مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در این کتاب مباحث کلیـدی اعجـاز و تحدی دنبال می‌شـود و به مهم‌ترین شبهات این دو حوزه پاسخ می‌گوید. ساختار این نوشتار با غلبه مباحث مرتبط با اعجاز قرآن کریم سامـان یافته است. در این کتاب اصـل معجـزه بودن قرآن که بر اسـاس تحدی و عدم هماوردی شکل می‌گیرد، تعقیب شده و شبهات و معارضات قدیـم و جدید به بوتـه نقد گذاشته شـده است. بازخوانی و تکمیل آرای گذشتـگان در مباحث گوناگون نظـری اعجـاز، جامعیت نسبی شبهات و نقد و بررسی مهم‌ترین معارضات از عمده نوآوری‌های مطرح شده در این کتاب است.

ترجمه ماشینی: معجزه اصلی که توسط مسیحیان ادعا شده است، تجسم است. می گویند خدا انسان شد. هر معجزه دیگری راه را برای این امر آماده می کند یا از آن نتیجه می شود.» این بیانیه کلیدی معجزه است، که در آن سی.اس.لوئیس نشان می دهد که یک مسیحی نه تنها باید معجزات را بپذیرد، بلکه باید از آن به عنوان شاهدی بر دخالت شخصی منحصر به فرد خدا در خلقتش خوشحال شود. لوئیس با استفاده از شفافیت و شوخ طبعی خاص خود برای توسعه استدلال خود، عقل گرایان، ادم گرایان و دئیست ها را بر اساس دلایل خود به چالش می کشد و با این بیان که: «کسانی که تصور می کنند معجزه نمی تواند اتفاق بیفتد، صرفاً هدر می دهند. وقت خود را با نگاه کردن به متون: ما از قبل می دانیم که آنها چه نتایجی را خواهند یافت زیرا آنها با طرح این سؤال شروع کرده اند.» معجزات کتابی نوشته سی.اس.لوئیس است که در ابتدا در سال 1947 منتشر شد و در سال 1960 تجدید نظر شد. لوئیس استدلال می کند که قبل از اینکه بتوان از مطالعه تاریخ یاد گرفت که آیا معجزه ای رخ داده است یا خیر، ابتدا باید این سؤال فلسفی را حل کرد که آیا چنین است. منطقاً ممکن است که معجزه در اصل اتفاق بیفتد. او مورخان مدرن و متفکران علمی، به‌ویژه محققان سکولار کتاب مقدس را متهم می‌کند که در مقابل معجزات سؤال می‌کنند و اصرار می‌ورزند که بی‌اعتباری مدرن به معجزه یک سوگیری فرهنگی است که بر سوابق تاریخی تحمیل شده است و از آن قابل استخراج نیست. فیلسوفان و دانشمندانی از جمله ویکتور رپرت، ویلیام هاسکر و آلوین پلانتینگا «برهان عقل» را بسط داده‌اند و به لوئیس اعتبار می‌دهند که برای اولین بار این برهان را در معجزات فصل 3 آشکار کرده است. این استدلال معتقد است که اگر، همانطور که طبیعت گرایی کامل مستلزم آن است، همه افکار ما معلول یک علت فیزیکی هستند، پس دلیلی برای این فرض وجود ندارد که آنها نیز نتیجه یک دلیل معقول باشند. با این حال، دانش با استدلال از زمین تا نتیجه درک می شود. بنابراین، اگر طبیعت گرایی صادق بود، هیچ راهی برای شناخت آن وجود نداشت، یا چیز دیگری که نتیجه مستقیم یک علت فیزیکی نباشد. لوئیس ادعا می کند که بر اساس این منطق، گزاره "من دلیلی دارم که معتقدم طبیعت گرایی معتبر است" به طور خودارجاعی مانند جمله "یکی از کلمات این جمله معنایی را که به نظر می رسد ندارد" است. ، یا جمله «من هرگز حقیقت را نمی گویم». در هر مورد، فرض صحت نتیجه، امکان وجود دلایل معتبر برای رسیدن به آن را از بین می برد. برای خلاصه کردن استدلال در کتاب، لوئیس ازJ.B.S.Haldane نقل قول می‌کند که به یک خط استدلال مشابه متوسل می‌شود. هالدن می گوید: "اگر فرآیندهای ذهنی من به طور کامل توسط حرکات اتم ها در مغز من تعیین می شود، دلیلی ندارم که تصور کنم باورهای من درست است ... و از این رو هیچ دلیلی ندارم که تصور کنم مغزم از اتم ها تشکیل شده است."

عقايد و انديشهھاى بنیادى اسلام كه از آنھا به عنوان اصول عقايد ياد مىشدو پايه و اساس آيین حیاتبخش اسلام را تشكیل مىدھند و در شكل گیرى صفات و تحقّق رفتار مسلمانان اثر مىگذارند، زيرابه طور كلى رفتار انسانھا- خود آگاه يا ناخود آگاه- تحت تأثیر اصول عقايد (جھان بینى) آنان قرار دارد. از اين رو، براى استقرار و تثبیت نظام ارزشى و رفتارى اسلام، بايد مبانى عقیدتى آن مورد بررسى قرار گیرد. اگر دين را به درختى تناور و بارور، تشبیه كنیم، مبانى عقیدتى، به مثابه ريشهھاى آن ھستند. اين ريشهھا بايد در پرتو چراغ عقل، در اعماق قلب انسان پابرجا گردد تا میوهھاى شیرين و گوارا (اعمال صالح) به بار آيد و سعادت و خوشبختى انسان در دو جھان تأمین شود. از آنجا كه خداوند متعال، ما را به نیروى عقل و انديشه، مجھز ساخته، بايد در نظام آفرينش، تأمّل و تدبّر كنیم تا به حكمت خداوند پى ببريم. از اين رو، تحقیق و شناخت مبانى عقیدتى و دقت در محتواى دعوت پیامبران و توجه به معجزات آنان، بايد به كمك عقل انجام گیرد. تقلید از ديگران بدون سنجش عقلى، در مورد عقايد، محكوم است. دانشمندان اسلامى، از نخستین سالھاى ظھور اسلام، به تبیین عقايد اسلامى پرداخته و كتابھايى در علم كلام، در سطوح مختلف، به رشته تحرير در آورده و در اختیار ھمگان قرار دادهاند. به تناسب مسائلى كه در ھر عصر، مطرح بود، در میان اغلب فرقهھاى اسلامى، متكلمان نامدار و مشھور، ظھور كرده و به بحث و بررسى مسائل كلامى پرداختند؛ كتاب و آثار بر جاى مانده از آن بزرگان، با آنكه از نظر محتوا غنى و سودمند است، اما چون مطالب آنھا دسته بندى و كلاسیك و متناسب با نیازھاى فكرى عصر جديد و نسل جديد نیست، در امر آموزش كلاسیك بخوبى نمىتوان از آنھا بھره گرفت. از اين رو، تھیه و تدوين كتابھايى متناسب با پیشرفت علوم و نیازھاى فكرى نسل جوان، امرى ضرورى و اجتناب ناپذير است. كتاب حاضر، در راستاى ھمین ھدف، تھیه و تدوين گرديده و سعى شده تا مطالب آن متناسب با سطح افكار و نیازھاى فكرى و عقیدتى برادران عزيز پاسدار باشد. امید است اين اثر، در ارتقاى بینش اسلامى شما برادران عزيز و ارجمند سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، سودمند و ثمر بخش باشد و عزم شما را در پاسدارى از اسلام ناب محمّدى (ص) و ارزشمندى والاى انقلاب اسلامى، بیش از پیش، جزم كند. انشاءاللَّه.

جلد چهارم از مجموعه چهار جلدی معارف و عقاید راجع به پیامبران و شناخت آنان و مسائل پیرامون آن می باشد مثل: ضرورت نبوت، فوائد نبوت، عصمت نبی ، علم نبی ، نبوت عامه و خاصه و...

أبكار الأفكار في أصول الدين، تأليف ابوالحسن على بن ابى على بن محمد بن سالم، معروف به سيف الدين آمدى(551-631 ق)، متكلم بزرگ اشعرى است. اين اثر دائرةالمعارفى كلامى است، كه با قلمى شيوا، رسا و به دور از اغلاق در بيان مطالب و نقل و نقد اقوال و نظم فصول و ابواب به شكلى روشمند نگارش يافته است. «ابكار الافكار»، مهم‌ترين اثر كلامى آمدى و بلكه از مهم‌ترين آثار كلامى اشعريان و حتى جهان اسلام به شمار مى‌آيد و بر آثار كلامى اشعرى پس از خود تأثير قابل توجهى داشته است.اين كتاب، به يك اثر مرجع و بنيادين براى دورۀ پس از خود بدل گشت كه به دورۀ كلام متأخران شناخته مى‌شود. آمِدی در ابکار الافکار می‏کوشد تا دیدگاه‏های نحله‏های کلامیِ مختلف اسلامی و گاهی آرای ادیان آسمانی دیگر را نقل کند که از آنها با عبارت مِلّیّون یاد می‏کند. در جایی که اجماع میان همه ملل و نحل را گزارش می‏کند. تعبیر قد اجمع العقلاء را به کار می‏گیرد. گاهی برای نشان‏دادن رأی فرق اسلامی در برابر ملل غیراسلامی می‏گوید رأی اسلامیان چنین است. در برخی موضوعات نام اشخاص را می‏برد؛ مثلاً، جبّایی، نظّام، هشام بن حکم، اشعری، باقلانی، جوینی و... ؛ گاهی به جای اشخاص نام یک فرقه را می‏برد، برای نمونه، خوارج، امامیّه، معتزله، اشاعره، حشویّه، کرامیّه، واقفیه و... ؛ گاهی دیدگاه فلاسفه را با تعبیر مثلاً ذَهَبتِ الفلاسفة نقل می‏کند. تقریبا در اکثر قریب به اتفاق موارد، دیدگاه معتزله یک سویمهم بحث است. گاهی تمامی متکلّمان در برابر فلاسفه قرار داده می‏شوند. در بسیاری از موارد برای اشاره به رأی موردپسند خود، که موافق اسلاف اشعری وی است تعبیر مذهب اهل حق را به خدمت می‏گیرد. همیشه دیدگاه‏ها را به صورت منظم و دسته‏بندی شده و در چندین مسلک و تقریبا به ترتیب تاریخی گزارش می‏کند. از دیگر ویژگی‏های روش آمدی در این کتاب آن است که پس از نقل آرا و اقوال واردِ نقض و ابرام‏شده، از جهات متعددی همچون جهت لغوی، معنایی، نصّ و نقل، اجماع و عقل به نقد و بررسی آنها می‏پردازد. پس از تحریر محل نزاع و نقد و بررسی اقوال یا همه را ردّ می‏کند و رأی تازه‏ای می‏آورد یا در آن توقف کرده، فروتنانه اعتراف می‏کند که این همه آن چیزی است که در بساط و توشه‏اش یافت می‏شود و ادامه راه را بر آیندگان می‏سپارد.ن نتیجه اینکه کتاب ابکار الافکار به یک اثر پایه و بنیادین برای دوره پس از خود بدل گشت که به دوره کلام متأخران شناخته می‏شود. شیوه تحقیق آرا و تقریر مطالب و اخذ موضع آمدی در ابکار الافکار نیز، جالب و خاص اوست. گذشت که وی در خلاف و جدل، منطق و فلسفه دارای تخصص و آثار عدیده است که حاکی از گرایش عقلی و روح نقدیِ او است. نیز، گفته آمد که وی به بررسی پاره‏ای از قواعد مهم فلسفی همت گماشت و با وجود این به جدل و نیز منطق اهتمام ویژه ورزید. این امر یادآور سلف بزرگ او امام محمد غزالی (م504) است که به رغم نقد تند و حتی دشمنی با فلسفه و فیلسوفان توجه فوق‏العاده‏ای به منطق معطوف ساخت که آن هم دانشی برآمده از یونان و ابزار کار فیلسوفان بود. امّا ماجرا به همین جا ختم نمی‏شود. آمدی در مخالفت تند با جریان باطنیّه از یک‏سو و به‏خاطر تمایل به تصوف از سوی دیگر نیز یادآور غزالی است. این امر از یک‏سو تأثیرپذیری وی را از غزالی و تمسک او را به جدل و منطق برای هماوردی با فلسفه و کلامِ عقلانیِ معتزله نشان می‏دهد. از دیگر سو، رویکرد عقلی ـ نقلیِ او را به مباحث کلامی می‏نُمایاند. كتاب در پنج جلد و هشت قاعده تنظيم شده است. شایسته ذکر است که مصحح و محقق کتاب پانوشت‏های مفید فراوانی اعم از ذکر منابعِ مطالب مذکور در متن و نیز ارائه توضیحاتی جهت روشن شدن برخی ابهام‏ها یا معرفی افراد یا مکاتب و فرق آورده و به این نحو بر کمال اثر افزوده است. همچنین فهرست تمام موضوعات اصلی هر مجلّد در پایان آن ذکر شده است.

الإشارة في أصول الكلام للإمام فخرالدين محمد بن عمر بن الحسين الرازي، کتابی است به زبان عربی با موضوع کلام اسلامی. فخر رازی این کتاب را به‎عنوان مقدمه‎ای برای طالبان شناخت علوم کلام و اصول دین نگاشته است. این اثر مهم، کتابی است مفید در بیان عقاید اهل سنت و جماعت بر مذهب ابوالحسن اشعری.