفا از طريق «عبوديت» يعنى تسليم محض بودن به اراده خداوند محقق مى شود كه تعبيرى است از فناى از غير حق و بقاى به حق و اين حق دقيقا همان وجود است كه خود را در عبد متجلى كرده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 81 تا 96

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی نظریه امام خمینی (ره) درباره جعل

نویسنده:

صدرالدین طاهری، محمد هادی توکلی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جعل , صدور , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , وحدت وجود , امام خمینی

کلیدواژه‌های فرعی :

اصالت , وجود عام , وحدت شخصی وجود , ظهور و بطون , ماهیت , اعیان ثابته , اعتباریت ماهیت , اصالت وجود , وحدت تشکیکی وجود , واجب تعالی (اسماء ذات) , نظریه صدور , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , حضرت جمع(جمع ظهور و بطون) , جعل و اصالت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , امام خمینی

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

در مورد اینکه جعل و آفرینش به چه چیزی تعلق می گیرد، نظریات گوناگونی ارائه شده است و در میان آراء مختلف، مرحوم امام خمینی (قدس سره) نظری خاص در مساله جعل دارند و با توجه به اینکه ایشان قائل به توحید عرفاء یعنی وحدت شخصی وجود بوده اند و طبق این دیدگاه نمی توان گفت که وجود مجعول است، چرا که کثرت حقیقی در موجودات تحقق می یابد، امام مجعول را ماهیت می داند. این مجعول، به معنای مجعول بالذات نیست، بلکه به معنای ظهوری است به تبع ظهور وجود و ایشان می فرمایند که میان قول به اصالت وجود و مجعولیت ماهیت و همچنین میان مجعولیت ماهیت و مجعولیت وجود را جمع کرده اند. این نظر مورد نقد برخی از محققان قرار گرفته است. در این مقاله به نقد و بررسی نظر حضرت امام پرداخته می شود و نشان داده خواهد شد که نقدهای مذکور، با توجه به مبنایی که ایشان دارند، وارد نیستند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 59 تا 73

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

قاعده الواحد از منظر فلسفه و عرفان اسلامى با تأكيد بر آراى ابن عربى و مشائيان

نویسنده:

على خالقى پور، احمد سعيدى

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قاعده «الواحد» , الهیات عرفانی , الهیات(کلام جدید) , خداشناسی فلسفی

کلیدواژه‌های فرعی :

الله , حکمت متعالیه , فلسفه مشاء , علیت , وحدت وجود , افعال واجب(حکمت نظری) , احکام واجب الوجود , فیض الهی , قرآن , نفس رحمانی(عرفان نظری) , ظهور(احکام تعین اول) , مظهر وجود مطلق(وجود منبسط) , فلسفه و عرفان , علت صدور کثیر از واحد , اقسام واحد , تفسیر عرفانی قاعده الواحد , معلول واحد , رابطه وحدت و بساطت , قاعده صدور , وحدت ظاهر اول ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

قاعده «الواحد»، يكى از قواعد مهم فلسفى است كه بر طبق آن، از علت واحد جز معلول واحد صادر نمى شود: «الواحد لايصدر عنه الا الواحد». با وجود توافقى كه ميان فلاسفه نسبت به اين قاعده وجود دارد، در كلمات عرفا، اين قاعده با انكار و يا دست كم اصلاح روبه رو شده است. فارغ از قبول يا عدم قبول اصل قاعده، چالش اصلى تقرير فلسفى و عرفانى تعيين مصداق براى مصدر و صادر اول و همچنين تبيين چگونگى صدور كثرات از علت واحد است. اين مقاله با روش تحليلى ـ توصيفى درصدد است با ارائه قرائت هاى فلسفى و عرفانى اين قاعده و بررسى ايرادات عرفا به فلاسفه، مصاديق ارائه شده براى مصدر و صادر اول در دو دستگاه فكرى را معرفى كرده، تقرير ايشان را نسبت به چگونگى صدور كثرات بيان كند؛ همچنين ثابت نمايد كه اولاً، فارغ از اختلافات صغروى فلسفه و عرفان، اصل قاعده با مبانى عرفانى سازگار است و ثانيا، ايرادى كه عرفا بر فلاسفه وارد كرده اند قابل پاسخ گويى است؛ اگرچه تقرير عرفانى مبتنى بر رد يا قبول اشكال مزبور نمى باشد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 45 تا 62

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

همانندی های فلسفه نوافلاطونی و عرفان مولوی

نویسنده:

علی اکبر باقری خلیلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه شهید بهشتی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , هستی شناسی اسلامی , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , فلسفه نوافلاطونی , عرفان مولوی

کلیدواژه‌های فرعی :

مثنوی , عقل فلسفی , احد , عقل کل , حکمت خسروانی , نظریه فیض , نفس کلی , عقل جزوی , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , حکمت اشراق the School of Illumination , فلسفه یونان , فلسفه ارسطو , فلسفه افلاطون , عقل کلی متصل , عقل کلی منفصل , وحدت وجود , فیض الهی , قرآن , اقانیم ثلاث , معرفت شناسی عرفانی , اقنوم واحد , عقل اکتسابی , بازگشت نفس , هستی معقول , هستی محسوس , عقل ممدوح , عقل موهوبی , عقل مذموم ,

چکیده :

فلوطین با ترکیب افکار افلاطون، ارسطو، آرا و عقاید ادیان و مذاهب مختلف، از جمله حکمت و فلسفه کهن شرقی، فلسفه نوافلاطونی را پی ریزی کرد. فلسفه او بر فلسفه و عرفان و تصوف اسلامی ـ ایرانی تاثیر گذاشت و حکمت اشراق، برجسته ترین حکمت ایرانی متاثر از آن است. این مقاله، ضمن بحث از چگونگی تاثیر و تاثر فلسفه نوافلاطونی و حکمت و تصوف اسلامی، به بازتاب آن در عرفان مولوی پرداخته و همانندی های فلسفه نوافلاطونی و عرفان مولوی را بررسی کرده است. در این بررسی، مبانی فلسفه فلوطین، یعنی احد، عقل کلی و نفس کلی مورد بازکاوی قرار گرفته و با اندیشه فلسفی و بینش عرفانی مولوی سنجیده شده است و همانندی ها و تفاوت های اساسی آن دو، به ویژه در موضوع نفس کلی، بازگشت نفس، چگونگی بازگشت نفس، معرفت، وحدت وجود، هستی معقول و محسوس و آفرینش بر اساس صدور یا فیضان و تجلی، تجزیه و تحلیل شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 51 تا 74

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

وحدت وجود چیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)

پاسخ تفصیلی:

در مورد وحدت وجود سه ديدگاه عمده را مي‌توان مطرح كرد كه عبارتند از: 1. وحدت وجود در نزد صوفيه 2. وحدت وجود در نزد فلاسفه 3. وحدت وجود در نزد عرفا. 1. وحدت وجود در نزد صوفيه: دكتر عبدالحسين زرين كوب در كتاب ارزش ميراث فرهنگی صوفيه مي‌گويد: اولين كسي ك بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقاید اسلامی , وحدت وجود , عرفان نظری

کلیدواژه‌های فرعی :

وحدت وجود , وحدت وجود و آگاهی ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فنا و بقا و اتّحاد و اتّصال در دیوان بیدل دهلوی

نویسنده:

سمیّه خادمی ، محمّد سرور مولایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

بقا , فنا , اتحاد , اتصال , وحدت وجود

چکیده :

فنا و بقا و اتّحاد و اتّصال در دیوان بیدل دهلوی سمیّه خادمی [1] محمّد سرور مولایی [2] تاریخ دریافت: 16/03/92 تاریخ تصویب: 18/09/1392 چکیده مقامات فنا و بقا و اتّحاد و اتّصال از مهمترین و پیچیدهترین مباحث تصوّف و عرفان اسلامی به شمار می آید. عرفا این مقامات را نهایت سیر و سلوک سالک و هدف از پیمودن همۀ احوال و مقامات را رسیدن به وصال الهی میدانند. بر طبق نظریۀ قوس نزولی و قوس صعودی، انسان پیش از خلق در عالم غیب و علم الهی موجود بوده است و هنگام نزول به عالم خلق و شهادت، مرحله به مرحله او را از عوالم عبور دادهاند تا اینکه به این عالم مادی آمده است و سالک میخواهد با فانی شدن از صفات خویش و متّصف گشتن به صفات الهی به مبدأ و اصل خویش باز گردد. سالک یک سیر حرکتی از «الی الله» را به «فی الله» شروع میکند و در نهایت این سیر و سلوک، اتّحاد و اتّصال با محبوب برای او حاصل میشود. بیدل دهلوی که نمایندۀ تمامعیار سبک هندی است و دیوان غزلیاتش یک فرهنگ اصطلاحات عرفانی به شمار میآید، این مقامات را در اشعارش بهخوبی بیان کرده است. بیدل همانند سایر صوفیان بزرگ معتقد است که حالت فنا و رسیدن به وصال الهی، نتیجۀ فضل و عنایت الهی و از اختیار سالک خارج است. با در نظر گرفتن این نکته که بیدل، وحدت وجودی است، دویی را نفی میکند، معتقد به اتّحاد و اتّصال الهی است و ترک تعلقات دنیوی و فانی شدن از خویش را شرط وصول به محبوب میداند. او بر این باور است که چون خداوند هر لحظه به شکلی تازه تجلّی میکند و تجلّی تکرارناپذیر است، حتی سالک بعد از وصال با محبوب همچنان محو معشوق خویش است و از آرزوی دیدارش کم نمیشود. در نهایت چیزی از سالک باقی نمیماند و در خداوند محو میشود. واژههای کلیدی : اتّحاد، اتّصال، بقا، بیدل دهلوی، فنا، وحدت وجود. [1] دانشجوی کارشناسی ارشد ادیان و عرفان، دانشگاه الزهرا (س)؛ somayekhademi47@yahoo.com [2] استاد بازنشسته گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا(س) ؛ dsarwarmawlaie@yahoo.com

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 65 تا 91

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مطالعه تطبیقی جهان شناسی عرفان اسلامی و هندویی

نویسنده:

شهرام پازوکی ,محمد کوکب

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علمي عرفان اسلامي ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مایا , برهمن , آتمان , پراکریتی , پوروشا , وحدت وجود , عرفان تطبیقی , عرفان شرقی , حضرات خمس , اعیان ثابته

کلیدواژه‌های فرعی :

عرفان هندو , تن و جان , خالق , مکتب ودانتا , عرفان اسلامی , مراتب وجود(خاص) , حضرات خمس , حضرت غیب مطلق , عالَم کبیر(مقابل عالَم صغیر) , عالَم صغیر(مقابل عالَم کبیر) , عالَم مثال(قسیم عالم معانی و ارواح و اجسام) , مقام احدیت(مقابل مقام واحدیت) , مقام واحدیت(مقابل مقام احدیت) , متخیله , خیال خلاق , جهان شناسی هندویی , جهان شناسی عرفانی اسلامی ,

چکیده :

عرفان اسلامی و عرفان هندویی، هر چند از دو مکتب کاملا متفاوت سرچشمه گرفته و در طی زمان به باروبر نشسته اند، اما از آنجا که اساسا عرفان- قطع نظر از اینکه به کدام مکتب و سرزمین تعلق داشته باشد- ریشه در باطن حق جوی آدمی دارد و عارفان در جست وجوی حقیقتی واحد بوده اند، از این رو در این دو عرفان ظاهرا بیگانه از هم، نیز وجوه مشترک فراوانی به چشم می خورد که حکایت از انس و الفت باطنی آنها می کند. در این مقاله کوشش شده است تا این وجوه مشترک در بعد جهان شناسی نمایانده شود، هر چند باید اعتراف کرد که مبانی عرفان ناشی از دین مبین اسلام، به دلیل وحیانی بودن و نیز خاتمیت این دین، به مراتب از اصالت، اتقان و انسجام بیشتری نسبت به عرفان های دیگر و از جمله عرفان هندویی برخوردار است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 43 تا 62

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

«وحدت وجود»، «وحدت شهود» و سخن‌گفتن از خداوند

نویسنده:

قاسم كاكايی, طيبه معصومی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

بنیاد حکمت اسلامی صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

وحدت شهود , وحدت وجود , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , عرفان نظری

چکیده :

يكي از مهمترين مباحث در فلسفه، كلام و عرفان اسلامي، بحث سخن‌گفتن از خداست. در اين رابطه، «وحدت وجود» و «وحدت شهود» بعنوان دو نگرش به نحوة ارتباط بندة سالك عارف با خداوند و سخن‌گفتن از وي مطرح گشته‌اند. هر يك از ايندو ديدگاه نمايندگاني در سنت عرفان اسلامي داشته و هر كدام معتقدات خاصي در باب وحدت عارفانه دارند. در اين نوشتار، ابتدا با طرح نظرية وحدت وجود (بر پاية آراء ابن عربي) و سپس وحدت شهود (بر اساس ديدگاه علاءالدوله سمناني)، اختلاف آنها در باب وحدت مورد بحث قرار گرفته و سپس مفهوم «خداي متشخص» بعنوان يكي از استلزامات و معتقدات نظرية وحدت شهود، در مقابل خداي مطلق وحدت وجود، بررسي خواهد شد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 5 تا 16

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی نقش ابزاری موسیقی در کسب معرفت عرفانی از منظر عرفان اسلامی

نویسنده:

حسین شایسته، عبدالحسین خسروپناه

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

کاشان : دانشگاه کاشان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سماع , عرفان اسلامی , منازل سلوک , اصطلاحنامه عرفان , موسیقی در عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

خیال منفصل , تعینات خلقی , احکام وحدت , وحدت وجود , هدف سیر و سلوک , عرفان عملی , تعیّنات (عرفان نظری) , عرفان و شریعت , عرفان نظری , احکام تعینات(مقابل احکام ذات) , عالَم مثال(قسیم عالم معانی و ارواح و اجسام) , مقامات سلوک(مقابل مقامات کمال) , شریعت عرفانی , هارمونی کیهانی ,

چکیده :

موسیقی عرفانی، حاصل آمیختگی ادبیات عرفانی با عالم موسیقی است و از آن جا که موسیقی عرفانی، بازتاب عواطف و تخیلات صافی عارفانه است، ارمغان آن، میتواند تداعی احساسات عارفانه نیز باشد. در میان متصوفه و بسیاری از موسیقی دانان، از این موسیقی به عنوان ابزاری برای عرفانی، « سماع » تعالی روح و سیر و سلوک عرفانی یاد می شود. این کاربرد موسیقی، در مبحث نمودی تمام عیار می یابد؛ به گونه ای که حتی برخی از متصوفه لزوم کاربرد موسیقی برای رسیدن به مقامات عرفانی را امری انکارناپذیر می دانند. اما چنین کاربردی از سوی خود اهل تصوف هم به صورت مطلق پذیرفتنی نیست. ضمن این که نقش موسیقی برای شهود حقایق والای آسمان معرفت، مگر در مواردی خاص و برای اشخاص ویژه، قدری جای تأمل دارد. در این مقاله کوشیده شده است تا نقش موسیقی در سیر و سلوک و شهود عرفانی مورد بررسی قرار گیرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 115 تا 142

مشخصات اثر

ثبت نظر

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

تعداد رکورد ها : 258

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.